-
İÇİNDEKİLER
Zorunlu Deprem Sigortası (DASK) Nedir?
Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK), Zorunlu Deprem Sigortasını yapmak ve yönetmek amacıyla kurulan kamu kurumudur. DASK, 27 Aralık 1999 tarih ve 23919 (mükerrer) sayılı Resmî Gazete ‘de yayımlanan 587 sayılı “Zorunlu Deprem Sigortasına Dair Kanun Hükmünde Kararname” ile kuruldu. DASK’ın başlıca görevi, devletin özel sigorta şirketleri ile iş birliği yaparak oluşturduğu deprem teminat sistemini düzenlemek ve denetlemektir. Türkiye’de tüm gayrimenkul sahiplerinin yaptırmak mecburiyetinde olduğu, zorunlu deprem sigortası olarak da bilinir. Zorunlu deprem sigortasının ana amacı, sahibi olduğunuz binada deprem sebebi ile oluşacak maddi hasarları güvence altına almaktır. DASK’ın yapısal karakteri ise aşağıdaki gibidir:
- DASK poliçesi devlet tarafından yapılması mecburi kılınan bir sigorta türüdür. Her yıl yenilenmesi mecburidir.
- Gayrimenkulünüzü kiraya vermek, doğalgaz, su ve elektrik bağlatmak için düzenli olarak yaptırmanız ve primlerini ödemeniz gerekir.
- DASK poliçesi sadece binaya gelecek zararları karşılar, eşyaların ve bina içindeki diğer değerlerin hasar riskini üstlenmez.
- DASK poliçesi, deprem nedeni ile oluşan zararları karşılar. Bunlara deprem kaynaklı; yangın, yer kayması, infilak ve tsunami dahildir.
- DASK poliçesinde konutun teminat değeri her yıl düzenli olarak açıklanan metrekare birim fiyatına göre hesaplanır.
- Konutların azami teminat değeri ya da risk oluştuğu takdirde alınacak en yüksek tazminat bedeli tavan değer ile sınırlandırılır.
- Primlerin hesaplanması ise her yıl DASK tarafından ilan edilen bölgesel katsayılara göre hesaplanır.
Zorunlu deprem sigortası, yaşadığımız coğrafya itibari ile tüm gayrimenkul sahiplerini devlet güvencesi altına alan şemsiye sigorta sistemidir. DASK’a ek olarak yaptıracağınız konut sigortası ise riskin oluşması halinde DASK poliçeniz tarafından sınırlandırılan azami teminat değerini artırdığı gibi poliçenizin içeriğine ve ek teminatlarına göre kapsamını da genişletir. DASK yaptırdığınızda bilmeniz gereken diğer hususlar ise şu şekildedir:
- Aynı gayrimenkul için iki farklı DASK poliçesi düzenlenmez.
- Hasar tazminatları ekspertiz işlemlerini takiben Doğal Afetler Sigorta Kurumu tarafından ödenir.
- Binanın bulunduğu bölgenin risk değeri, bina yaşı ve metrekaresi ödeyeceğiniz primi belirleyen faktörlerdir.
- Sigorta poliçesi kesilmiş olsa bile prim ödenmediği takdirde başlamış sayılmayacağı için risk oluştuğu durumlarda ödeme alamazsınız.
- DASK adres kodu, taşınmazınız için devlet tarafından atanan 10 haneli kimlik numarasıdır.
-
Deprem Sonrası Hasar Tespit Çalışması Nedir?
Bir deprem sonrası arama kurtarma çalışmalarının yüksek oranda tamamlanmasından itibaren deprem sonrası hasar çalışmalarına başlanır. Bu uygulamanın yasal dayanağı 7269 sayılı yasanın 13 ve devamı hükümleridir. Afetin büyüklüğüne göre çevre illerden ya da tüm illerden Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından inşaat mühendisi ve mimarlar görevlendirilerek bu tespitler yaptırılmaktadır. Yapılan tespit, gözlemsel olup hasar tespitine yönelik gerçekleştirilmektedir. Bu işlem yapının depreme dayanıklı olup olmadığını belirten bir tespit değil, binanın depremden önceki durumunu koruyup korumadığına ilişkin yapılmaktadır. Bu tespit binanın olası yeni bir depremde hasar alıp almayacağı hakkında bilgi vermemektedir. Hızlı bir gözlemsel inceleme yapılarak binanın taşıyıcı sisteminde depremden kaynaklı hasar olup olmadığına bakılmaktadır. Bu tespit sonucu bina hasarsız, hafif hasarlı, orta hasarlı ya da ağır hasarlı olarak sınıflandırılmaktadır.
Bina ağır hasarlı veya orta hasarlı ise kullanıma uygun değil, boşaltılmalı anlamına gelmektedir. Orta hasarda kullanıma devam etmek için güçlendirme yapılması şarttır. Hasarsız ya da hafif hasarlı olması durumunda ise gerekli tadilatlar yapıldıktan sonra kullanılmaya devam edilmektedir.
Hasar tespit çalışmalarının yapılmasının amacı; nakdi yardım, geçici barınma yardımı, kalıcı konut yardımı vb. yardımların hangi afetzedelere, ne ölçüde yapılacağına karar vermektir.
Binaların hasar durumu bu konuda eğitim almış, inşaat mühendisi ve mimarlardan oluşan uzman teknik ekipler binaları detaylı bir şekilde yerinde incelemektedirler. Teknik ekipler binaların depremden kaynaklı hasarlarını dikkate alarak binalara hasar derecelendirmesi yapmaktadırlar.
Binalar hasarın boyutuna göre acil yıktırılacak bina, yıkık, ağır hasarlı, orta hasarlı, az hasarlı veya hasarsız olmak üzere 6 farklı hasar derecesi ile sınıflandırılmaktadır.
-
Yıkık ve Ağır Hasarlı Yapılar
Deprem sonrası hasar tespit çalışmalarında, deprem nedeniyle onarımı mümkün olmayacak derecede hasar gören ve tekrar kullanımı mümkün olmayan binalar ağır hasarlı olarak derecelendirilir. Ağır hasarlı bina sahiplerine 7269 Sayılı yasa kapsamı ve şartlarında yeni konut yapılması mümkün olacaktır. Ağır hasarlı tespit edilen binalar hemen boşaltılarak hasar tespit sürecinin tamamlanması sonrasında hemen yıkılmaktadır. Ancak bu tür binaların yıkımı için itiraz hasar tespit sürecinin sonlanması beklenmektedir.
-
Orta Hasarlı Yapılar
Deprem sonrası hasar tespit çalışmalarında, deprem nedeniyle gördüğü hasar bakımından güçlendirme gerektirecek derecede hasar gören binalara orta hasarlı yapılar denilmektedir. Bu tür binaların güçlendirme yapılmadan kullanılmasına izin verilmez. Orta hasarlı bina sahiplerine 7269 Sayılı Yasa kapsamında güçlendirme kredisi verilmektedir. Afetzedelerden binalarını 1 sene içerisinde güçlendirmeleri istenmekte olup bu tür binaların güçlendirilmeleri halinde kullanılmasına izin verilmektedir. Ancak 1 sene içerisinde güçlendirme yapılmaması halinde ise söz konusu bina ağır hasarlı kabul edilerek yıkılacaktır.
-
Az Hasarlı veya Hasarsız Yapılar
Deprem sonrası hasar tespit çalışmalarında, deprem nedeniyle hiç hasar görmemiş binalar hasarsız, taşıyıcı sistemi hasar görmemiş ancak taşıyıcı olmayan duvarlarında meydana gelen çatlaklar, sıva çatlakları, boya/kaplama dökülmeleri gibi hasarlar gözlemlenen binalar ise az hasarlı, olarak derecelendirilmektedir. Hasarsız ya da az hasarlı bina sahipleri için 7269 sayılı yasa kapsamında yeni ev yapılması mümkün olmayacaktır.
- Hak Düşürücü Süre
7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun’un 28. maddesinde, bu Kanundan faydalanmak suretiyle inşaat kredisi verilmesini ya da bina yaptırılmasını isteyenlerin, ilgili bakanlıkça yapılacak yardıma dair o yerde yapılan ilandan itibaren iki ay içinde mahallin en büyük mülkiye amirine yazılı müracaatta bulunmalarının ve taahhütname vermelerinin mecburi olduğu belirtilmiştir.
Afet Sebebiyle Hak Sahibi Olanların Tespiti Hakkında Yönetmeliğin 16. maddesinde, bu yönetmelikte belirtilen esaslara ve kurallara göre hak sahibi niteliğini taşıyanların, talep ve taahhütname vermelerini sağlamak üzere durumun mahallinde ilan olunacağı, 17. maddesinde, hak sahibi durumunda olanlardan inşaat kredisi verilmesini ya da bina yaptırılmasını isteyenlerin 16. maddede belirtilen ilanın yapıldığı günden itibaren iki aylık süre içerisinde mahallin en büyük mülkiye amirine yazılı olarak talep ve taahhütname vermelerinin şart olduğu, afet gören yerlerin bitişiğinde veya yakınında, üzerinde bina yaptırılmak üzere tespit edilip imar planına dahil edilen kısımlar içinde binaları kamulaştırılanlar için bu sürenin, kamulaştırma kararının kendilerine bildirilmesinden veya bu durumun ilanından itibaren hesaplanacağı, hastalık, askerlik ve benzer sebeplerle, süresinde talep ve taahhütname verme imkanı bulamayanların durumlarının ilgili bakanlıkça takdir edileceği, 21. maddesinde ise hak sahipliği inceleme komisyonlarının talep ve taahhütnameleri en kısa zamanda inceleyip değerlendirilerek hak sahipliği listelerini düzenleyeceği, 22. maddesinde, hak sahibi olmadıkları anlaşılanlara durumun yazılı olarak tebliğ olunacağı kurala bağlanmıştır.
Unutulmamalıdır ki hak kayıplarının yaşanmaması adına alanında uzman bir ekibe sahip olan Harbiye Hukuk’a danışmak sizlere büyük fayda sağlayacak olup telafisi güç sorunların ortaya çıkmasına engel olacaktır. Harbiye Hukuk, sizlere deneyimi, çözüm odaklı yaklaşımı ve ilgisi ile her zaman profesyonel hizmet sunmaktadır. Ayrıca depremin ilk anından beri adaletin tesisi adına gerekli girişimleri yapan Türkiye Barolar Birliği, depremzede vatandaşlarımız için bir hukuk rehberi hazırlamıştır. Bu hukuk rehberine tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Daha fazla hukuki danışmanlık ve sorularınız için WhatsApp hattımızdan veya e-mail adresimizden bize ulaşabilirsiniz.