Adli Sicil Kaydı Nasıl Silinir? Dilekçe Örneği

Adli sicil kaydı, bir kişinin işlediği suçlar nedeniyle kesinleşmiş mahkeme kararlarına dayanarak tutulan resmi suç geçmişi kaydıdır. Halk arasında sabıka kaydı olarak da bilinir. İşlenen bir suç sonucu ceza veya güvenlik tedbiri içeren bir mahkûmiyet kararı kesinleştikten sonra, bu kararın bilgileri Adalet Bakanlığı’nın merkezi adli sicil sistemine kaydedilir. Henüz kesinleşmemiş mahkeme kararları adli sicile işlenmez.

Birçok vatandaş belirli bir süre geçtikten sonra sabıka kayıtlarının silinip silinmeyeceğini veya bu kaydı nasıl sildirebileceğini merak etmektedir. Bu kapsamlı rehberde adli sicil kaydının ne olduğunu, kayda hangi bilgilerin işlendiğini, hangilerinin işlenmediğini ve adli sicil (sabıka) kaydının ne zaman ve nasıl silinebileceğini ele alıyoruz. Ayrıca hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararlarının sicile etkisini ve Yargıtay’ın konuya ilişkin önemli kararlarını da inceleyeceğiz. Yazının sonunda adli sicil kaydını sildirmeye çalışan vatandaşların merak ettiği sıkça sorulan sorular bölümüne de yer verdik.

Adli Sicil Kaydı Nedir?

Adli sicil kaydı, ceza mahkemelerinden çıkan ve kesinleşmiş ceza veya güvenlik tedbiri kararlarının devlet tarafından tutulan resmi kayıtlarıdır. Bu kayıt, bireyin devlet nezdindeki suç geçmişini gösterir. Mahkeme kararı kesinleşmeden (yani tüm itiraz/temyiz yolları tüketilmeden) hiçbir ceza adli sicile girmez. Kural olarak, ceza içeren her mahkûmiyet kaydı sicile işlenir ve kişinin sabıkası olarak kayıtlara geçer.

Ancak, her mahkûmiyet kararı sicile eklenmez. Örneğin, mahkeme eğer hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verdiyse, bu teknik olarak bir mahkûmiyet sayılmadığından adli sicil kaydına işlenmez. Benzer şekilde, bazı özel durumlar ve yaptırımlar sicil kaydında yer almaz (bunlara aşağıda değineceğiz).

Özetle, adli sicil kaydı bireyin işlediği suçlar nedeniyle aldığı kesinleşmiş cezaların bir sicil numarası altında toplandığı sistemdir. Bu kayıt, özellikle kamu kurumları veya işverenler tarafından talep edildiğinde, kişinin sabıka kaydı belgesi olarak çıktılanabilir (e-Devlet üzerinden veya adliyeden alınabilir). Sabıka kaydı belgesinde, kişinin adli sicilinde görünen mahkûmiyetleri listelenir.

Adli Sicil Kaydına Hangi Bilgiler İşlenir?

Adli Sicil Kanunu’na göre, kesinleşmiş mahkeme kararlarına ilişkin aşağıdaki bilgiler adli sicil kaydına işlenir:

• Hapis cezaları: Mahkemece hükmedilen hapis cezasına mahkûmiyet kararları sicile kaydedilir. Ayrıca kişi cezaevine girdikten sonra şartlı tahliye (koşullu salıverilme) ile serbest kalmışsa, bu tahliye kararı ve denetimli serbestlik süresi de sicile işlenir. Şartlı salıverilme kararının geri alınması ya da denetim süresinin uzatılması gibi ek kararlar da sicile geçer. Kişi hapis cezasını tamamen infaz edip cezaevinden bihakkın tahliye olmuşsa, cezanın tamamlandığına dair bilgi de sicilde yer alır.
• Ertelenen hapis cezaları: Hapis cezası ertelenmiş (tecil edilmiş) ise, cezanın ertelendiği ve kişinin tabi olduğu denetim süresi sicile yazılır. Denetim süresini yükümlülüklere uygun ve iyi halli geçirirse cezanın infaz edilmiş sayılacağı bilgisi de bulunur. Eğer ertelenen hapis cezası sırasında yükümlülüklere uyulmaz ve mahkeme cezanın cezaevinde çektirilmesine karar verirse, bu karar da sicile eklenir.
• Adli para cezaları: Mahkeme tarafından hükmedilen adli para cezası ile ilgili bilgiler sicile işlenir. Eğer hükmedilen para cezası ödenmişse “ödenerek infaz edildi” şeklinde, ödenmemiş ve tazyik hapsine (ödeme yapılmadığı için çevrilen kısa hapis) dönüştürülmüş ise cezanın kısmen veya tamamen hapis yoluyla infaz edildiğine dair bilgi sicilde yer alır.
• Kısa hapis yerine seçenek yaptırımlar: Kısa süreli hapis cezasının, kanun gereği seçenek yaptırıma çevrilmesi (örneğin adli para cezasına veya diğer seçenek yaptırımlara çevrilmesi) durumunda bu karar sicil kaydında görünür.
• Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakma: Bir mahkûmiyet hükmüyle bağlantılı olarak verilen belli hak ve yetkileri kullanmanın yasaklanması (örneğin belirli bir meslek veya sanatı icra yasağı, velayet hakkının kaybı) ya da sürücü belgesinin geri alınması gibi güvenlik tedbiri kararları da adli sicile işlenir. Aynı şekilde, belirli haklardan yoksun bırakmaya dair özel bir mahkeme kararı varsa bu da kaydedilir.
• Yabancı mahkeme kararları: Bir Türk vatandaşı hakkında yabancı bir mahkemede verilmiş ve kesinleşmiş mahkûmiyet kararı varsa, o mahkûmiyetin Türk hukuku bakımından doğurduğu hak yoksunlukları (örneğin kamu görevine engel olması gibi) mahkemece tespit edilip Cumhuriyet savcısının istemiyle alınan karar doğrultusunda adli sicile kaydedilir. Yani, yabancı mahkeme kararı Türkiye’de doğrudan sicile geçmez; ancak o karar nedeniyle kişinin Türkiye’de yoksun kalacağı haklar varsa, Türk mahkemesi bunu tespit ederek sicile işler.
• Şikayetten vazgeçme / Etkin pişmanlık kararları: Eğer bir ceza mahkûmiyetini tüm sonuçlarıyla ortadan kaldıran bir şikayetten vazgeçme kararı veya etkin pişmanlık kararı verilmişse (örneğin bazı özel kanunlarda etkin pişmanlık hükümleriyle cezadan kurtulma durumu), bu karar da sicil sistemine işlenir. Bu tür kararlar, aslında mahkûmiyeti hükümsüz hale getirdiğinden, sicil kaydının güncellenmesi anlamına gelir.
• Ceza zamanaşımı kararları: İşlenen suçtan verilen ceza, belirli bir süre infaz edilmeyerek ceza zamanaşımına uğramışsa ve mahkeme ceza zamanaşımının dolduğunu tespit eden bir karar vermişse, bu karar sicile işlenir. Ceza zamanaşımı, cezanın infaz edilebilirlik süresinin sona ermesi demektir.
• Genel veya özel af kararları: Genel af ilan eden bir kanun çıktığında ya da özel af niteliğinde Cumhurbaşkanlığı kararı ile belirli kişilerin cezası affedildiğinde, bu durum sicil kaydına işlenir. Af, cezanın kalan kısmını ortadan kaldıran bir durum olduğundan, affa dair bilgiler sicile eklenir (ve ardından sicil kaydının silinmesi süreci işletilir).
• Askerî ceza ferî cezaları: Askerî Ceza Kanunu’na göre verilmiş mahkûmiyet kararlarında yer alan ferî (ikincil) cezalar da adli sicile kaydedilir. Örneğin, askeri mahkemede verilmiş rütbe tenzili, ordudan ihraç gibi ferî yaptırımlar sicile işlenebilir.

Yukarıda sayılanlar, mahkûmiyet kararının niteliğine göre adli sicil sistemine eklenen bilgilerdir. Özetle, bir kişinin sicil kaydında hapis cezaları, ertelenmiş cezalar, para cezaları, ek yasaklar ve hak yoksunlukları, af ve ceza zamanaşımı gibi ceza yargılamasıyla ilgili pek çok bilgi bulunabilir. Bu kayıtlar, cezanın durumu değiştikçe (örneğin infazın tamamlanması, tahliye, ödeme yapılması vs.) güncellenir.

Hangi Kararlar Adli Sicil Kaydında Yer Almaz?

Bazı kararlar ve cezalar, adli sicil sistemine hiç kaydedilmez. Aşağıdaki durumlar sabıka kaydında yer almaz, dolayısıyla bu tür cezalar almış olanların adli sicil belgesinde bu bilgiler görünmez:

• Disiplin ve yalnızca askerî suçlar: Disiplin suçları (örneğin kurum içi disiplin cezaları) veya sırf askerî suçlar nedeniyle verilen mahkûmiyet hükümleri adli sicile kaydedilmez. Bu tür cezalar adli değil, idari/askeri nitelikte olduğundan sabıka kaydına işlemez.
• Disiplin veya tazyik hapsi kararları: Bir mahkeme tarafından disiplin hapsi veya tazyik hapsi (örneğin borçluya ödeme yapmadığı için verilen tazyik hapsi) kararı verilmişse, bu kararlar adli sicile geçirilmez. Çünkü bunlar ceza mahkûmiyeti değil, genellikle mahkeme düzenini sağlama veya bir yükümlülüğü yerine getirtme amaçlı kısa süreli hürriyeti kısıtlama kararlarıdır.
• İdarî para cezaları: Trafik cezası, kabahat cezaları veya idari kurumlarca kesilen para cezaları gibi idari para cezasına ilişkin kararlar adli sicil kaydında yer almaz. Bunlar bir suç hükmü değil, idari yaptırım niteliğindedir. Dolayısıyla idari para cezaları, vatandaşın sabıka kaydı belgesinde görünmez.

Yukarıdaki istisnalar dışında, bir suçtan alınan ve kesinleşen tüm cezai yaptırımlar kural olarak sicil kaydına girer. Özellikle birçok kişi trafik cezaları, idari yaptırımlar veya disiplin cezaları konusunda tereddüt yaşayabilmektedir: Bu tür cezaların sabıka kaydına işlemediğini bilmek önemlidir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) ve Adli Sicil

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB), sanık hakkında verilen mahkûmiyet hükmünün belirli bir denetim süresi içinde açıklanmayıp geriye bırakılması anlamına gelir. HAGB kararı verildiğinde, sanık o suçtan dolayı mahkûm edilmemiş sayılır ve belirlenen denetim süresi içinde bir suç işlemezse dava düşer, hüküm hiçbir zaman açıklanmaz. Bu kararın adli sicil kaydı açısından sonucu şudur: HAGB kararları adli sicil kaydına işlenmez.

HAGB kararları, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü bünyesinde ayrı bir sistemde tutulur. Yani normal koşullarda e-Devlet üzerinden veya adliyeden alacağınız sabıka kaydı belgesinde HAGB kararları görünmez. Bu bilgiler yalnızca bir soruşturma veya kovuşturma kapsamında, mahkeme, savcılık veya kolluk birimi tarafından talep edilirse özel olarak görülebilir. Örneğin, kişinin başka bir davada sabıkası olup olmadığının anlaşılması için HAGB kayıtları talep edilebilir.

Benzer şekilde, kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararları da adli sicilde ayrı bir bölümde tutulur ve sabıka kaydı sorgusunda çıkmaz. Özetle, HAGB kararı almış bir kişi adli sicil belgesi aldığında “temiz” görünecektir; ancak HAGB kayıtları tamamen silinmiş değildir, sadece adli sicilin herkese açık kısmında gösterilmemektedir.

Adli Sicil Kaydı Ne Zaman ve Nasıl Silinir?

Adli sicil kaydının silinmesi, kişinin sabıka kaydındaki bilgilerin aktif sicilden çıkarılarak arşivlenmesi ve belli şartlar oluştuğunda tamamen yok edilmesi sürecidir. 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu, bir adli sicil kaydının ne zaman silineceğini açıkça düzenlemiştir. Genel hatlarıyla, aşağıdaki durumlarda sabıka kaydı silinir (sicilden çıkartılır ve arşiv kaydına alınır):

• Cezanın infazının tamamlanması: Mahkûm olunan ceza veya güvenlik tedbiri tamamen infaz edildiğinde ilgili kayıt adli sicilden silinir ve arşive alınır. İnfazın tamamlanmasından kastedilen; hapis cezasında cezaevinden bihakkın tahliye tarihi (yani cezanın tam olarak çekilip bittiği tarih) veya denetimli serbestlik süresinin bitiş tarihidir. Adli para cezasında ise cezanın ödendiği tarih, eğer adli para cezası ödenmediği için hapse çevrilmişse cezaevinden çıkış tarihi infazın tamamlanma tarihi sayılır. İnfaz tamamlandığında, sabıka kaydı sistemden otomatik olarak silinir (aktif sicilden çıkar) ve bu bilgi arşiv kaydına aktarılır.
• Mahkûmiyeti tüm sonuçlarıyla ortadan kaldıran hâller: Ceza mahkûmiyetinin bütün sonuçlarıyla birlikte ortadan kalkması durumunda sicil kaydı silinir. Buna örnek olarak, şikayetten vazgeçme (örneğin şikayete bağlı bir suçta, mağdurun şikayetini geri alması ve bunun yasal olarak mahkûmiyeti düşürmesi) veya kanunun tanıdığı etkin pişmanlık hallerinin uygulanması verilebilir. Bu durumlarda mahkeme, ceza mahkûmiyetini ortadan kaldıran bir karar verdiği için, bu karar sicil kaydını da silinmeye (arşive alınmaya) konu eder.
• Ceza zamanaşımı, af veya ölüm: Verilen cezanın infazı, ceza zamanaşımının dolması sebebiyle gerçekleşmezse ve mahkeme ceza zamanaşımının dolduğuna dair karar verirse, sicil kaydı silinir. Yine, genel af yasası çıkması durumunda veya kişi ölürse, ilgili adli sicil kaydı silinir. Genel af, suçları ve cezaları ortadan kaldırdığı için sabıka kayıtları da affa uğrayan cezalar yönünden silinmektedir. Benzer şekilde özel af (Cumhurbaşkanı affı) ile ceza tamamen ortadan kalkmışsa, o mahkûmiyete dair kayıt da silinir.

Yukarıdaki durumlar gerçekleştiğinde, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü sicil kaydını re’sen (kendiliğinden) silerek arşiv kaydına alır. İnfazın tamamlanması halinde sicil silinmesi genelde otomatik olsa da, bazen sistemde gecikmeler veya hatalar olabilir (böyle durumlarda kişi dilekçeyle başvurarak sildirme talep edebilir, aşağıda anlatıldı).

Örnek: 3 yıl hapis cezası kesinleşen bir kişinin 01.01.2016 tarihinde cezaevine girdiğini ve denetimli serbestlik hükümlerinden yararlanarak 01.01.2017 tarihinde tahliye edildiğini varsayalım. Bu durumda kişinin cezası 01.01.2019 tarihinde infaz edilmiş sayılır (cezanın kalan kısmı denetimli serbestlikle tamamlanmıştır). Bu tarihten sonra, kişinin sabıka kaydı aktif sicilden silinerek arşiv kaydına taşınır. Yani 02.01.2019 itibarıyla bu mahkûmiyet normal sabıka kaydında artık görünmez hale gelir (arşiv kaydına geçmiştir).

Adli Sicil Kaydı Nasıl Silinir

Arşiv Kaydı Ne Zaman Silinir?

Adli sicil kaydı ile arşiv kaydı birbirinden farklı kavramlardır. Yukarıda belirtildiği gibi, sabıka kaydındaki bir mahkûmiyet silindiğinde aslında tamamen yok olmaz; sadece arşiv bölümüne alınır. Arşiv kaydı, sınırlı erişime tabi bir kayıttır ve belirli koşullar gerçekleşene kadar orada durur. Adli Sicil Kanunu’na göre arşiv kaydının silinmesi (yani tamamen yok edilmesi) aşağıdaki koşullara bağlanmıştır:

• Genel kural – 5 yıl: Hükümlüye ait sabıka kaydı infaz tamamlanınca silinir ve arşive alınır. Arşiv kaydına alınan bilgiler, kural olarak 5 yıl geçtikten sonra tamamen silinir. Yani eğer mahkûmiyet, başka herhangi bir özel şarta tabi değilse, arşive alındığı tarihten 5 yıl sonra kayıt tamamen yok edilir.
• Belirli hak yoksunluğuna yol açan mahkûmiyetler: Eğer arşive alınan mahkûmiyet kaydı, Anayasa’nın 76. maddesi veya Türk Ceza Kanunu (TCK) dışındaki özel kanunların ceza mahkûmiyetine bağladığı hak yoksunluklarına neden olan bir suç ise (örneğin bazı memuriyete engel suçlar, yüz kızartıcı suçlar, terör, zimmet gibi özel kanunlarda tanımlananlar), bu kaydın silinmesi için daha uzun süreler öngörülür. Bu kapsamda, mahkûmiyet arşive alındıktan sonra:
  • 15 yıl: Eğer kişi cezasını infaz ettirdikten sonra mahkemece yasaklanmış hakların geri verilmesi (memnu hakların iadesi) kararı almışsa, arşive alınma tarihinden 15 yıl geçince arşiv kaydı silinebilir.
  • 30 yıl: Eğer kişi yasaklanmış hakların iadesi kararını alamamışsa (yani mahkeme bu hakkı iade etmemişse), arşiv kaydının silinebilmesi için arşive alınma tarihinden 30 yıl geçmesi gerekir.

Not: Birçok ceza mahkûmiyeti, özel kanunlarda veya Anayasa’da sayılan hak yoksunluklarına yol açtığı için, pratikte sabıka kayıtlarının büyük bir kısmı 15 yıl veya 30 yıl boyunca arşiv kaydında kalmaktadır. Örneğin, devlet memuru olmaya engel teşkil eden bir suçtan mahkûmiyet alan kişinin arşiv kaydı, ancak 30 yıl sonra tamamen silinebilmektedir (eğer hakların iadesini alamazsa). Daha hafif suçlar ise aşağıda belirtildiği gibi 5 yıl sonra silinir.

• Ölüm veya suçun kanundan kalkması: Hükümlü kişi öldüğünde, ona ait tüm adli sicil ve arşiv kayıtları tamamen silinir. Benzer şekilde, eğer kişinin mahkûm olduğu fiil daha sonra çıkan bir kanunla suç olmaktan çıkarılırsa, o fiile ilişkin adli sicil ve arşiv kayıtları hiçbir talep gerekmeksizin derhal silinir. (Örneğin, eskiden suç sayılan bir eylem sonradan serbest bırakıldıysa, bu suçtan sabıka kaydı olanların kayıtları otomatik olarak temizlenir.)
• Yargılamanın lehe sonuçlanması: Eğer bir mahkûmiyet kararı, kanun yararına bozma yoluyla veya yeniden yargılama (yargılamanın yenilenmesi) sonucunda beraat ya da “ceza verilmesine yer olmadığı” şeklinde bir kararla sonuçlanırsa (yani önceki mahkûmiyet hükümsüz hale gelirse), önceki mahkûmiyete ilişkin adli sicil ve arşiv kaydı tamamen silinir. Kısacası, mahkûmiyet sonradan ortadan kalkarsa sabıka kaydı da ortadan kalkar.
• Akıl hastalığına bağlı güvenlik tedbirleri: Eğer kişi hakkında cezai sorumsuzluk nedeniyle akıl hastalığına bağlı güvenlik tedbiri uygulanmışsa (hapis cezası yerine hastanede tedavi gibi bir önlem), bu kayıt, uygulanan güvenlik tedbirinin infazının tamamlanmasıyla birlikte tamamen silinir. Zira burada cezai mahkûmiyet değil, tedbir söz konusudur ve tedbir sona erdiğinde sicil kaydı da tutulmaz.

Yukarıdaki koşullar gerçekleştiğinde, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü arşiv kayıtlarını re’sen siler. Özetlemek gerekirse: Şayet kişinin mahkûmiyeti herhangi bir özel engel hali içermiyorsa, ceza bittikten sonra arşive alınan kayıt 5 yıl sonunda temizlenir. Eğer mahkûmiyet bazı yasal hak yoksunluklarına neden olan bir suç ise, kişi hakların iadesini almışsa 15 yıl, alamamışsa 30 yıl sonunda arşiv kaydı temizlenir. Ölüm, af, suçun kanundan kalkması gibi istisnai hallerde ise beklemeye gerek kalmadan kayıtlar silinir.

Adli Sicil Kaydının Silinmesi İçin Dilekçe

Normal şartlarda cezanın infazı tamamlandığında adli sicil kaydının otomatik silinmesi gerekir. Ancak bazı durumlarda, aradan süre geçmesine rağmen sabıka kaydınızda mahkûmiyet gözükmeye devam edebilir. Bu durumda, bir avukatla görüşerek durumunuzu değerlendirmek ve gerekiyorsa resmi başvuru yapmak yerinde olacaktır.

Adli sicil kaydınız silinme şartları oluştuğu halde hâlâ aktif gözüküyorsa, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’ne bir dilekçe yazarak sabıka kaydınızın silinmesini talep edebilirsiniz. Bu başvuruyu, herhangi bir yerden PTT aracılığıyla iadeli taahhütlü posta ile yapmanız mümkündür. Dilekçede; kimlik bilgileriniz, silinmesini istediğiniz mahkûmiyetin detayları (hangi mahkeme, karar tarihi ve numarası, suç ve ceza bilgileri gibi) ve söz konusu mahkûmiyetin Adli Sicil Kanunu gereği silinme şartlarının oluştuğuna dair açıklamanız bulunmalıdır.

Günümüzde adli sicil silme başvurusu e-Devlet üzerinden de yapılabilmektedir. E-Devlet kapısında Adalet Bakanlığı’nın hizmetleri arasında “Adli Sicil Kaydı Silme Başvurusu” adında bir seçenek bulunmaktadır. Bu çevrimiçi başvuru aracılığıyla da taleplerinizi iletebilirsiniz (aşağıdaki Sıkça Sorulan Sorular bölümünde detay verdik). Başvurunuz Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü tarafından incelenir ve şartlar gerçekten oluşmuşsa siciliniz silinir.

Not: Adli sicil kaydının silinmesi için başvuru yapmak herhangi bir harç veya ücret gerektirmez. Bu işlem, şartları oluşmuş bir hakkın kullanımı niteliğindedir. Dilekçenizi gönderirken sadece posta ücreti ödemeniz yeterlidir.

Adli Sicil Kaydının Silinmesi Dilekçe Örneği 

T.C. ADALET BAKANLIĞI
ADLİ SİCİL ve İSTATİSTİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE
ANKARA

İSTEMDE BULUNAN: (İsim, Soyad, T.C. Kimlik No, Adres Bilgileri)

KONU: Adli Sicil Kaydının Silinmesi

TALEP: Adli sicil kaydımda yer alan sabıka kayıtlarımın, gerekli yasal sürelerin dolmuş olması nedeniyle silinmesi talebimi arz ederim.

AÇIKLAMA:

Ekte sunduğum adli sicil kaydımda görüleceği üzere, aldığım cezalar infaz edilmiş ve ilgili mahkeme kararlarının gereği yerine getirilmiştir. Tüm cezalar infaz edilmiş olup, gerekli yasal süreler de tamamlanmıştır. Ancak, bu cezalara dair bilgiler halen adli sicil kaydımda yer almaktadır.

Sabıka kaydımda bu bilgilerin yer alması, hem iş hayatımda hem de sosyal yaşamımda çeşitli olumsuz etkiler yaratmaktadır. Resmi ve özel işlemlerimde karşılaştığım hak kayıpları ve mağduriyetler nedeniyle, bu kaydın silinmesini talep ediyorum.

SONUÇ VE İSTEM:

Yukarıda belirttiğim nedenlerle, adli sicil kaydımda yer alan sabıka kayıtlarının, yasal sürelerin dolmuş olması ve kişisel durumumun aciliyeti göz önünde bulundurularak silinmesine karar verilmesini saygılarımla arz ederim.

Tarih: …./…./20..

EKLER:

1. Cumhuriyet Başsavcılığı Sabıka Kaydı

İSTEMDE BULUNAN
(İsim ve İmza)

Yargıtay Kararları Işığında Sabıka Kaydının Silinmesi

Adli sicil ve arşiv kayıtlarının silinmesi hususunda verilen bazı Yargıtay kararları, uygulamada yol gösterici olmuştur. Yüksek mahkemenin yorumları, hangi suçlarda hangi sürelerin geçmesi gerektiği veya hangi durumlarda sicil kaydının silinemeyeceği konusunda önemli ipuçları verir. Aşağıda Yargıtay’ın çeşitli Ceza Dairelerince verilmiş örnek karar özetleri bulunmaktadır:

• Kasten öldürmeye teşebbüs suçu (3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezası): Yargıtay 1. Ceza Dairesi, kasten öldürmeye teşebbüs suçundan 3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezası alan bir hükümlünün sabıka kaydı hakkında önemli bir değerlendirme yapmıştır. Bu süre (3 yılın üzeri) ve suç tipi, Anayasa’nın 76. maddesi kapsamında olduğundan, 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’nun 12. maddesinde öngörülen uzun süreler dolmadan arşiv kaydından silinemez. Yani böyle ağır bir suçun arşiv kaydı, ancak yasaklanmış hakların geri alınması kararı alınmışsa 15 yıl içinde, bu karar yoksa 30 yıl içinde silinebilecektir. Yargıtay, ilgili kararında hükümlünün arşiv kaydının henüz 15/30 yıllık süreler geçmediği için silinmesinin mümkün olmadığına hükmetmiştir (Yargıtay 1. Ceza Dairesi, Karar No: 2014/3727).
• Resmî evrakta sahtecilik suçu (1 yıl 8 ay hapis cezası): Yargıtay 11. Ceza Dairesi, resmî belgede sahtecilikten 1 yıl 8 ay hapis cezası alan bir hükümlünün cezası infaz edilince adli sicil kaydının silinebileceğini belirtmiştir. Ancak, suçun niteliği ve cezanın süresi nedeniyle arşiv kaydının silinmesi için 5352 sayılı Kanun’un geçici 2. maddesinin uygulanması gerekmiştir. Bu kapsamda, mahkûm kişinin arşiv kaydı da ancak 5352 sayılı Kanun’un 12. maddesindeki koşullara göre (hakların iadesi alınmışsa 15 yıl, alınmamışsa 30 yıl) silinebilecektir. Yargıtay, söz konusu kararında hükümlünün arşiv kaydını sildirebilmesi için ya 15 yıl geçmesini ya da 30 yıl kuralını beklemesi gerektiğini vurgulamıştır (Yargıtay 11. Ceza Dairesi, Karar No: 2013/9374).
• 6136 sayılı Ateşli Silahlar Kanunu’na muhalefet suçu (adli para cezası): Yargıtay 8. Ceza Dairesi, 6136 sayılı Kanuna muhalefet kapsamında ağır para cezasına mahkûm edilmiş bir sanığın sabıka kaydının silinmesi konusunda değerlendirme yapmıştır. Karara göre, suç vasfı itibariyle Adli Sicil Kanunu’nun 12. maddesinin 2. fıkrası kapsamına giren bir suç işlendiği için, sicil kaydının silinmesi mümkündür ancak arşiv kaydının silinmesi yine aynı kurallara tabidir. Yani sanığın sabıka kaydı, ceza infaz edilince silinip arşive alınabilir; ancak arşiv kaydının tamamen silinmesi için ya yasaklanmış hakların iadesi kararıyla 15 yıl, ya da bu karar olmaksızın 30 yıl geçmesi gerekir. Yargıtay bu kararında, ceza süresi kısa olsa bile suçun türü itibarıyla uzun arşiv sürelerine tabi olduğunu belirtmiştir (Yargıtay 8. Ceza Dairesi, Esas No: 2011/16743, Karar No: 2011/16146, Tarih: 15.12.2011).
• Vergi kaçakçılığı suçu (VUK m.359): Vergi Usul Kanunu m.359’a aykırılık (vergi kaçakçılığı) suçundan mahkûm olan bir kişinin cezası infaz edildikten sonra arşiv kaydının silinmesi talebi incelenmiştir. Yargıtay 11. Ceza Dairesi, vergi kaçakçılığı mahkûmiyetinin, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 3. maddesinde belirli hak yoksunlukları arasında sayıldığına dikkat çekmiştir. 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’nun geçici 2. maddesinin 2. fıkrası uyarınca, Anayasa’nın 76. maddesi ve özel kanunlarda sayılan suç ve mahkûmiyetler, kanunda öngörülen süreler dolmadan arşivden silinemez. Bu nedenle mahkeme, vergi kaçakçılığı mahkûmiyetine ilişkin arşiv kaydının silinmesine dair yerel mahkeme kararını yasaya aykırı bularak bozmuştur. Sonuç olarak, vergi kaçakçılığı gibi özel kanunlarda düzenlenen ve hak yoksunluğuna neden olan suçlarda arşiv kaydı, kanundaki uzun süreler dolmadan silinemeyecektir (Yargıtay 11. Ceza Dairesi, Karar No: 2017/2541).
• Yeni kanun uygulaması ve silme usulü: Yargıtay 18. Ceza Dairesi, 01.06.2005 tarihinden sonra işlenen suçlarla ilgili adli sicil silme işlemlerinde, 5352 sayılı yeni Adli Sicil Kanunu hükümlerinin uygulanması gerektiğini vurgulamıştır. Somut olayda, suç tarihi 2005’ten sonra olduğu halde mahkeme eski kanunun geçici maddelerine göre sicil silinmesine karar vermiştir. Yargıtay, hüküm tarihinde yürürlükte bulunan kanun uyarınca böyle bir karar verilmesinin hukuka aykırı olduğunu belirtmiştir. 5352 sayılı Kanun’un 9. maddesine göre infaz tamamlanınca kayıt Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü tarafından silinip arşive alınmalıdır; mahkeme doğrudan silme kararı veremez (özel koşullar oluşmadıkça). Ayrıca Kanun’un 12. maddesindeki arşiv silme koşulları oluşmadan, mahkeme kararıyla arşiv kaydının silinmesi de hukuka aykırıdır. Bu karar, adli sicil silme taleplerinin doğru mercie yönlendirilmesi ve kanuna uygun şekilde değerlendirilmesi gerektiğini göstermektedir (Yargıtay 18. Ceza Dairesi, 2018/5885 E., 2018/3392 K.).

Yukarıdaki Yargıtay kararları, sabıka kaydının silinmesi konusunda özel durumları örneklemektedir. Özetle, bazı ciddi suçlarda ve belirli kanunlarda yer alan suç tiplerinde sabıka ve arşiv kayıtları daha uzun süre sistemde kalır. Hakların iadesi kararı almak bu süreyi kısaltabilir. Diğer yandan, infazın tamamlanmasıyla sicil kaydının silinmesi esastır; mahkemelerin de güncel yasal düzenlemelere uyması gerekir.

Sıkça Sorulan Sorular

Adli Sicil Kaydı (Sabıka Kaydı) Sildirmek İçin Ne Yapmalı?

Adli sicil kaydı, şartları oluştuğunda kendiliğinden silinir (sicilden arşive alınır). Örneğin cezanız tamamen infaz edilmişse, sabıka kaydınız otomatik olarak arşive kaldırılır. Ancak belirli bir süre geçtiği halde kaydınız silinmediyse, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’ne başvurarak sildirme talebinde bulunabilirsiniz. Başvuru için, ilgili kuruma yazılı dilekçe gönderebilir veya e-Devlet üzerinden “Adli Sicil Kaydı Silme Başvurusu” yapabilirsiniz. Başvurunuz incelendikten sonra, yasal silinme şartları gerçekten yerine gelmişse kayıt silinecektir.

Adli Sicil Kaydı Hangi Durumlarda Silinir?

Adli sicil kaydı, temel olarak üç durumda silinir: (1) Cezanın infazının tamamlanması (hapis cezasının bitmesi/tahliye veya para cezasının ödenmesi gibi), (2) Mahkûmiyeti tamamen ortadan kaldıran şikayetten vazgeçme veya etkin pişmanlık kararı verilmesi, (3) Ceza infaz edilmeden zamanaşımına uğraması, genel af ilanı veya kişinin ölmesi. Bu durumlardan biri gerçekleştiğinde sabıka kaydı aktif sicilden silinir ve arşive taşınır. Arşivdeki kaydın tamamen silinmesi ise ayrıca belirli süreler gerektirir (genelde 5 yıl, özel durumlarda 15/30 yıl gibi).

Adli Sicil Arşiv Kaydı Nedir? Ne Zaman Tamamen Silinir?

Arşiv kaydı, sabıka kaydından silinmiş (aktif kayıttan çıkarılmış) mahkûmiyet bilgilerinin tutulduğu, yalnızca yetkili mercilerce görülebilen kayıttır. Örneğin siciliniz temiz görünüyorsa muhtemelen eski mahkûmiyetiniz arşivdedir. Arşiv kaydı, eğer mahkûmiyet özel bir yasa gereği uzun süre saklanması gereken bir suç değilse, 5 yıl sonra tamamen silinir. Ancak mahkûmiyet Anayasa’nın 76. maddesinde veya başka kanunlarda sayılan bir suça aitse, arşiv kaydı 15 yıl (hakların iadesi kararı varsa) veya 30 yıl (hakların iadesi yoksa) sonunda silinebilir. Kişinin ölümü ya da suçun kanundan kalkması gibi durumlarda arşiv kaydı beklemeksizin silinir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Kararı Sabıka Kaydına İşlenir mi?

Hayır, HAGB kararları adli sicilin normal kısmına işlenmez. HAGB aldığınızda, sabıka kaydı belgenizde bu karar görünmez. HAGB kayıtları, adli sicil sisteminde sadece özel bir bölümde tutulur ve sadece mahkemeler, savcılıklar gibi adli makamlar tarafından talep edilirse görülebilir. Denetim süresi sonunda hüküm hiç açıklanmazsa, HAGB kaydı tamamen silinmiş sayılır ve hiçbir yerde görünmez.

İdarî Para Cezaları veya Disiplin Cezaları Sabıka Kaydına Girer mi?

Hayır, idari para cezaları (örneğin trafik cezaları, karantina ihlali cezaları gibi mahkeme kararına dayanmayan cezalar) adli sicile işlemez. Benzer şekilde, disiplin cezaları veya tazyik hapsi kararları da sabıka kaydında yer almaz. Sabıka kaydında yalnızca adli (mahkeme) cezaları bulunur. Mahkeme tarafından hükmedilen adli para cezaları ise sabıka kaydına girer, çünkü bunlar bir ceza mahkûmiyetidir.

Adli Sicil Kaydı Olan Biri İşe Girebilir mi?

Özel sektörde, sabıka kaydı olan birinin işe girip giremeyeceği işveren politikalarına bağlıdır. Birçok özel şirket, adli sicil kaydına bakmaksızın eleman alabilirken, bazıları özellikle belli suçlardan sabıkası olanları istihdam etmek istemeyebilir. Kamu sektörü ve memuriyetlerde ise belirli suçlardan hüküm giymiş olmak engel teşkil edebilir. Örneğin yüz kızartıcı suçlar, terör suçları, devlete karşı suçlar gibi Anayasa ve kanunlarda belirtilen sabıkalar, memuriyete engeldir. Sonuç olarak, sabıka kaydı olan bir kişi özel sektörde bazı işlere girebilir ancak kamu görevlerine atanma konusunda kısıtlamalarla karşılaşabilir.

Adli Sicil Kaydının Tamamen Temizlenmesi Ne Kadar Sürer?

Bu süre, işlenen suçun türüne ve cezanın niteliğine göre değişir. Mahkûmiyetiniz infaz olduktan sonra adli siciliniz temiz (sıfır) görünmeye başlar, ancak kayıt arşive alınır. Eğer mahkûmiyetiniz özel bir düzenlemeye tabi değilse arşiv kaydı 5 yıl sonra tamamen silinir ve artık hiçbir şekilde görünmez hale gelir. Bazı daha ağır suçlarda ise arşiv kaydının silinmesi için 15 yıl ya da 30 yıl gibi sürelerin geçmesi gerekir. Örneğin, basit yaralama, hırsızlık gibi suçlar 5 yıl sonra temizlenebilirken; cinsel suçlar, devlete karşı suçlar gibi ağır suçlarda genellikle 15 veya 30 yıl beklemek gerekir.

Hangi Suçlar 5 Yıl Sonra Sabıka Kaydından Silinir?

Genel olarak, hafif ve orta dereceli suçlar diyebileceğimiz kategorideki mahkûmiyetler 5 yıl sonra arşivden tamamen silinir. Örneğin, taksirle yaralama (dikkatsizlikle birine zarar verme), güveni kötüye kullanma, basit hırsızlık, dolandırıcılık gibi suçlar özel bir kanuni kısıtlamaya tabi olmadıkları sürece infazdan 5 yıl sonra temizlenir. Bu suçlarda, ceza infaz edilir edilmez sabıka kaydı arşive alınır ve arşive alındığı tarihten itibaren 5 yıl geçince kayıt yok edilir. Daha ağır suçlar (örneğin kasten öldürme, uyuşturucu ticareti, zimmet) ise Anayasa veya yasalar gereği hak yoksunluğu doğurduğundan 5 yıl kuralına tabi değildir; bunlarda 15–30 yıl kuralı uygulanır.

Adli Sicil Kaydı Sildirme Dilekçesi Nereye Verilir?

Sabıka kaydınızı sildirmek için dilekçeyle başvurmanız gereken merci, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’dür (Adalet Bakanlığı’na bağlı merkezi sicil kurumu). Dilekçenizi, bu Genel Müdürlüğe hitaben yazarak posta yoluyla gönderebilirsiniz. Bulunduğunuz yerden PTT aracılığıyla iadeli taahhütlü olarak göndermek uygun olacaktır. Dilekçede T.C. kimlik numaranızı, iletişim bilgilerinizi ve silinmesini istediğiniz mahkûmiyetin detaylarını belirterek, Adli Sicil Kanunu’na göre şartlar oluştuğu için kaydın silinmesini talep ettiğinizi ifade etmelisiniz. Alternatif olarak, e-Devlet üzerinden de adli sicil silme başvurusu yapabilirsiniz. E-Devlet’te ilgili formu doldurup gönderdiğinizde, başvurunuz aynı şekilde değerlendirmeye alınır.

E-Devlet Üzerinden Sabıka Kaydı Silme İşlemi Yapılabilir mi?

Evet. E-Devlet kapısı üzerinden Adalet Bakanlığı’nın sunduğu hizmetler arasında “Adli Sicil Kaydı Silme Başvurusu” seçeneği bulunmaktadır. Bu hizmeti kullanarak, adli sicilinizin silinmesi talebini online olarak iletebilirsiniz. Başvuru yapabilmek için öncelikle sicil kaydınızın silinme şartlarının oluşmuş olması gerekir (örneğin cezanız bitmiş olmalı). E-Devlet üzerinden yapılan başvurular genellikle yaklaşık 10-15 gün içinde sonuçlandırılmaktadır. Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü, başvuruyu inceleyip eğer yasal koşullar mevcutsa sicilin silinmesine karar verir ve sonucu yine e-Devlet üzerinden görüntüleyebilirsiniz.

GBT Kaydı Nasıl Silinir?

GBT (Genel Bilgi Toplama) kaydı, polis ve jandarma tarafından yapılan kimlik sorgulamalarında görülen, kişiye ait adli ve idari bilgileri içeren bir veritabanıdır. GBT’de, adli sicil kayıtlarının yanı sıra devam eden soruşturmalar, yakalama kararları, tedbirler gibi bilgiler de yer alabilir. GBT kaydının silinmesi, adli sicil silinmesinden farklıdır. Eğer hakkınızda bir soruşturma takipsizlikle sonuçlanmışsa veya kovuşturmada beraat etmişseniz, GBT kayıtlarınızın temizlenmesi gerekir. Genellikle ilgili Cumhuriyet Başsavcılığı, takipsizlik veya beraat kararını emniyet birimlerine bildirerek GBT kayıtlarını günceller. Siz de Emniyet Genel Müdürlüğü’ne veya savcılığa başvurarak GBT’deki eski kayıtların (örneğin düşmüş davaların) silinmesini talep edebilirsiniz. Ceza alıp infaz tamamlamış olsanız bile, bu durum GBT’de görülebilir; ancak ceza infaz olduktan ve sicil silindikten sonra GBT sorgusunda da çıkmaması gerekir. GBT kaydı silme işlemleri için en sağlıklı yol, bir dilekçeyle ilgili makamlara başvurmaktır.

Adli Sicil Affı (Sabıka Kaydı Affı) Çıkacak mı?

Zaman zaman kamuoyunda adli sicil affı (sabıka affı) olarak bilinen düzenlemeler gündeme gelebilmektedir. Bu, belirli suçlar veya süreler bakımından sabıka kayıtlarının toplu olarak silinmesini öngören bir yasal af anlamına gelir. 2025 yılı itibariyle hükûmet tarafından duyurulmuş genel bir adli sicil affı bulunmamaktadır. Mevcut durumda sabıka kayıtları, sadece yukarıda anlattığımız yasal koşullar çerçevesinde silinebilmektedir. İleride bir kanun çıkarak belirli suçlar için sicil affı getirilirse, bu durumda o kapsama giren kişilerin adli sicil kayıtları kanunun belirlediği esaslara göre temizlenecektir. Ancak şu an için böyle bir düzenleme yoktur.