İHBAR TAZMİNATI HESAPLAMA NASIL YAPILIR?
İhbar Tazminatı Hesaplama, işçinin işveren tarafından önceden haber verilmeden işten çıkarılması veya işçinin önceden haber vermeden işten ayrılması durumunda gündeme gelmektedir. İş Kanunu 17.maddesine göre, belirsiz süreli iş sözleşmelerinde işveren tarafından, belirtilen süreler aralığında çalışan işçilere işten çıkarılmadan önce bildirimde bulunma yükümlülüğü getirilmiştir.
İHBAR TAZMİNATI NEDİR?
İhbar tazminatı; belirsiz süreli iş sözleşmelerinde işverenin, işçiyi işten çıkarmadan önce veya işçinin işten ayrılmadan önce bildirimde bulunmaması durumunda işçinin veya işverenin talep edebileceği tazminat türüdür.
İHBAR TAZMİNATI NEDEN VERİLİR?
İhbar tazminatı; işçinin daha önceden haber verilmeden ani olarak işten çıkarılması halinde işçinin, işçinin önceden bildirimde bulunmadan işten ayrılması halinde işverenin tazminat talebinde bulunmasıdır. Böylelikle işverenin, işçiyi ani olarak işten çıkarılması ve mağduriyetinin ve işçinin ani olarak işten ayrılması halinde işin sekteye uğraması ihtimalinin önüne geçilmesi amaçlanmıştır.
İHBAR TAZMİNATI ALMANIN ŞARTLARI NELERDİR?
- İşçi ve işveren arasında geçerli belirsiz süreli iş sözleşmesinin var olması şarttır.
- İş sözleşmesinin geçici olmaması yani sürekli olması şarttır.
- Kanunda sayılan haklı nedenlerle derhal fesih dışında bir fesih bildiriminde bulunmak şarttır.
İHBAR TAZMİNATINI KİM KİME ÖDER?
İşverenin, işçiyi önceden bildirimde bulunmadan işten çıkarması halinde işçi tarafından işverene karşı; işçinin, işverene önceden bildirimde bulunmadan işten ayrılması halinde işveren tarafından işçiye karşı ihbar tazminatı talebinde bulunulabilir. Aynı şekilde kanuni yükümlülüklerini yerine getirmeden iş akdini tek taraflı olarak sonlandıran işçi tarafından da işverene karşı ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü doğar.
İHBAR TAZMİNATI NASIL ALINIR?
İşçi ve işverene tanınan ihbar tazimatı hakkı için ihbar tazminatı davası açılmalıdır. Ancak 01.01.2018 tarihinden itibaren ihbar tazminatı davası öncesinde arabuluculuğa başvurulması dava şartı olarak kabul edilmiştir. Buna göre belirlenen tarihten itibaren ihbar tazminatı davası açılmadan önce arabuluculuğa başvurulması zorunludur.
25.10.2017 tarihinden sonra feshedilen iş sözleşmelerinde ihbar tazminatı davası zamanaşımı süresi 5 yıldır. Bu tarih öncesi feshedilen iş sözleşmelerinde zamanaşımı süresi ise 10 yıldı. İhbar tazminatında hak düşürücü süre uygulanmaz. İhbar tazminatı davası açarak tazminat talebinde bulunacak taraflar işin görüldüğü yer İş Mahkemesinde dava açmalıdırlar. İş Mahkemesinin bulunmadığı yerlerde ise görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir.
İHBAR SÜRELERİ NEDİR?
İhbar Tazminatı Hesaplama için İş Kanunu 17.maddesinde belirtilen çalışma sürelerini inceleyerek bu sürelere göre İhbar Tazminatı Hesaplaması yapılmalıdır. Belirsiz süreli iş sözleşmelerinde fesih bildirimi için gerekli süreler şöyledir:
| ÇALIŞMA SÜRESİ | İHBAR SÜRESİ | TAKVİM GÜNÜ |
| 0- 6 Ay Arası | 2 Hafta | 14 gün |
| 6 Ay- 1,5 Yıl | 4 Hafta | 28 Gün |
| 1,5 Yıl- 3 Yıl | 6 Hafta | 42 Gün |
| 3 Yıl ve Daha Fazla | 8 Hafta | 56 Gün |
Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir. Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. Tabloya göre; mesela işi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra sözleşme feshedilmiş sayılır.
İHBAR TAZMİNATI ZAMANAŞIMINA TABİ MİDİR?
25.10.2017 tarihinden sonra feshedilen iş sözleşmelerinde ihbar tazminatı davası zamanaşımı süresi 5 yıldır. Bu tarih öncesi feshedilen iş sözleşmelerinde zamanaşımı süresi ise 10 yıldır. İhbar tazminatında hak düşürücü süre ise uygulanmaz.
İHBAR TAZMİNATINA FAİZ İŞLETİLİR Mİ?
İhbar tazminatına ilişkin gecikme durumunda faiz uygulanacağı kararlaştırılmıştır. İhbar Tazminatı Hesaplamasında yasal temerrüt faizi olan %9 uygulanır.
İHBAR TAZMİNATINDAN KESİNTİ YAPILIR MI?
İhbar Tazminatı Hesaplamasında işçinin işten ayrılma veya işveren tarafından işten çıkarılması durumunda işçinin mevcut brüt ücreti esas alınarak hesaplanır ve hesaplanan ihbar tazminatından damga vergisi ve gelir vergisi kesintisi yapılarak işçiye ihbar tazminatı ödenir.
İHBAR TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
İhbar Tazminatı Hesaplama için işçinin 1 günlük brüt ücreti, varsa yol, yemek gibi ek ücretler ve İhbar Süresi Hesaplaması da esas alınarak İhbar Tazminatı Hesaplaması gerçekleşir. İhbar Tazminatı Hesaplamasından damga vergisi ve gelir vergisinin düşürülmesi ardından işçiye ödenecek olan İhbar Tazminatı Hesaplaması gerçekleşmiş olur.
İHBAR TAZMİNATININ HESAPLANMASINDA HANGİ ÜCRET ESAS ALINIR?
İhbar Tazminatı Hesaplamasında işçinin 1 günlük brüt ücreti esas alınır. İhbar Tazminatı Hesaplamasında ayrıca yol, yemek gibi ek ücretler varsa dahil edilir ve İhbar Süresi Hesaplaması da de göz önüne alınarak damga vergisi ve gelir vergisi kesilerek İhbar Tazminatı Hesaplaması gerçekleşir.
İHBAR TAZMİNATI HESAPLAMA ÖRNEĞİ
İhbar Tazminatı Hesaplamasında belirtilen kriterler esas alınarak en sonunda damga vergisi ve gelir vergisi düşürülerek İhbar Tazminatı Hesaplaması gerçekleşir. Toplam İhbar Tazminatı gün sayısı mevcut brüt ücretlerin günlük miktarı ile çarpılır. Belirlenen brüt İhbar Tazminatı Hesaplamasından gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi ile net İhbar Tazminatı Hesaplaması gerçekleşmiş olur.
Örneğin, işe başlangıç tarihi 02.03.2020, işten ayrılma tarihi 02.03.2024 olan işçinin aylık brüt ücretini 30.000,00 TL olduğunu varsayarsak İhbar Tazminatı Hesaplaması şöyledir:
- İşçinin Günlük Brüt Ücreti : 1.000,00 TL
- 4 Yıl Çalışma Süresi İçin Takvim Günü : 56 Gün
- 000,00 x 56 = 56.000,00 : 56.000,00 TL (Brüt İhbar Tazminatıdır)
- Gelir Vergisi : 8.400,00 TL
- Damga Vergisi : 425,04 TL
- 000,00 – (8400 + 425,04) : 47.174,96 TL ( Net İhbar Tazminatı).
HARBİYE HUKUK BÜROSU İHBAR TAZMİNATI HİZMETLERİMİZ
İhbar Tazminatı Hesaplaması ve İhbar Süresi Hesaplaması işçi ve işveren tarafından dikkatle takip edilmesi gereken süreçlerdir. İhbar Tazminatı Hesaplamasında 1 günlük brüt ücret, varsa yol, yemek gibi ek ücretler, İhbar Süresi Hesaplaması neticesinde ulaşılan süre İhbar Tazminatı Hesaplamasında esas alınır. Belirlenen İhbar Tazminatı Hesaplaması brüt olup damga vergisi ve gelir vergisi kesintileri yapılarak net İhbar Tazminatı Hesaplaması gerçekleştirilir. İhbar tazminatı davası işçi ve işveren tarafından açılabilir. Harbiye Hukuk Bürosu Avukatları, işçi ve işveren müvekkillere ihbar tazminatı davasında iş hukuku alanında ihtisaslaşmış Avukatları aracılığıyla hukuki hizmet sunmaktadır.
SIKÇA SORULAN SORULAR
1- İhbar Tazminatı Alma Şartları Neler?
- İşçi ve işveren arasında geçerli belirsiz süreli iş sözleşmesinin var olması şarttır.
- İş sözleşmesinin geçici olmaması yani sürekli olması şarttır.
- Kanunda sayılan haklı nedenlerle derhal fesih dışında bir fesih bildiriminde bulunmak şarttır.
2- İhbar Süresi Hesaplaması Nasıl Yapılır?
İhbar Süresi Hesaplama, işçi ve işverenin ihbar tazminatı davası açarken karşılaştığı hesaplama süresidir. İhbar Süresi Hesaplaması için ihbar süresi takvim günü, brüt ücret, gelir vergisi kesintisi, damga vergisi kesintisi dikkate alınır.
3- İstifa Eden İşçi İhbar Tazminatı Alabilir Mi?
İstifa eden işçinin ihbar tazminatı alması mümkün değildir. İşçi, haklı bir sebebe dayanarak istifa etse dahi ihbar tazminatı hakkına sahip olmaz.
4- İhbar Tazminatına Neler Dahil?
İhbar Tazminatı Hesaplaması; işçinin 1 günlük brüt ücreti, varsa yol, yemek gibi ek ücretler, çalışma süresi esas alınarak gerçekleştirilir. Hesaplanan ihbar tazminatından gelir vergisi ve damga vergisi kesilerek net İhbar Tazminatı Hesaplaması gerçekleştirilmiş olur.
5- İhbar Tazminatı Ne Zaman Ödenir?
İhbar tazminatının ödenmesinde kanunda özel bir düzenleme yoktur. İşçi ve işveren ödemesi gereken ihbar tazminatını bildirim yapılmadan feshin gerçekleştiği tarihten hemen sonra ödemelidir.
6- İhbar Süresi Hesaplama Nasıl Yapılır?
İş sözleşmeleri;
- İşi 6 aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,
- İşi 6 aydan 1,5 yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,
- İşi 1,5 yıldan 3 yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,
- İşi 3 yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra, feshedilmiş sayılır.
Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir.
7- Süreli Fesih Nedir?
Süreli fesih, İş Kanunu 17.maddesinde “Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir.” Denilerek düzenlenmiştir. Ayrıca İhbar Tazminatı Hesaplaması için gerekli süreler de İş Kanunu 17.maddesinde düzenlenmiştir.
8- 2024 Yılı İhbar Tazminatı Ne Kadar?
2024 yılı İhbar Tazminatı Hesaplaması yukarıdaki tabloda yer aldığı gibi İhbar Süresi Hesaplaması, 1 günlük brüt maaş, varsa ek ücretler esas alınarak hesaplanır.
Brüt İhbar Tazminatı Hesaplaması sonrası damga vergisi ve gelir vergisi düşülerek net İhbar Tazminatı Hesaplaması gerçekleştirilir.
9- Asgari Ücretin İhbar Tazminatı Ne Kadar?
01.01.2024 tarihi itibarıyla belirlenen aylık brüt asgari ücret olan 20.002,5 TL üzerinden hesaplanacak 1 günlük brüt maaş, işe giriş ve çıkış tarihleri (İhbar Süresi Hesaplama), varsa ek ücretler hesaba katılarak belirlenen brüt İhbar Tazminatı Hesaplamasından damga vergisi ve gelir vergisi düşülerek net İhbar Tazminatı Hesaplaması gerçekleştirilir.
10- İşten Çıkarken İhbar Süresi Zorunlu Mu?
İşten çıkarken ihbar süresine uyulması hem işçi hem işveren tarafından zorunludur. İş Kanununa göre hem işçi hem işveren tarafından iş sözleşmesinin feshinden önce belirtilen asgari sürelere uygun fesih gerçekleşmemesi halinde ihbar tazminatı uygulanır.
11- İhbar Süresi Nasıl Başlar?
İhbar süresi, fesih bildiriminin karşı tarafa ulaşmasından itibaren işlemeye başlar.
TALHA AVCI
KAYNAKÇA
Kalkan, A. (2018). İş Sözleşmesinde Fesih Halleri. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.13; (11),297. Dergipark. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/475429
4857 Sayılı İş Kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4857.pdf
İş Mahkemeleri Kanunu. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/10/20171025-8.htm