Prim Gününü Tamamlayan İşçinin (Tazminat) Hakları

Prim gününü tamamlayan işçi; yani sosyal güvenlik açısından emeklilik için gerekli sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı şartlarını doldurmuş ancak yaş şartını henüz tamamlamamış çalışan demektir. Türkiye’de normalde kendi isteğiyle işten ayrılan (istifa eden) bir işçi kıdem tazminatı alamaz. Ancak 4857 sayılı İş Kanunu’na göre bazı istisnai durumlarda, işçi kendi isteğiyle ayrılırken de tazminat hakkını koruyabilir. Bu istisnalardan biri, işçinin emeklilik için gereken prim gününü ve sigortalılık süresini tamamlamış olmasıdır. Halk arasında “15 yıl 3600 gün kuralı” olarak bilinen bu hak, uygun şartları sağlayan işçiye yaşını beklemeksizin kıdem tazminatını alma imkânı tanır.

Kendi isteğiyle işten ayrılmayı düşünen ve prim gün şartlarını doldurmuş çalışanlar için, bu yazıda tazminat alma hakları, yasal şartlar, süreç ve dikkat edilmesi gereken noktalar sade bir dille açıklanmaktadır.

KIDEM TAZMİNATI HAKKI VE YASAL DAYANAĞI

İşçi ile işveren arasındaki iş sözleşmesi sona ererken işçi bazı durumlarda kıdem tazminatına hak kazanır. Kıdem tazminatı, en basit ifadeyle işçinin aynı işverene bağlı en az 1 yıl çalışması sonucunda, iş sözleşmesinin kanunda belirtilen nedenlerle sona ermesi halinde ödenen toplu tazminattır. Bu kanuni nedenler arasında işverenin haklı bir neden olmaksızın işçiyi işten çıkarması, işçinin haklı nedenle feshi gibi durumlar bulunur. Bunlardan biri de emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme alma amacıyla işçinin kendi isteğiyle ayrılması halidir.

1475 sayılı (mülga) İş Kanunu’nun 14. maddesinde (halen yürürlüktedir) ve 4447 sayılı Kanun’un 45. maddesinde yapılan düzenlemeye göre, “sigortalılık süresi ve prim gün şartlarını tamamlayarak kendi isteğiyle işten ayrılan işçi” kıdem tazminatına hak kazanır. Bu durum, işçinin yaş şartı hariç emeklilik koşullarını sağlaması anlamına gelir. Yani çalışan, gerekli sigortalılık yılı ve prim gün sayısını doldurduktan sonra Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan alacağı belge Kıdem tazminatı esas yazısı ile iş sözleşmesini feshedip kıdem tazminatını talep edebilir. Bu hak, işçinin kendi talebine bağlı bir haktır ve şartlar oluştuğunda istediği zaman kullanılabilir.

Önemle vurgulayalım: Kıdem tazminatı hakkı doğması için çalışanın o işyerinde en az 1 yıllık kıdeminin olması gerekir. Yani prim gününü tamamlamış olsanız bile, son çalıştığınız işverende 1 yıl dolmadıysa kıdem tazminatı alamazsınız. Bu 1 yıl şartı tüm kıdem tazminatı durumlarında aranan genel bir kuraldır.

PRİM GÜNÜNÜ TAMAMLAMANIN ŞARTLARI (15 YIL – 3600 GÜN, 4500 GÜN, 7000 GÜN)

Emeklilik nedeniyle kendi isteğiyle işten ayrılarak kıdem tazminatı almak isteyen işçi, sigorta başlangıç tarihine göre farklı şartlara tabi olur. Mevzuat, ilk defa sigortalı olunan tarihe göre prim günü ve sigortalılık yılı koşullarını belirlemiştir. Aşağıda, bu şartlar özetlenmiştir:

• İlk sigortalı işe giriş tarihi 08.09.1999 ÖNCESİNDE olanlar: En az 15 yıl sigortalılık süresini ve 3600 prim gününü tamamlamış olmaları gerekir. Bu koşulu sağlayan işçiler, kendi istekleriyle iş akitlerini feshederek kıdem tazminatına hak kazanabilir. Bu durum halk arasında sıkça “15 yıl 3600 gün kıdem tazminatı” olarak anılmaktadır. (Detaylar için: 15 Yıl 3600 Kıdem Tazminatı Nasıl Alınır?)
• İlk sigortalı işe giriş tarihi 09.09.1999 ile 30.04.2008 ARASINDA olanlar: Bu dönemde ilk kez sigortalı olanlar için iki alternatif şarttan biri yeterlidir:

• 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim günü, veya

• Hiç yıl şartına bakılmaksızın 7000 prim günü ödeme süresini tamamlamış olmak.
  Örneğin 2000 yılında sigortalı çalışmaya başlayan biri, toplam 25 yılını doldurup 4500 gün prim öderse ya da sadece 7000 gün prim öderse (sigortalılık yılına bakılmaksızın) bu haktan yararlanabilir. (Bkz: Emeklilik Nedeniyle Kıdem Tazminatı Nasıl Alınır?)
• İlk sigortalı işe giriş tarihi 01.05.2008 ve SONRASI olanlar: 2008’de yapılan reformla, emeklilik için gereken prim gün sayısı kademeli olarak artırılmıştır. Bu tarihten sonra sigortalı olanlar için prim günü şartı her yıl 100 gün artacak şekilde belirlenmiştir. Örneğin:

• Ayrıca 01.05.2008 – 31.12.2008 tarihleri arasında ilk kez sigortalı çalışanlarda 4600 prim gün sayısı,
• 02.2009 – 31.12.2009 tarihleri arasında ilk kez sigortalı çalışanlarda 4700 prim gün sayısı,
• 01.2010 – 31.12.2010 tarihleri arasında ilk kez sigortalı çalışanlarda 4800 prim gün sayısı,
• 01.2011 – 31.12.2011 tarihleri arasında ilk kez sigortalı çalışanlarda 4900 prim gün sayısı,
• 02.2012 – 31.12.2012 tarihleri arasında ilk kez sigortalı çalışanlarda 5000 prim gün sayısı,
• 01.2013 – 31.12.2013 tarihleri arasında ilk kez sigortalı çalışanlarda 5100 prim gün sayısı,
• 01.2014 – 31.12.2014 tarihleri arasında ilk kez sigortalı çalışanlarda 5200 prim gün sayısı,
• 01.2013 – 31.12.2013 tarihleri arasında ilk kez sigortalı çalışanlarda 5100 prim gün sayısı,
• 01.2014 – 31.12.2014 tarihleri arasında ilk kez sigortalı çalışanlarda 5200 prim gün sayısı,
• 01.2015 – 31.12.2015 tarihleri arasında ilk kez sigortalı çalışanlarda 5300 prim gün sayısı şartlayan işçilerde yine aynı şekilde tazminata hak kazanır.
• Bu kademeli artış, ilerleyen yıllarda prim şartını 7000 güne kadar çıkaracaktır. Yani 2008 sonrası sigortalı başlayanlar, kabaca 5400 ila 7000 arasında değişen prim gününe (ilk işe başlama yılına göre) ihtiyaç duyarlar. Bu kişilerde ayrıca 25 yıllık sigortalılık süresi şartı aranıp aranmadığı, başlangıç yılına göre değişebilmektedir. Genel olarak söylemek gerekirse, 2008 sonrası sigortalılarda da prim gününü doldurup yaş dışındaki koşulları sağlayanlar, yaş beklemeden kıdem tazminatına hak kazanabilirler. (Detaylı bilgi için: Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan İşçinin Tazminat Alma Şartları)

Yukarıdaki şartları sağlayan işçi, en az bir yıl çalıştığı işyerinden kendi isteğiyle ayrıldığında kıdem tazminatını alabilir. İşverenin “sen bu günleri benim yanımda doldurmadın” gibi bir itiraz hakkı yoktur; çünkü kanun, sigortalılık süresi ve prim şartının toplam çalışma hayatı için tamamlanmış olmasını yeterli görür. İşçinin o işyerinde 1 yılını doldurmuş olması yeterlidir.

SGK’DAN KIDEM TAZMİNATI YAZISI ALMA VE İSTİFA PROSEDÜRÜ

Prim gününüzü doldurduysanız ve kendi isteğinizle ayrılıp tazminat almak istiyorsanız, belli bir prosedürü izlemeniz gerekir:

1. SGK’dan “Kıdem Tazminatına Esas Yazı”yı alın: Öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurarak, gerekli prim gün ve yıl şartlarını sağladığınıza dair resmi bir yazı talep etmelisiniz. Bu yazı, halk arasında 3600 gün yazısı veya kıdem tazminatı yazısı olarak bilinir. İkametgâhınızın bağlı olduğu SGK müdürlüğüne bir dilekçeyle başvurarak “… tarihinde itibaren prim gün ve sigortalılık süresi şartlarımı doldurdum, kıdem tazminatı almaya hak kazandığıma dair yazı talep ediyorum” şeklinde talepte bulunabilirsiniz. (Örnek Dilekçe için: 3600 Gün Tazminat Dilekçesi Örneği) Bu başvuru için işten ayrılmış olma şartı bulunmamaktadır; yani halihazırda çalışırken SGK’ya gidip bu yazıyı alabilirsiniz. SGK, şartları sağladığınızı teyit ederse size bu belgeyi verecektir (elden teslim veya posta yoluyla).
2. İşverene yazılı bildirim yapın: SGK’dan aldığınız yazıyı işyerinize vermeniz ve iş sözleşmenizi emeklilik nedeniyle feshetmek istediğinizi yazılı olarak bildirmeniz gerekir. Bu bildirim bir istifa dilekçesi şeklinde olmalı ve dilekçede 1475 Sayılı Kanun madde 14 kapsamında, sigortalılık süresi ve prim gün şartlarını doldurduğunuz için iş akdinizi feshettiğinizi belirtmelisiniz. Dilekçenize SGK’dan aldığınız kıdem tazminatı yazısını ekleyerek işverene sunun. (Dikkat edilmesi gerekenler: İşten Ayrılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler)
3. İhbar (bildirim) süresinin beklenilmesine gerek yok: Emeklilik nedeniyle fesih hakkı işçiye tanınmış bir haktır burada ihbar süresi uygulanmaz. İşçi ihbar süresi vermek zorunda değildir.
4. Kıdem tazminatının ödenmesi: Yukarıdaki işlemler tamamlandıktan sonra işveren, iş sözleşmenizi Kod-8 (Emeklilik nedeniyle fesih) ile SGK’ya bildirerek çıkışınızı yapmalı ve hak ettiğiniz kıdem tazminatını ödemelidir. Ayrıca varsa içeride birikmiş diğer işçilik alacaklarınız (örneğin kullanmadığınız yıllık izin ücretiniz, ödenmemiş fazla mesai vb.) bunları da ödemelidir. Kıdem tazminatı ödemesi, işten çıkış günü peşin olarak yapılmalıdır. (İlgili konu: Kıdem Tazminatı Peşin Ödenmelidir) Resmi olarak çıkış kodunuz “08” (Emeklilik veya toptan ödeme nedeniyle ayrılma) olacağı için, bu kodla ayrılan işçiye işsizlik maaşı bağlanmaz (çünkü kendi isteğinizle ayrılmış sayılırsınız).

KIDEM TAZMİNATI HAKKINI KAÇ KEZ KULLANABİLİRSİNİZ?

Emeklilik şartlarını (yaş hariç) sağlayarak kıdem tazminatını alıp ayrılma hakkı yalnızca bir kez kullanılabilir. Yargıtay’ın ilke kararlarına göre, bir işçi sigortalılık yılı ve prim gün şartlarını tamamladığı gerekçesiyle işten ayrılıp kıdem tazminatını aldıysa, daha sonra başka bir işyerinde çalışmaya devam edip yine yaş beklemek üzere ayrıldığında ikinci kez aynı gerekçeyle kıdem tazminatı talep edemez. Bu hak, kanunda tanınan bir defaya mahsus bir haktır.

Örneğin, 15 yıl 3600 gün şartıyla kıdem tazminatını alıp işinden ayrılan bir işçi, sonra başka bir işverene geçip çalışmaya devam ederse, tekrar 3600 gün gerekçesiyle tazminat isteyemez. Ancak bu işçi ileride gerçek emeklilik yaşını doldurup emeklilik nedeniyle işten ayrılırsa (yani fiilen emekli olacağı zaman), son çalıştığı işyerinden yine kıdem tazminatını alabilir. Kısacası: – Yaş dışı emeklilik nedeniyle kıdem tazminatı hakkı (erken ayrılma hakkı) bir defa kullanılabilir. – Daha sonra yaş şartını da tamamlayıp emekli olduğunuzda, son işyeriniz size yine kıdem tazminatınızı ödemek zorundadır (bu artık normal emeklilik tazminatıdır). (Konuyla ilgili: Kıdem Tazminatı Nedir? Şartları, Hesaplanması)

PRİM GÜNÜNÜ TAMAMLAYAN İŞÇİNİN TAZMİNAT HAKLARI

YENİ İŞTE ÇALIŞMAK HAKKIN KÖTÜYE KULLANIMI MIDIR?

Birçok çalışan, prim gününü doldurarak tazminatını aldıktan sonra başka bir işte çalışmaya devam etmektedir. Kanunen bu mümkün ve yasaldır. Yani “kıdem tazminatımı aldım, artık çalışamam” gibi bir durum yoktur. Bu hakkın amacı, emeklilik yaşını beklerken iş değiştirmek isteyen veya bir süre dinlenmek isteyen çalışanların, yılların emeği olan tazminatını yakmadan ayrılabilmesini sağlamaktır. Dolayısıyla işçi, SGK’dan yazısını alıp işinden ayrıldıktan sonra ister hemen ister bir süre sonra başka bir işte çalışabilir.

Geçmişte bazı işverenler, işçinin bu hakkı sırf başka bir işe geçmek için kullandığını öne sürerek hakkın kötüye kullanıldığı savunması yapmaktaydı. Hatta Yargıtay’ın daireleri arasında çelişkili kararlar çıkmış; örneğin bir kararda, işçinin daha ayrılmadan yeni iş ayarlamasını kötü niyet sayan görüşler görülmüştü.

Ancak bu görüş farklılıkları 2021 yılında Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı ile giderildi. Yüksek mahkeme, işçinin çalışırken başka bir işle görüşmüş olmasının ve ayrıldıktan sonra başka yerde çalışmaya başlamasının, yasaların tanıdığı emeklilik nedeniyle fesih hakkının kötüye kullanımı olarak değerlendirilemeyeceğini vurguladı. Yani işçi, kanunun kendisine tanıdığı bu haktan yararlanarak ayrılmışsa, amacı ister dinlenmek olsun ister başka bir işe girmek olsun, bu onun meşru hakkıdır. Önemli olan, ilk ayrılışta gerçekten gerekli prim gün ve sigortalılık şartlarının sağlanmış olmasıdır.

Sonuç olarak, prim gününü tamamlayıp kıdem tazminatınızı aldıktan sonra çalışmaya devam etmenizi engelleyen bir kısıtlama yoktur. Sadece unutulmaması gereken, bu özel fesih hakkını bir kez kullanabileceğinizdir.

DİĞER TAZMİNAT VE HAKLAR

Prim gününü doldurarak emeklilik nedeniyle ayrılan işçi, kıdem tazminatı dışında başkaca hangi haklara sahiptir? Aslında, kıdem tazminatı bu durumda alabileceğiniz temel tazminattır. İhbar tazminatı, kendi isteğinizle ayrıldığınız için söz konusu olmaz (ihbar tazminatı, işçiye sadece işveren tarafından haber verilmeksizin işten çıkarıldığında ödenen bir tazminattır). Siz iş akdini sonlandırdığınız için ihbar tazminatı talep edemezsiniz ve işveren de sizden ihbar tazminatı kesintisi yapamaz – zira bu ayrılık kanunen geçerli bir fesih sebebine dayanmaktadır.

Bununla birlikte, yıllık izin ücreti gibi diğer işçilik alacaklarınız normal şekilde ödenmelidir. Örneğin kullanmadığınız yıllık izin günleriniz varsa, bunların parasını işten ayrılırken alabilirsiniz. Aynı şekilde, ayrıldığınız tarihe kadar hak etmiş olduğunuz maaş, fazla mesai ücreti, prim gibi ödemeler de size tam olarak yapılmalıdır. Kısacası, emeklilik nedeniyle işten ayrılma, kanunun öngördüğü bir fesih biçimi olduğu için diğer haklarınız yanmaz; sadece ihbar tazminatı gibi işçinin feshi halinde doğmayan haklar söz konusu olmaz.

Prim Gününü Tamamlayan İşçinin (Tazminat) Hakları

İŞVEREN KIDEM TAZMİNATINI ÖDEMEZSE NE YAPILABİLİR?

Kanunen şartlar sağlandığında işverenin kıdem tazminatınızı ödemesi zorunludur. Eğer işveren, hak ettiğiniz kıdem tazminatını ödemez veya eksik öderse, izleyebileceğiniz yollar şunlardır:

• Arabuluculuk Başvurusu: 2018’den beri işçi alacakları için dava açmadan önce arabulucuya başvurma zorunluluğu getirilmiştir. Öncelikle bulunduğunuz yerdeki Arabuluculuk Bürosu’na başvurarak, arabuluculuk sürecini başlatmalısınız. Arabulucu, sizi ve işvereni görüşmeye davet edecek; anlaşma sağlanırsa bu anlaşma bağlayıcı olacaktır.
• İş Mahkemesinde Dava: Arabuluculukta çözüm sağlanamazsa, arabulucu son tutanağınızı alarak iş mahkemesinde kıdem tazminatı davası açabilirsiniz. Dava açarken 5 yıllık zamanaşımı süresine dikkat edilmelidir. Kıdem tazminatında zamanaşımı, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren 5 yıldır. Bu süre içinde dava açılmazsa alacağınız zamanaşımına uğrar. (Daha fazla bilgi: İşçilik Alacakları Zamanaşımı Süreleri)
• Faiz ve Yasal Yaptırımlar: İşveren, ödemesi gereken kıdem tazminatını zamanında ödemezse, dava sonucunda bankaların mevduata uyguladığı en yüksek faiz ile birlikte ödeme yapmaya mahkûm edilir. Faiz, sizin işten ayrıldığınız günden itibaren işler. Ayrıca dava sürecinde kazanırsanız, mahkeme masrafları ve avukatlık ücreti de işverene yükletilir. (Bkz: Tazminatını Alamayan İşçiler Ne Yapmalı?)

Özetle: Prim gününü tamamlayan ve sigortalılık süresini dolduran işçi, SGK’dan alacağı yazıyla işinden ayrıldığında kıdem tazminatını alma hakkına sahiptir. Bu hak, çalışanlar için önemli bir güvencedir ve yıllarını verdiği işinden maddi kayıp yaşamadan ayrılmasını sağlar. Elbette sürecin doğru yürütülmesi, belgelerin alınması ve yasal prosedürlere uyulması kritik önem taşır. Eğer bu konuda tereddüt yaşıyorsanız bir İş Hukuku avukatına danışarak süreci yürütmek en doğrusu olacaktır.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Prim gününü tamamlayan işçi hangi tazminatı alabilir?

Cevap: Gerekli prim gün sayısını ve sigortalılık yılını doldurmuş (yaş hariç emeklilik şartlarını sağlamış) bir işçi, kendi isteğiyle işten ayrıldığında kıdem tazminatı alma hakkına sahiptir. Bu durumda ihbar tazminatı alamaz, ancak kıdem tazminatını ve diğer hak etmiş olduğu ücret, izin ücreti gibi alacaklarını alabilir.

15 yıl 3600 gün kıdem tazminatı hakkından kimler yararlanır?

Cevap: İlk sigorta giriş tarihi 8 Eylül 1999 veya öncesinde olan çalışanlar, toplam en az 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödemesi yapmışlarsa bu haktan yararlanabilir. Bu koşulları sağlayan işçi, SGK’dan yazı alarak 15 yıl 3600 gün nedeniyle kıdem tazminatını talep edebilir.

08.09.1999 sonrası sigortalı olanlar kaç prim güne tabi?

Cevap: 9 Eylül 1999 sonrası ilk kez çalışmaya başlayanlar için prim gün şartı daha yüksektir. 1999-2008 arası sigorta girişi olanlar için 25 yıl sigorta + 4500 gün veya 7000 gün prim; 2008 sonrası girişi olanlar için ise kademeli olarak artan bir prim günü şartı (örneğin 2008 için 4600 gün, 2016 ve sonrası için 5400 gün gibi) uygulanır. Bu kişiler de prim gününü (ve varsa yıl şartını) doldurduklarında yaş beklemeden kıdem tazminatı alabilirler.

Prim gününü doldurup istifa eden işçi ihbar tazminatı alabilir mi?

Cevap: Hayır, alamaz. İhbar tazminatı, iş sözleşmesini fesheden tarafın karşı tarafa haber vermeden sözleşmeyi sonlandırması durumunda doğan bir tazminattır. Emeklilik nedeniyle ayrılmada işçi kendisi feshettiği için ihbar tazminatı hakkı doğmaz. İşçi ihbar sürelerine uymak sorunda değildir.

Prim gününü doldurarak ayrılan işçi işsizlik maaşı alabilir mi?

Cevap: Hayır. İşsizlik ödeneği alabilmek için işçinin kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalması gerekir. Prim gününü tamamlayıp kendi isteğiyle ayrılan işçi, SGK’da Kod-8 (Emeklilik nedeniyle işten çıkış) ile bildirildiği için işsizlik maaşına hak kazanamaz. Zaten bu durumda işçi gönüllü olarak ayrıldığı kabul edildiğinden işsizlik sigortası kapsamına girmez.

Emeklilik için SGK’dan yazı nasıl alınır?

Cevap: SGK’dan kıdem tazminatına esas yazıyı almak için bağlı olduğunuz sosyal güvenlik merkezine bir dilekçe ile başvurmalısınız. Dilekçede, 1475 sayılı Kanun 14. madde kapsamında, sigortalılık süresi ve prim gün şartlarınızı doldurduğunuzu belirterek tarafınıza yazı verilmesini talep edersiniz. SGK, kayıtlarınıza bakarak şartlar tamamlanmışsa bu yazıyı size verir. Bu yazıyı almak için işten ayrılmanıza gerek yoktur; önceden alabilirsiniz.

Prim günü dolmadan işçi istifa ederse tazminat alabilir mi?

Cevap: Eğer işçi yasal prim gün ve yıl şartlarını doldurmadan istifa ederse kıdem tazminatı alamaz (diğer istisnai haklı fesih halleri yoksa). Kendi isteğiyle ayrılan işçi normalde tazminat hakkını kaybeder. Prim gününü doldurma hali, kanunun tanıdığı bir özel istisna olduğu için şartlar tam oluşmadan bu gerekçeyle tazminat alınamaz.

Kıdem tazminatı tutarı nasıl hesaplanır?

Cevap: Kıdem tazminatınız, o işyerindeki toplam çalışma yılınıza ve son brüt ücretinize göre hesaplanır. Her bir tam çalışma yılı için 30 günlük brüt ücret ödenir. Artan aylar varsa oranlanarak hesaplanır. Hesaplamada aylık brüt maaşınıza düzenli ödenen yol, yemek, prim gibi yan haklar da dahil edilir. Çıkan toplam tutardan sadece damga vergisi kesilir. Ayrıca her yıl devlet tarafından belirlenen bir kıdem tazminatı tavanı bulunmaktadır; çok yüksek ücretli çalışanlar için tazminat bu tavanla sınırlanabilir. (Detaylı hesaplama için: Kıdem Tazminatı Tavanı)

Kıdem tazminatı alıp tekrar çalışabilir miyim?

Cevap: Evet, kıdem tazminatınızı alıp ayrıldıktan sonra başka bir işte çalışmanızda yasal bir engel yoktur. Bu hak bir erken emeklilik gibi düşünülebilir ama aslında siz emekli aylığı almıyorsunuz, sadece yaş dışında emeklilik şartlarını doldurduğunuz için mevcut işinizden tazminatınızı alarak ayrılıyorsunuz. Sonrasında isterseniz hemen, isterseniz bir süre sonra başka bir işe girebilirsiniz. Ancak unutmayın, aynı gerekçeyle (yaş hariç emeklilik gerekçesiyle) ikinci kez tazminat talep edemezsiniz.

Emeklilik nedeniyle kıdem tazminatı hakkı kaç kez kullanılabilir?

Cevap: Bu hak sadece bir kez kullanılabilir. Yani bir işçi prim gün ve yıl şartını tamamlayıp kıdem tazminatını alarak ayrıldıysa, daha sonra başka işlerde çalışıp henüz emeklilik yaşı gelmeden yeniden aynı hakkı kullanamaz. İkinci kez kıdem tazminatı alması ancak gerçek emeklilik (yaşını da doldurarak emekli olması) durumunda mümkündür. Kanun bu hakkı yaş bekleyenler için bir defaya mahsus tanımıştır.

İşveren kıdem tazminatımı ödemezse ne yapmalıyım?

Cevap: İşveren ödeme yapmazsa öncelikle arabuluculuk yoluna başvurmanız gerekir (dava şartıdır). Arabulucuda anlaşma olmazsa iş mahkemesinde kıdem tazminatı davası açabilirsiniz. Kıdem tazminatı için zamanaşımı süresi 5 yıldır, bu süreyi geçirmemeye dikkat edin. Dava sonunda haklı bulunursanız, tazminatınıza işlemiş faiz de eklenir. Ayrıca mümkünse bir iş hukuku avukatı desteği almanız, süreci hızlandırıp hak kaybını önlemeye yardımcı olacaktır.

Prim gününü dolduran işçinin emeklilik yaşı değişir mi?

Cevap: Hayır, prim gününü doldurup tazminat alan işçi hemen emekli olmuş sayılmaz, sadece işten ayrılmış olur. Emeklilik yaşı geldiğinde (ve gerekli diğer koşullar da sağlandığında) Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurarak emekli aylığı bağlatabilir. Prim gününü doldurmak, emeklilik için önemli bir adımdır ancak yaş şartını ortadan kaldırmaz. Örneğin, 3600 günle kıdem tazminatı alan bir çalışan, yine de emeklilik yaşını (örneğin 58 veya 60 yaşını) beklemek zorundadır. Bu süreçte başka işlerde çalışmaya devam edebilir veya dilerse çalışmadan yaşının dolmasını bekleyebilir. Emeklilik yaşına ulaştığında, o zamana kadar çalıştığı son işyerinden tekrar kıdem tazminatını alarak emekli olabilir.