MALPRAKTİS NEDİR?

Malpraktis, hekimin ya da sağlık çalışanının tıbbi müdahale esnasında yapılan uygulama hatasına denir. Hekimin hatasından, bilgisizliği nedeniyle hastanın yanlış tedavi edilmesi/tedavi edilmemesi sonucu zarar görmesidir. Hekim, tıp fakültesinden mezun olan kişidir. Hekim hastaya karşı yükümlü olduğu özeni göstermemesi halinde hastada meydana gelen olumsuz durumdan TCK gereği “görevi kötüye kullanma suçu” işlemiş sayılır.

MALPRAKTİS ŞARTLARI

 Malpraktisin meydana gelmesi için şu şartlardan biri olması yeterlidir:

• Hastaya tedavi öngörülebilir neticenin bilgilendirmesinin yapılmaması veya rızasının alınmaması,
• Hekimin kusuru sonucu hastada oluşan olumsuz hâl (bilgisizlik, hata, ilgisizliği),
• Hastaya fazla ya da az doz ilaç kullandırmak,
• Hekimin bilgisi olmasa dahi bir tedavi uygulaması,
• Hekimin ilgisizliği,
• Eksik, aşırı ya da yanlış tedavi uygulanması,
• Yanlış tetkikler yapılması

Bu haller sonucu hastanın hayatını tehlikeye atan hekim Malpraktis yapmış olur.

TIBBİ STANDART KAVRAMI NEDİR?

Tıbbi standart, hekimin kendi ülkesindeki sağlık sistemine uygun ve gerekli özen ve yükümlülükleri göstererek uyguladığı tedavidir. Hekim, genel olarak kabul görülen tıbbi müdahale dışında müdahalede bulunmamalı hastanın hayatını tehlike altında bırakmamakla yükümlüdür.

TIBBİ UYGULAMA HATALARI

Hastada meydana gelen komplikasyonun nedeni önlenebilir bir nedenle oluşuyorsa ve hekimin kendi kusuruyla müdahalesindeki hatanın zarara sebep oluşturmasına tıbbi hata denir.

TEŞHİS HATALARI

Teşhis, hastanın semptomları doğrultusunda hekim tarafından tanı konulmasıdır. Teşhis hatası, şayet hekimin tıbbi standartlarla aykırı ve hastanın belirtileriyle uyuşmayan ya da gerekli özen ve yükümlülükleri göstermeksizin hastasına uygulamış olduğu tedavi yöntemindeki kusur sebebiyle hastanın sağlığını tehlikeye atmasıdır.

• Eksik tanı,
• Aşırı tanı,
• Geç tanı,
• Teşhise aykırı testler.

AYDINLATMA VE ONAM HATALARI

Aydınlatma ve onam üç aşamadan geçer

• Hastayı aydınlatma
• Bilgilendirmenin yapılması
• Onamın alınması

Anayasanın 17. Maddesine göre: “Herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. Tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz; rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamaz.

Kimseye işkence ve eziyet yapılamaz; kimse insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamaz.” Maddeden de anlaşılacağı üzere hastaya uygulanması istenen her türlü tedavi yöntemi öncesinde kişinin rızasının alınmasına bağlıdır. Yalnızca rıza yeterli olmayıp hastanın oluşabilecek komplikasyonlardan da haberi olmalı ve tedavi öncesi aydınlatılmalıdır. Aydınlatma ve onam hatasının olmaması için:

• Hasta zorlanmadan kendi özgür iradesiyle karar vermeli
• Hasta kendi el yazısı ile okudum, anladım kabul ediyorum diye yazar. Kişiye sağlıklı düşünme zamanı açısından, tarih ve saat müdahaleden bir kaç gün önce olmalı. Okuma yazma bilmeyen hastalar parmak basar. Küçük ve kısıtlılar için veli ya da vasi bu işlemi yapabilir.

Hastanın oluşabilecek bütün risklerin detaylı bilgilendirilmesinin yapılması gerekmektedir aksi halde hekim malprakrskisten, maddi ve manevi tazminatlarla sorumludur.

TEDAVİ HATALARI

• Cerrahi müdahaledeki hatalar
• İlaç dozunda, ilaç seçimindeki hatalar
• Hastanın aydınlatma ve onamında yapılan hatalar
• Önlenebilir komplikasyonların ihmal yüzünden önlenmemesi

MALPRAKTİS NEDENLERİ NELERDİR?

• Hastaya tedavi öngörülebilir neticenin bilgilendirmesinin yapılmaması veya rızasının alınmaması,
• Hekimin kusuru sonucu hastada oluşan olumsuz hâl (bilgisizlik, hata, ilgisizliği),
• Hastaya fazla ya da az doz ilaç kullandırmak,
• Hekimin bilgisi olmasa dahi bir tedavi uygulaması,
• Hekimin ya da sağlık çalışanının ilgisizliği,
• Eksik, aşırı ya da yanlış tedavi uygulanması,
• Yanlış tetkikler yapılması.

MALPRAKTİS TEDAVİNİN HANGİ AŞAMASINDA GERÇEKLEŞEBİLİR?

Malpraktis her aşamada gerçekleşebilir.

• Hastanın aydınlatılması ve rızasının alınması aşamasında
• Tanı aşamasında
• Tedavi aşamasında

Stabilizasyon aşamasında bkz stabilizasyon nedir?

KOMPLİKASYON NEDİR?

Komplikasyon, hekimin tıbbin gerektirdiği özen ve yükümlülükleri göstererek ve tıbbi standartları yerine getirmiş olmasına rağmen uyguladığı tedavinin hastada meydana getirmiş olduğu zarara denir. Hekim kusursuzdur, bu yüzden komplikasyonlardan sorumlu değildir. Peki hekimin özen yükümlülüğü nelerdir? Hekim tıbbin gerektirdiği özeni göstermesi için hastasında tedavi sonucu oluşabilecek olsası zararları anlatarak hastasını aydınlatmalı, onayını almalıdır. Onay hukuka uygun olmalıdır. Hastada oluşan zarar, önlenemez ya da önlenebilen bir zarar olabilir. Önlenebilir zararın komplikasyon sayılabilmesi için hasta bu hususta aydınlatılmış ve rızasının alınması gerekmektedir. Hekimin hatasının/kusurunun bulunması halinde komplikasyondan bahsedemeyiz. Komplikasyon örnekleri:

• Ameliyat sonrası enfeksiyon,
• Mide ülseri tedavisinde midenin delinmesi,
• Doğum esnasında oluşan doğum yolu yaralanmaları,
• Beyin ameliyatı sonrası bazı bölgelerde oluşan hissizlik.

STABİLİZASYON NEDİR?

Hastanın tedavisinin bitmesi hastanın iyileşmesini göstermez. Hekim, hastanın tedavisi bittiğinde onunla teması kesmemeli, umulmayan komplikasyonlara, tedavinin cevap verip vermemesi gibi sebeplerden dolayı hastayı gözlemlemeyi devam etmelidir. Buna komplikasyon denir.

MALPRAKTİS-KOMPLİKASYON AYRIMI NEDİR?

Malpraktis hekimin kendi kusuruyla gerekli özeni göstermeden, yani tıbbi uygulama hatasıyla hastada meydana getirmiş olduğu zarara denir. Komplikasyon ise  hastanın hekimin her türlü özenine ve mesleki yetkinliğine rağmen meydana gelebilecek zararlardır.

HARBİYE HUKUK BÜROSU MALPRAKTİS AVUKATI HİZMETLERİMİZ

Sağlık hukuku ve malpraktis avukatı ekseriyetle sağlık hukuku alanındaki uyuşmazlıklara bakan ve bu hususta uzmanlaşmış avukatlara müvekkil çevresibde verilen bir nitelemedir. Özellikle hekim hataları sebebiyle malpraktis davaları dağlık hukukunda önemli yer tutmaktadır. Hususan karşılaştığımız ve davasını takip ettiğimiz uyuşmazlıklar bu yöndedir bunların dışında yine sağlık hukuku kapsamında takip ettiğimiz ve karşılaştığımız davalarda verdiğimiz hizmetlerin bazıları şunlardır:

• Malpraktis davalarına ilişkin yargılamanın başlatılmasından sonuna dek bütün süreçlerin takibi ve sürdürülmesi
• Hastane ve hasta arasındaki uyuşmazlıkların çözümü
• Hekimlere ve diğer sağlık personeline yönelik haksız fiillere karşı talep ve tazminatlar,
• Hastaya yönelik tedavi sürecinde TCK’da suç tipine uyan eylemlere karşı ceza yargılamalarının takibi ve tazminat istemleri,
• Hekimlere ve diğer sağlık personeline yönelik cebir ve şiddet eylemlerinde ceza soruşturma ve kovuşturmalarının takibi,
• Hasta haklarını ihlali neticesinde hak arama taleplerinin takibi

ve bu saydıklarımızdan başka sağlık hukukunu ilgilendiren her türlü konuda deneyimli ve profesyonel ekibimizle İstanbul Sağlık Hukuku Avukatı olarak hizmet vermekteyiz.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Malpraktis Ne Demek?

Malpraktis, hekimin tecrübesizliği veya hatalı müdahalesi sebebiyle hastanın hayatını tehlikeye atmasıdır. Hekimin kusuru olması şarttır. Bu kusur hekimin kasti ya da ihmali tıbbi uygulaması sonucu gerçekleşebilir.

Malpraktis Hangi Suç?

Malpraktis suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda yer alan “görevi kötüye kullanma suçu” kapsamına girmektedir. 257. madde gereğince “Madde 257- (1) Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir menfaat sağlayan kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir menfaat sağlayan kamu görevlisi, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”

Kimler Malpraktis Davası Açabilir?

Malpraktis davasını açabilecekler şu şekildedir:

• Hastanın kendisi
• Hasta kısıtlıysa vasisi
• Hasta küçük ise velisi
• Hasta ölmüşse mirasçıları
• Hastanın vekili (avukatı)

Malpraktis Ne Demek TDK?

Malpraktis, “tıbbi hata” anlamına gelmektedir.

Malpraktis Örnekleri Nelerdir?

• Hastaya hatalı teşhis koyma
• Hastaya teşhis koymama, yeterince ilgilenmeme
• Ameliyatta hastanın bedeninde yabancı malzeme bırakma
• Gerekli özeni göstermeden muayene etme
• Sır saklama yükümlülüğünü ihlal etme
• Aydınlatılmış onam almadan yapılan tedavi
• Tedavi yönteminin seçiminde/uygulanmasında yapılan hatalar
• Gerekli hijyen tedbiri alınmaması sebebiyle enfeksiyon oluşumu
• İlaç dozlarının gösterilmesindeki hata
• Hekimin ilaç seçiminde taraflı davranması

Malpraktis Neden Olur?

Malpraktis, hekimin ya da sağlık çalışanının tıbbi müdahale esnasında yapılan uygulama hatasına denir. Hekimin hatasından, bilgisizliği nedeniyle hastanın yanlış tedavi edilmesi/tedavi edilmemesi sonucu zarar görmesi sonucu olur.

Doktor Hata Yaparsa Ne Olur?

Hekim hastaya tedavi uygularken gerekliözwn yükümlülüğünü göstermekle yükümlüdür. Hekimin amacı her ne kadar hastayı iyileştirmek olsa da asıl amaç doğru tedavi biçimini uygulamaktır. Doktorun hatası halinde hasta doktoru şikayet edebilir. BKZ: Yanlış Tedavi Uygulayan Doktor Nereye Şikayet Edilir?

Malpraktis Cezası Ne Kadar?

5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 84. ve 85. maddeleri taksirle ölüme sebebiyet verme cezasını ve taksirle yaralama cezası düzenlenmiştir. Hükümler gereğince:

• Hekimin hatası sebebiyle ölen hastanın mevcudiyeti halinde:

İki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılması gerekmektedir. 

• Hekimin hatası birden fazla kişinin ölümüne ya da yaralanmasına sebep olmuşsa bu süre onbeş yıla kadar verilebilir.

Hekimin hatası sebebiyle yaralanan hastanın mevcudiyeti halinde: üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ya da para cezasına çarptırılabilir. Hükmün devamında bahsedilen: “Taksirle yaralama fiili, mağdurun;

1. a) Duyularından veya organlarından birinin işlevinin sürekli zayıflamasına,
2. b) Vücudunda kemik kırılmasına,
3. c) Konuşmasında sürekli zorluğa,
4. d) Yüzünde sabit ize,
5. e) Yaşamını tehlikeye sokan bir duruma,
6. f) Gebe bir kadının çocuğunun vaktinden önce doğmasına, neden olmuşsa, birinci fıkraya göre belirlenen ceza, yarısı oranında artırılır.

(3) Taksirle yaralama fiili, mağdurun;

1. a) İyileşmesi olanağı bulunmayan bir hastalığa veya bitkisel hayata girmesine,
2. b) Duyularından veya organlarından birinin işlevinin yitirilmesine,
3. c) Konuşma ya da çocuk yapma yeteneklerinin kaybolmasına,
4. d) Yüzünün sürekli değişikliğine,
5. e) Gebe bir kadının çocuğunun düşmesine, neden olmuşsa, birinci fıkraya göre belirlenen ceza, bir kat artırılır.

(4) Fiilin birden fazla kişinin yaralanmasına neden olması halinde, altı aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.”

Yanlış Tanı Koyan Doktor Ceza Alır Mi?

Evet hekimin yanlış tanı koyması ceza sebebidir. Hekim kendi kusuruyla, mesleğinin gerektirdiği özeni göstermeksizin koymuş olduğu tanıdan sorumludur. Hekim almış olduğu eğitim bilgileri, tecrübesi itibariyle tanıyı koymalıdır.

Yanlış Tedavi Uygulayan Doktor Nereye Şikayet Edilir?

Hasta Haklarının ihlali halinde hasta hekimini şu yerlere şikayette bulunabilir:

• -Hasta Hakları Bildirim Sistemi’ ne,
• -Sağlık Bakanlığınca oluşturulan iletişim hakkı olan ALO 184 sabim ile hasta doktorunu şikayet edebilir,
• -CİMER’e başvuru,
• -İl ve ilçe sağlık müdürlüklerine şikayet dilekçesi vermek,
• -Tabip odasına şikayet
• -Savcılığa suç duyurusunda bulunarak
• -Şikayet dilekçesi verilmek suretiyle idari soruşturma başlatma,
• -Maddi ve manevi tazminat davaları açarak.

Malpraktis Nasıl İspatlanır?

Malpraktis, her türlü delille tespit edilebilir. Her türlü delilden kasıt:

-Yemin,

-Tanık,

-Keşif,

-Bilirkişi,

-Uzman görüşü,

-Aydınlatılmış onam formu.

Bu deliller sınırlı olmayıp somut olayın özelliklerine göre başka şekillerde de ispatlanabilir.

Hemşirelikte Malpraktis Nedir?

Malpraktis yalnızca hekim için değil bütün sağlık çalışanları için geçerlidir. Hemşirenin hastayla yeterli ilgili olmayışı, doktorun kendisine vazife kıldığı tedavi yöntemini yanlış uygulaması gibi mesleğinin gerektirdiği özen ve yükümlülüğü göstermeyişi sebebiyle hastanın sağlığında meydana gelen olumsuz ve hayatını tehlikeye sokacak durumlar meydana getirirse hemşire de malpraktisten sorumlu olur.

Malpraktis Ve Komplikasyon Nedir?

Komplikasyon, hekimin kusuru olmaksızın, öngörülemeyen sebeplerle hastanın hayatını tehlikeye atan olumsuz durumun meydana gelmesidir. Tedavi yapılmadan önce hastanın öngörülebilir olumsuzluklara karşı aydınlatılması ve hastanın rızasının alınması gerekir. Hekim gerekli tecrübeye sahip olmalı ayrıca gerekli özeni göstermelidir. Gerekli özenden kasıt hekimin kendi bilgilerini tıbbi standartlar doğrultusunda uygulamaktır.

Malpraktis Türleri Nelerdir?

• Teşhis konurken yapılan hatalar
• Tedavi yapılırken yapılan hatalar
• Kullanılan ekipmanlarda eksiklik
• Hastanın aydınlatılmaması ve onamı olmaksızın yapılan müdahaleler

Komplikasyon Ne Zaman Malpraktise Dönüşür?

Komplikasyonun hekimin hatası olmaksızın hastada oluşan zarara denir. Hekim öngörülebilir olumsuzluklara karşı, mesleki özeni ve gerekliliğini gösterir, hastayı aydınlatıp rızasını almasına rağmen oluşan zarardan sorumlu olmaz. Ayrıca olumsuzluk öngörülemez ise ve hekimin kusuru bulunmuyorsa yine komplikasyon söz konusudur. Ancak tıbbi uygulamada doktorun kusurunun bulunması halinde komplikasyon malpraktise dönüşür.

Doktor Hatasına Ne Denir?

Hekimin kendi kusuruyla hastada meydana getirdiği zarara Malpraktis denir.

Doktor Hataları Ve İhmalleri Nedir?

• Yanlış tedavi yöntemi seçmek,
• Yanlış tedavi yöntemi uygulamak,
• Müdahale gerektiren hastaya müdahale etmemek,
• Erken taburcu etmek ya da hastaya yatış vermemek,
• Hastayı tedavi bakımından aydınlatmaması sonucu zararın ortaya çıkması.

Malpraktis Davası Zamanaşımı Nedir?

Hastanın hekim hatasından kaynaklanan zararını fark etmesinden itibaren iki yıl içerisinde bu dava açılmalıdır. Fakat her halde Malpraktis davası söz konusu hatalı uygulamanın işlenmesinden itibaren on sene içinde zamanaşımına uğrar ve bu dava açılamaz.

Tıbbi Deontoloji Nedir?

Tıbbi deontoloji, hekimin görev icabı mükellef olduğu kurallardır. Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi 46 maddeden oluşur ve bu kuralların neler olduğunu gösterir.

Tıbbi Hatalara Neden Olan Faktörler?

Tıbbi hatalar üçe ayrılır. İlki ihmal sonucu hata, ikincisi hatalı uygulama ve üçüncüsü doğru teşhis fakat yanlış uygulamadır.

Rana Gül TOPATAN