Türkiye’de Yabancı Kimlik Numarası Alma Süreci

Türkiye’de yaşayan yabancı uyruklu kişilerin resmi işlemlerini yapabilmesi için Yabancı Kimlik Numarası (YKN) alması gerekir. YKN, yabancıların Türkiye’deki dijital kimliği niteliğindedir ve bankadan hastaneye, okuldan resmi dairelere kadar her yerde gerekli olur. Bu yazıda YKN’nin ne olduğundan kimlerin alabileceğine, başvuru şartlarından kullanım alanlarına kadar tüm detayları sade bir dille ele alıyoruz. Ayrıca e-Devlet ve Göç İdaresi üzerindeki işlemleri, YKN sorgulama yöntemlerini ve sıkça sorulan soruların cevaplarını da bulabilirsiniz.

YABANCI KİMLİK NUMARASI NEDİR?

Yabancı Kimlik Numarası (YKN), Türkiye’de uzun süreli ya da yasal statüyle bulunan yabancılara verilen, genellikle 99 ile başlayan 11 haneli özel bir kimlik numarasıdır. Bu numara, Türk vatandaşlarının T.C. kimlik numarasına benzer şekilde, yabancı kişiyi resmi kayıtlarda tanımlamak için kullanılır. YKN, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından, 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu kapsamında belirlenen yabancılara tahsis edilir.

Yabancı kimlik numarası, isminden de anlaşılacağı gibi T.C. vatandaşı olmayan herkese verilen bir numaradır. Yabancı uyruklu kişiler, Türkiye’de ikamet ederken sağlık hizmeti almak, banka hesabı açmak, okul kaydı yapmak veya herhangi bir resmi işlem gerçekleştirmek için bu numarayı kullanır. YKN, kişiye vatandaşlık hakları vermez; sadece o yabancının Türkiye’deki resmi işlemlerde tanınmasını sağlar. Her yabancı için tek ve benzersizdir, bir kez verilir ve değişmez. (Not: YKN sahibi olmak Türk vatandaşlığı anlamına gelmez, yabancı kişi vatandaşlığa geçene dek bu statüde kalır.)

KİMLER YABANCI KİMLİK NUMARASI ALABİLİR?

Yabancı kimlik numarası alma hakkı, Türkiye’de yasal olarak bulunan ve belirli bir süreyi aşan yabancılar için geçerlidir. Kanunen en az 6 ay süreli geçerli bir ikamet izni veya benzer statüye sahip olan her yabancıya YKN verilir. Aşağıdaki gruplar YKN alabilir:

• İkamet İzni Sahipleri: Kısa dönem, uzun dönem, öğrenci, aile veya insanî ikamet izni gibi oturma izni kartı alan her yabancı, kartın üzerinde 99 ile başlayan YKN sahibi olur. Örneğin, eğitim amacıyla öğrenci ikamet izni alan veya çalışma amacıyla kısa dönem ikamet izni alan bir kişi YKN alacaktır.
• Çalışma İzni Sahipleri: Çalışma izni alan yabancılara ayrıca ikamet izni almalarına gerek kalmadan YKN verilir. Çalışma izni kartı aynı zamanda ikamet tezkeresi yerine geçtiği için bu kartta da yabancının kimlik numarası bulunur (99 ile başlar).
• Öğrenci Vizesi/İzni ile Gelenler: Türkiye’de üniversite eğitimi için öğrenci vizesi alıp gelen ve sonrasında öğrenci ikamet izni çıkaran yabancı öğrenciler YKN alırlar. Öğrenci ikamet kartı üzerinde yabancı kimlik numarası yer alır.
• Geçici Koruma veya Uluslararası Koruma Statüsündekiler: Mülteci, şartlı mülteci, ikincil koruma veya geçici koruma (örneğin Suriye uyruklular için) kapsamında olan yabancılara Göç İdaresi tarafından kimlik belgesi düzenlenir. Bu belgede de 99 ile başlayan yabancı kimlik numarası bulunur. Geçici koruma kimlik belgesi sahibi yabancılar YKN’ye sahiptir.
• Vatandaşlık Başvurusu Yapanlar: Türk vatandaşlığına başvuran yabancılar da başvuru sonuçlanana kadar yabancı statüsündedir ve mevcut YKN’lerini kullanmaya devam ederler. (Vatandaşlık onaylanınca T.C. kimlik numarası verilir.)
• Mavi Kartlılar: Doğumla Türk vatandaşı olup sonradan vatandaşlıktan çıkan ve “Mavi Kart” sahibi olan kişiler teknik olarak yabancı statüsünde olduklarından bir yabancı kimlik numarası vardır. (Mavi Kartlıların numaraları da genellikle 99 ile başlar.)
• Türkiye’de Doğan Yabancı Çocuklar: Yabancı uyruklu anne-babanın Türkiye’de doğan çocukları, ebeveynleri yasal ikamet iznine sahipse, çocuğa da ikamet izni alınarak YKN tahsis edilebilir.

Kimler YKN alamaz? Kısa süreli ziyaretçiler, turistik vizeyle 90 güne kadar gelen turistler gibi 6 aydan daha kısa süre kalan yabancılara normalde YKN verilmez. Bu kişiler resmi işlemler için gerekirse vergi kimlik numarası gibi farklı bir numara kullanabilirler. YKN, temel olarak Türkiye’de uzun süreli veya yasal statüyle kalacak yabancılar içindir.

İKAMET İZNİ OLMADAN YABANCI KİMLİK NUMARASI NASIL ALINIR?

İkamet izni bulunmayan yabancılar, istisnai durumlarda yabancı kimlik numarasını doğrudan İl Göç İdaresi’nden temin edebilir; bunun için göç idaresine sunulmak üzere, yabancının işlem yapacağı kurum tarafından düzenlenmiş gerekçeli bir talep dilekçesi gerekir.

Dilekçede kimlik numarasının hangi iş veya işlemler için elzem olduğu açıkça belirtilmeli, yabancı kişinin kimlik bilgileri yer almalı ve işlemlerin tamamlanabilmesi amacıyla yabancı kimlik numarası verilmesi talep edilmelidir. Bu uygulama, ikamet izni olmayan yabancılara kimlik numarası tahsisini olağan değil, zorunlu hâllerle sınırlı bir yol olarak tanır; dolayısıyla yalnızca resmî bir işlemin yapılabilmesi gerçekten kimlik numarasını zorunlu kılıyorsa başvurulmalıdır. Örneğin, Türk vatandaşı olmayan bir çocuğun okula kaydı için okul idaresince düzenlenecek talep yazısıyla İl Göç İdaresi’ne müracaat edilebilir; benzer şekilde hastane, sosyal yardım veya başka bir kamu işlemi için ilgili kurumun yazısı başvuruya dayanak yapılabilir.

Türkiye’de resmî kurumlarla sağlıklı işlem yürütmek açısından yabancı kimlik numarası pratikte büyük önem taşır; bu nedenle sürecin hızlı ve hatasız ilerlemesi için yabancılar hukuku alanında uzman bir avukattan destek almak faydalı olacaktır. Öte yandan, kimlik numarasını ikamet izni üzerinden almak isteyenler için önce oturma izni başvurusunun usulüne uygun hazırlanması gerekir; ikamet izni prosedüründe izlenecek adımlar, talep edilecek belgeler ve dikkat edilmesi gereken süreler doğru planlandığında kimlik numarasının alınması da doğal bir sonuç olarak gerçekleşir.

YKN ALMA ŞARTLARI

Yabancı kimlik numarası alabilmek için öncelikle yabancı kişinin Türkiye’de yasal bir statüye sahip olması gerekir. Bu statünün sağlanabilmesi için de belirli şartlar mevcuttur:

• En az 6 Ay Geçerli İzin: YKN tahsisi için yabancının en az 6 ay süreli bir ikamet izni, çalışma izni veya koruma statüsü alması kanunen şarttır. Kısa süreli (birkaç aylık) vize veya izinler YKN oluşturmaz.
• Geçerli Pasaport ve Vize: İkamet veya çalışma iznine başvuracak yabancının geçerli bir pasaportu ve gerektiğinde giriş vizesi olmalıdır. Pasaport süresi, alınacak ikamet izni süresini kapsamalıdır (örn. pasaport süresi bitmek üzere olanlara uzun izin verilmez).
• Başvuru ve Kayıt: Yabancı, gerekli belgelerle birlikte ilgili makamlara (Göç İdaresi, Çalışma Bakanlığı vb.) başvuru yaparak kayıt altına girmelidir. Kimlik bilgileri (adı, soyadı, doğum tarihi, uyruğu vb.) MERNİS sistemine doğru şekilde kaydedilir.
• Adres Beyanı: İkamet izni başvurusunda bulunan kişinin Türkiye’de kalacağı adresi beyan etmesi gerekir. İzin onaylandığında, yabancının adres kayıt sistemine (Nüfus Müdürlüğü’ne) kayıt yaptırması zorunludur. Bu işlem de YKN ile yapılır.
• Gerekli Harç ve Ücretler: Oturma izni veya çalışma izni almak için kanunen belirlenmiş harçların ve kart ücretinin ödenmesi gerekir. YKN için ayrı bir ücret yoktur; ancak ikamet/çalışma izni süreçlerinin ücretleri tamamlanmalıdır.
• Yasal Engel Bulunmaması: Kamu düzenini tehdit edecek bir hali olmamak (örneğin, sınır dışı edilmesine karar verilmiş olmamak) da izin almanın ön koşullarındandır. İzin başvurusu onaylanan yabancılar YKN almaya hak kazanır.

Özetle, YKN almak isteyen bir yabancı önce oturma izni, çalışma izni, öğrenim izni gibi bir resmi statü kazanmalıdır. Bu süreçte istenen şartları yerine getirdiğinde ve başvurusu onaylandığında yabancı kimlik numarası otomatik olarak oluşturulur.

YABANCI KİMLİK NUMARASI BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?

Yabancı kimlik numarası için doğrudan ayrı bir başvuru yapılmaz. YKN, yabancının yaptığı ikamet izni, çalışma izni veya benzeri başvurular kabul edildiğinde, sistem tarafından otomatik üretilir ve ilgili kimlik kartına yazılır. Dolayısıyla YKN almanın yolu, uygun statü için başvuru yapmaktır. Aşağıda başvuru yöntemleri ve süreçleri açıklanmıştır:

• İkamet İzni Başvurusu (Oturma İzni): Yabancı uyruklu kişiler, Türkiye’ye geldikten sonra kalış amaçlarına uygun bir ikamet iznine e-İkamet sistemi üzerinden başvurabilirler. Göç İdaresi Başkanlığı’nın online sistemi (e-ikamet.goc.gov.tr) aracılığıyla form doldurulur, randevu alınır ve gerekli belgeler hazırlanır. Belirtilen randevu gününde İl Göç İdaresi’nde belgeler teslim edilir ve başvuru değerlendirmeye alınır. Başvurunun onaylanması halinde yabancı adına 99 ile başlayan yabancı kimlik numarası tahsis edilir ve ikamet izni kartı basılır. İkamet kartı üzerinde “T.C. Kimlik No” alanında bu YKN yazılı olacaktır. (Örneğin, turistik amaçlı kısa dönem ikamet izni, öğrenci ikameti, aile ikameti gibi kategorilerde onay alan herkes YKN sahibi olur.)
• Çalışma İzni Başvurusu: Türkiye’de bir işveren yanında çalışmak isteyen yabancılar için çalışma izni başvurusu, işveren tarafından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yapılır (genellikle online sistem üzerinden). Çalışma izni onaylandığında yabancıya verilen çalışma izni kartı, aynı zamanda ikamet izni yerine geçtiğinden, bu kart üzerinde de 99 ile başlayan yabancı kimlik numarası bulunur. Yani çalışma izni alan bir yabancı, ayrıca Göç İdaresi’ne ikamet için başvurmasa bile, çalışma izni sürecinde YKN’si oluşturulmuş ve kartına yazılmış olacaktır.
• Öğrenci Vizesi ve İkamet İzni: Eğitim amacıyla gelen yabancı öğrenciler, önce konsolosluktan öğrenci vizesi alır, ardından Türkiye’de üniversiteye kayıt yaptırdıktan sonra Göç İdaresi’nden öğrenci ikamet izni alır. Öğrenci ikamet izni kartı çıktığında üzerinde YKN yer alacaktır. Bu sayede yabancı öğrenciler de YKN’lerini edinerek banka, sağlık sigortası, okul işlemlerini yapabilir hale gelirler.
• Geçici Koruma / Uluslararası Koruma Başvurusu: Savaş, zulüm vb. nedenlerle gelen yabancılar (örneğin Suriyeli sığınmacılar) Göç İdaresi’ne başvurarak geçici koruma kimlik belgesi alırlar. Kayıt işlemleri tamamlandığında valilik/Göç İdaresi tarafından verilen bu kimlik belgesinde yabancı kimlik numarası bulunur. Benzer şekilde, uluslararası koruma (mülteci statüsü) başvurusu kabul edilenlere de yabancı kimlik numaralı kimlik belgesi verilir.
• İstisnai Durumlarda YKN Talebi: Normalde YKN, yukarıdaki izin süreçleri sonucunda otomatik olarak gelir. Ancak bazı istisnai durumlarda, yabancının henüz ikamet izni yokken de resmi bir işlem için YKN gerekebilir. Örneğin, acil tedavi gerektiren bir yabancı hastanın hastanede kaydı veya ikameti olmayan yabancı bir çocuğun okula kaydı için kurumlar YKN isteyebilir. Bu durumda, ilgili kurumdan (hastane, okul vb.) yabancının işlem yapabilmesi için YKN gerektiğine dair resmi bir yazı/dilekçe alınır. Yabancı bu dilekçeyle İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne bizzat başvurarak YKN tahsisi talep edebilir. Göç İdaresi talebi değerlendirip uygun görürse, yabancıya geçici bir yabancı kimlik numarası atayabilir. Bu şekilde alınan YKN, esasında geçici bir çözüm olarak düşünülebilir; nihayetinde yabancının yine yasal bir ikamet veya izin sürecine girmesi beklenir.

Başvuru Süresi ve Sonuç: İkamet izni veya çalışma izni başvuruları genellikle 1-2 ay içinde sonuçlanır (başvurulan ilin yoğunluğuna göre değişir). Onay çıktığında YKN hemen oluşturulur ve kart basımı gerçekleşir. Yabancı, kart eline ulaşmadan önce numarasını öğrenmek isterse aşağıda anlatılan e-Devlet sorgulama yöntemini kullanabilir. YKN çıkarılması için ayrı bir ücret talep edilmez; sadece ikamet/çalışma izni harçları ödenir.

GEREKLİ BELGELER

Yabancı kimlik numarası alabilmek için yapılan ikamet izni veya çalışma izni başvurularında belli belgeler talep edilir. Başvuru türüne göre değişebilse de, genel olarak gerekli belgeler şunlardır:

• Başvuru Formu: Göç İdaresi’nin e-İkamet sisteminden doldurulan ikamet izni başvuru formu (çevrimiçi başvuru çıktısı). Çalışma izni için işveren tarafından doldurulan online başvuru formu.
• Pasaport: Geçerli pasaport ve kimlik bilgilerini gösteren sayfanın fotokopisi. Vize veya giriş damgalarının kopyaları da istenebilir. Pasaport süresi yeterli olmalıdır.
• Biyometrik Fotoğraf: Genellikle son 6 ay içinde çekilmiş, arka fonu beyaz 4 adet biyometrik vesikalık fotoğraf.
• Adres Belgesi: Türkiye’deki adresi gösterir belge. Kira sözleşmesi, adres beyan formu veya e-Devlet’ten alınan Yerleşim Yeri Belgesi (var ise) sunulabilir. (İlk başvuruda genelde sözleşme veya taahhütname yeterlidir, onaydan sonra Nüfus Müdürlüğü’ne adres kaydı yapılır.)
• Geçim Kaynağı Kanıtı: Türkiye’de kalınacak süre boyunca yeterli maddi imkâna sahip olunduğunu gösteren belge. Banka hesap dökümü, burs belgesi, maaş bordrosu veya davet eden kişinin taahhütnamesi olabilir.
• Sağlık Sigortası: 1 yıl veya kalış süresini kapsayan özel sağlık sigortası poliçesi (65 yaş altı yabancılar için ikamet izninde zorunlu). Çalışma izninde SGK devreye gireceğinden ayrıyeten istenmez.
• Öğrenci Belgesi: (Öğrenci ikamet izni için) Öğrenci olduğunu gösterir belge veya kabul mektubu.
• Evlilik Belgesi: (Aile ikameti için) Türk vatandaşı veya yasal yabancı eş ile evlilik cüzdanı ve eşinin kimlik belgesi fotokopisi.
• Çalışma İzni Evrakları: (Çalışma izni için) İş sözleşmesi, diploma fotokopisi, mesleki yeterlilik belgeleri, şirketin ticaret sicil ve vergi evrakları gibi bakanlığın istediği ek belgeler. Bu belgeler işveren tarafından temin edilir.
• Harç Dekontları: İkamet izni harcı ve ikamet kartı ücreti bankaya yatırılıp dekontları başvuru dosyasına eklenir. Çalışma izninde de gerekli harçlar işverence ödenir.
• Dilekçe ve Resmi Yazı (istisnai YKN talebi için): İkamet izni yokken YKN istenen durumlarda, ilgili kurumdan alınan resmi talep yazısı ve yabancının pasaportuyla birlikte Göç İdaresi’ne başvuruda kullanılır.

Her başvuru türü için gerekli belgeler değişebileceğinden, Göç İdaresi’nin yayınladığı güncel belge listelerine bakmak faydalı olacaktır. Belgelerin tam ve doğru sunulması, başvurunun sorunsuz onaylanması için kritiktir.

E-DEVLET VE GÖÇ İDARESİ İŞLEMLERİ

e-Devlet Kapısı İşlemleri: Yabancı kimlik numarası alan herkes, e-Devlet (turkiye.gov.tr) sistemine kısıtlı da olsa erişim sağlayabilir. YKN sahibi yabancılar PTT şubelerinden e-Devlet şifresi alarak sisteme giriş yapabilirler. E-Devlet üzerinden yabancılar için sunulan bazı hizmetler şunlardır:

• YKN Sorgulama: “Nüfus ve Vatandaşlık İşleri – Yabancı Kimlik No Sorgulama” hizmeti ile pasaport bilgilerini girerek yabancı kimlik numarasını öğrenebilir veya doğrulayabilirsiniz.
• Kimlik Doğrulama: Yabancı kimlik numarası ve diğer kimlik bilgileri ile kimlik doğrulama hizmetlerini kullanabilirsiniz (örneğin ad-soyad ile YKN doğrulama).
• Adres Beyanı: İkamet izni alındıktan sonra, Yerleşim Yeri (Adres) Kaydı bildirimi e-Devlet üzerinden yapılabilir. Ancak ilk adres kaydı için Nüfus Müdürlüğü’ne gitmek gerekebilir, devamında adres değişikliği e-Devlet’ten gerçekleştirilebilir.
• Belge Sorgulama: İkamet izni belgesi doğrulama, sürücü belgesi işlemleri, SGK hizmet dökümü, HES kodu oluşturma gibi çeşitli e-Devlet hizmetlerinden yabancılar da faydalanabilir (YKN ile kayıtlı oldukları ölçüde).
• Vergi ve Diğer İşlemler: Gelir İdaresi (GİB) sistemi üzerinden vergi borcu sorgulama veya ödeme, trafik cezası ödeme gibi işlemler de YKN ile e-Devlet’te yapılabilir.

Göç İdaresi İşlemleri: Göç İdaresi Başkanlığı (eski adıyla Göç İdaresi Genel Müdürlüğü), Türkiye’de yabancıların ikamet ve göç işlemlerinden sorumlu resmi kurumdur. YKN ile ilgili Göç İdaresi üzerinden yapabileceğiniz veya yapmanız gereken işlemler şunlardır:

• İkamet/İzin Başvuruları: İlk ikamet izni başvurusu, uzatma (renewal) başvuruları veya ikamet kategorisi değişikliği gibi işlemler Göç İdaresi’nin e-İkamet portalı üzerinden yürütülür. Başvuru sonrası randevuda İl Göç İdaresi’ne giderek işlemlerinizi tamamlarsınız.
• Bilgi Güncelleme ve Düzeltme: Yabancı kimlik numarasına bağlı kişisel bilgilerde (isim, soyadı, doğum tarihi vb.) bir yanlışlık varsa, düzeltme dilekçesiyle İl Göç İdaresi’ne başvurup kayıtların düzeltilmesini talep edebilirsiniz. Pasaport bilgilerinizle YKN bilgilerinizin tutarlı olması çok önemlidir.
• Mükerrer YKN Birleştirme: Nadir de olsa, geçmişte bazı yabancılara farklı zamanlarda birden fazla YKN verildiği durumlar yaşanmıştır. Eğer bir kişiye ait birden fazla yabancı kimlik numarası olduğu tespit edilirse, Göç İdaresi veya Nüfus Müdürlüğü’ne başvurarak kayıtların birleştirilmesini istemek gerekir. Yetkili kurumlar inceleme yaparak mükerrer kayıtları tek bir YKN altında birleştirir ve diğerini iptal eder.
• YKN Kapsamı Sona Ererse: İkamet izni süresi dolan ve uzatma yapmayan yabancıların YKN’si pasif hale gelir. Bu durumda kişi yasal kalış hakkını yitirmiş olur. Göç İdaresi, vizesi/izni biten ve ülkede kaçak duran kişiler hakkında idari yaptırım uygulayabilir. Dolayısıyla YKN’nin aktif kalması için ikamet izninin sürekliliği şarttır.
• Danışma ve Destek: Yabancılar, Göç İdaresi’nin sağladığı YİMER 157 çağrı hattını arayarak 7/24 çok dilli destek alabilirler. Bu hat üzerinden ikamet başvuru süreçleri, YKN sorgulama, vize işlemleri gibi konularda bilgi edinmek mümkündür.

Hem e-Devlet hem de Göç İdaresi sistemlerinde YKN kullanılarak işlemler yapılabildiği için, yabancıların bu numarayı aldıktan sonra e-Devlet’e kaydolmaları ve gerektiğinde Göç İdaresi ile iletişimde kalmaları hayatlarını kolaylaştıracaktır.

YKN’NİN KULLANIM ALANLARI

Yabancı Kimlik Numarası, yabancıların Türkiye’deki pek çok resmi ve özel işlemi yapabilmesinin anahtarıdır. Kullanım alanları açısından YKN’nin işlevi, T.C. kimlik numarası ile hemen hemen aynıdır. Başlıca kullanım alanlarını şöyle sıralayabiliriz:

• Resmi Kurum İşlemleri: Nüfus Müdürlüğü, Göç İdaresi, belediye, vergi dairesi, tapu müdürlüğü, noter gibi tüm resmi kurumlarda işlem yaparken YKN kullanılır. Örneğin adres kaydı yaptırma, vergi ödeme, gayrimenkul satın alma veya araç tescili gibi işlemlerde yabancının kimlik numarası talep edilir.
• Bankacılık İşlemleri: Banka hesabı açmak, banka kartı veya kredi kartı çıkarmak, online bankacılık kullanmak gibi finansal işlemlerde YKN zorunlu bir bilgidir. Bankalar, müşterisi olan yabancıların kimlik numarasını kayıt altında tutarlar. Para transferleri, kredi başvuruları gibi işlemlerde de kimlik numarası beyan edilir.
• Sağlık Hizmetleri: Devlet hastanelerinde muayene kaydı açtırmak, reçete almak veya özel sağlık sigortası/Genel Sağlık Sigortası (GSS) işlemlerinde YKN kullanılır. Hastane randevusu alırken ya da eczanede ilaç temin ederken sistemde hastanın yabancı kimlik numarası ile işlemleri yapılır.
• Eğitim ve Okul Kayıtları: Yabancı öğrenciler okullara kayıt yaptırırken (ilkokuldan üniversiteye kadar) kimlik numaraları istenir. Milli Eğitim Bakanlığı sistemine kayıt, öğrenci belgesi alınması, diploma işlemleri gibi süreçlerde YKN gereklidir. Örneğin, yabancı uyruklu bir çocuğu Türkiye’de devlet okuluna kaydettirmek için çocuğun YKN’si olmalıdır.
• SGK ve Çalışma: Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtları, işe giriş bildirgesi, sigorta prim takibi gibi işlemlerde YKN kullanılır. Yabancı çalışanların sigorta kaydı yapılırken YKN üzerinden işlem yapılır. Ayrıca çalışma izinleriyle ilgili işlemlerde de kimlik numarası önem taşır.
• Günlük Yaşam ve Sözleşmeler: GSM hattı (cep telefonu hattı) satın alırken, internet aboneliği, elektrik-su-doğalgaz abonelikleri açtırırken kimlik numarası beyan edilir. Noter işlemlerinde (örneğin kira sözleşmesi onayı, vekaletname düzenleme) yabancının kimlik numarası belgede yer alır. Bazı online işlemler ve üyeliklerde de (örneğin e-ticaret sitelerinde, kargo şirketlerinde vb.) yabancı kimlik numarası istenebilmektedir.
• Seyahat ve Ulaşım: Yabancılar iç hat uçuşlarında veya şehirlerarası yolculuklarda bilet alırken T.C. kimlik numarası yerine YKN kullanabilirler. Otobüs, uçak biletleri alımında kimlik numarası sorulduğunda, yabancılar 99 ile başlayan numaralarını girerler.

Kısaca YKN, yabancı uyruklu bir kişinin Türkiye’de resmi olarak tanınması ve işlemlerini sorunsuz gerçekleştirmesi için gereken bir numaradır. Bu numara olmadan birçok kurum işlem yapmaz veya ek prosedürler ister. Bu yüzden YKN’yi almak ve doğru şekilde kullanmak yabancılar için kritik önem taşır.

YKN SORGULAMA YÖNTEMLERİ

Yabancı kimlik numaranızı öğrenmenin veya doğrulamanın birkaç yolu vardır. Özellikle ikamet kartı henüz eline ulaşmayanlar ya da numarasını unutanlar için YKN sorgulama yöntemleri şunlardır:

1. İkamet/İzin Kartı Üzerinden: Eğer ikamet izni kartınız, çalışma izni kartınız veya geçici koruma kimlik belgeniz varsa, kartın üzerinde yazan 99 ile başlayan 11 haneli numara sizin YKN’nizdir. Bu kart üzerindeki numarayı kontrol ederek öğrenebilirsiniz.
2. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri (NVİ) Online Sorgulama: NVİ’nin resmi web sitesinde (tckimlik.nvi.gov.tr) “Yabancı Kimlik No Sorgulama” sayfası bulunmaktadır. Bu sayfada ad, soyad, doğum yılı gibi kimlik bilgilerinizi girerek sistemde size atanmış bir yabancı kimlik numarası olup olmadığını sorgulayabilirsiniz. Sorgulama sonucu ekranda 11 haneli YKN görünür. Eğer sonuç çıkmıyorsa, henüz size YKN atanmadığı anlamına gelir.
3. e-Devlet Üzerinden Sorgulama: e-Devlet Kapısı’nda “Yabancı Kimlik No Sorgulama” hizmeti mevcuttur. e-Devlet’e giriş yapabilen yabancılar, bu hizmete girerek pasaport numarası, doğum tarihi gibi bilgileri girip kayıtlı YKN’lerini öğrenebilirler. (Not: İlk defa ikamet izni alan ve henüz e-Devlet şifresi olmayanlar NVİ sorgulamasını veya diğer yöntemleri kullanmalıdır.)
4. Göç İdaresi İl Müdürlükleri: Bulunduğunuz ildeki Göç İdaresi Müdürlüğü’ne pasaportunuzla giderek kimlik numaranızı öğrenebilirsiniz. Özellikle NVİ web sorgusunda sonuç alamayanlar için Göç İdaresi gerekli kontrolleri yaparak varsa YKN bilgisini paylaşacaktır.
5. YİMER 157 Çağrı Merkezi: Yabancılar İletişim Merkezi (YİMER) 157 numaralı telefon hattı üzerinden de YKN sorgulama desteği verilmektedir. Telefonla aradığınızda operatöre kimlik bilgilerinizi vererek size YKN’nizi söylemesini isteyebilirsiniz. YİMER, çok dilli hizmet veren ve yabancıların her türlü sorusuna cevap alabileceği bir hattır.

Bu yöntemler sayesinde yabancı kimlik numaranızı hızlıca öğrenebilir veya doğrulayabilirsiniz. Genellikle ikamet veya çalışma izni onaylandığında yabancıya verilen tebligat mektubunda ya da kart tesliminde YKN de bildirilir. Ancak kart gelmeden numarayı öğrenmek isteyenler için yukarıdaki sorgulama yolları faydalıdır.

YABANCILAR İÇİN VERGİ KİMLİK NUMARASI NASIL ALINIR?

Türkiye’de banka hesabı açmak, noter işlemleri yapmak, taşınmaz/araç almak, harç–vergi ödemek veya ikamet ücretlerini yatırmak için yabancılar “vergi kimlik numarası”na (VKN) ihtiyaç duyar. VKN, 10 haneli sayısal bir numaradır ve ikamet izni ya da yabancı kimlik numarası (99 ile başlayan YKN) olmadan da alınabilir. İki pratik yol vardır:

(1) Online başvuru: İnteraktif Vergi Dairesi portalında “Yabancılar için Potansiyel Vergi Kimlik Numarası” hizmetini seçip formu doldurursunuz. Pasaport bilgileri (numara ve ülke), ad–soyad (Latin harfleriyle), doğum tarihi, iletişim (telefon/e‑posta) ve Türkiye’deki adres (varsa) istenir. Formu onaylayınca sistem anında potansiyel VKN üretir; ekranda görünen numarayı ve düzenlenen çıktıyı kaydedin. Sistem “kayıt var” uyarısı verirse, daha önce atanmış bir numaranız olabilir; yine portal üzerinden sorgulayabilir ya da vergi dairesinden teyit edebilirsiniz.

(2) Vergi dairesine bizzat başvuru: Bulunduğunuz yerdeki vergi dairesine pasaportunuzun aslı ve fotokopisiyle gidip “Potansiyel Vergi Kimlik Numarası Talep Formu”nu doldurursunuz; görevli anında numarayı verir. Vekâleten işlem yapılacaksa noter onaylı vekâletname ve tercüme/dil desteği istenebilir. Bu işlem ücretsizdir ve çoğunlukla aynı gün tamamlanır.

Kullanım ve notlar: Potansiyel VKN; banka, noter, tapu, SGK ve üniversite/ikamet harç ödemelerinde kullanılabilir. Türkiye’de vergi mükellefiyetiniz doğarsa (örneğin şirket kurma, kira geliri, ticari faaliyet), bu numara “aktif mükellef kaydı”na dönüştürülür; bu aşamada adres beyanı ve ek belgeler talep edilebilir. VKN, YKN’nin yerini tutmaz; kamu hizmetlerinde kimlik doğrulaması için YKN gerekebilir. Başvuru öncesi pasaport sürenizin geçerli olduğundan ve kimlik bilgilerinizin tüm belgelerde tutarlı yazıldığından emin olun; isim yazım farklılıkları bankacılık ve noter işlemlerinde gecikmeye yol açabilir.

TÜRKİYE’DE YABANCI KİMLİK NUMARASI ALMA SÜRECİ

SIKÇA SORULAN SORULAR

Yabancı kimlik numarası almak için nereye başvurulur?

Yabancı kimlik numarası için doğrudan ayrı bir kuruma başvuru yapılmaz. YKN, ikamet izni veya çalışma izni başvurusu yaptığınızda ve başvurunuz Göç İdaresi ya da ilgili bakanlık tarafından onaylandığında otomatik olarak oluşturulur. İkamet izni almak için Göç İdaresi’ne, çalışma izni için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvurmanız gerekir. Başvurunuz onaylandıktan sonra yabancı kimlik numaranız, size verilecek ikamet veya çalışma izni kartında yer alacaktır.

Yabancı kimlik numaramı nasıl öğrenebilirim?

Eğer ikamet izni kartınız (oturma izni) veya çalışma izni kartınız varsa, bu kartın üzerinde yazan 99 ile başlayan 11 haneli numara sizin YKN’nizdir. Henüz kartı teslim almadıysanız veya numarayı bilmiyorsanız, e-Devlet sistemi üzerindeki “Yabancı Kimlik No Sorgulama” hizmetini kullanarak pasaport numaranız ve diğer kimlik bilgilerinizle sorgulama yapabilirsiniz. Alternatif olarak NVİ’nin web sitesinden ad-soyad bilgileriyle sorgulama yapabilir, ya da Göç İdaresi’nin il müdürlüklerine başvurarak veya 157 YİMER hattını arayarak kimlik numaranızı öğrenebilirsiniz.

Yabancı kimlik numarası ile T.C. kimlik numarası aynı şey mi?

Format olarak benzese de yabancı kimlik numarası ile T.C. kimlik numarası aynı şey değildir. Her ikisi de 11 haneli olsa da YKN 99 ile başlar ve sadece yabancı uyruklu kişiler için verilir. T.C. kimlik numaraları ise vatandaşlara özel olup farklı başlangıç rakamlarına sahiptir (ve 99 ile başlamaz). YKN sahibi olmak, kişiye vatandaşlık hakları vermez; bu numara sadece yabancıyı resmi işlemlerde tanımlayan bir numaradır.

YKN sahibi yabancılar oy kullanabilir mi veya diğer vatandaşlık haklarına sahip mi?

Hayır. Yabancı kimlik numarası sahibi olmak, kişiye Türk vatandaşlarının siyasi veya hukuki haklarını vermez. Yani YKN’niz olsa bile oy kullanamaz, seçme-seçilme hakkına sahip olamaz, kamu görevlerine atanamaz veya askerlik yapamazsınız. Bu haklar yalnızca Türk vatandaşlarına aittir. YKN sizi sadece resmi işlemlerde tanımlar ve haklarınızı yabancı statünüz çerçevesinde (ikamet, çalışma vs.) kullanmanızı sağlar. Vatandaşlık haklarına sahip olmak için Türk vatandaşı olmanız gerekir.

Yabancı kimlik numaram varsa Türkiye’de süresiz kalabilir miyim?

Yabancı kimlik numarasına sahip olmanız, size süresiz oturma hakkı vermez. YKN, bağlı olduğunuz ikamet izni veya çalışma izni süresince aktiftir ve o statünüzün geçerliliğini gösterir. İkamet izninizin süresi dolduğunda (ve uzatılmazsa) YKN de pasif hale gelir. Türkiye’de süresiz kalabilmek için ya uzun dönem ikamet izni almalısınız ya da Türk vatandaşlığına geçmelisiniz. Uzun dönem ikamet izni (süresiz oturma izni) alanlar, YKN’lerini ömür boyu kullanabilirler; ancak bu iznin de şartları vardır. Özetle, YKN sahibi olmanız Türkiye’de kalışınızın yasal sürelerle sınırlı olduğu gerçeğini değiştirmez.