VERGİ BORCU YAPILANDIRMA İŞLEMİ NASIL YAPILIR?

Vergi borcu yapılandırma işlemi, devlete olan birikmiş vergi borçlarının belirli bir düzenleme kapsamında taksitlendirilerek ödenmesini sağlayan bir imkândır. Halk arasında vergi affı olarak da bilinen bu uygulama, borcunu ödemekte zorlanan mükelleflere büyük kolaylık sağlar.

Devlet, belli dönemlerde çıkardığı yasalarla (yapılandırma veya af kanunları) vergi borcu bulunan vatandaşlara borçlarını daha avantajlı koşullarda ödeme fırsatı sunar. Bu sayede vergi borçları uygun taksitlerle ödenebilir ve gecikme faizleri ile cezalarda önemli indirimler sağlanır. Bu yazımızda vergi borcu yapılandırmasının ne olduğu, kimlerin yararlanabileceği, nasıl başvuru yapılacağı, ödeme planı ve taksit seçenekleri gibi konuları ele alacak ve Sıkça Sorulan Sorular bölümünde merak edilen soruları yanıtlayacağız.

VERGİ BORCU YAPILANDIRMA NEDİR?

Vergi borcu yapılandırma, bir mükellefin vadesi geçmiş vergi borçlarını devletin çıkardığı geçici bir yasa kapsamında yeniden yapılandırarak taksitlerle ödemesine olanak tanıyan özel bir uygulamadır. Bu süreç genellikle devletin belirli zamanlarda yürürlüğe koyduğu af yasaları veya yapılandırma kanunları ile mümkün olur. Yapılandırma sayesinde borçlu, vergi dairesine başvurup borcunu yapılandırmak istediğini beyan eder ve borcun türü ile tutarına göre yeni bir ödeme planı oluşturulur. Bu plan kapsamında borcun belirli bir süre içinde taksitler hâlinde ödenmesi hedeflenir.

Yapılandırma döneminde, borcun üzerine eklenmiş olan gecikme faizleri ve cezaların ya tamamen silinmesi ya da ciddi oranda indirilmesi söz konusu olabilmektedir. Kısacası vergi borcu yapılandırması, borçluya ödeme kolaylığı sağlarken devletin de alacağının tahsilini hızlandıran bir düzenlemedir.

Not: Vergi borcu yapılandırma imkânı sürekli açık değildir. Bu uygulama sadece kanunla belirlenmiş sınırlı dönemlerde yapılabilir. Her yapılandırma kanununda, başvurular için son başvuru tarihi ve ödeme tarihlerine dair bir takvim ilan edilir. Mükelleflerin ilan edilen bu süreler içinde başvurularını tamamlamaları gerekir; aksi halde fırsatı kaçırabilirler. Örneğin, 2023 yılında yürürlüğe giren yapılandırma düzenlemesinde başvurular için son tarih 30 Haziran 2023 olarak belirlenmiş ve bu süre içinde yaklaşık 3,2 milyon kişi yapılandırma başvurusu yapmıştır.

HANGİ BORÇLAR YAPILANDIRILABİLİR?

Yapılandırma kanunları kapsamına giren borç türleri oldukça geniştir. Gelir vergisi, kurumlar vergisi, katma değer vergisi (KDV), özel tüketim vergisi (ÖTV), motorlu taşıtlar vergisi (MTV) ve emlak vergisi gibi hemen her tür devlet vergisinden kaynaklanan borçlar yeniden yapılandırılabilir. Bunun yanı sıra, vergi cezaları ve gecikme faizleri de yapılandırma kapsamında hesaplamalara dâhil edilir. Çoğu yapılandırma düzenlemesi, vergi borçlarının yanı sıra diğer kamu alacaklarını da kapsar: Örneğin trafik cezaları, nüfus para cezaları, idari para cezaları, KYK öğrenim kredisi borçları, SGK prim borçları ve belediyelere olan çeşitli borçlar da genellikle yapılandırma dahilinde ödenebilmektedir.

Her yapılandırma kanunu, hangi dönemlere ait borçları kapsadığını da açıklar. Genellikle belirli bir tarih öncesine ait borçlar yapılandırılabilir. Örneğin 2023 yılında çıkarılan yasa, 31 Aralık 2022 tarihinden önceki borçları kapsayacak şekilde uygulanmıştır. Bu şu anlama gelir: Yapılandırma yaptığınızda, ancak kanunda belirtilen tarih aralığındaki birikmiş borçlarınızı taksitlendirme ve indirim imkanından yararlandırabilirsiniz. Daha sonraki dönemlerin borçları (yeni borçlar) için, eğer yeniden bir yapılandırma yasası çıkmazsa, normal şartlarda yapılandırma hakkı bulunmamaktadır.

VERGİ BORCU YAPILANDIRMA BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?

Vergi borcu yapılandırması başvurusu, ilgili kanun çıktıktan sonra belirlenen süre içinde yapılmalıdır. Başvuru süreci oldukça kolay ve birkaç farklı yolla tamamlanabilir. Mükellefler isterlerse online olarak, isterlerse şahsen vergi dairesine giderek başvurularını iletebilirler. Başvuru yaparken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, resmi olarak duyurulan son başvuru tarihini kaçırmamaktır. Başvurular genelde kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren birkaç ay boyunca alınır ve bu süre Resmî Gazete’de ve Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) duyurularında belirtilir.

Başvuru yöntemleri şunlardır:

• İnternet Üzerinden Başvuru (Online): Gelir İdaresi Başkanlığı’nın resmi web sitesi üzerinden İnteraktif Vergi Dairesi sistemi kullanılarak veya e-Devlet kapısı üzerinden elektronik ortamda başvuru yapılabilir. GİB’in İnteraktif Vergi Dairesi portalına T.C. kimlik numaranız ve şifrenizle giriş yaptıktan sonra, yapılandırma başvuruları için ayrılmış bölüme ulaşabilirsiniz. (E-Devlet üzerinden de Gelir İdaresi’nin ilgili hizmetine yönlendirme bulunmaktadır.) Online başvuru sırasında sistem sizden gerekli bilgileri isteyecek ve yapılandırmak istediğiniz borçları seçmenize imkân verecektir.
• Vergi Dairesine Şahsen Başvuru: İsteyen mükellefler, bağlı bulundukları veya herhangi bir vergi dairesine giderek dilekçe ile yapılandırma başvurusu yapabilirler. Vergi dairesine bizzat başvurduğunuzda, “Yapılandırma Başvuru Dilekçesi” adı verilen formu doldurmanız ve nüfus cüzdanı gibi bir kimlik belgesi ile teslim etmeniz gerekir. Dilekçe üzerinde hangi borçlar için yapılandırma talep ettiğinizi belirtirsiniz. Başvuru dilekçesi örnekleri vergi dairelerinde hazır bulunur ve GİB’in web sitesinden de temin edilebilir.
• Posta veya E-Posta ile Başvuru: Bazı durumlarda, başvuru dilekçenizi ilgili vergi dairesine posta yoluyla göndermek suretiyle de yapılandırma talebinizi iletebilirsiniz. Özellikle yapılandırma sürelerinin son günlerinde yoğunluk olmasını önlemek için posta ile başvuru imkânı tanınır. Dilekçenizi iadeli taahhütlü posta ile göndererek de başvurunuzu gerçekleştirebilirsiniz. (E-posta ile başvuru, vergi dairesinin kabul etmesi halinde mümkün olabilir; bu konuda ilgili duyuruları takip ediniz.)

İpucu: Birden fazla vergi dairesine borcunuz varsa, her bir vergi dairesi için ayrı ayrı başvuru yapmanız gerektiğini unutmayın. Örneğin hem gelir vergisi hem de motorlu taşıtlar vergisi borcunuz varsa ve bunlar farklı vergi dairelerinin kayıtlarında ise, iki ayrı başvuru yapmalısınız.

Yukarıda sayılan yöntemlerden en pratik olanı internet üzerinden e-Devlet veya GİB sistemini kullanmaktır. Online başvuruyu adım adım şöyle özetleyebiliriz:

1. Sisteme Giriş Yapın:C. kimlik numaranız ve şifrenizle e-Devlet’e veya doğrudan GİB İnteraktif Vergi Dairesi portalına giriş yapın.
2. Yapılandırma Bölümünü Açın: Sistemde ilgili menüden “Yapılandırma Başvurusu” seçeneğini bulun. Genellikle kanun adıyla (örneğin “7440 Sayılı Kanun Kapsamında Yapılandırma”) bir link vardır – bu bölüme tıklayın.
3. Borçlarınızı Görüntüleyin: Açılan ekranda yapılandırılabilecek borçlarınız listelenecektir. Burada vergi türü, dönem ve tutar bilgilerini kontrol edin. Sistem size mevcut borç toplamını, gecikme faizlerinin yapılandırma ile ne kadar azaltılacağını ve ödeyeceğiniz tutarı gösterecektir.
4. Ödeme Seçeneğini Belirleyin: Sistemde borcunuzu peşin mi yoksa taksitli mi ödemek istediğinizi seçmeniz istenir. Peşin ödeme seçerseniz, uygulanacak indirimleri göreceksiniz. Taksitli ödeme seçerseniz, kaç taksit istediğinizi (kanunda belirlenen üst sınıra kadar) işaretleyin. Örneğin 6, 9, 12 veya daha fazla taksit seçeneklerinden size uygun olanını seçebilirsiniz.
5. Başvuruyu Onaylayın: Borç ve ödeme planı tercihinizi yaptıktan sonra formdaki gerekli alanları doldurarak başvurunuzu onaylayın. Sistem başvurunuzu aldıktan sonra size bir başvuru numarası veya onayı gösterecektir. Bu bilgiyi kaydetmeniz iyi olur. Başvurunuz başarıyla tamamlandığında, borçlarınız için yapılandırma süreci başlamış olacaktır.

(Yukarıdaki adımlar, GİB’nin ve e-Devlet’in yönlendirmeleriyle paralel olup, online başvuru sürecini genel hatlarıyla özetlemektedir.)

ÖDEME PLANI VE TAKSİTLER

Başvurunuz onaylandıktan sonra vergi dairesi tarafından borcunuz için bir ödeme planı oluşturulur. Bu planda, seçmiş olduğunuz ödeme şekline göre borcunuzu nasıl ödeyeceğiniz detaylandırılır. Eğer peşin ödeme seçtiyseniz, borcun tamamını tek seferde ödemeniz gerekecek ve kanunun tanıdığı indirimlerden yararlanacaksınız. Taksitli ödeme seçtiyseniz, borcunuz belirli sayıda takside bölünecektir.

Yapılandırma kanunları genellikle borcun 12, 18, 24, 36 hatta 48 eşit taksite kadar bölünebilmesine imkân tanır. Örneğin borcunuzu 12 taksitte ödemeyi seçerseniz 12 ay boyunca her ay bir taksit ödersiniz; 24 taksit seçerseniz 24 ay (2 yıl) boyunca ödeme yaparsınız. 2023 yılında çıkarılan kanun ile borçların 48 taksite (4 yıla) kadar yayılması bile mümkün olmuştur. Taksit tutarları eşit miktarlara bölünerek aylık periyotlarla ödenir (kanunda aksi belirtilmediyse aylık ödenir). Vergi dairesi ilk taksidin ve sonraki taksitlerin hangi tarihlerde ödeneceğini ödeme planında size bildirir.

Peşin ödeme indirimi: Yapılandırmada borcun gecikme faizleri ve cezaları, genellikle Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) oranları ile güncellenerek yeniden hesaplanır. Eğer borcunuzu peşin ödeme yolunu seçerseniz, hesaplanan bu ÜFE tutarının %90’ı gibi büyük bir kısmı silinir. Bu indirim sayesinde, borcunuzu tek seferde ödeyerek toplam borç yükünüzü ciddi oranda azaltabilirsiniz. Peşin ödemede anaparaya eklenen çok küçük bir tutarı ödeyip borçtan kurtulmak mümkün olabilmektedir. Bazı yapılandırma kanunları, peşin ödeme dışında kısa taksit seçeneklerine de (mesela 2 taksit) benzer indirimler uygulayabilmektedir.

Taksitli ödemede faiz: Borcunuzu taksitli ödemeyi seçtiğinizde, gecikme faizleri ve cezalar tamamen silinmez ancak önemli ölçüde azaltılır. Kanunun belirlediği oranlarda, kalan tutar taksit sayısına göre düşük faizlerle veya yine ÜFE oranıyla güncellenerek taksitlendirilir. Seçtiğiniz taksit sayısı arttıkça, ödemeniz gereken toplam tutar üzerine küçük bir faiz farkı eklenebilir (uzun vadeye yayıldığı için). Yine de yapılandırma kapsamında ödeyeceğiniz tutar, yapılandırmasız durumdaki tutardan oldukça düşük olacaktır.

Küçük borçların silinmesi: Yapılandırma yasaları genellikle bazı küçük tutarlı borçların tamamen silinmesini de öngörebilir. Örneğin 2023 yılında çıkarılan düzenlemede, 2.000 TL ve altındaki vergi borçları (belirli şartlarla) tamamen silinmiştir. Bu sayede çok düşük tutarlı borçlar için hiç ödeme yapmadan borç yükünden kurtulmak mümkün hale gelmiştir. İlgili kanunun böyle bir hükmü olup olmadığını Resmî Gazete metninden veya GİB duyurularından öğrenebilirsiniz.

YAPILANDIRMANIN SAĞLADIĞI AVANTAJLAR

Vergi borcunu yapılandırmanın mükelleflere sağladığı pek çok avantaj bulunmaktadır. Aşağıda başlıca faydaları özetlenmiştir:

• Ödeme Kolaylığı: Yapılandırma, borcunuzu taksitlere bölerek ödemenize imkân tanıdığı için ödeme planınıza esneklik kazandırır. Böylece mali yükümlülüklerinizi bütçenize uygun şekilde parça parça ödeyebilir, borçlarınızı daha rahat kapatabilirsiniz. Örneğin borcunuzu tek seferde ödemekte zorlanıyorsanız, 18 ay gibi uzun bir vadeye yayarak aylık daha küçük tutarlar halinde ödeme yapabilirsiniz.
• Faiz ve Ceza İndirimi: Yapılandırma programları, vergi borcunuzun üzerine eklenmiş gecikme faizleri ile cezalarda önemli indirimler getirir. Birikmiş yüksek faizlerin yerine daha düşük oranlı enflasyon (ÜFE) güncellemesi yapılır ve idari cezaların büyük kısmı affedilir. Bu sayede toplam borç miktarınız ciddi ölçüde azalır, ödemeniz gereken tutar düşer. Özellikle peşin ödeme indirimi ile borcunuzu erken kapatarak ekstra avantaj elde edebilirsiniz.
• Yasal Takipten Kurtulma: Vergi borcu yapılandırması yapıp ödeme planına uyduğunuz takdirde, borcunuz için uygulanabilecek yasal takip ve haciz işlemleri durdurulur. Borcunuzu yapılandırarak ödemeye başladığınızda, vergi dairesi genellikle hakkınızdaki takip işlemlerini askıya alır. Bu da mal varlığınıza haciz konulması, banka hesaplarınıza bloke konulması veya yurt dışı çıkış yasağı gibi yaptırımlarla karşılaşma riskinizi ortadan kaldırır. Dolayısıyla hem hukuki güvence sağlanır hem de sosyal ve ekonomik faaliyetleriniz aksamaz.
• Finansal İstikrar ve İtibar: Borçların yapılandırılması, mali durumunuzu düzene sokmanıza yardımcı olur ve işletme sahibiyseniz firmanızın finansal itibarını korur. Borç nedeniyle kara listeye girme veya kredi notunun düşmesi gibi durumların önüne geçilir. Ödemelerinizi düzenli yaptığınız için geleceğe yönelik planlarınızı daha güvenle yapabilirsiniz. Ayrıca kamuya borçlu olmanın getirdiği psikolojik ve finansal baskı hafifler, işletme faaliyetlerinizde veya kişisel hayatınızda daha istikrarlı ilerleyebilirsiniz.
• Cezai İşlemlerin ve Ek Yüklerin Azalması: Yapılandırma sayesinde vergi borcunuzu resmi bir plana bağlayıp ödemeye başladığınızda, ek cezai yaptırımların (örneğin yeni gecikme zamları, mahkeme masrafları vb.) önüne geçersiniz. Borcunuz yapılandırıldığı ve siz de taksitleri ödediğiniz sürece, devlet yeni bir cezai işlem uygulamaz. Bu da toplam mali yükümlülüğünüzün kontrollü bir şekilde azalması anlamına gelir.

Yukarıdaki avantajlar, vergi borcu olan vatandaşlar için yapılandırma fırsatının ne denli önemli olduğunu göstermektedir. Hem devlet alacaklarını tahsil ederken kolaylık sağlamakta hem de mükelleflerin ekonomik açıdan toparlanmasına destek olunmaktadır.

YAPILANDIRMADA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Vergi borcu yapılandırmasından azami faydayı sağlamak ve hakkınızı kaybetmemek için bazı önemli noktalara dikkat etmeniz gerekiyor. Yapılandırmanın bozulmaması ve avantajların geçerli kalması için aşağıdaki hususlara özen göstermelisiniz:

• İlk İki Taksiti Zamanında Ödeyin: Yapılandırma yaptıktan sonra en kritik dönem ilk taksitlerin ödenme dönemidir. İlk iki taksitin tam ve zamanında ödenmesi, yapılandırmanın devam edebilmesi için şarttır. Eğer ilk taksit ve ikinci taksiti belirtilen sürelerinde ödemezseniz, yapılandırma hakkınız otomatik olarak iptal olur. Yasa koyucu, mükelleflerin ciddi olduklarını göstermek adına ilk iki taksitin vaktinde ödenmesini zorunlu kılmıştır.
• Taksitleri Aksatmamak veya Az Aksatmak: İlk iki taksiti ödedikten sonra da kalan taksitlerin düzenli ödenmesine dikkat etmelisiniz. Kanunlara göre bir takvim yılı içinde en fazla 3 taksit gecikmeli veya eksik ödenirse yapılandırma hakkı devam eder; bu durum ihlal sayılmaz. Ancak dördüncü kez bir taksiti zamanında ödeyemezseniz yapılandırmanız bozulacaktır. Yani yılda üç taksite kadar gecikme yaşarsanız, bu taksitler gecikme zammı ile birlikte son taksitin ödeneceği tarihe kadar ödenebilir ve yapılandırma geçerliliğini korur. Fakat daha fazla aksatma olduğunda tüm yapılandırma iptal edilir.
• Yapılandırma Bozulursa Sonuçlarına Hazır Olun: Eğer herhangi bir nedenle yapılandırma iptal olursa (örneğin yukarıda bahsedilen ödeme aksaklıkları nedeniyle), borcunuz yeniden eski haline döner. Yapılandırma kapsamında almış olduğunuz faiz ve ceza indirimleri geçersiz hale gelir, bunlar borcunuza tekrar eklenir. Kısacası borcunuz, yapılandırma öncesi duruma (gecikme faizleri ve zamlarıyla birlikte) geri döner ve ödediğiniz taksitler kalan borcunuzdan düşülür. Yapılandırma bozulduğu takdirde yeniden yapılandırma hakkınız da kaybolur (aynı kanun çerçevesinde bir daha bu borcu yapılandıramazsınız). Bu durumda vergi dairesi kalan borç için yasal takip işlemlerini kaldığı yerden sürdürebilir, haciz ve diğer cebri tahsil yöntemlerine devam edebilir. Bu nedenle, yapılandırma taksitlerinizi aksatmadan ödemeye devam etmeniz son derece önemlidir.
• Başvuru Süresini Kaçırmayın: Yapılandırmadan yararlanmak istiyorsanız, ilgili kanunla belirlenen başvuru son tarihine kadar işlemlerinizi tamamlamalısınız. Birçok kişi son günü beklediği için sistemlerde yoğunluk olabilir; bu nedenle mümkünse son güne bırakmadan başvurunuzu yapın. Başvuru süresini kaçırırsanız o yapılandırma fırsatını tamamen yitirebilirsiniz. Devlet genelde ek süre tanımaz, tanısa bile bunu önceden öngörmek zordur. Bu yüzden duyuruları takip ederek zamanında hareket etmek gerekir.
• İlk Taksit Ödeme Süresine Dikkat: Yapılandırma yaptıktan sonra ilk taksit ödeme süresi genellikle başvuru süresi bitiminden hemen sonraki ayın sonuna kadardır (kanunda belirtilir). İlk taksiti geciktirmeden ödeyin. İlk taksiti ödememek, yapılandırmanın iptaline yol açacaktır (bu kural yukarıda belirtildiği gibi hak kaybına neden olur).

Özetle, yapılandırma yapıldıktan sonra verilen ödeme planına sadık kalmak sizin için en avantajlı yaklaşımdır. Düzenli ödeyerek hem borç yükünüzden kurtulabilir hem de yapılandırmanın getirdiği tüm avantajlardan sorunsuz şekilde yararlanabilirsiniz.

VERGİ BORCU YAPILANDIRMA İŞLEMİ NASIL YAPILIR

SIKÇA SORULAN SORULAR

Vergi borcu yapılandırması nedir?

Vergi borcu yapılandırması, devlete olan ödenmemiş vergi borçlarının belirli bir kanun kapsamında yeniden yapılandırılarak taksitler halinde ödenebilmesidir. Bu sayede borçluya ödeme kolaylığı sağlanır ve gecikme faizlerinde/cezalarında indirim yapılır. Kamuoyunda vergi affı olarak da adlandırılan bu uygulama, genellikle mali açıdan zorlanan mükelleflere geçici süreliğine sunulan bir fırsattır.

Vergi borcu yapılandırmasından kimler yararlanabilir?

Temel olarak vergi borcu bulunan her mükellef yapılandırmadan yararlanabilir. Buna gerçek kişiler (bireysel mükellefler) ve şirketler (tüzel kişiler) dahildir. Borcun asıl sorumlusu dışında, borca kefil olanlar veya vefat etmiş bir mükellefin mirasçıları da kendi sorumlu oldukları tutarlar için yapılandırma başvurusu yapabilir. Kısacası devlete vadesi geçmiş vergi borcu olan herkes kanunun sunduğu şartlar dâhilinde bu imkândan faydalanabilir.

Vergi borcu yapılandırma başvurusu nasıl yapılır?

Başvuru yapmak için öncelikle bir yapılandırma kanununun yürürlükte olması gerekir. Böyle bir imkan varsa, başvurular Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet üzerinden sağladığı İnteraktif Vergi Dairesi veya e-Devlet sistemi aracılığıyla online olarak yapılabilir. Online başvuruda sisteme giriş yapıp “Yapılandırma Başvurusu” ekranına gerekli bilgileri girerek işlemi tamamlayabilirsiniz. Alternatif olarak, bağlı bulunduğunuz vergi dairesine şahsen gidip dilekçe ile başvuru yapmanız da mümkündür. Başvuru sırasında T.C. kimlik numaranız/vergi numaranız, iletişim bilgileriniz ve yapılandırmak istediğiniz borçlara dair bilgiler istenecektir. Unutmayın, başvuruyu kanunda belirtilen son tarihe kadar yapmalısınız.

Hangi borçlar yapılandırma kapsamına girer?

Yapılandırma kapsamına genel olarak devlete olan tüm vergi borçları girer. Gelir, kurumlar, KDV, ÖTV, MTV, emlak vergisi gibi farklı vergi türlerinden kaynaklı borçlarınızı yapılandırabilirsiniz. Ayrıca birikmiş vergi cezaları ve gecikme faizleri de yapılandırma hesaplamasına dahildir. Çoğu yapılandırma yasası, vergi borçları dışında SGK prim borçları, trafik cezaları, idari para cezaları gibi diğer kamu borçlarını da kapsamaktadır. Bu nedenle, devlete değişik kalemlerde borcu olan mükellefler tek bir yapılandırma kanunu ile tüm borçlarını yapılandırma şansı yakalarlar.

Vergi borcu yapılandırması ne zaman yapılabilir?

Vergi borcu yapılandırması, ancak devlet tarafından çıkarılan yapılandırma yasalarının yürürlükte olduğu dönemlerde yapılabilir. Sürekli başvuru yapılabilen bir uygulama değildir. Genellikle ekonomik veya sosyal nedenlerle hükümet belli aralıklarla bu tip kanunlar çıkarır. Hangi yıllarda yapılandırma olacağını önceden kestirmek zordur; hükümetin kararıyla olur ve Resmî Gazete’de ilan edilir. Bir yapılandırma yasası çıktığında, o yasa için belirlenen başvuru tarih aralığında işleminizi yapmanız gerekir. Örneğin, 2023 yılı vergi yapılandırması için başvurular ocak-haziran 2023 arasında alınmıştır (deprem bölgesi için bu süre uzatılmıştır). Kısaca, “ne zaman yapılandırma yapılabilir” sorusunun cevabı, ilgili kanunun çıkarıldığı ve başvuruya açıldığı dönemdir.

Vergi borcumu en fazla kaç taksite böldürebilirim?

Taksit sayısı, yapılandırma kanununda belirtilen seçeneklere göre değişir. Genel olarak 6, 9, 12 veya 18 taksit en yaygın seçeneklerdir. Bazı düzenlemelerde 24, 36 hatta 48 taksite kadar imkân tanınmıştır. Örneğin 2023 yılındaki yapılandırmada borçlar 48 aya (4 yıla) varan vadede ödenebilecek şekilde planlanabilmiştir. Siz başvuru esnasında size sunulan taksit seçeneklerinden birini tercih edersiniz. Seçilen taksit sayısına göre ödeme planınız oluşturulur ve taksitlerin tutarı bu sayıya göre ayarlanır. Unutmayın, taksitlendirme vadesi uzadıkça borcun üzerine düşük oranlı bir faiz farkı eklenebileceğini göz önünde bulundurun.

Peşin ödeme yaparsam ne kazanırım?

Peşin ödeme, yapılandırma kapsamında en avantajlı ödeme şeklidir. Borcunuzu tek seferde ödediğinizde, birikmiş faiz ve cezaların çok büyük bir kısmı silinir. Özellikle gecikme faizleri yerine hesaplanan Yİ-ÜFE tutarının %90’ı peşin ödeme halinde terkin edilir (silinir). Bu da borcunuzun toplamında ciddi bir indirim anlamına gelir. Örneğin yapılandırdığınız borcu peşin ödediğinizde, sadece anapara ve çok cüzi bir güncelleme faizi ödeyerek borçtan kurtulabilirsiniz. Peşin ödeme yapanlara sağlanan bu indirim, taksitli ödemeye göre mali açıdan büyük bir kazanç sağlar.

Yapılandırma yaptım, taksit ödemelerini nasıl yapacağım?

Taksit ödemelerinizi yapmanın birden fazla yolu vardır ve oldukça kolaydır. Öncelikle, vergi dairesi size her taksit için bir ödeme planı/tahakkuk fişi verecektir (online başvuru yaptıysanız bunu sistemden de alabilirsiniz). Bu belgeyle birlikte anlaşmalı bankalara giderek taksit ödemenizi yapabilirsiniz. Birçok banka, internet bankacılığı veya mobil bankacılık üzerinden vergi borcu taksit ödemesine imkan tanır. Ayrıca Gelir İdaresi Başkanlığı’nın online ödeme ekranını kullanarak kredi kartı ya da banka kartıyla taksitlerinizi yatırabilirsiniz. Dilerseniz vergi dairesi veznesine nakit ödeme de yapabilirsiniz. Kısaca, taksit ödeme sürecinde size sunulan bankacılık kanallarından herhangi birini kullanarak ödemelerinizi zamanında gerçekleştirebilirsiniz.

Yapılandırdığım vergi borcunu ödemezsem ne olur?

Yapılandırma kapsamındaki borcunuzu taksit taksit ödemeye başladıktan sonra, eğer taksitleri ödememe durumu olursa ne yazık ki yapılandırma hakkınızı kaybedersiniz. Özellikle ilk iki taksiti ödememek, yapılandırmanın hemen bozulmasına yol açar. Yapılandırma bozulduğunda borcunuzun, yapılandırma sayesinde elde ettiğiniz tüm avantajları da kaybolur: Silinen faiz ve cezalar borcunuza yeniden eklenir ve borç kaldığı yerden normal borç olarak işlem görmeye devam eder. Ödenmemiş borç için vergi dairesi tekrar yasal takip sürecini başlatabilir; yani haciz, hesap blokesi gibi işlemler gündeme gelebilir. Sonuç olarak, yapılandırma sonrasında taksitleri ödemezseniz borcunuz daha da büyüyebilir ve yeniden yapılandırma şansınız da (o kanun için) ortadan kalkar.

Kaç taksit ödenmezse vergi borcu yapılandırması iptal olur?

Genel kural olarak, ilk iki taksitin zamanında ödenmemesi yapılandırmanın iptaline yol açar. İlk iki taksit kritik bir eşiktir. Onun dışında, kanunlar çoğunlukla bir takvim yılı içinde 3 taksite kadar gecikmeyi tolere eder. Yani bir yıl içinde üç defa taksitinizi geciktirir veya eksik öderseniz, yapılandırma hakkınız devam eder ancak bu geciken taksitlere gecikme faizi (zammı) uygulanır. Eğer dördüncü kez bir taksiti zamanında ödeyemezseniz, o zaman yapılandırma iptal edilir ve borcunuz yapılandırmasız duruma geri döner. Bu nedenle, yılda en fazla 2 veya 3 taksit aksatabileceğinizi, daha fazlasının hakkınızı kaybettireceğini bilerek ödeme planınızı disiplinli uygulamalısınız.

Yapılandırma başvurusu için hangi belgeler gerekli?

Online başvurular için genelde ekstra bir belge sunmanıza gerek yoktur; e-Devlet’e giriş yapıp başvuru formunu doldurmanız yeterlidir (kimlik bilgileriniz zaten sistemde doğrulanmış olur). Şahsen vergi dairesine başvurularda ise bir Yapılandırma/Tecil Başvuru Dilekçesi doldurmanız gerekir. Bu dilekçeyi vergi dairesinden alabilir veya GİB internet sitesinden çıktısını temin edebilirsiniz.

Dilekçede kimlik ve borç bilgileriniz yer alacaktır. Ayrıca nüfus cüzdanı veya T.C. kimlik kartınızı da yanınızda bulundurmalısınız. Eğer başvuruyu bir şirket adına yapıyorsanız, şirketi temsilen imza sirküleri, şirket yetkilisinin kimliği ve gerekebiliyorsa vergi levhası gibi ek evraklar da istenebilir. Başvuru için gereken belgeler, ilgili vergi dairesinin duyurusunda genellikle listelenir; gitmeden önce bu listelere göz atmanız faydalı olacaktır.