BOŞANMA DAVASINDA VELAYETVelayet en basit anlatımıyla bir çocuğun ergenliğe ulaşana kadar anne ve babasının gözetimi altında yetiştirilmesidir. Evlilik süresi içerisinde baba ve anne çocuğun velayetini birlikte kullanırlar. Herhangi bir sebeple boşanma söz konusu olursa ergin olmayan çocuk hakim kararı ile kime bırakılmış ise velayet o kişide olur.
Velayete ilişkin hükümler Türk Medeni Kanunu’nun 182. Maddesi ile 336. Maddesi’nde 3. Fıkrasında bulunmaktadır.
Velâyetin verilmesinde hâkimi yönlendirecek faktörlerin en önemlisi “çocuğun yararı” ilkesidir. Hhâkim özellikle şu hususları inceleyerek bulundurarak karar verir;
– Velayet konusunda en önemli etken çocuğun yaşıdır. Hâkim karar verirken çocuğun menfaatini ön planda tutar. Çocuğun geleceğinin planlanmasında hangi ebeveynin daha iyi bir rol oynayacağına bakılır.
– Ana ve baba ile çocuk arasındaki kişisel ilişki göz önünde bulundurulur.
– Velâyet kendisine bırakılacak taraf sosyal ilişkilerinde, ruhsal yaşamında istikrarlı olmalıdır.
– Velâyete sahip taraf çocuğu başka bir kişiye bırakmadan doğrudan eğitebilme ve bakımı üstlenme imkânının olması önemli faktörlerden biridir.
– Kardeşler mümkün olduğunca birbirinden ayrılmamasına önem gösterilmektedir.
– Velâyetin belirlenmesinde boşanma sebebi doğrudan doğruya etkili olmasa da bazı durumlarda boşanma sebebi de göz önüne alınmaktadır.
– Velâyete sahip olacak tarafın, velayeti verilen çocuğun diğer taraf ile ilişkisini engellemeyecek olmasına da dikkat edilmektedir.
– Velâyet hakkının ana veya babadan birine verilmesinde çocuğun kiminle yaşamak istediğinin ortaya konulması belirleyicidir.
– Velâyet hakkının verilmesinde yukarıda ifade edilen hususların aynı olması durumunda hâkim çocuğun cinsiyetini, yaşını ve yaşamında hangi tarafın daha ağır bastığına dikkat etmektedir. Ayrıca çocuğun sosyal çevreye uyum sağlaması ve yaşının ilerlemesi hâlinde hangi taraf ile olan ilişkisinin daha güvenilir, daha istikrarlı olacağı hususları da belirleyici faktörlerden biridir.
– Velâyetin verileceği tarafın yaşı, çocuğun eğitimi ve bakımı konularında dikkate alınan hususlardan biridir.
Hakim velayetin verilmesi kararında başvuracağı vasıtaların başında anne baba ile çocuğun dinlenilmesi gelmektedir. Mahkeme tarafından uzman görüşü talep edilebilmektedir. Uzmanlar il başta çocukla görüşerek onun ruh, beden sağlığı ile ilgili araştırma yaparlar. Daha sonra velayet talep eden eşlerin durumlarını da araştırmaya dahil ederler. Tün bu aşamalar sonrasında velayet hakkında bir karar verir. Hakim bazı durumlarda ortak velayete de karar verebilmektedir.