İÇİNDEKİLER
KINAMA CEZASI NEDİR?
Kınama cezası Memura, görevinde ve davranışlarında kusurlu olduğunun yazı ile bildirilmesidir.
KINAMA CEZASI GEREKTİREN FİİL VE HALLER NELERDİR?
657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 125. Maddesinde kınama cezasını gerektiren fiil ve haller şu şekilde sıralanmıştır;
- Verilen emir ve görevlerin tam ve zamanında yapılmasında, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasların yerine getirilmesinde, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçlerin korunması, kullanılması ve bakımında kusurlu davranmak,
- Eşlerinin, reşit olmayan veya mahcur olan çocuklarının kazanç getiren sürekli faaliyetlerini belirlenen sürede kurumuna bildirmemek,
- Görev sırasında amire hal ve hareketi ile saygısız davranmak,
- Hizmet dışında Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunmak,
- Devlete ait resmi araç, gereç ve benzeri eşyayı özel işlerinde kullanmak,
- Devlete ait resmî belge, araç, gereç ve benzeri eşyayı kaybetmek,
- İş arkadaşlarına, maiyetindeki personele ve iş sahiplerine kötü muamelede bulunmak,
- İş arkadaşlarına ve iş sahiplerine söz veya hareketle sataşmak,
- Görev mahallinde genel ahlak ve edep dışı davranışlarda bulunmak ve bu tür yazı yazmak, işaret, resim ve benzeri şekiller çizmek ve yapmak,
- Verilen emirlere itiraz etmek,
- Borçlarını kasten ödemeyerek hakkında yasal yollara başvurulmasına neden olmak,
- Kurumların huzur, sükûn ve çalışma düzenini bozmak.
- Yetkili olmadığı halde basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına bilgi veya demeç vermek.
Yukarıda sayılan eylemlere benzer nitelikte olanlara da karşılığı (kınama) disiplin cezası verilebilir. Ceza soruşturmalarında kıyas yasağı bulunmakta ise de disiplin soruşturmasında kıyasen değerlendirme mümkündür.
Geçmiş hizmetleri sırasındaki çalışmaları olumlu olan ve ödül veya başarı belgesi alan memurlar için verilecek cezalarda bir derece hafif olanı uygulanabilir. Disiplin cezalarına karşı açılan davalarda mahkemeler alt ceza uygulanmamasını iptal gerekçesi yapmaktadır. Kınama cezasına konu eylemin ilk kez yapılması ya da daha öncesinde sözlü uyarı yapılmaması durumunda uyarma cezası verilebilir.
Kınama cezası verilmesine sebep olmuş bir fiil veya halin cezaların özlük dosyasından silinmesine ilişkin süre içinde tekerrüründe bir derece ağır ceza uygulanır. Aynı derecede cezayı gerektiren fakat ayrı fiil veya haller nedeniyle verilen disiplin cezalarının üçüncü uygulamasında bir derece ağır ceza verilir.
KINAMA CEZASINDA MEMURUN SAVUNMA HAKKI
Savunma alınmadan disiplin cezası verilemez. Savunma için en az 7 gün verilmesi gerekmektedir. Savunma istemi yazısında; memur hakkındaki iddialar, dayandığı deliller ve hukuki nitelendirmesi belirtilerek savunma vermesi istenir. Verilen süre içinde savunma verilmemesi halinde savunma hakkından vazgeçmiş sayılacağı belirtilir.
KINAMA CEZASI VERMEYE YETKİLİ AMİR
Kınama cezası, ceza verilecek memurun disiplin amiri tarafından verilir. Disiplin amirleri, Devlet Memurları Disiplin Yönetmeliğinde ve kurumların kendi yönetmeliklerinde belirlenmiştir. Disiplin amirleri tarafından verilen disiplin cezasına karşı yapılan itirazın kabulü hâlinde disiplin amirleri, kararı gözden geçirerek verilen cezayı hafifletebilir veya tamamen kaldırabilir. Disiplin amirliği yetkisi devredilemez.
KINAMA CEZASINDA SÜRELER VE ZAMANAŞIMI
Disipline konu fiilin işlendiği tarihten itibaren bir ay içerisinde disiplin soruşturmasına başlanmak zorundadır. Aksi halde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar. Soruşturmanın tamamlanmasından itibaren 15 gün içinde karar verilmesi zorunludur. Her hal ve şartta fiilin işlenmesinden itibaren iki yıl geçmesi halinde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar.
Disiplin cezası karar tarihinden itibaren 15 gün içinde ilgilisine tebliğ edilir. Bu karara karşı yedi gün içinde disiplin kuruluna itiraz edilebilir. Kesinleşen disiplin cezalarına karşı 60 gün içinde İdare Mahkemesinde iptal davası açılabilir.
KINAMA CEZASI İPTAL NEDENLERİ
Disiplin cezalarında her idari işlem gibi yetki, şekil, sebep, konu ve amaç unsurları yönünden hukuka uygunluk denetimine tabidir.
- Disiplin amirliği yetkisi devredilemez hükmüne aykırı olarak yetkisiz kişi ya da kurul tarafından ceza verilmesi,
- Kanun ve yönetmelikte öngörülen süreler ve zamanaşımı kurallarına aykırılık,
- Eylem ve cezanın uyuşmaması,
- Soruşturmayı yapan ile cezayı verenin aynı kişi olması,
- Savunma hakkı verilmemesi ya da 7 günden az süre verilmesi,
- Soruşturmanın usule aykırı yapılması,
- Memurun geçmiş çalışmalarının ya da ödüllerinin dikkate alınmaması,
- Alt ceza verilmesinin değerlendirilmemesi,
KINAMA CEZASINA İLİŞKİN SON DEĞERLENDİRMELER
Kınama cezası verildiği tarihten itibaren hüküm ifade eder ve derhal uygulanır. Disiplin cezaları memurun özlük dosyasına işlenir.
Disiplin cezaları kanuni düzenleme ve yargı kararları dışında idari işlemle geri alınamaz, değiştirilemez ve ortadan kaldırılamaz. Disiplin kurulunun itirazı kabulü halinde disiplin amiri cezayı hafifletebilir veya kaldırabilir.
Kınama cezasında 5 yıl geçtikten sonra atamaya yetkili amire başvurularak cezanın silinmesi talep edilebilir. Atamaya yetkili amir belirtilen sürelerde memurun davranışlarının talebini haklı kıldığı kanaatine vardığı takdirde talebin kabulüne karar verebilir. Bu kararda özlük dosyasına işlenir.
Disiplin soruşturmasına başlandıktan sonra ölüm hali hariç soruşturma tamamlanır. Soruşturma sonunda verilen cezalar ilgilisine tebliğ edilir ve özlük dosyasına konulur. Memuriyete dönme durumunda disiplin cezaları uygulanır.
Hakkınızda devam eden disiplin soruşturması ya da disiplin cezası verilmiş ise düşünüyorsanız Harbiye Hukuk Bürosu ile iletişime geçerek idare hukuku alanında tecrübeli Avukat kadromuzdan hukuki destek alabilirsiniz.
Av. Mustafa MALKOÇ