POLİS HİZMET BÖLGESİ VE HİZMET GRUPLARI

Polis hizmet bölgesi ve hizmet grupları konusu, yapmakla yükümlü oldukları görevlerini atama yoluyla göreve geldikleri belli illerde yerine getirmeleri gereken polisler için önem arz etmektedir. Bu husus, Emniyet Hizmetleri Sınıfı Mensupları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nde düzenlenmiştir. Yönetmelik Mart 2022’de değişikliklere uğramıştır, güncel durum aşağıda incelenecektir.

POLİS HİZMET BÖLGESİ NEDİR? TÜRKİYE’DE NASIL BELİRLENİR?

Polis Hizmet bölgesi, Emniyet Hizmetleri Sınıfı mensuplarının görev yerlerine atanmalarını düzenleyen bir kavramdır. Türkiye, polislerin görev sürelerini ve rotasyonlarını yönetmek amacıyla 1.bölge ve 2.bölge (zorunlu bölge) olmak üzere iki ana polis hizmet bölgesine ayrılmıştır.

Yönetmelik’e göre iller; birçok açıdan değerlendirildiğinde birbirine benzerlik gösterenler/yakın olanlar gruplanmıştır. Yönetmelik bu hususu şöyle ifade etmektedir:

‘’ Bölge Tespitine Ait Esaslar

Madde 4 – (Değişik : 15/2/2002-2002/3814 K.)

Bu Yönetmeliğin uygulanmasına esas olmak üzere iller yurdumuzun emniyet ve asayiş, ekonomik, sosyal, kültürel, ulaşım imkanı ve şartları yönünden birbirine benzerlik ve yakınlıkları itibarıyla birinci bölge ve ikinci bölge olarak iki bölgeye ayrılmıştır.’’

Görüldüğü üzere;  polis hizmet bölgesinde 1. ve 2. bölge ayrımında illerin emniyet ve asayiş durumu, ekonomik, sosyal kültürel durumu, ulaşım imkanları ve şartları yönünden yani birçok açıdan değerlendirilmektedir. Tüm bu hususlar değerlendirildiğinde birbirine benzer vaziyette olan iller gruplanmıştır.

HİZMET BÖLGELERİNİN İKİYE AYRILMA NEDENLERİ VE FAYDALARI

Türkiye’deki polislerin görev bölgelerinin iki ana bölgeye ayrılmasının temel sebeplerinden biri, bölgeler arasındaki farklılıkları dikkate alarak adil bir çalışma süresi düzenlemesi yapmaktır. Doğu illerinde görev yapan polisler, coğrafi olarak ve güvenlik açısından daha zorlu şartlarla karşı karşıya kaldıkları için, bu bölgelerdeki hizmet süreleri daha kısa tutulur. Bu uygulama, personelin moralini yüksek tutmayı ve çalışma koşullarını dengelemeyi hedefler. Ayrıca, atama sürecini daha şeffaf ve adil hale getirerek, personelin farklı bölgelerdeki görev dağılımını optimize eder ve dengeyi sağlar. Bu şekilde, hem polislerin iş yükü dengelenir hem de hizmet süreleri adil bir şekilde yönetilir​.

Yönetmelik’te de personelin atama ve yer değiştirme işlemlerini; hizmetin gereklerine uygun, dengeli ve objektif kurallara bağlamak amacıyla hazırlandığı belirtilmiştir:

‘’ Amaç

Madde 1

Bu Yönetmelik, çarşı ve mahalle bekçisi unvanlı personel haricinde emniyet hizmetleri sınıfına mensup personelin atama ve yer değiştirme işlemlerini, hizmetin gereklerine uygun, dengeli ve objektif kurallara bağlamak amacıyla hazırlanmıştır.’’

POLİS HİZMET BÖLGESİ VE HİZMET GRUPLARI AVUKATA SOR

1.BÖLGE VE 2.BÖLGE- TÜRKİYE’DEKİ POLİS ATAMA SİSTEMİ NASIL İŞLİYOR?

Yönetmelik’i incelediğimizde 1.bölgenin 1.grup ve 2.grup olmak üzere iki gruba ve aynı şekilde 2.bölgenin de 1.grup ve 2.grup olmak üzere iki gruba ayrıldığını görmekteyiz.

1.BÖLGE

• 1. grup
• 2. grup

2.BÖLGE (ZORUNLU BÖLGE)

• 1. grup
• 2. grup

Yönetmelik, Emniyet Hizmet Sınıfına mensup olanların atama ve yer değiştirmeleri için yurdumuz birinci ve ikinci bölge olmak üzere iki bölgeye ayrılmış ve hizmet süreleri ile birlikte ekli (1) sayılı cetvelde gösterileceğini belirtmiştir. Bahsedilen bu cetvelin görselleştirilmiş hali aşağıdadır:

POLİS HİZMET BÖLGESİ VE HİZMET GRUPLARI

kaynak : https://www.polismevzuat.com/polis-hizmet-bolgesi-ve-hizmet-bolgesi-gruplari/

DİKKAT edilmesi gereken bir nokta olarak: Atama Yönetmeliğinde yapılan 12 Mayıs 2023 tarihli bir değişiklikle birlikte artık Osmaniye ve Kilis illeri de polis memurları için ikinci bölge statüsüne alınmıştır.

YÖNETMELİK’İN KAPSAMI: YÖNETMELİK HANGİ PERSONEL İÇİN GEÇERLİ?

Bahsettiğimiz Atama Yönetmelik, kapsamına çarşı ve mahalle bekçisi unvanlı personel haricinde her derece ve rütbedeki emniyet hizmetleri sınıfına mensup personeli aldığını belirtmiştir:

‘’ Kapsam

Madde 2

Bu Yönetmelik, çarşı ve mahalle bekçisi unvanlı personel hariç, emniyet hizmetleri sınıfında görevli her derecede ve rütbedeki personelin atama ve yer değiştirmelerinde gözetilecek temel ilkeleri, bölgeleri ve personelin bu bölgelerdeki hizmet sürelerini, bölgeler arasında ve bölge içinde yer değiştirme esas ve usullerini ve bu konulara ilişkin diğer hükümleri kapsar.^’’

Yönetmelik; kapsamına aldığı personelin atama ve yer değiştirme meselesini, temel ilkeleri, süreleri ve usulü gibi hususları düzenlemektedir.

POLİS HİZMET BÖLGESİNE ATANMA

Yönetmelik’in sonunda yer alan bir cetvel ile hangi ilin hangi bölge kapsamında olduğu ve o il için belirlenmiş hizmet süresi gösterilmektedir. İkinci bölgede il ve ilçe kuruluşları dışında kalan ve doğrudan merkeze bağlı taşra teşkilatında görevli personelin o bölgede hizmet süresi, birimin bağlı bulunduğu il veya ilçe merkezinin cetvelde gösterilen hizmet süresine bir yıl ilave edilmek suretiyle belirlenir.

Bölge bazında daha spesifik bir inceleme yapabilmeniz için köprüye tıklayarak Yönetmelik’i inceleyebilirsiniz.

Esas itibariyle, emniyet hizmet sınıfına mensup personel, atandığı bölgede bu cetvelde o bölge için belirlenmiş süre kadar görev yapmalıdır. Belirlenen bu süreden önce görevden alınmasını gerektiren bir sebep olmadıkça da bu zorunluluğu devam edecektir. Yönetmelik’in ifadesiyle:

‘’ Bölgelerde Hizmet Zorunluluğu

MADDE 5–

Personelin; atandığı bölgede, bu Yönetmelik ile öngörülen süreden önce alınmasını gerektiren bir sebep olmadıkça ek (1) sayılı cetvelde belirlenmiş süre kadar görev yapması zorunludur.’’

PERSONELİN ATANAMAYACAĞI YERLER: PERSONEL NEREYE ATANAMAZ?

• Personel, nüfusa kayıtlı olduğu yere atanamaz. Bayan personel için evlenmeden önce nüfusa kayıtlı olduğu yer esas alınır. (Büyükşehir belediyesi bulunan iller için bu kural uygulanmaz. Ancak, bu illere atanmış olanlar, merkez ilçeler dışında nüfusa kayıtlı oldukları ilçeye atanamazlar.)

Kadro durumunun uygun olması hâlinde, özel harekât branşlı personel hariç aşağıdaki personel hakkında yukarıdaki açıklama geçerli olmayabilir:

• Terörle Mücadele Kanunu, Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun, İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanun gibi kanunlar kapsamında hayatını kaybedenlerin veya malûl olanların eşi, annesi, babası, çocukları, çocuklarının eşleri, kardeşleri ve kardeşlerinin eşleri.
• Vazife malûlü idari polisler ile eşi, annesi, babası, çocukları, çocuklarının eşleri, kardeşleri ve kardeşlerinin eşleri.
• 6/2/2018 tarihli ve 7082 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanunun 14 üncü maddesi kapsamında gazilik unvanı verilenlerin kendisi, eşi, annesi, babası, çocukları, çocuklarının eşleri, kardeşleri ve kardeşlerinin eşleri.
• 20/2/2019 tarihli ve 30692 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik kapsamında kendisi, eşi veya çocuğu hakkında verilen Sağlık Kurulu Raporunda engel oranı %50 ve üzerinde bulunanlar.
• 5) 20/2/2019 tarihli ve 30692 sayılı Resmî Gazete ‘de yayımlanan Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik kapsamında çocuğu hakkında verilen Sağlık Kurulu Raporunda %50 ve üzeri özel gereksinimi olduğuna dair ibare bulunanlar.
• Emniyet Teşkilatında görevli iken,  5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 47’nci maddesi kapsamında olanlardan vazife malullüğüne bağlı nedenlerden dolayı hayatını kaybedenlerin eşi, annesi, babası, çocukları, çocuklarının eşleri, kardeşleri ve kardeşlerinin eşleri.

Tüm bunlara ek olarak; personelin teklifle alındığı il veya birime tekrar atanabilmesi için aradan en az beş yıl geçmesi veya o yere dönüşüne engel bir halinin bulunmadığı hususunda atanacağı il valiliğinin veya Genel Müdürlüğe bağlı birimlerde birim amirlerinin uygun görüş belirtmiş olması şartı aranır.

Ayrıca, personelin asgari derecede yer değiştirmesi için, atamalar birkaç yıl sonraki durumu göz önüne alınarak yapılır. Böylece personelin olabildiğince az yer değiştirmek durumunda kalması sağlanmaya çalışılmıştır.

POLİS HİZMET BÖLGESİ VE HİZMET SÜRELERİ

• Personelin bölgelere göre birimlerdeki hizmet süreleri cetvelde gösterilmiştir. Ancak, emniyet amiri ve emniyet müdürü rütbesi hariç ikinci bölge hizmetine ikinci defa ataması yapılan personel, cetvelde gösterilen birimlerin hizmet sürelerinden (hizmet süresi iki yıl olan birimler hariç) bir yıl eksik görev yapması durumunda ikinci bölge görevini tamamlamış sayılır.
• Personelin, atandığı bölgedeki birimde, cetvelde belirlenen süreden önce atanmasını gerektiren bir sebep olmadıkça o birim için tespit edilmiş süre kadar hizmet görmesi zorunludur.
• Birinci bölgede hizmet süresini tamamlayan personelin, tekrar birinci bölgede bir birime atanma talebinde bulunması durumunda, ikinci bölge görevini en az bir sefer tamamlamış olmaları şartı ile talepleri Genel Müdürlükçe değerlendirilir.
• Birinci bölgede il merkezlerine göre hizmet süresi daha az olan ilçelerde görev yapan personel, ilçedeki hizmet süresini tamamlasa dahi il merkezinin hizmet süresini tamamlamadan il dışına atanma talebinde bulunamaz. Ancak personelin ilçedeki hizmet süresini tamamlamasına müteakip talep ve tercihleri ile il merkezi için belirlenen zorunlu süre dikkate alınarak il içinde yer değişikliğine tabi tutulabilir.
• Personelin, en az bir defa bu Yönetmelikte belirtilen süre kadar ikinci bölgede hizmet görmesi zorunlu

HİZMET SÜRESİ NASIL HESAPLANIR?

• Süre başlangıç tarihi, atandığı yerde göreve başlama tarihidir.
• Polis hizmet bölgesi Hizmet süresinin hesaplanmasında aynı il sınırları içinde bulunan farklı birimlerde geçirilen süreler birleştirilir.
• İller arası veya aynı il içerisinde doğrudan merkeze bağlı taşra teşkilatına ataması yapılan personel, yeni atandığı birimde göreve başladığı tarihteki hizmet süresine tabidir.
• Yıl döngüsü olarak genel atama dönemleri esas alınır; ancak üç aya kadar eksik hizmeti olanlar bölgedeki hizmet süresini tamamlamış sayılır.
• Aynı bölge veya il içinde yapılan yer değiştirmeler nedeniyle hizmet süreleri değişik birimlerde geçen personelin hizmet süresinin hesaplanmasında; fiili olarak çalışılan yerlerde geçen süreler, o yer için belirlenen zorunlu hizmet süresine yüzdelik olarak oranlanır. Bu oranların toplamı %100’e ulaştığında personel hizmet süresini bitirmiş sayılır.
• Emniyet amiri ve emniyet müdürü rütbesi personel hariç, ikinci bölgede görev yaptığı birimlerde bu Yönetmelikte belirtilen polis hizmet bölgesi hizmet süresini tamamladıktan sonra aynı birimde kesintisiz olarak göreve devam edilmesi halinde; cetvelde hizmet süresi altı yıl olarak belirtilen birimlerde toplamda on yıl, beş yıl olarak belirtilen birimlerde toplamda sekiz yıl, dört yıl olarak belirtilen birimlerde toplamda altı yıl, üç yıl olarak belirtilen birimlerde toplamda dört yıl, iki yıl olarak belirtilen birimlerde toplamda üç yıl kesintisiz olarak görev yapılması durumunda ikinci bölgede ikinci görev tamamlanmış sayılır.

İKİNCİ BÖLGE HİZMETİNDEN MUAFİYET: İKİNCİ BÖLGE HİZMETİNDEN NASIL MUAF OLUNUR?

Esas olarak, Yönetmelikte öngörülen mazeretler dahil, ikinci bölge hizmetinden sarfınazar edilemez. Ancak eş durumu sebebiyle ikinci bölgeye gidemeyeceği belgelenenler hakkında Genel İdare Hizmet Sınıfına Atanma hükümleri uygulanır. Ancak, özel harekât branşlı personel hariç bir kısım personelin talepte bulunarak ikinci polis hizmet bölgesi hizmetinden muaf tutulması mümkündür.

• 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu, 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, 5233 sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun, 1005 sayılı İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanun, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 47 nci maddesi veya 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun mülga 45 inci , 56 ncı ve 64 üncü maddeleri kapsamında; hayatını kaybedenlerin veya malûl olanların eşi, annesi, babası, çocukları, çocuklarının eşleri, kardeşleri ve kardeşlerinin eşleri.
• Vazife malûlü idari polisler ile eşi, annesi, babası, çocukları, çocuklarının eşleri, kardeşleri ve kardeşlerinin eşleri.
• 7082 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanunun 14 üncü maddesi kapsamında gazilik unvanı verilenlerin kendisi, eşi, annesi, babası, çocukları, çocuklarının eşleri, kardeşleri ve kardeşlerinin eşleri.
• Engellilik ölçütü, Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik kapsamında verilen Sağlık Kurulu Raporuna göre kendisi, eşi veya çocuklarından; tam Bağımlı durumunda olanlar, engel oranı %80 ve üzerinde bağımsız ve kısmi bağımlı durumunda olanlar, engel oranı %50 ve üzerinde bağımsız ve kısmi bağımlı durumunda birden fazla engelli bireyi olanlar.
• Engellilik ölçütü, Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik kapsamında çocukları için verilen Sağlık Kurulu Raporuna göre çocuklarından 7’nci maddenin birinci fıkrasının (d) bendinin (5) numaralı alt bendinde belirtilen özel gereksinim kodlarına göre; özel gereksinim kodu (5), (6) veya (7) olan en az bir engelli bireyi bulunanlar, özel gereksinim kodu (3) veya (4) olan birden fazla engelli bireyi bulunanlar.
• Ancak belirtilen bu durumları ortadan kalkan personelin, ikinci bölge hizmetinden muafiyet hakları sona erecektir.

POLİS HİZMET BÖLGESİ VE HİZMET GRUPLARI İLETİŞİM

 KADIN MEMURLAR İÇİN İKİNCİ BÖLGE HİZMETİ

‘’ Bayan Memurların Zorunlu Bölge Hizmetleri

Madde 25 – Emniyet hizmetleri sınıfına mensup bayan personelden ikinci bölgede zorunlu hizmete tabi olacakların sayısı, söz konusu bölgede bayan personel çalıştırılması gereken birimlerin ihtiyaçları göz önüne alınarak tespit edilir ve atamaları bu Yönetmelikte belirtilen esas ve usullere göre yapılır.’’

İkinci bölgeye (zorunlu bölge) yapılan atamalarda bayan memurlar için o bölgedeki bayan personel ihtiyacı da göz önüne alınmaktadır.

Merve Sude Nazlı