ADAY MEMURLUK NEDİR? SÜRESİ VE SÜRECİ

Aday memurluk, Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmeliği 3. Maddesinde tanımlanmıştır.

Madde 3/a : Aday Memur “İlk defa Devlet memurluğuna atanacaklar için uygulanacak” merkezi sınavı kazanarak temel, hazırlayıcı eğitim ve staja tabi tutulmak üzere herhangi bir kurum veya kuruluşa atananları ifade eder” denilmektedir.

İdare hukuku avukatı iletişim

ADAY MEMURLUK NEDİR?

Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmeliği kapsamında Aday memurluk , ilk defa devlet memurluğu sınavına giren ve kazanan kişilerin memur oldukları kurum veya kuruluşta belirli bir süre staja ve eğitime tabi tutulmasıdır.

Aynı zamanda 657 Sayılı Kanun olan Devlet Memurları Kanununda madde 54 ve devamında aday memurluk sürecinden bahsedilmiş olup şu şekilde ifade edilmiştir:

657 Sayılı Kanun Madde 54 : ” Sınavlarda başarılı olanlardan Devlet memurluğuna girmek isteyenler başarı listesindeki sıraya ve 47 nci maddeye göre ilan edilen kadro sayısı kadar, kurumlarınca memur adayı olarak atanırlar. ”  denilmektedir.

ADAY MEMUR NASIL OLUNUR?

 Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmeliği,  kapsamlı bir şekilde aday memurluk sürecine, aday memurluk şartlarına ve nasıl olunacağına dair bilgi vermektedir.  Aday memur, Devlet memurluğu sınavına girecek olan ve ilk defa kazanan kişilerin  memur oldukları kurum/kuruluşta en az bir yıl en çok 2 yıl staj yapmasıdır. Anlaşıldığı üzere aday memur olabilmek için girdiği merkezi sınavı kazanması üzerine staja tabi tutulmasıdır.

ADAY MEMURLUK SÜRESİ NE KADARDIR?

Aday memurluk süresi, Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmeliğinin 3. Maddesinde düzenlenmiş olup 1 yıldan az ve 2 yıldan çok olamayacağı ifade edilmiştir. Şöyle ki;

Madde 3/c : ” Adaylık Süresi: Devlet kamu hizmet ve görevlerine ilk defa atananların atandıkları tarihten başlamak üzere bir yıldan az iki yıldan çok olmayan süreyi ifade eder ” denilmektedir.

Nitekim aynı şekilde aday memurluk sürecinin ne olduğu 657 Sayılı Kanunun 54. Maddesi 2. Fıkrasında açıklanmış olup ek olarak bu süre zarfında aday memurun başka kurumlara naklinin gerçekleşemeyeceği belirtilmiştir.

ADAY MEMUR İLE ASLİ MEMUR ARASINDAKİ FARK NEDİR?

Asli memur,  Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmeliğinin 3. Maddesinde düzenlenmiştir. Aday memurluk şartlarını sağlayan ve aday memurluk sürecini başarı ile sonuçlandıran kişinin adaylığına son verilir ve asli memur olarak tanımlanmaya başlar. anlaşıldığı üzere asli Memur olabilmek için aday memurluk şartlarını da taşımak gerekmektedir.

 Madde 3/c : ” Asli Memur: Adaylık süresi içinde Temel, Hazırlayıcı Eğitim ve Staj devrelerinin her birinde başarılı olarak adaylığı kaldırılan kişileri ifade eder” denilmektedir.

Madde 3/a kapsamında aday memurluğun ne olduğu açıklanmış olup asli memur olmadan önce tamamlanması gereken bir aşama olduğunu söylemek mümkündür. Şöyle ki anlaşılacağı üzere ilk defa devlet memurluğuna atanan kişilerin atandıktan sonra en az 1 yıl en çok ise 2 yıl süren staj ve eğitim sürecini başarıyla nihayete erdirmesi sonucunda asli memur olarak devam etme halidir. Yani kıdem artışı yaşandığını söylemek mümkündür.

ADAY MEMURLUK SÜRECİNDE TABİ OLUNAN EĞİTİMLER NELERDİR?

Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmeliğinin 4. Maddesinde kişilerin aday memurluk sürecinde hangi eğitimlere tabi olduğu sıralanmış olup şu şekildedir;

 Madde 4 /a-4 : ” Temel Eğitim,Hazırlayıcı Eğitim ve Staj birbirini takip eden sıra içinde devam eder. ” denilmektedir. Bahsi geçen eğitimler yönetmelik uyarınca kurum ve kuruluşların sorumluluğunda yapılmakta olup adayların tahsil derecelerine göre yürütülmektedir.

Aday memurluk sürecindeki eğitimlerin içeriği yönetmelik çerçevesinde açıklanmış olup şöyle ki;

Temel eğitim : Bu eğitimde hedeflenen, aday olan memurlara devlet memurlarının ortak vasıfları ile ilgili bilinmesi gereken minimum düzeydeki bilgileri sunmaktır. Bu programda eğitim aday memurların eğitim durumları dikkate alınarak sınıflandırma yapılarak verilmektedir. Süre sınırı da yönetmelikte belirtilmiş olup en az 10 gün en çok 2 ay olabilmektedir.

Hazırlayıcı eğitim : Bu eğitimde hedeflenen, aday memurların hizmet verecekleri alandaki görevleri dikkate alınarak bu görevlerin yürütülmesi için gerekli bilgi ve becerileri kazandırmaktır. Süresi ise bir aydan az 3 aydan çok olamaz.

Staj  eğitimi : Bu eğitimde hedeflenen, genel staj mantığındadır. Yani temel eğitim ve hazırlayıcı eğitimde öğretilen teorik bilgilerin uygulama aşaması stajda öğretilmektedir. Staj süresi 2 aydan az olmamakla beraber adaylık süresinde tamamlanmaktadır.

Netice itibariyle Aday memurluk sürecinde eğitimlerini başarılı ile tamamlayamayanlar asli memurluğa atanamayacaktır çünkü bu eğitimler aday memurluk şartlarını oluşturmaktadır.

ADAY MEMURLUK NASIL SONA ERER?

Aday memurluğun iki şekilde sona ermesi mümkündür. Aday memurluk sürecini başarı ile tamamlayıp asli memur olarak göreve devam edilebilmekte veya eğitimde başarılı olamama halinde aday memurluk şartları sağlanamamış olacağından olumsuz sonuçlanabilmektedir. Temel ve Hazırlayıcı eğitim sonunda yazılı sınav yapılmakta olup sınav kağıtları sınav kağıtları eğitim ve sınav komisyonları tarafından değerlendirilir. 100 puan üzerinden 60 ve üstü alan aday memurlar başarılı sayılmaktadır.

Başarısız olan aday memurların kağıtları tekrar incelenmekte ve hala 60 puanın altında kalmakta ise başarısız sayılmaktadır. Temel ve Hazırlayıcı eğitimde başarılı olunması üzerine Staj eğitimine katılanların değerlendirmesi staj değerlendirme belgesi ile yapılmaktadır. Staj dönemindeki sınavlar yazılı veya uygulama yöntemi ile gerçekleştirilmektedir. Şayet stajı yapan kurum yazılı şekilde sınav yapmaya karar vermiş ise bu durumda az önce izah ettiğimiz prosedür işlemektedir. Staj değerlendirme belgesi Ek-1 şeklinde  Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmeliğinde yer almaktadır.

 https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=836061&MevzuatTur=3&MevzuatTertip=5

Aday memurluk sürecindeki eğitimlerin tamamı sona erdikten sonra şayet yazılı sınav sonucu olumsuz neticelenmişse aday memurluk şartlarını yerine getirdiğini öne sürerek yönetmelik uyarınca adaylar sonuca itiraz edebilirler.

Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmeliği Madde 24 uyarınca görevi sonlanan aday memur, gerekli formu doldurarak ilgili kurum tarafından en geç bir ay içinde adı geçen Başkanlığa bildirilir.

Madde 24 –  Görevlerine son verilen aday memurlar, Devlet Personel Başkanlığı tarafından tesbit edilen form doldurulmak suretiyle ilgili kurum veya kuruluş tarafından en geç bir ay içinde adı geçen Başkanlığa bildirilir.

Bu durumdaki aday memurların kayıtları Devlet Personel Başkanlığında tutulur.

ADAY MEMUR DEĞERLENDİRME SINAVI NEDİR? NASIL YAPILIR?

Yönetmelik uyarınca Değerlendirme sınavı : Temel ve Hazırlayıcı Eğitim dönemleri sonunda yapılacak sınavlar ile staj dönemi sonundaki bilgi seviyesini ölçme işlemini ifade eder.

Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmeliği madde 12 uyarınca aday memurluk süreci içindeki  temel ve hazırlayıcı eğitim değerlendirmesi, sınav kağıtları üzerinden eğitim ve sınav yürütme komisyonları tarafından yapılmaktadır.  Değerlendirme 100 puan üzerinden yapılıp 60 puan ve üstü başarılı sayılmaktadır.

Staj değerlendirmesi ise staj değerlendirme belgesi ile yapılmaktadır. Staj dönemindeki değerlendirme yazılı veya sözlü olabilmektedir. Yazılı olduğunda az önce izah ettiğimiz üzere 100 puan üzerinden en az 60 puan alınması gerekmektedir.  

ADAY MEMURLUK DEĞERLENDİRME SINAVINDA BAŞARISIZ OLANLARIN DURUMU

Aday memurluk değerlendirme sınavında başarısız olanlar için sınav kağıtları komisyon tarafından tekrar okunmaktadır. Şayet yanlış hesaplama yapıldı ise düzeltilmektedir. Aday tarafından tam puan değil de buçuklu puan alınması halinde komisyonca tama yuvarlanmakta ve aday memurluk şartlarından olan eğitimleri tamamladığı kabul edilmekte olup aday memurluk süreci devam etmektedir. Son olarak hala sınav notu 60 puanın altında kalıyor ise adaya sınav sonucu yazılı olarak tebliğ edilmektedir.

ADAY MEMURLUK DEĞERLENDİRME SINAVINA İTİRAZ

Yazılı sınavlara itiraz Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmeliğinin 14. Maddesinde düzenlenmiştir. Madde kapsamında, aday memurluk sürecinde yapılan değerlendirme sınavının sonucuna itiraz etmesi mümkündür.

 Madde 14 – Aday memurlar yazılı sınav sonuçlarına itiraz edebilirler. İtirazlar sınav sonuçlarının adaylara duyurulmasından başlayarak iki gün içinde dilekçe ile Eğitim ve Sınav Yürütme Komisyonu Başkanlığına yapılır. Komisyon, dilekçelere on gün içinde cevap vermek zorundadır. Yapılan bu inceleme neticesi kesindir. Sınavlara itiraz edenlerin itirazları neticelendirilinceye kadar aday memurlar müteakip eğitime devam ettirilirler.

Yönetmelik maddesinden de anlaşılacağı üzere iki gün içinde dilekçe ile Eğitim ve Sınav Yürütme Komisyonu Başkanlığına başvuru yapılmakta ve cevap 10 gün içinde verilmektedir. İşbu itiraz neticesinde tekrar itiraz etmek mümkün değildir.

ASALET TASDİKİ NEDİR? ADAY MEMURUN ASALET TASDİKİ KOŞULLARI

Aday memurluk sürecinin eksiksiz bir şekilde tamamlanması ve asli memur olarak görevine devam edilmesi haline Asalet Tasdiki denilmektedir.

 Devlet memurları kanunu madde 158 : Herhangi bir sınıfta aday olarak göreve başlayanlar bu Kanunun 54 üncü maddesindeki esaslara göre, girecekleri derecenin hak edecekleri kademe aylığını alırlar.

Aday memurlara, asaletleri tasdik edilinceye kadar kademe ilerlemesi uygulanmaz. ” denilmektedir.

Asalet tasdiki alınabilmesi için Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmeliği madde 4/a-4 uyarınca aday memurluk şartlarından olan temel eğitim, hazırlayıcı eğitim ve staj serüvenini başarı ile sonuçlanması gerekmektedir. Bu şekilde asalet tasdiki için gerekli şartlar sağlanmış olmakla beraber aday memurluk süreci de sonlanarak asli memur olarak görevine devam edecektir.

ADAY MEMURLUK İLE İLİŞİĞİN KESİLMESİ DURUMU

Devlet Memurları Kanunun 57. Maddesinde Adaylık Süresi Sonunda Başarısızlık başlığı altında ilişiğin kesilmesi açıklanmış olup şu şekildedir;

Madde 57: ” Adaylık süresi içinde aylıktan kesme veya kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almış olanların disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile ilişikleri kesilir. İlişikleri kesilenler ilgili kurumlarca derhâl Devlet Personel Başkanlığına bildirilir. ” denilmektedir.

Anlaşılacağı üzere ilişik kesme halleri;

• Aylıktan kesme cezası almış olması
• Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almış olması hallerinin birisinin dahi varlığı halinde disiplin amirlerinin teklif etmesi ile atamaya yetkili amirin onaylamasıyla beraber aday memurluk süreci sona ermekte ve ilişik kesilmektedir.

ADAY MEMURLUK SÜRESİ İÇİNDE GÖREVE SON VERME DURUMU

Devlet Memurları Kanunun 56. Maddesinde Adaylık Devresi İçinde Göreve Son Verme başlığı altında ilişiğin kesilmesi açıklanmış olup şu şekildedir.

Madde 56: ”Adaylık süresi içinde temel ve hazırlayıcı eğitim ve staj devrelerinin her birinde başarısız olanlarla adaylık süresi içinde hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumları,göreve devamsızlıkları tespit edilenlerin disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile ilişikleri kesilir.  İlişikleri kesilenler ilgili kurumlarca derhal Devlet Personel Başkanlığına bildirilir. ” denilmektedir.

Anlaşılacağı üzere aday memurluk süresi içinde birden fazla ilişik kesme durumu vardır. Bunlar :

• Eğitim sürecinde başarısız olma durumu
• Adaylık sürecindeki hal ve hareketlerin mesleğe yaraşır şekilde olmayışı.
• Görevini ifa ederken olması gerekenden fazla devamsızlık halleri ilişik kesme nedenleridir.

ADAY MEMURLARIN HAKLARI NELERDİR

Aday memurluk sürecindeki kişilerin kullanabileceği haklar olduğu gibi kullanamayacağı hakları da mevcuttur. Kullanamayacağı haklarını açıklamanın daha faydalı olacağı kanaatindeyiz. Şöyle ki aday memurluk sürecindeki adaylar ;

1- Aday memur yıllık izin kullanamaz. yıllık izin kullanılabilmesi için kademe ilerlemesinin olması gerekmekted olup aday memurluk sürecinde de kademe ilerlemesi olamayacağından kural olarak yıllık izin kullanamazlar .

2- Aday memurun asalet tasdiki olana dek kademe ilerlemesi gerçekleşmez. Asalet tasdiki, aday memurluk sürecinin başarı ile sonuçlanmasının beraberinde verilmektedir. asalet tasdiki alındıktan sonra kademe ilerlemesi hesabı yapılmaktadır.

3- Aday memurun başka kuruma naklinin gerçekleşmesi mümkün değildir. Devlet Memurları Kanunu madde 54/2 uyarınca aday memurluk sürecinde aday memurun başka kurumlara nakli yapılmamaktadır.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Aday memurluk kaç aydır ?

Aday memurluk süreci, en az 1 yıl olmak şartı ile en fazla 2 yıl sürmektedir. Hangi alanda memur olacağı hususu ve alacağı eğitimlerin niteliğine göre süre değişkenlik gösterebilmektedir.

Aday memur ne kadar maaş alır ?

Aday memurluk sürecindeki memurlar , asalet tasdiki almış kademe ilerlemesi olan memurlara oranla daha düşük maaş almaktadır. Memurların 2024 maaşları temmuz itibariyle 32bin civarında olacağı bilinmektedir.

Aday memurun yıllık izin hakkı var mıdır ?

Aday memurların bu süreçte yıllık izin kullanma hakkı yoktur. Yıllık izin kullanabilmek için asli memur olmak gerekmektedir.

Aday memurluk süresi içinde tayin istenebilir mi ?

Devlet Memurları Kanunu madde 54/2 uyarınca aday memurluk sürecinde aday memurun başka kurumlara nakli yapılmamaktadır.

Aday memur nasıl asli memur olur ?

Devlet Memurları Kanunu madde 58 uyarınca ; adaylık süreci içinde eğitimde başarılı olan ve aday memurluk şartlarını dağlayan adaylar disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile onay tarihinden itibaren geçerli olmak üzere asli memurluğa atanmaktadır.

Aday memurluk sınavını geçemeyen tekrar sınav olur mu ?

Aday memurluk sınavını geçemeyenler 3 yıl boyunca devlet memurluğuna alınamazlar. Şayet sağlık sorunu nedeniyle sınavı geçememişse ve ilişiği kesilmişse bu durumda yönetmelik uyarınca 3 yıl şartı aranmayacaktır.

Aday memur memurluktan çekilebilir mi?

Devlet Memurluğu Kanunun 94. maddesi kapsamında memurlar bağlı olduğu kuruma yazılı müracaat ederek memurluktan çekilebilmektedir.

Kimler aday memur olabilir ?

Aday memurluk sürecini başlatmak için öncelikle bazı aday memurluk şartların varlığı gerekmektedir. Bunlar şu şekildedir; 18 yaşını doldurmak ve 35 yaşının altında olmak, sabıka kaydının olmaması, memurluğa engel sağlık sorununun olmaması, güvenlik soruşturmasından geçebilmek gerekmektedir.