BİNEK ARAÇLARDA GİDER KISITLAMASI

Binek araçların işletmeler tarafından kullanımı, giderlerin vergisel açıdan indirimi konusunda her zaman önemli bir konu olmuştur. Türkiye’de ticari faaliyet yürüten işletmeler, binek araçlarının maliyetlerini ve bu maliyetlerin vergisel avantajlarını dikkatle incelemektedir. Ancak, binek araçlarda gider kısıtlaması, işletmelerin bu giderleri doğrudan vergi matrahından düşmesine sınırlamalar getirmiştir. Bu makalede, binek araçlarda gider kısıtlaması ile ilgili düzenlemeler, 2025 yılı itibarıyla güncel rakamlar ve uygulama detayları ele alınacaktır.

BİNEK OTOMOBİLİN TANIMI

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 3. maddesinde otomobil: “Yapısı itibarıyla, sürücüsü dahil en fazla 9 oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu taşıt” olarak tanımlanıyor.

197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 2. maddesinde otomobil: “Yapısı itibarıyla, sürücüsü dahil en çok 8 oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu araçtır” şeklinde tanımlanmaktadır.

3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanununa ekli 1 sayılı listenin 9. Maddesinde ise doğrudan bir tanım yer almamakla beraber, Türk Gümrük tarife cetveline atıfta bulunularak, ‘’87.03 pozisyonundaki binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (87.02 pozisyonuna girenler hariç) (steyşın vagonlar ve yarış arabaları dahil).

(Yalnız binek otomobilleri, steyşın vagonlar, yarış arabaları, arazi taşıtları, jipler, vb., motorlu karavanlar, elektrik, gaz, güneş enerjili vb. motorlu taşıtlar, “8703.10.11.00.00 özellikle kar üzerinde hareket etmek için dizayn edilmiş sıkıştırma ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motorlu olanlar (dizel veya yarı dizel) veya kıvılcım ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motorlu taşıtlar”,”8703.10.18.00.00 diğerleri”] [Ambulanslar, mahkum taşımaya mahsus arabalar, para arabaları, cenaze arabaları, itfaiye öncü arabaları gibi özel amaçla yapılmış motorlu taşıtlar hariç’’ ifadelerine yer vermektedir.

Görüldüğü gibi mevcut kanunlarımızda doğrudan binek otomobil tanımı yapılmamakta olup, üç farklı kanunu değerlendirdiğimizde ve piyasada mevcut uygulamalarda göz önünde bulundurulduğunda, Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 87.03 pozisyonunda yer alan, ambulanslar, mahkûm taşımaya mahsus arabalar, para arabaları, cenaze arabaları, itfaiye öncü arabaları gibi özel amaçla yapılmış motorlu taşıtların dışında kalan insan taşımak amacıyla kullanılan motorlu taşıtları olarak tanımlanabiliriz.

BİNEK ARAÇLARDA GİDER KISITLAMASI NEDİR?

Binek araçlarda gider kısıtlaması, işletmelerin binek araçları için yaptığı harcamaların tamamını gider olarak gösterememesi anlamına gelir. Bu durum, hem Gelir Vergisi Kanunu (GVK) hem de Kurumlar Vergisi Kanunu (KVK) kapsamında düzenlenmiş olup, işletmelerin vergi avantajlarını sınırlamayı hedeflemektedir.

Türkiye’de bu düzenleme, işletmelerin binek araç edinimi, yakıt, bakım, sigorta, finansman giderleri gibi birçok harcamayı kapsar. Araç gider kısıtlaması, devletin vergi kaybını önlemek ve gelirleri dengelemek amacıyla getirdiği önemli bir düzenlemedir.

2025 YILI BİNEK ARAÇ GİDER KISITLAMASI LİMİTLERİ

2025 yılı itibarıyla binek araç gider kısıtlaması ile ilgili limitler ve uygulamalar güncellenmiştir. Aşağıda 2025 yılına ilişkin detaylı rakamlar yer almaktadır:

1. AMORTİSMAN GİDERİ SINIRI
   • 2025 yılı itibarıyla işletmeler, Binek araç satın alınması durumunda amortisman olarak indirim konusu olabilecek tutar 2025 yılı için ÖTV ve KDV hariç 1.100.000 TL‘dir.
2. KİRALAMA GİDERİ SINIRI
   • İşletmeler tarafından kiralanan binek araçlar için aylık kira bedeli gider olarak gösterilebilir. Ancak 2025 yılında bu sınır, araç başına aylık KDV hariç 37.000 TL olarak belirlenmiştir.
3. TOPLAM MALİYET
   • ÖTV ve KDV’nin aracın maliyeti birlikte eklendiğindeyse kısıt rakamı 2025 yılı için 2.100.000 TL’dir.
4. YAKIT VE BAKIM GİDERLERİ
   • Binek araçlara ilişkin yakıt, bakım ve sigorta gibi giderlerin yalnızca %70’i gider olarak gösterilebilir. Kalan %30’luk kısım vergi matrahına dahil edilir.
5. ÖTV KDV TOLAM SINIR

• Binek araç satın alınması durumunda gider olarak indirim konusu olabilecek ÖTV ve KDV toplam tutar 2025 için 990.000 TL‘dir.

2025 YILI ARAÇ GİDER KISITLAMASI

2025 yılı içerisinde 2.100.000 TL’yi aşan fiyata sahip bir aracın şirketler açısından vergi konusunda bir avantajı bulunmaz. 2.100.000 TL’lik bir araç almanız durumunda en fazla 990.000 TL’lik KDV ve ÖTV’yi gider olarak gösterebilirsiniz. Ayrıca bu tutarı tek seferde gider göstermeniz mümkündür. Kalan tutar ise aydan aya gider olarak dikkate alınır. Kiralık araçlarda da sınırlama uygulanır. 2025 yılı için kira gider kısıtlaması 37.000 TL‘dir.

Binek otomobillere ilişkin tamir, bakım, yakıt ve benzeri cari giderler

Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla %70’i, gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılabilecektir.

Binek otomobillere ilişkin gider ifadesi sadece bakım onarım giderlerini değil aynı zamanda araçların yakıt, otopark, köprü ve yol geçiş giderleri, kredi faizi, sigorta giderleri dahil olmak üzere araçla ile ilgili tüm giderleri kapsamaktadır.

BİNEK ARAÇLARDA GİDER KISITLAMASI

BİNEK ARAÇ GİDER KISITLAMASININ HUKUKİ DAYANAĞI

Binek araçlarda gider kısıtlaması, Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesi ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 11. maddesi kapsamında düzenlenmiştir. Bu düzenlemeler, işletmelerin binek araçlarına ilişkin giderlerini sınırlandırarak, vergi tabanını genişletmeyi amaçlar.

Ayrıca, Vergi Usul Kanunu’na (VUK) göre belirlenen amortisman oranları ve limitler, her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından güncellenmektedir. 2025 yılı itibarıyla belirlenen limitler, bu yasal çerçeve doğrultusunda uygulanmaktadır.

BİNEK ARAÇ GİDER KISITLAMASI KAPSAMINDAKİ GİDER KALEMLERİ

Araç gider kısıtlaması kapsamında değerlendirilen başlıca gider kalemleri şunlardır:

1. Araç Satın Alma Giderleri:
   • Binek araç satın alımlarında amortisman sınırları uygulanır.
2. Yakıt Giderleri:
   • Benzin, motorin veya elektrik gibi enerji harcamalarının %30’u gider olarak dikkate alınamaz.
3. Sigorta ve Bakım Giderleri:
   • Araç sigortası ve bakım-onarım harcamalarının %30’u kısıtlamaya tabidir.
4. Araç Kiralama Giderleri:
   • Kiralık araçlar için ödenen bedelin yalnızca belirlenen limit dahilindeki kısmı gider olarak gösterilebilir.
5. Faiz ve Finansman Giderleri:
   • Araç alımları için kullanılan kredilerin faiz giderleri de kısmi olarak indirim konusu yapılabilir.

BİNEK ARAÇ GİDER KISITLAMASININ AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI

Binek araçlarda gider kısıtlaması, işletmeler için hem avantajlar hem de dezavantajlar doğurmaktadır:

Avantajları:

1. Vergi Kayıplarının Önlenmesi:
   • Devlet açısından, vergi tabanının genişletilmesi sağlanır.
2. Harcama Disiplini:
   • İşletmeler, binek araç kullanımı ve harcamalarında daha dikkatli davranır.

Dezavantajları:

1. Maliyet Yükü:
   • İşletmelerin gerçek giderlerinin tamamını vergiden düşememesi, maliyetlerini artırır.
2. Vergi Yükünün Artması:
   • Kısıtlamalar, işletmelerin ödeyeceği vergi miktarını yükseltebilir.

BİNEK ARAÇ GİDER KISITLAMASI İLE İLGİLİ DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Araç gider kısıtlaması uygulamalarında işletmelerin dikkat etmesi gereken önemli hususlar şunlardır:

1. Belgelerin Düzenli Tutulması
   • Yakıt, bakım, sigorta gibi tüm harcamaların faturalandırılması ve kayıt altına alınması zorunludur.
2. Yıllık Beyanname Hazırlığı
   • Giderlerin doğru bir şekilde hesaplanması ve yıllık beyannamede beyan edilmesi gerekir.
3. Limitlere Uyum
   • Amortisman, kira ve diğer giderler için belirlenen limitlere uyulmalıdır.
4. Uzman Desteği Alınması
   • Vergi uzmanı veya mali müşavir desteği, yanlış uygulamaların önüne geçmek için önemlidir.

BİNEK ARAÇLARDA GİDER KISITLAMASI

SONUÇ

Binek araçlarda gider kısıtlaması, işletmelerin araç harcamalarını vergisel açıdan optimize etmelerine sınırlamalar getirmektedir. 2025 yılı itibarıyla güncellenen rakamlar, amortisman, kira bedeli ve yakıt gibi giderlerde belirli sınırlar çizmektedir. İşletmelerin, bu sınırlamaları dikkate alarak vergi beyannamelerini düzenlemeleri ve maliyet yönetimini buna uygun yapmaları önemlidir.

Bu düzenlemeler, işletmelerin giderlerini vergi matrahından düşerken daha dikkatli olmalarını sağlar. Ancak, araç gider kısıtlaması, işletmelerin yükünü artırabilecek bir etki yaratmaktadır. Bu nedenle, doğru planlama ve uzman desteğiyle kısıtlamaların etkileri en aza indirilebilir.

Vergi mevzuatında meydana gelebilecek değişikliklerin yakından takip edilmesi ve giderlerin bu doğrultuda düzenlenmesi, işletmelerin karşılaşabileceği maliyetleri azaltacaktır. Binek araçlarda gider kısıtlaması, doğru yönetildiğinde işletmelerin finansal sürdürülebilirliğini etkilemeden uygulanabilir.