DEVLET MEMURLUĞUNDAN ÇEKİLMİŞ SAYILMA

Devlet memurluğundan çekilmiş sayılma diğer bir deyişle müstafi sayılma, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda düzenlenen devlet memurlarına tanınan çekilme hakkının (istifa) yanında devlet memurunun icrai bir istifa hali olmaksızın istifa etmiş sayılacağı hallerden biri olarak düzenlenmiştir. Devlet memurluğundan çekilmiş sayılma halleri, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun farklı maddelerinde düzenlenmiş olup işbu hallerden birinin gerçekleşmesi halinde devlet memuru istifa etmiş sayılacaktır.

İDARE HUKUKU AVUKATI İLETİŞİM

DEVLET MEMURLUĞUNDAN ÇEKİLMİŞ SAYILMA NEDİR?

Devlet memurluğundan çekilmiş sayılma; istifa, devlet memurluğundan çıkarma (ihraç), koşullarda eksiklik, bağdaşmazlık, ölüm, emeklilik gibi memurluğu sona erdiren nedenlerden biridir. Devlet memurunun icrai bir şekilde istifa etmeksizin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda sayılan hallerden birinin gerçekleşmesi durumunda istifa etmiş sayılması, devlet memurluğundan çekilmiş sayılmadır. Devlet memurluğundan çekilmiş sayılma, memurun çekilme hakkından (istifa) farklı olarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda düzenlenen hallerden birinin gerçekleşmesi neticesinde devlet memurunun istek ve rızasına bakılmaksızın gerçekleşir.

DEVLET MEMURLUĞUNDAN ÇEKİLMİŞ SAYILMAYI GEREKTİREN DURUMLAR

Devlet memurluğundan çekilmiş sayılma halleri, Devlet Memurları Kanunu’nun 94. Maddesinde düzenlenmiş olup aynı kanunun başkaca hükümlerinde de özel hallere yer verilmiştir.

DMK Madde 94 Çekilme:– Devlet memuru bağlı olduğu kuruma yazılı olarak müracaat etmek suretiyle memurluktan çekilme isteğinde bulunabilir. (Ek hüküm: 31/7/1970 – 1327/75 md.) Mezuniyetsiz veya kurumlarınca kabul edilen mazereti olmaksızın görevin terk edilmesi ve bu terkin kesintisiz 10 gün devam etmesi halinde, yazılı müracaat şartı aranmaksızın, çekilme isteğinde bulunulmuş sayılır.

DMK’de düzenlenen devlet memurluğundan çekilmiş sayılma halleri şu şekildedir:

• Geçerli bir mazereti olmaksızın ve kesintisiz şekilde görevde 10 gün devamsızlık yapılması
• Aylıksız (ücretsiz) izin süresine müteakip 10 gün içinde işe başlanmaması
• Yurt dışına gönderilen memurun izin süresinin bitiminde göreve başlamaması
• Aynı veya başka yerde göreve atanan memurun süresinde görevine başlamaması

MEMUR HAKKINDA MÜSTAFİ İŞLEMİ YAPILMASININ KOŞULLARI NELERDİR?

Yukarıda belirtilen haller bu başlık altında başlıklara ayrılarak detaylandırılacaktır.

1-MEMURUN GEÇERLİ BİR MAZERETİ OLMAKSIZIN VE KESİNTİSİZ ŞEKİLDE GÖREVİNDE 10 GÜN DEVAMSIZLIK YAPMASI

Devlet memuru hakkında müstafi işleminin yapılması için iki koşulun bir arada bulunması gerekmektedir. Bu koşullar şunlardır:

• Göreve izinsiz veya mazeretsiz bir şekilde gelmeme

Göreve izinsiz veya mazeretsiz bir şekilde gelmeme ikiye ayrılarak incelenebilir:

Göreve İzinsiz Gelmeme:

DMK’nin 23. Maddesinde ‘’Devlet memurları, bu kanunda gösterilen süre ve şartlarla izin hakkına sahiptirler.’’ Şeklinde hüküm kurulmuştur. Devlet memurlarının bu hükümde belirtilen izin haklarına aykırı bir şekilde görevlerinde devamsızlık yapmaları halinde göreve izinsiz gelmeme durumu oluşacaktır.

Göreve Mazeretsiz Gelmeme:

Devlet memurları, kamu hizmetlerinde görev aldıklarından dolayı bu işlerin önemine binaen mazeretleri olmaksızın görevlerine gelmemezlik edemezler. Devlet memurlarının görevlerine gelmelerine mani bir mazeretlerinin bulunması halinde, mazeretlerini çalıştıkları kuruma bildirmeleri gerekmektedir. Örneğin, memurun bir hastalık veya mücbir sebep nedeniyle göreve gelememesi halinde memurun haklı bir özrü bulunduğu takdirde memur hakkında çekilmiş sayılma işlemi gerçekleştirilemeyecektir. Gerçekleştirilse dahi işlem, hukuka aykırı olacaktır.

• Göreve gelmemenin kesintisiz on gün boyunca devam etmesi

Devlet memurunun çekilmiş sayılması için gerekli koşullardan bir diğeri ise göreve izinsiz veya mazeretsiz gelmeme halinin kesintisiz bir şekilde on gün devam etmesidir. Göreve gelmeme hali, kesintili olarak veya on günden daha kısa bir süre mevcut olursa devlet memuru hakkında müstafi işlemi yapılamayacaktır. Bu halde somut olayın şartlarına göre devlet memuru hakkında disiplin hükümleri uygulanabilecektir.

2- AYLIKSIZ (ÜCRETSİZ) İZİN SÜRESİNE MÜTEAKİP 10 GÜN İÇİNDE İŞE BAŞLANMAMASI

Devlet memurlarında tanınan aylıksız izin hakkı, DMK’nin 108. Maddesinde hüküm altına alınmıştır. Maddenin A,B,C,D,G bentlerinde memurlara tanınabilecek aylıksız izinler ve şartları düzenlenmiştir. F bendinde ise ‘’Aylıksız izin süresinin bitiminden önce mazereti gerektiren sebebin ortadan kalkması hâlinde, on gün içinde göreve dönülmesi zorunludur. Aylıksız izin süresinin bitiminde veya mazeret sebebinin kalkmasını izleyen on gün içinde görevine dönmeyenler, memuriyetten çekilmiş sayılır.’’ şeklinde hüküm kurularak devlet memurluğundan çekilmiş sayılma hallerinden biri düzenlenmiştir.

3- YURT DIŞINA GÖNDERİLEN MEMURUN İZİN SÜRESİNİN BİTİMİNDE GÖREVE BAŞLAMAMASI

DMK m. 78 hükmünde bilgilerini artırmak üzere devlet memurlarının dış memleketlere gönderilmesi hususu düzenlenmiştir. DMK m. 79 hükmünde; hüküm doğrultusunda yurt dışına gönderilen memurların, izinlerinin bitimine müteakip yol süresi hariç on beş gün içerisinde görevlerine dönmeleri gerektiği aksi takdirde sürelerinin bitiminde devlet memurluğundan çekilmiş sayılacakları düzenlenmiştir.

4-AYNI VEYA BAŞKA YERDE GÖREVE ATANAN MEMURUN SÜRESİNDE GÖREVİNE BAŞLAMAMASI

DMK m. 62 hükmünde devlet memurlarının ilk defa atama, yeniden atama veya yer değiştirme nedeniyle atamalarında işe başlama süreleri düzenlenmiştir. Hükmü takip eden 63. Maddede ise ilk defa atama ve yeniden atama halleri ile başka yerde göreve atanma hallerinde devlet memurunun işe başlamaması hallerinde yapılacak işlemler ayrı ayrı tesis edilmiştir. Hükme göre ‘’Bir göreve ilk defa veya yeniden atananlardan belge ile isbatı mümkün zorlayıcı sebepler olmaksızın 62 nci maddedeki süre içinde işe başlamayanların atanmaları iptal edilir ve bunlar 1 yıl süreyle Devlet memuru olarak istihdam edilemezler.

Bunların belge ile isbatı mümkün zorlayıcı sebepler nedeniyle göreve başlamama hali iki ayı aştığı takdirde atama işlemi atamaya yetkili makamlarca iptal edilir. Başka yerdeki bir göreve atananlardan 62 nci maddedeki süre içinde hareket ederek belli yol süresi sonunda yeni görevlerine başlamıyanlara, eski görevlerinden ayrılış ve yeni görevlerine başlayış tarihleri arasında aylık verilmemek şartı ile 10 günlük bir süre daha verilebilir. Belge ile isbatı mümkün zorlayıcı sebepler olmaksızın bu süre sonunda da yeni görevlerinde işe başlamıyanlar memuriyetten çekilmiş sayılırlar.’’

DEVLET MEMURLUĞUNDAN OLAĞANÜSTÜ ÇEKİLME NEDİR?

Devlet memurlarının olağanüstü dönemlerde istifa etmesi, olağan dönemlere göre daha sıkı şartlara bağlanmıştır. Olağanüstü yönetim hallerinde çekilme, DMK m. 96 hükmünde ‘’Olağanüstü hal, seferberlik ve savaş hallerinde veya genel hayata müessir afetlere uğrayan yerlerdeki Devlet memurları, çekilme istekleri kabul edilmedikçe veya yerine atanacaklar gelip işe başlamadıkça görevlerini bırakamazlar.’’ Şeklinde düzenlenmiştir. Dolayısıyla olağan dönemlerdeki istifadan farklı olarak istifa eden memura çekilme isteğinin kabulü bildirilmese veya yerine biri göreve başlamasa dahi istifa talebi bir ayı geçse de memur görevinden ayrılamayacaktır.

DEVLET MEMURLUĞUNDAN USULÜNE UYGUN ÇEKİLME NEDİR?

Devlet memurluğundan çekilme DMK m. 94 hümünde düzenlenmiştir. Çekilme (istifa) hakkı, devlet memurunun tek taraflı olarak kullanabileceği bir haktır. Devlet memurluğundan istifa etmek isteyen memurun bazı kurallara uyması gerekmektedir. DMK m. 94 hükmünde düzenlendiği üzere devlet memurluğundan çekilmek isteyen memur, bağlı olduğu kuruma bizzat yazılı olarak müracaat ederek istifa talebinde bulunmalıdır.

Memurun istifa talebini içeren dilekçenin tarihli ve imzalı olması gerekir. Dilekçenin istifa sebebini/sebeplerini içermesi zorunluluğu yoktur. İstifa eden devlet memuru bir ay içerisinde yerine atanan birinin gelmemesi veya yerine bir vekil atanması halinde üstüne haber vererek görevinden ayrılabilecektir. Dolayısıyla bekleme süresi bir ay ile sınırlandırılmıştır.

HAKKINDA MÜSTAFİ İŞLEMİ UYGULANAN KİŞİNİN TEKRAR MEMURİYETE ATANMASI DURUMU

Devlet memurluğundan çekilen veya çekilmiş sayılan devlet memurlarının yeniden atanmaları DMK m. 97 hükmünde düzenlenmiştir. Hükümde bu kanuna göre çekilmiş sayılanların bir yıl geçmeden memurluğa dönemeyeceği düzenlenmiştir. Memurluktan çekilen veya çekilmiş sayılanların tekrar memurluğa dönme istekleri halinde atanma usulleri DMK m. 92 hükmünde ‘’ Memurluktan çekilenlerin yeniden atanmaları İki defadan fazla olmamak üzere memurluktan kendi istekleriyle çekilenlerden veya bu Kanun hükümlerine göre çekilmiş sayılanlardan tekrar memurluğa dönmek isteyenler, ayrıldıkları sınıfta boş kadro bulunmak ve bu sınıfın niteliklerini taşımak şartıyla ayrıldıkları tarihte almakta oldukları aylık derecesine eşit bir derecenin aynı kademesine veya 71 inci madde hükümlerine uyulmak suretiyle diğer bir sınıfta eşit derecedeki kadrolara atanabilirler.’’ şeklinde düzenlenmiştir.

DEVLET MEMURLUĞUNDAN ÇEKİLMİŞ SAYILMANIN SONUÇLARI NELERDİR?

Devlet memurluğundan çekilmiş sayılan devlet memurunun görevi çekilmiş sayıldığı gün itibarıyla sona ermektedir. DMK m. 97 hükmüne göre; devlet memurluğundan çekilmiş sayılan memur, bir yıl geçmeden tekrar devlet memurluğuna alınamayacaktır.

MÜSTAFİ SAYILMA İŞLEMİNİN İPTALİ DAVASI VE DAVA AÇMA SÜRESİ

Müstafi sayılma işlemi, bir idari işlemdir. Dolayısıyla müstafi sayılma işlemine karşı açılan davalar, idari işlemin iptali davası niteliğindedir. İdari işlemlere karşı dava açma süresi, Danıştay ve İdare mahkemelerinde altmış gündür. Devlet memuruna müstafi sayıldığı tebliğ edildikten sonra devlet memurunun tebliği izleyen 60 gün içerisinde iptal davasını açması gerekmektedir.

MÜSTAFİ SAYILMA İŞLEMİNİN İPTALİ DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

Müstafi sayılma işlemine karşı iptal davası açılacağından görevli mahkeme idare mahkemeleridir. Kamu görevlileriyle ilgili davalarda yetkiyi düzenleyen İYUK m. 33 hükmünde öngörüldüğü üzere yetkili mahkeme ise devlet memurunun son görev yaptığı yer mahkemesidir.

DEVLET MEMURLUĞUNDAN ÇEKİLMİŞ SAYILMAYA İLİŞKİN DANIŞTAY KARAR ÖRNEKLERİ

Danıştay Kararı – 12. D., E. 2019/1514 K. 2023/2421 T. 4.5.2023

‘’…Dosyanın incelenmesinden, davacının 11/07/2016 tarihinden itibaren 35 gün yıllık izin aldığı, yıllık iznini askeri personel olarak görev yapan eşinin görevli olduğu Hollanda’da geçireceğini kuruma bildirdiği, yıllık izin bitiminden itibaren 15/08/2016 – 07/08/2018 tarihleri arası için de ücretsiz izin talep ettiği ve talebinin … tarih ve … sayılı işlemle uygun bulunduğu, 15 Temmuz 2016 tarihinde gerçekleşen kalkışma sonrasında 18/07/2016 tarihinde yayımlanan 2016/16 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile tüm kamu personelinin yıllık izinlerinin kaldırıldığı, bu tarih itibarıyla davacının yıllık izinli olarak yurt dışında bulunması nedeniyle anılan Genelge uyarınca yurda dönmesi hakkındaki bildirimin elektronik posta yoluyla yapıldığı görülmektedir.

Yukarıda aktarılan Tebligat Kanunu’nun 25/a maddesinde yabancı ülkedeki Türk vatandaşlarına tebligatların nasıl yapılacağı belirlenmiştir. Hiçbir surette Devlet memurluğuna alınmamak üzere görevden çekilmiş sayılmaya ilişkin son derece ağır sonuçları olan bir işlem tesis edilirken yapılacak tebligatın Kanun’da belirlenen usulde yapılması zorunlu olup bu usule uyulmadan yapılan tebligata istinaden tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.

Bu itibarla, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır…’

Danıştay Kararı – 12. D., E. 2018/385 K. 2023/1309 T. 16.3.2023

… İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararla; … İl Çevre ve Orman Müdürlüğünde mühendis olarak görev yapan davacı hakkında 2/B arazilerinin tespitinde usulsüzlük yaptığı gerekçesiyle … Ağır Ceza Mahkemesince … tarih E:…, K:… sayılı kararı ile 4 yıl 5 ay 10 gün hapis cezası verildiği, bu kararın, Yargıtay … Ceza Dairesinin … tarih ve E: …, K:… sayılı kararı ile onanarak kesinleştiği, davacının yıllık izinde olduğu 26/07/2010 tarihinde hapis cezasının infaz edilmeye başlandığı, yıllık izin bitiminde göreve başlamayan davacı hakkında mazeretsiz ve kesintisiz olarak göreve gelmediği gerekçesiyle tutanaklar düzenlendiği ve akabinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun ”çekilme” hükümlerinin uygulandığı, bilahare Antalya İl Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından yapılan araştırmalar sonucu davacının cezaevinde olduğunun öğrenilmesi üzerine davacı hakkında tatbik olunan müstafi sayılma işlemi kaldırılarak 657 sayılı Kanun’un 48. maddesinin (A) bendinin (5) nolu alt bendi ve 98. maddesinin (b) bendi uyarınca 26/07/2010 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere memuriyetine son verildiğinin anlaşıldığı, dava konusu işlemin disiplin soruşturmasına ilişkin olmadığı, davacı hakkında kesinleşmiş kasten işlenmiş bir suçtan dolayı bir yıldan fazla hapis cezasına mahkumiyet kararı bulunduğu, davacının memuriyeti sırasında mahkumiyeti nedeniyle devlet memurluğuna alınma şartlarını yitirdiği, bu nedenle 657 sayılı Kanun’un 48. maddesinin (A) bendinin (5) nolu alt bendi ve 98. maddesinin (b) bendi uyarınca işlem tesis edildiği anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir….

HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür. Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir. Öte yandan, davacı hakkında rüşvet almak ve vermek suçundan, … Ağır Ceza Mahkemesince … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile 4 yıl 5 ay 10 gün hapis cezası verildiği, bu kararın; Yargıtay … Ceza Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile onanarak kesinleştiği dikkate alındığında, müstafi sayılma işleminden önce davacının 657 sayılı Kanun’un 48. maddesinin (A) bendinin (5) nolu alt bendi uyarınca aranılan şartları taşımadığı açıktır.’’

HARBİYE HUKUK BÜROSU İDARE HUKUKU AVUKATI HİZMETLERİMİZ

SIKÇA SORULAN SORULAR

Memurluktan Çekilmiş Sayılan Memur Geri Dönebilir Mi?

Devlet memurluğundan çekilmiş sayılan devlet memurlarının, bir yıl geçtikten sonra DMK m. 92 hükmündeki şartlar çerçevesinde memurluğa geri dönmesi mümkündür.

Memurun Memurluktan Çekilmiş Sayılması Ne Demektir?

Devlet memurunun icrai bir şekilde istifa etmeksizin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda sayılan hallerden birinin gerçekleşmesi durumunda istifa etmiş sayılması, devlet memurluğundan çekilmiş sayılmadır.

Müstafi Sayılma Nedir?

Müstafi sayılma, devlet memurluğundan çekilmiş sayılmanın diğer adıdır.

Müstafi Sayılan Memura Aynı Zamanda Soruşturma Açılır Mı?

Disiplin soruşturması, disiplin suçunun işlendiği tarihte memur olan ancak daha sonra istifa eden, emekliye ayrılan, devlet memurluğundan çıkarma cezası alan, müstafi (görevinden çekilmiş) sayılan memurlar da dâhil olmak üzere tüm memurlar hakkında yapılabilir. DMK hükümleri uyarınca devlet memurunun görevini ifasında devlet memurluğundan çekilmiş sayılma hallerinden biri mevcutsa disiplin soruşturması açılabilir. Bu haller için belirlenen süreler geçtiği takdirde disiplin soruşturması yerine çekilmiş sayılma işlemi yapılabilecektir.

Müstafi Sayılma Sınırı Kaç Gündür?

Kabul edilebilir mazereti olmaksızın, görevinde kesintisiz şekilde 10 gün devamsızlık yapan devlet memuru; memurluktan çekilmiş sayılır.

Memurluktan Çekilmiş Sayılan Memur En Erken Ne Zaman Geri Dönebilir?

Memurluktan çekilmiş sayılan memur, en erken çekilmiş sayılma işleminin tesisinden bir yıl sonra şartlar mevcut ise memurluğa geri dönebilir.

10 Gün İşe Gelmeyen Memur Hakkında Hangi İşlem Yapılır?

10 gün işe gelmeyen memur hakkında, devlet memurluğundan çekilmiş sayılma işlemi tesis edilir.