DEVLET MEMURLUĞUNDAN ÇIKARMA CEZASI VE ŞARTLARI

Devlet memurluğundan çıkarma cezası, kamu görevlileri için en ağır disiplin cezasıdır. Peki, bu cezanın verilme şartları nelerdir ve hangi durumlarda uygulanır? Kamu hizmetinde güveni sarsan davranışlar nelerdir? Bu yazımızda, devlet memurluğundan çıkarma cezasının ardındaki detayları ve sürecin nasıl işlediğini keşfedeceğiz.

DEVLET MEMURLUĞUNDAN ÇIKARMA CEZASI NEDİR?

Devlet memurluğundan çıkarma cezası, bir kamu görevlisinin belirli disiplin ihlalleri nedeniyle görevinden alınmasını ifade eder. Bu ceza, genellikle ciddi disiplin suçlarına karşı bir yaptırım olarak uygulanır. Memurluktan çıkarma cezası, kamu hizmetine zarar veren veya kamu güvenliğini tehlikeye atan davranışlar, yolsuzluk, görevi kötüye kullanma, devlet sırlarını ifşa etme gibi ciddi suçlar sonucunda verilir. Bu ceza, genellikle idari soruşturma ve disiplin kurulları tarafından belirlenir ve uygulanır. Memurluktan çıkarma cezası, kişinin kamu görevinden derhal ayrılmasını ve kamu hizmetine yeniden atanmamasını gerektirir. Memurluktan çıkarma cezası, kamu kurumlarının etkin ve dürüst bir şekilde işlemesini sağlamak için önemli bir disiplin mekanizmasıdır.

MEMURLUKTAN ÇIKARMA CEZASI GEREKTİREN DURUMLAR NELERDİR?

Devlet memurluğundan çıkarma cezası, bir memurun bir daha devlet memurluğuna atanmamak üzere memurluktan çıkarılması anlamına gelir. Bu ceza, ciddi disiplin ihlalleri sonucunda uygulanır ve hukuki dayanağı 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. Maddesinde yer almaktadır.

Devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren fiil ve haller şunlardır:

•  İdeolojik veya siyasi amaçlarla kurumların huzur, sükûn ve çalışma düzenini bozmak, boykot, işgal, kamu hizmetlerinin yürütülmesini engelleme, işi yavaşlatma ve grev gibi eylemlere katılmak veya bu amaçlarla toplu olarak göreve gelmemek, bunları tahrik ve teşvik etmek veya yardımda bulunmak.
• Yasaklanmış her türlü yayını veya siyasi veya ideolojik amaçlı bildiri, afiş, pankart, bant ve benzerlerini basmak, çoğaltmak, dağıtmak veya bunları kurumların herhangi bir yerine asmak veya teşhir etmek.
• Siyasi partiye girmek.
• Özürsüz olarak bir yılda toplam 20 gün göreve gelmemek.
• Savaş, olağanüstü hâl veya genel afetlere ilişkin konularda amirlerin verdiği görev veya emirleri yapmamak.
• Amirlerine, maiyetindekilere ve iş sahiplerine fiili tecavüzde bulunmak.
• Memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak.
• Yetki almadan gizli bilgileri açıklamak.
• Siyasi ve ideolojik eylemlerden arananları görev mahallinde gizlemek.
• Yurt dışında Devletin itibarını düşürecek veya görev haysiyetini zedeleyecek tutum ve davranışlarda bulunmak.
• 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkındaki Kanuna aykırı fiilleri işlemek.
• Terör örgütleriyle eylem birliği içerisinde olmak, bu örgütlere yardım etmek, kamu imkân ve kaynaklarını bu örgütleri desteklemeye yönelik kullanmak ya da kullandırmak, bu örgütlerin propagandasını yapmak.

Yukarıda sayılan eylemlere benzer nitelikte olanlara da karşılığı disiplin cezası verilebilir. Ceza soruşturmalarında kıyas yasağı bulunmakta ise de disiplin soruşturmasında kıyasen değerlendirme mümkündür. Geçmiş hizmetleri sırasındaki çalışmaları olumlu olan ve ödül veya başarı belgesi alan memurlar için verilecek cezalarda bir derece hafif olanı uygulanabilir. Disiplin cezalarına karşı açılan davalarda mahkemeler alt ceza uygulanmamasını iptal gerekçesi yapmaktadır. Memurun savunma hakkı da unutulmamalıdır; savunma alınmadan disiplin cezası verilemez ve savunma için en az 7 gün verilmesi gerekmektedir.

Bu ceza, amirlerin isteği üzerine, memurun bağlı bulunduğu kurumun Yüksek Disiplin Kurulu tarafından verilir ve derhal uygulanır. Ayrıca, Devlet Personel Başkanlığı’na da bildirilir.

MEMURLUKTAN ÇIKARMA CEZASININ TEKERRÜR NEDENİYLE VERİLMESİ

Devlet memurluğundan çıkarma cezası, ciddi disiplin ihlalleri sonucunda uygulanan bir cezadır. Tekerrür nedeniyle verilmesi durumunda, memurun daha önce benzer bir disiplin ihlali yapmış olması söz konusudur. Bu durumda, memurun daha önce verilen disiplin cezasına rağmen aynı veya benzer bir ihlali tekrarlaması, tekrarlayan bir davranış sergilemesi anlamına gelir.

Tekerrür nedeniyle verilen devlet memurluğundan çıkarma cezası, memurun disiplin ihlallerine karşı duyarsız olduğunu ve kurumun huzurunu bozmaya devam ettiğini gösterir. Bu tür durumlarda, memurun kamu hizmetine olan güveni sarsıldığı için ceza daha ağırdır.

Memurlukta tekerrür nedeniyle verilen cezaların hukuki dayanağı, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. Maddesinde yer almaktadır. Bu madde, disiplin cezalarının verilme koşullarını düzenlemektedir. Tekerrür nedeniyle verilen cezaların, memurun geçmiş performansı ve hizmet sicili gibi faktörler göz önünde bulundurularak verilmesi gerekmektedir.

MEMURLUKTAN ÇIKARMA CEZASINDA SORUŞTURMA AŞAMASI VE SÜREÇ

Memurluktan çıkarma cezasıyla ilgili soruşturma süreci genellikle aşağıdaki adımları içerir:

1. İhbar veya Şikayet: Potansiyel bir disiplin ihlali veya suç durumunda, ihbar veya şikayet genellikle soruşturma sürecini başlatır. Bu, memurluğa atfedilen disiplin ihlalinin bildirilmesiyle veya görevden birisi tarafından yapılan resmi bir şikayetle olabilir.
2. İdari Soruşturma Başlatılması: İhbar veya şikayetin ardından, idari soruşturma başlatılır. Bu soruşturma, genellikle bir idari soruşturma komitesi veya disiplin kurulu tarafından yürütülür. Soruşturmanın amacı, iddia edilen disiplin ihlalini araştırmak, kanıtları toplamak ve gerçekleri ortaya çıkarmaktır.
3. Savunma: Memura, idari soruşturma sürecinde savunma hakkı tanınır. Bu, memurun iddia edilen ihlale ilişkin görüşlerini ve kanıtlarını sunmasını sağlar. Savunma, yazılı olarak veya sözlü olarak yapılabilir.
4. Kanıtların Değerlendirilmesi: İdari soruşturma komitesi veya disiplin kurulu, toplanan kanıtları değerlendirir ve soruşturma sonucunda çıkarılabilecek olası sonuçları belirler.
5. Karar: İdari soruşturmanın tamamlanmasının ardından, soruşturma sonuçlarına dayanarak bir karar verilir. Bu karar, memurun suçlu bulunması veya suçsuz olduğuna dair olabilir.
6. Cezai Yaptırım: Eğer memur suçlu bulunursa, disiplin kurulu veya yetkili otorite tarafından cezai yaptırım belirlenir. Bu yaptırım, devlet memurluğundan çıkarma cezası olabileceği gibi, daha hafif bir ceza da olabilir, örneğin maaş kesintisi veya geçici olarak görevden uzaklaştırma gibi.

İdari soruşturma süreci genellikle ülkenin mevzuatına ve kurumsal politikalara göre belirlenir ve uygulanır. Bu süreçte adil bir yargılanma ilkesine uyulması önemlidir ve memura savunma hakkı tanınmalıdır.

DEVLET MEMURLUĞUNDAN ÇIKARMA CEZASI KİM TARAFINDAN VERİLİR?

Memuriyetten çıkarma, Devlet Memurları Kanunu’nda en ağır disiplin cezası olarak belirtilir. Bu ceza, memurun görevinden sürekli olarak ayrılmasına neden olur. Karar, memurun bağlı bulunduğu kurumun yüksek disiplin kurulu tarafından verilir. Yüksek disiplin kurulu, memurun bağlı olduğu kamu idaresinin üst düzey yöneticilerinden oluşur. Kurul, disiplin soruşturması dosyasını inceler ve gerektiğinde memurun savunmasını alır. Sonuç olarak, yüksek disiplin kurulunun verdiği çıkarma cezası kesindir. Ancak, memur bu karara karşı idari yargıda iptal davası açabilir.

MEMURLUKTAN ÇIKARMA CEZASI YETKİSİNDE ZAMANAŞIMI

Disipline konu olan fiilin gerçekleştiği tarihten itibaren altı ay içinde disiplin soruşturması başlatılmalıdır; aksi takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar. Devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren durumlarda, disiplin amirleri tarafından yürütülen soruşturma dosyası, memurun bağlı olduğu kurumun yüksek disiplin kuruluna sunulduktan sonra, en geç altı ay içinde bu kurul tarafından karara bağlanır. Fiilin işlenmesinden itibaren iki yıl geçmesi halinde ise ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar.

Disiplin cezası kararı, kararın alındığı tarihten itibaren 15 gün içinde ilgili memura tebliğ edilir. Kesinleşen disiplin cezalarına karşı 60 gün içinde İdare Mahkemesi’nde iptal davası açılabilir. Bu süreç, adil bir yargılama süreci sağlamak ve hükümlü memurun savunma hakkını korumak için belirlenmiştir.

MEMURLUKTAN ÇIKARMA CEZASINA KARŞI MEMURUN SAVUNMA HAKKI

Memurluktan çıkarma cezası, devlet memurlarına verilen en ağır disiplin cezalarından biridir. Ancak bu ceza verilirken memura geniş bir savunma hakkı tanınmıştır. İlgili yasal düzenlemeler ve yargı kararları, memurun savunma hakkını korumaktadır.

Devlet Memurunun Savunma Hakkı:

Hakkında memurluktan çıkarma cezası istenen memur, soruşturma evrakını incelemeye, tanık dinletmeye, disiplin kurulunda sözlü veya yazılı olarak kendisi veya vekili vasıtasıyla savunma yapma hakkına sahiptir.

Bu savunma hakkı, diğer disiplin cezalarına göre daha geniştir. Memuriyetten çıkarma cezası dışındaki cezalar bakımından memura sadece 7 günden az olmamak üzere savunma hakkı tanınırken, memuriyetten çıkarma cezasının söz konusu olduğu hallerde, soruşturma ile ilgili evrakın incelenmesinden veya vekili vasıtasıyla sözlü savunma yapılmasına kadar geniş bir savunma hakkı tanınmış bulunmaktadır.

Memurluktan çıkarma cezası verilirken, memurun hakkındaki iddiaları, bu iddiaların dayandığı delilleri, üzerine atılı fiillerin hukuki nitelendirmesini ve önerilen disiplin cezasını öğrenmesi sağlanarak savunma yapmasına imkan tanınması hukuken zorunludur. Aksi takdirde, savunma hakkının usulüne uygun kullandırılmadığı gerekçesiyle verilen ceza hukuka aykırı sayılabilir.

Bu nedenle, memurluktan çıkarma cezası verilirken memurun savunma hakkının titizlikle korunması gerekmektedir. Savunma hakkının usulüne uygun şekilde kullanılması, adil bir disiplin sürecinin temelidir.

MEMURLUKTAN ÇIKARMA KARARINA İTİRAZ EDİLEBİLİR Mİ?

Evet, memurluktan çıkarma kararına itiraz edilebilir. Memur, bu karara karşı yargı yoluna başvurabilir. İtiraz süreci, genellikle aşağıdaki adımları içerir:

1. İtiraz Dilekçesi Hazırlama: Memur, memurluktan çıkarma kararına itiraz etmek için bir dilekçe hazırlar. Bu dilekçede, neden itiraz ettiği, hangi hukuki gerekçelere dayandığı ve hangi delilleri sunduğu açıkça belirtilmelidir.
2. İtirazın İncelenmesi: İtiraz dilekçesi, ilgili idari makama (genellikle Valilik veya Bakanlık) sunulur. İdari makam, itirazı inceleyerek karara bağlar. Bu aşamada, memurun savunma hakkı tekrar gözetilir.
3. İdari Yargıya Başvuru: İdari makamın kararına memurun itirazı reddedilirse, memur idari yargıya başvurabilir. İdari yargı, idari mahkemelerde görülen bir dava sürecidir. Memur, idari mahkemeye başvurarak memurluktan çıkarma kararının iptalini talep edebilir.
4. Mahkeme Süreci: İdari mahkeme, memurun itirazını değerlendirir. Tarafların avukatları aracılığıyla deliller sunulur ve mahkeme karar verir. Mahkeme, memurluktan çıkarma kararını iptal edebilir veya onaylayabilir.
5. Yargıtay İncelemesi: İdari mahkemenin kararına taraflardan biri itiraz ederse, dosya Yargıtay’a gönderilir. Yargıtay, hukuka uygunluk açısından inceleme yapar ve son kararı verir.

DEVLET MEMURLUĞUNDAN ÇIKARMA CEZASININ İPTALİ DAVASI

Devlet memurluğundan çıkarma cezasının iptali davası, memura verilen bu ağır disiplin cezasının hukuka aykırı olduğu iddiasıyla açılan bir davadır. İptal davası, genellikle idari mahkemelerde görülür ve memurun hukuki haklarını kullanmasını sağlar.

İptal davasının temel gerekçeleri şunlar olabilir:

1. Usul Hataları: Memurluktan çıkarma cezası verilirken usul hataları yapılmışsa (örneğin, savunma hakkının ihlali, delillerin eksik veya yanlış değerlendirilmesi), bu durum iptal gerekçesi olabilir.
2. Hukuka Aykırılık: Memurluktan çıkarma cezası, hukuka aykırı bir şekilde verilmişse (örneğin, yasal dayanağı olmayan bir gerekçeyle), memur bu nedenle iptal davası açabilir.
3. Keyfi Karar: Eğer memurluktan çıkarma cezası keyfi veya adaletsiz bir şekilde verilmişse, memur bu durumu gerekçe göstererek iptal davası açabilir.
4. Delil Yetersizliği: Memurun suçunu ispat edecek yeterli delil olmadığına dair bir iddia varsa, bu da iptal gerekçesi olabilir.

İptal davası süreci şu adımları içerebilir:

1. Dava Açma: Memur, idari mahkemede iptal davası açar. Dava dilekçesinde gerekçeler ve deliller sunulur.
2. İnceleme ve Duruşma: Mahkeme, dava dilekçesini inceler ve tarafları dinler. Deliller sunulur ve savunma yapılır.
3. Karar Verme: Mahkeme, delilleri değerlendirerek karar verir. Memurluktan çıkarma cezasının iptaline veya onayına karar verir.

MEMURLUKTAN ÇIKARMA CEZASININ İPTALİ DAVA AÇMA SÜRESİ

Memurluktan çıkarma cezasının iptali için dava açma süresi, kararın memura tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gün olarak belirlenmiştir123. Bu süre, hak düşürücü nitelikte olup, memurun hukuki haklarını kullanabilmesi için bu süre içinde idare mahkemesine iptal davası açması gerekmektedir. İptal davası, disiplin cezasının hukuka aykırı olduğu iddiasıyla açılır ve genellikle idari mahkemelerde görülür. Memur, bu süre içinde disiplin cezasının iptali için yargı yoluna başvurabilir.

MEMURLUKTAN ÇIKARMA CEZASININ İPTALİNE İLİŞKİN DANIŞTAY KARARLARI

Devlet memurluğundan çıkarma cezasının iptali konusunda Danıştay’ın emsal kararları, memurların haklarını korumak ve adil bir süreç sağlamak amacıyla önemlidir. İşte bazı örnek Danıştay kararları:

Danıştay 12. Daire Başkanlığı Kararı (2018/1788 E., 2022/2707 K.):

Bu kararda, son savunma alınmaması nedeniyle devlet memurluğundan çıkarma cezasının iptaline karar verilmiştir. Memurun savunma hakkının gözetilmediği durumlarda, ceza hukuka aykırı sayılabilir.

İdare Mahkemesi Kararı:

İdare Mahkemesi, disiplin soruşturma raporu ve memurun sosyal medya paylaşımlarını değerlendirerek cezayı onaylamıştır. Ancak bu karar, Yüksek Disiplin Kurulu’nun eksik veya yanlış üye ile teşekkül ettiği gerekçesiyle şekil yönünden sakat bulunmuştur.

Bölge İdare Mahkemesi Kararı:

Bölge İdare Mahkemesi, İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğunu belirtmiştir. Ancak bu karar, memurun üzerine atılı eylemi gerçekleştirdiği kanaatine rağmen, disiplin amirinin ceza teklifinde bulunmaması ve Yüksek Disiplin Kurulu’nun eksik teşekkülü nedeniyle hukuka aykırı sayılmıştır.

HARBİYE HUKUK BÜROSU İDARE HUKUKU AVUKATI HİZMETLERİMİZ

Harbiye Hukuk Bürosu, idare hukuku alanında güvenilir çözümler sunuyor! Kamu kurumlarıyla ilişkilerinizde, idari işlemlere karşı mücadelede veya kamu ihale süreçlerinde profesyonel desteğe ihtiyacınız mı var? Biz buradayız! Deneyimli idare hukuku avukatlarımız, müvekkillerimizin haklarını korumak için yanınızda. İdari mahkemelerde temsilimizle, kamu kurumlarıyla ilişkilerinizi güçlendiriyoruz. Hemen bize ulaşın ve hukuki sorunlarınıza çözüm bulmamıza izin verin!

SIKÇA SORULAN SORULAR

Memurluktan Çıkarma Cezası Alan Kişi Tekrar Memur Olabilir Mi?

   – Hayır, memurluktan çıkarma cezası alan bir kişi bir daha devlet memuru olarak atanamaz.

Memurluktan Çıkarma Cezası Gerektiren Fiiller Nelerdir?

•  Memurluktan çıkarma cezasını gerektiren fiil ve haller şunlardır:
•  İdeolojik veya siyasi amaçlarla kurumların huzurunu bozmak, boykot, işgal, engelleme veya tahrip etme.
•  Yasaklanmış yayınları basmak, dağıtmak veya asmak.
•  Siyasi partiye girmek.
•  Özürsüz olarak bir yılda toplam 20 gün göreve gelmemek.
•  Savaş, olağanüstü hal veya genel afetlere ilişkin görev veya emirleri kasten yerine getirmemek.
•  Amirlerine, maiyetindekilere ve iş sahiplerine fiili tecavüzde bulunmak.
•  Memurluk sıfatıyla bağdaşmayacak nitelikte yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak.
•  Yurt dışında devletin itibarını düşürecek veya görev haysiyetini zedeleyecek tutum ve davranışlarda bulunmak.
•  5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkındaki Kanuna aykırı fiilleri işlemek.

Memurluktan Çıkarma Cezası Nasıl Uygulanır?

   – Memurluktan çıkarma cezası, disiplin soruşturması sonucunda verilir. Disiplin kurulu veya yüksek disiplin kurulu, memurun fiil ve hallerinin bu cezayı gerektirdiğine kanaat getirirse, memura memurluktan çıkarma cezası verilir.

Devlet Memurluğundan Çıkarma Cezasına Karşı İzlenecek Yol

   – Devlet memurluğundan çıkarma cezasına karşı itiraz yolu yoktur. Memur, cezanın kendisine tebliğinden itibaren 60 gün içinde idari mahkemede iptal davası açabilir.

Memurluktan Çıkarma Cezasının Bir Alt Cezası Nedir?

   – Memurluktan çıkarma cezasının bir alt cezası, kademe ilerlemesinin durdurulması veya aylıktan kesme gibi disiplin cezalarıdır.

Memurluktan Çıkarma Cezasına İtiraz Nereye Yapılır?

   – Memurluktan çıkarma cezasına itiraz edilemez. Ancak memur, cezanın kendisine tebliğinden itibaren 60 gün içinde idari mahkemede iptal davası açabilir.

Memurluktan Çıkarma Cezası Alan Memurun Savunması Alınmazsa Ne Olur?

   – Memurluktan çıkarma cezası verilmeden önce memurun savunması alınmalıdır. Savunma alınmazsa, bu hukuka aykırı bir işlem olur ve memurun idari mahkemede iptal davası açma hakkı doğar.

SULTAN DİLARA BARDİ