Ecrimisil Tazminatı Nedir?

ECRİMİSİL DAVASI NEDİR?

Ecrimisil davası, zilyet olmayan malikin, taşınmazını işgal eden kötü niyetli haksız zilyede karşı açabildiği tazminat davasıdır. Uygulamada bu davaya “haksız işgal tazminatı” da denilmektedir. 

“Uygulamada ve doktrinde, haksız işgal tazminatı, ecrimisil, fuzulî işgal tazminatı, kullanma tazminatı gibi terimler kullanılmaktadır. Bununla beraber bu çalışmada, yerleşik olduğu için ecrimisil terimi tercih edilmiştir. Ecrimisil, genel olarak, zilyet olmayan malikin, malik olmayan kötüniyetli zilyetten isteyebildiği bir tazminattır. Yargıtay’a göre ise, kötüniyetli zilyedin ödemek durumunda olduğu tazminat miktarıdır. En azı kira geliri, en çoğu da tam gelir kaybıdır. Diğer bir deyişle kira geliri söz konusu tazminatın alt sınırını; gelir kaybı da üst sınırını oluşturmaktadır.” (ÖZDEMİR, Hilal, Selçuk Üniversitesi Adalet Meslek Yüksekokulu Dergisi, C.3, S.1, 2020, s.86)

Bir örnek ile açıklayacak olursak; malik A’nın bilgisi ve izni dışında yazlık evinin kötü niyetli B tarafından 2 ay süre ile kullanılması halinde haksız işgal meydana gelmiş olur. Bu durumda A’nın B’den dava yolu ile isteyebileceği tazminat Ecrimisil (Haksız İşgal) Tazminatıdır.

ECRİMİSİL DAVASI AÇABİLMENİN ŞARTLARI NELERDİR? 

Türk Medeni Kanununda bizatihi ecrimil davası ya da ecrimisil tazminatı adı altında bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak TMK m.995’de yer alan tanım, ecrimisili karşıladığı için TMK m.995 ve devamı hükümlerine göre ecrimisil ile ilgili hususlar değerlendirilebilecektir. 

TMK m.995’te yer alan fıkralara göre ecrimisil davası açabilmenin birtakım şartları vardır. Bunlar:

Haksız Bir İşgal Mevcut Olmalıdır

Malikin izni ve bilgisi dışında gerçekleşen işgalin “haksız” niteliğini taşıması gerekir. Bir başka deyişle haksız olmayan, hukuka uygun olmakla birlikte malikin izni ve bilgisi dışında taşınmazın kullanılması halinde haksız bir işgal meydana gelmeyecek ve bu sebeple de ecrimisil tazminatı istenemeyecektir. Örneğin, fırtınadan kaçan bir kişinin zorunluluk (TBK m.63) haline dayanaraktan geceyi bir başkasının evinde geçirmesi halinde hukuka uygunluk sebebi vardır. Bu eylem haksızlık niteliğini taşımadığı için haksız işgalden ve dolayısıyla ecrimisilden bahsedilemez. Yine polislerin savcıdan aldıkları arama iznine dayanarak taşınmaza izinsiz girmelerinde de hukuka uygunluk mevcut olduğundan haksız işgal söz konusu olmaz.

Kötü Niyetli Olması Gerekir

Haksız işgalde bulunan kişinin ayrıca kötü niyetli olması gerekir. Bir başka deyişle iyi niyetli olan kişi ecrimisil ile sorumlu tutulamaz. Nitekim TMK m.3’te de belirtildiği üzere kanunun iyi niyete hukuki bir sonuç bağladığı durumlarda, asıl olan iyi niyetin varlığıdır. TMK m.995’te yer alan tanımdan da anlaşılacağı üzere ecrimisilden sorumlu tutulacak kişinin iyi niyetli olmaması gerekir. 

Zarar Meydana Gelmiş Olmalıdır

Kötü niyetli zilyedin haksız işgali neticesinde bir zarar meydana gelmiş olmalıdır. Bu zarar müspet olabileceği gibi menfi de olabilir. Bir başka deyişle, malikin taşınmazında meydana gelen maddi hasarlar zarar olarak nitelendirildiği gibi elde edebileceği ya da elde etmeyi ihmal ettiği gelirler de zarar olarak nitelendirilebilecektir.

ECRİMİSİL TAZMİNATININ KAPSAMI

TMK m.995/1’de yer alan hükme göre haksız işgal neticesinde istenecek tazminatın kapsamında yer alabilecek hususlar genel olarak üç başlık altında toplanabilir:

Haksız İşgal Yüzünden Hak Sahibine Verilen Zarar

Haksız Zilyedin Elde Etmiş Olduğu Gelirler

Haksız Zilyedin Elde Etmeyi İhmal Ettiği Gelirler

Bununla birlikte kötü niyetli zilyet TMK m.995/2 gereğince, hak sahibi için de zorunlu gider niteliğinde olan harcamalarını hak sahibinden isteyebilecektir. 

Yine iyi niyetli olmayan zilyet, şeyi kime geri vereceğini bilmediği sürece ancak kusuruyla verdiği zararlardan sorumlu olur. (TMK m.995/3)

ECRİMİSİL DAVASINDA 

Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?

Ecrimisil davasında zamanaşımı süresi 5 yıldır. Burada bahsi geçen 5 yıllık süre, geriye dönüktür. Bir başka deyişle, davayı açma tarihinden 5 yıl öncesine kadar olan süre zarfında gerçekleşmiş haksız işgal için ecrimisil davası açılabilir.

Görevli Ve Yetkili Mahkeme Hangisidir?

Ecrimisil davasında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise taşınmazlar için taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi, taşınırlar için ise davalının yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir. 

YARGITAY KARARLARI

1.HD., E. 2014/10171 K. 2014/11566 T. 11.06.2014

“…Dava, ecrimisil isteğine ilişkindir.

Davacı, maliki olduğu dava konusu 4151 ada, 14 parsel sayılı taşınmazdaki G Blok 22 ve 25 nolu bağımsız bölümleri davalı belediyenin hamam olarak kiraya vermek suretiyle haksız olarak gelir elde ettiğini ileri sürerek, ecrimisil isteğinde bulunmuştur.

Davalı belediye vekili, davanın reddini savunmuştur.

Mahkemece, davacının ecrimisil talebinde haklı olduğu gerekçesiyle, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Dosya içeriğine ve toplanan delillere göre, davacı adına kayıtlı dava konusu 4151 ada, 14 parsel sayılı taşınmazdaki G Blok 22 ve 25 nolu bağımsız bölümlerin davalı belediye tarafından haklı ve geçerli bir nedeni olmaksızın hamam olarak kiraya verilmek suretiyle kullanıldığı sabit olduğundan, ecrimisile karar verilmiş olmasında kural olarak bir isabetsizlik yoktur. Davalı Belediye’nin sair temyiz itirazları yerinde değildir…”

1.HD., E. 2014/21327 K. 2016/10754 T. 1.12.2016

“…Somut olayda; kaydın davacıların murisine ait olan taşınmazda, davalının kayıttan ve mülkiyetten kaynaklanan bir hakkı olmadığı gibi, haklı ve geçerli bir nedeni bulunmaksızın anılan taşınmazı kullandığı gözetilerek el atmanın önlenmesi isteğinin kabulüne karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile reddi doğru görülmemiştir.

Davacının ecrimisil istemine gelince, bilindiği üzere ecrimisil, kötüniyetli zilyedin geri vermekle yükümlü olduğu bir şeyi haksız olarak alıkoyması nedeniyle hak sahibine ödemek zorunda kaldığı bir tür haksız fiil tazminatı niteliğindedir. Bu durumda davacıların talepleri, ecrimisil istenen süre, taşınmazdaki paylar ve davalının savunmasıda gözetilmek suretiyle toplanan ve toplanacak delillere göre ecrimisil talebi hakkında karar verilmesi gerekirken, yazılı olduğu üzere karar verilmesi doğru değildir…”