KAZA ANINDA VE SONRASINDA YAPILMASI GEREKENLER

Kazadan sonra yapılması gerekenler bilinmediğinde veya eksik bilindiğinde kazazedeler, birçok mağduriyet yaşamakta, hatta can kayıpları gibi pek çok acı sonuçlarla karşılaşabilmektedirler. Özellikle trafik sorunuyla ilişkili olarak trafik kazaları, ülkemizin ciddi bir problemi haline gelmiştir. Şüphe yok ki kazadan sonra yapılması gerekenler bilindiğinde kazaların olumsuz etkisi bir nebze olsun azaltılabilir. Örneğin, her bayram haber manşetlerinde gördüğümüz “Bayram Bilançosu” başlıkları bizleri derinden yaralamakta, çok acı sonuçlarla karşılaşmaktayız.

Kazadan sonra yapılması gerekenler temalı bu yazımızda trafik kazalarında yapılan hataları göstererek sizlere kaza sonrası haklar ve kazadan sonra yapılması gerekenler detaylı olarak anlatılmak istenmektedir. Harbiye Hukuk Bürosu olarak, sizlere vermekte olduğumuz geniş yelpazede hukuki hizmet ve avukatlığın yanı sıra sitemizde bulunan yazılarımızla da haklarınızı sizlere hatırlatmaktan büyük keyif duymaktayız. Bu yazıyla birlikte de kaza sonrası haklar nelerdir sorusuna bir cevap bularak kazadan sonra yapılması gerekenler öğretilmeye çalışılacaktır. Keyifli okumalar dileriz.

TRAFİK KAZALARINDA VE SONRASINDA YAPILMASI GEREKENLER NELERDİR?

Kazadan sonra yapılması gerekenler gruplara ayrılabilir. Temelde de iki başlık açılır. Bunlar ölüm veya yaralanma içeren kazalar ve maddi hasarlı kazalar olarak karşımıza çıkar. Aşağıda daha detaylı olarak ölüm ve yaralanma içeren kazalardan bahsedilecektir. Bundan ötürü bu başlıkta maddi hasarlı kazadan sonra yapılması gerekenler anlatılacaktır.

Bir trafik kazasında ölüm veya yaralanma durumu yoksa bu kaza maddi hasarlı trafik kazası olarak adlandırılır. Bir başka deyişle yalnızca araçların arar gördüğü kazaya maddi hasarlı trafik kazası denilmektedir. Maddi hasarlı kazadan sonra yapılması gerekenler şu şekildedir;

• Öncelikle kazaya karışan tüm sürücüler için bir tutanak tutulması gerekir. Bu tutanak, maddi hasarlı trafik kazası tespit tutanağı olarak adlandırılır. Tutanağı doldurma yetkisi kazaya karışan sürücülerde Sürücü ifadesinden de anlaşılacağı üzere tutanağı tutacak olan kişilerin araç ruhsat sahibi olması şartı yoktur.
• Kaza anında önemli olan hususlardan biri de kazanın fotoğraflarının çekilmesidir. Zira fotoğraf çekmek, kazadan sonra yapılması gerekenlerden biri olup araçlarda meydana gelen hasarın nedenini ve kusur oranlarını tespit etmek için önem arz eder. Kazadan sonra çekilen fotoğraflar hasar tespit tutanağına işlenerek araçtaki maddi hasarların giderilmesi adına bir delil sayılabilir.
• Kazanın taraflarından biri alkol veya uyuşturucu etkisi altındaysa yahut ehliyetsiz ise muhakkak bir kolluk kuvvetine haber verilmelidir. Bu durum, kusur oranlarının tespitinde önemli olmakla birlikte yargı merciinin de ilgi alanı altında sayılabilir.

ÖLÜM VEYA YARALANMA İÇEREN KAZADAN SONRA YAPILMASI GEREKENLER

Ölü veya yaralı varsa kazadan sonra yapılması gerekenler o yönde bir değişiklik gösterecektir. Zira artık insan hayatı da işin içindedir. Adım adım kazadan sonra yapılması gerekenler şu şekildedir:

BİRİNCİ ADIM: YARARILAR İÇİN ACİL DURUM EKİPLERİNE HABER VERMEK

Kazadan sonra yapılması gerekenler ilk olarak kendinizi kontrol etmekle başlar. Ağrı, sızı, kanama gibi bir rahatsızlık olup olmadığı muhakkak kontrol edilmelidir. Hemen ardından yaralılar için acil durum ekiplerine (112) haber verilmelidir. Acil durum ekiplerine kazanın meydana geldiği konum açık bir şekilde tarif edilmelidir. Açık adres bilinmiyorsa bir şekilde tarif edilmesi gerekir. Çünkü gelecek olan ambulans, birçok kişinin hayatını ilgilendiren bir husustur. Bununla birlikte sağlık ekiplerinin yanı sıra kolluk kuvvetlerine de haber verilmesi önemlidir.

Şayet gerekiyorsa ve yaralıların durumuna göre ilk yardım yapılması da önemlidir. Fakat ilk yardım eğitimi almış kişilerin bunu yapması gerekmektedir. Zira bilgisiz yapılan bir ilk yardım, çok daha kötü sonuçlar doğurabilir.

İKİNCİ ADIM: KAZA ALANINDA GÜVENLİĞİN SAĞLANDIĞINDAN EMİN OLMAK

Kazadan sonra yapılması gerekenler arasında bir diğer çok önemli husus, kaza alanının güvenliğinin sağlanmasıdır. Öncelikle kaza sonrası araç çalışmıyor vaziyette olsa dahi aracın kontağı mutlaka kapatılmalıdır. Ardından yakıt sızıntısı olup olmadığı kontrol edilmelidir. Şayet yakıt sızıntısı varsa bu durumda 110 İtfaiye aranmalıdır. Belirtelim ki tüm acil durum ekipleri 112 kodlu çağrı merkezinde toplanmıştır. 112’de aranarak durumdan haberdar edilmelidir.

Ardından diğer araçların da kazadan haberdar olmasını sağlamak gerekir ki diğer sürücülerin de kazaya karışmasının önüne geçilsin. Bu, araç bagajlarında bulunması gereken üçgen reflektör ile sağlanabilir. Şayet bagajda reflektör bulunmuyorsa gündüz ise el yordamıyla gece ise de telefon ışıklarıyla yol kenarından sürücülerin haberdar olması sağlanmalıdır.

ÜÇÜNCÜ ADIM: KOLLUK KUVVETLERİNE HABER VEREREK İFADE ALINMASINI VE TUTANAK TUTULMASINI SAĞLAMAK

Kazadan sonra yapılması gerekenler arasında 3. adım, kolluk kuvvetlerine haber vermektir. Kaza mahaline gelen kolluk kuvvetleri, kazanın taraflarını dinler ve ifadelerini alır. Özellikle ölüm veya yaralanma içeren trafik kazalarında kolluk kuvvetleri duruma göre kazanın taraflarının ifadelerini karakolda alabilir. Bu, açılacak olan soruşturmanın bir gerekliliğidir.

Olay mahaline gelen kolluk kuvvetlerinin yapacağı diğer işlem de “trafik kazası tespit tutanağı” tutmak olacaktır. Bu tutanak, kazanın nasıl olduğunu, kazanın şeklini, kazanın maddi hasarlı mı ölü veya yaralanmalı mı olduğunu detaylıca yazar ve trafik kazasını bir kroki yardımıyla resmetmeye çalışır. Tutanağın önemli olduğu bir başka husus da uyuşmazlıklara karşı bir delil olarak kullanılabilmesidir. Gerek özel hukuk yargılamalarında gerek kamu davalarında trafik kazası tespit tutanağı bir delil olarak değerlendirilebilir. Bununla birlikte sigorta şirketiyle düşülen uyuşmazlık neticesinde Sigorta Tahkim Komisyonu başvurusu halinde de tahkim yargılamasında değerlendirilebilir. Bu da kaza sonrası haklar bakımından olası hak kayıplarının önüne geçmek için çok önemlidir.

DÖRDÜNCÜ ADIM: ARACIN VE KAZAYA KARIŞAN DİĞER ARAÇLARIN FOTOĞRAFLARINI ÇEKMEK

Kazadan sonra yapılması gerekenler arasında yer alanlardan bir diğeri de kazaya karışan araçların fotoğraflarını çekmektir. Araçların fotoğraflarını çekmek de hasarın belgelenmesi bakımından önemlidir. Şöyle ki, fotoğraflar kazaya karışan tüm araçların hasar boyutlarını net bir şekilde gösterir. Bu da sigorta şirketinden hasar tazminatı talep ederken somut bir delile dayanılmasını sağlar. Yalnızca sigorta şirketinden tazminat talebi için değil, kaza sonrası haklar açısından da özellikle savunulması gereken haklar için de bir delil oluşturacaktır.

Fotoğraflarda kaza yerinin genel görünümü, araçların konumları, kazaya neden olan nesneler de görülebilmelidir.  Bu da kaza sonrası haklar ve kusur oranlarının tespiti için bilhassa önemlidir. Örneğin sigorta şirketi, sigorta ettirenin %100 kusurlu bulunduğu hallerde tazminat ödemeyi reddedebilir. Bu durumda fotoğraflar, kusur oranının tespiti açısından önem arz edecektir.

Fotoğraf çekmekte dikkat edilmesi gereken bir diğer husus da kazanın tarihi ve saat dilimlerini mümkün olduğunca belirtmesi gerekir. Yargılamalarda fotoğraflar her ne kadar delil olarak değerlendirilse de aksi ispat edilebilir delillerdir.

BEŞİNCİ ADIM: SİGORTA ŞİRKETİNİ ARAMAK VE DURUMDAN HABERDAR ETMEK

Kaza sonrası haklar, korunması bakımından da önemlidir. Özellikle sigorta şirketiyle olan sözleşme uyarınca sigorta şirketine haber vermek, kazadan sonra yapılması gerekenler arasında, şirketini aramak, hem maddi zararın sigorta tazminatı kapsamınca karşılanması hem de kaza sonrası haklar için bir koruma olması sebebiyle önemlidir.

Trafik sigortaları, özetle kaza sonrası alınan hasarın tazmini için yapılan sigorta sözleşmeleridir. Sigorta şirketleri, kaza sonrası alınan hasarı değerlendirir ve onarım masraflarını karşılar. Şayet araç pert haline gelmişse bu sefer aracın değerinin tamamını karşılar. Bu, maddi olarak kaza sonrası hakları korumanın bir yoludur.

ALTINCI ADIM: VAKİT KAYBETMEDEN BİR AVUKAT EDİNİP TALEPLERE İLİŞKİN HUKUKİ SÜRECİ BAŞLATMAK

Kazadan sonra yapılması gereken bir diğer husus da vakit kaybetmeden bir avukat desteği sağlamaktır. Kaza sonrası haklar için de önemli olan avukat desteği, gerek sigorta şirketiyle potansiyel bir uyuşmazlık çıkması halinde gerek diğer yargı süreçlerinde hukuki destek sağlayacaktır.  Kaza sonrası haklar korunmadığı zaman geri dönüşü zor zararlara sebep olabilmektedir. Örneğin, kazadan doğan zararlardan ötürü tazminat talebinde bulunmak bir haktır. Fakat tazminat davalarının prosedürleri uzun ve karmaşıktır. Özellikle bu usûllerin bilinmesi, davada hem kişilerin elini hızlandırmakta hem de istenilen sonucu almayı sağlayabilir. Bu nedenle kaza sonrası bir avukat tutmak gerekir.

TRAFİK KAZASI SONRASI KAZAZEDELERİN HAKLARI VE BUNLARI KORUMA YOLLARI

Trafik kazası sonrası kazazedelerin birtakım kaza sonrası hakları vardır. Zira trafik kazaları hem maddi hem manevi açıdan kişilere zarar vermektedir. Bu nedenle öncelikli olarak hak, maddi ve manevi zararların tazminini isteme hakkıdır.

• Maddi Hasarın Tazmini: Kaza sonrası hasar gören veya pert haline gelen aracın masrafları, kazazedenin eşyaları, kaza sonrası tedavi masrafları sigorta şirketi veya kazaya sebep olan diğer taraftan talep edilebilir.
• Manevi Tazminat: Kaza sonucunda yaralanma veya ölüm meydana gelmişse, kaza mağduru veya kaza mağdurunun yakınları, ilgiliye manevi tazminat davası açabilir.

Belirtelim ki uygulamada çoğu zaman maddi ve manevi tazminat birlikte talep edilmektedir. Bu durum, usul ekonomisi yönünden de avukatlara ve davacılara yarar sağlamaktadır.

• Geçici İş Göremezlik Tazminatı: Kaza sonrası bir süre iş göremez hale gelen kazazede, bu süre boyunca maaşının tazminini talep edebilir.
• Ölüm Aylığı: Kaza sonrası ölenin yakınları, Sosyal Sigorta Kurumu’na başvurarak şayet ölen kişi uzun vadeli sigorta kollarından ölüm sigortası primlerini yatırmışsa, bir başka deyişle uzun vadeli sigortalıysa ölüm aylığı kazanmaya hak kazanabilir.
• Malullük Aylığı: Kaza sonrası malul (engelli) hale gelen kişi, uzun vadeli sigorta kollarından malullük sigortası primlerini yatırmışsa malullük aylığı almaya hak kazanabilir. Bunun için de SGK’ye başvurması

Kaza sonrası haklar aşağı yukarı bu şekildedir. Vatandaşların sıklıkla sorduğu sorulardan bir diğeri de “kaza sonrası haklar nasıl korunur?” şeklindedir. Kaza sonrası haklar, olaya göre değişiklik gösteren koruma tedbirlerini haizdir.

• Kaza yerinin terk edilmemesi,
• Polis tutanağı tutturulması,
• Tanık bilgileri alınması,
• Hasarlı araçların fotoğraflarının çekilmesi,
• Yaralanma halinde hastaneden rapor alınması,
• Sigorta şirketine kazadan hemen sonra bildirilmesi,
• Avukat tutulması ve yasal destek alınması.

Kaza sonrası haklar bu şekillerde korunmaktadır. Değerli okurların dikkatini çekmek isterim ki, bu koruma tedbirleri, aynı zamanda makale başlığımız olan kazadan sonra yapılması gerekenler olarak da karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla kazadan sonra yapılması gerekenler yapılarak aslında kaza sonrası haklar da korunmaktadır.

KAZA SONRASI SİGORTA ŞİRKETİNE BAŞVURU

Kazadan sonra yapılması gerekenler arasında önemli bir diğer husus da sigorta şirketine başvurudur. Bu, kaza sonrası haklar ve kullanılması bakımından da çok önemlidir. Kaza sonrası sigorta şirketine başvurulmaması, sigorta şirketi tarafından tazminat ödememe gibi yaptırımlara bağlanmıştır. Öyle ki, sigorta şirketiyle sigorta ettiren arasındaki sözleşmenin taraflara yüklediği ödevlerden biri de rizikonun gerçekleşmesi halinde sigorta şirketine haber vermektir.

Kaza sonrası sigorta şirketine başvuru süreci şu şekilde işler;

1. Aşağıda yer alacak olan belgelerle sigorta şirketine en geç iş 5 günü içinde başvurmak gerekir.
2. Başvuru, noter aracılığıyla, elektronik posta yoluyla veya iadeli taahhütlü posta yoluyla yapılabilir. Sigorta şirketinin imkân verdiği takdirde online başvuru da yapılabilir.

Her ne kadar en geç 5 iş günü içinde başvuru yapılması gerekiyorsa da belirtmekte fayda var, kazadan hemen sonra sigortacıyı arayarak haberdar etmek gerekebilir. Bu, işlemlerin daha kolaylaşmasını, arada çıkabilecek olan potansiyel uyuşmazlıkları engelleyebilir.

Kazadan sonra yapılması gerekenler bahsinde birtakım belgelerden söz etmiştik. Bu belgelerin bir kısmı sigorta şirketine başvuru aşamasında da gerekebilir. Şu şekildedir;

• Trafik Kazası Tespit Tutanağı,
• Hasarlı aracın ruhsat kopyası,
• Araç sahibinin ikametgâh belgesi (Araç sahibinin kazaya karışmasının önemi yoktur)
• Hak sahibinin banka hesap bilgileri, örneğin IBAN
• Mümkünse hasar fotoğrafları

Ayrıca belirtelim ki, yaralamalı trafik kazalarında ek belgeler de istenebilmektedir. Zira yaralamalı trafik kazalarında kaza sonrası haklar bakımından da farklılıklar vardır.

• Hastane raporu veya Epikriz raporu,
• Tedavi masraflarına ilişkin faturalar,
• Kaza sonrası oluşabilecek diğer raporlar, örneğin sağlık kurulu raporları

Ayrıca yaralamalı trafik kazalarında sigorta şirketine başvuru süresi, 15 iş günü şeklindedir.

KAZA SONRASI TAZMİNAT BAŞVURULARI

Kaza sonrası haklar arasında tazminat başvuruları da yer almaktadır. Öyle ki, kaza sonrası tazminat hakkının korunması için kazadan sonra yapılması gerekenler arasında, tazminat hakkının talep edilmesi de yer alır.

Bir defa, tazminat başvurusu dediğimiz kavram, yerini tam olarak karşılamaz. Sigorta şirketine karşı bir tazminat başvurusu yapılabilir. Sözleşmenin tarafı olan sigorta şirketi, kaza rizikosunu üstlenmiş olup belirlenen meblağ oranında ve zararları karşılamakla yükümlüdür. Sigorta ettiren ise şirketin bu yükümlülüğünün karşısında prim borcunu ifa etmelidir. Bundan sebep sigorta şirketi, kaza sonrası üzerine düşeni yaparak sigorta ettirene bir tazminat öder.

Tazminat başvurusu kavramını karşılamaz dediğimiz nokta, tazminat davaları hususudur. Kaza sonrası kazazedeler, kusur oranlarında ve gördükleri maddi-manevi zararlar neticesinde tazminat isteyebilirler. Fakat bunun için haksız fiilden doğan borç hükümleri devreye girer. Bu demek oluyor ki kanuni şartlara tabidir.

Tazminat borcu, borçlar hukuku bağlamında ele alındığında haksız fiilden kaynaklanan bir borçtur. Haksız fiilden kaynaklanan borçlarda dava açılması gerekir. Bahse konu olan tazminat davasında görevli ve yetkili mahkeme, haksız fiilin (yazı konusu “kaza” olması sebebiyle kazanın) gerçekleştiği yerde bulunan Asliye Hukuk Mahkemeleridir.

Fakat hukukumuza yeni girmiş olan bir sistem olan, mahkemelerin iş yükünü azaltmak için gelen “arabuluculuk” sistemi, tazminat davalarında bir zorunlu dava şartıdır. Diğer bir deyişle tazminat davaları, dava şartı arabuluculuk sistemine bağlanmıştır. Taraflar, arabulucuda anlaşabilirlerse dava yoluna gidilmez fakat anlaşamamaları halinde iş artık Asliye Hukuk Mahkemelerinde görülecektir.

Tazminat davalarında davacı, görmüş olduğu cismani zararın tazminini, iş görememesi halinde iş göremediği gün sayısı üzerinden maaşını, tedavi ve hastane masraflarını, bakım masraflarını talep edebilir. Bununla birlikte şayet kazazede ölmüşse, onun yakınları ölüm sebebiyle destek yoksun kalma tazminatı isteyebilir.

HARBİYE HUKUK BÜROSU TRAFİK KAZALARINA İLİŞKİN HUKUKİ HİZMETLERİMİZ

Harbiye Hukuk Bürosu olarak bu yazımızda kazadan sonra yapılması gerekenler başta olmak üzere kaza sonrası haklar hususları anlatılmaya çalışılmıştır. Kazalar, çok acı ve elem verici sonuçları olabilen, süreç olarak insanı yıpratan durumlardır. Bu nedenle kaza anında ve kazadan sonrası yapılması gerekenler herkes için iyi bilinmesi gereken bir husustur. Zira ancak bu sayede kaza sürecini daha hafif atlatmak mümkündür. Bunun yanı sıra, kaza sonrası haklar da korunmalı ve talep edilebilmelidir.

Bu sebeplerden ötürü Harbiye Hukuk Bürosu olarak, vermiş olduğumuz geniş yelpazeli hizmet ağında sizlerin bu haklarını koruma altına almak için her türlü danışmanlık ve avukatlık desteğini vermenin gururunu yaşamaktayız. Bunun dışında yalnız kazaya ilişkin değil, her türlü hukuki sorunun cevabı için bizleri aramanız yeterlidir.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Kaza Olduktan Sonra İlk Ne Yapılır?

Kazadan sonra yapılması gerekenler içinde en başta mümkün olduğunca sakin, serinkanlı olmak vardır. Öncelikle yapılması gereken kendinizi kontrol etmek ve vakit kaybetmeden sağlık ekiplerine, 112’ye haber vermektir. Gerekirse ve bilgili olmanız durumunda yaralılara ilk yardım uygulanmalıdır. Fakat ilk yardım hususunda bilgili değilseniz, sağlık ekiplerinin talimatları dışına çıkmamak en önemlisidir.

Maddi Hasarlı Bir Kaza Yaptım Ne Yapmalıyım?

Maddi hasarlı bir kazadan sonra yapılması gerekenlerden ilki araçları kontrol etmek, yakıt sızıntısı vb. durumlar varsa vakit kaybetmeden 110 veya 112 (artık acil durum hatları 112’de toplanmıştır) itfaiye aranmalıdır. Şayet bu yoksa, araçların güvenli bir noktaya çekilmesi gerekir. Ardından kolluk kuvvetlerine haber verilmeli, hafif bir kazaysa dahi muhakkak Maddi Hasarlı Trafik Kazası Tespit Tutanağı tutulmalıdır. Bu tutanak, kazaya ilişkin bir delil sayılır. Bunun dışında kaza tarihi ve saati mümkün olacak şekilde belli olan hasar fotoğrafları çekilmelidir. Bunun yanı sıra sigorta şirketine de haber vermek gerekli bir diğer husustur.

Trafik Kazasından Sonra Ne Yapılmalıdır?

Trafik kazasından sonra yapılması gereken ilk iş, sakince kendimizi kontrol etmektir. Hemen ardından yaralanmalı bir trafik kazasıysa şayet, 112 aranarak sağlık ekiplerine haber vermek gerekir. İlk yardım hususunda bilgili olmanız durumunda ilk yardım yapılabilir fakat bu hususta bilgili değilseniz, sağlık ekiplerinin talimatları dışına çıkılmamalıdır. Ardından kolluk kuvvetlerine haber vermek gerekir ki ifade alınması, tutanak tutulması gerekecektir. Araçların durumu kontrol edilmeli, trafik güvenliğinin sağlanması için araçların güvenli bir noktaya çekilmesi gerekir. Üçgen reflektörler varsa diğer sürücüleri uyarması açısından yerleştirilmelidir. Şayet yoksa telefon flaşı veya el yordamıyla diğer sürücüler durumdan haberdar edilmelidir. Ardından sigorta şirketi de aranarak kaza bilgisi verilmelidir.

Kazadan Sonra Ne Zaman Sigorta Şirketine Başvurulur?

Kazadan sonra sigorta şirketine başvuru süresi, maddi hasarlı ve yaralamalı kazalarda değişiklik gösterebilir. Maddi hasarlı trafik kazalarında 5 iş günü, yaralamalı kazalarda ise 15 iş günü içinde sigorta şirketine başvurmak gerekir.

Kazadan Sonra Sigortadan Para Nasıl Alınır?

Kazadan sonra sigorta şirketine, rizikonun gerçekleşmesi sebebiyle tazminat isteminde bulunulur. Sigorta şirketi, sözleşmede yer aldığı ölçekte zarar tazmini yapacaktır.

Kazadan Sonra Zararlar Nasıl Giderilir?

Kazadan sonra zararlar iki şekilde giderilebilir. Bunlar sigorta şirketinin sigorta tazminatı ödemesi ve haksız fiil hükümlerine göre kazanın diğer tarafında tazminat davası açılması. Her iki durumda da zararlar tazmin edilebilmektedir. Bunun için kaza tespit tutanağı ve araç fotoğrafları, kamera kayıtları, ifadeler, tanık beyanları, olası uyuşmazlıklarda tarafların elini kuvvetlendiren hususlardır.

                                                                                               Ahmet Eren SOLMAZ