PATENT NEDİR? PATENT TESCİLİ NASIL YAPILIR?

Bir buluşun kime ait olduğunu gösteren onu kullanabilme, satabilme gibi hakları içeren resmi belgeye patent denir. Patent içeriği buluşun üçüncü kişilere duyurulmasını sağlamak ve patent hakkına sahip olabilmek için gerekli olan patent tescili, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından sağlanır.

PATENT NEDİR?

Buluş sahibinin; eserin kullanımı, satışı, üretiminin üçüncü kişiler tarafından gerçekleştirilmesini önlemek ve bu hakkın sadece kendisinde olmasını sağlamak, eserin kendisine ait olduğunun herkese duyurulması amacıyla almış olduğu belgeye patent denir.

PATENT HAKKININ KAPSAMI NEDİR?

Patent hakkının kapsamı ve sınırları Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) 85.maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre;

(1) Patent sahibi, buluşun yeri, teknoloji alanı ve ürünlerin ithal veya yerli üretim olup olmadığı konusunda herhangi bir ayrım yapmaksızın patent hakkından yararlanır.

(2) Patent sahibinin, izinsiz olarak yapılması hâlinde aşağıda belirtilen fiillerin önlenmesini talep etme hakkı vardır:

1. a) Patent konusu ürünün üretilmesi, satılması, kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle elde bulundurulması.
2. b) Patent konusu olan bir usulün kullanılması.
3. c) Kullanılmasının yasak olduğu bilinen veya bilinmesi gereken usul patentinin kullanılmasının başkalarına teklif edilmesi.

ç) Patent konusu usul ile doğrudan doğruya elde edilen ürünlerin satılması, kullanılması, ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle elde bulundurulması.

(3) Aşağıda sayılan fiiller patentin sağladığı hakkın kapsamı dışındadır:

1. a) Sınai veya ticari bir amaç taşımayan ve özel maksatla sınırlı kalan fiiller.
2. b) Patent konusu buluşu içeren deneme amaçlı fiiller.
3. c) İlaçların ruhsatlandırılması ve bunun için gerekli test ve deneyler de dâhil olmak üzere, patent konusu buluşu içeren deneme amaçlı fiiller.

ç) Sadece bir reçetenin oluşturulması için eczanelerde yapılan ilaçların seri üretim olmadan hazırlanarak kullanılması ve bu şekilde hazırlanan ilaçlara ilişkin fiiller.

1. d) Patent konusu buluşun Paris Sözleşmesine taraf devletlerin gemi, uzay aracı, uçak veya kara nakil araçlarının yapımında veya çalıştırılmasında veya bu araçların ihtiyaçlarının karşılanmasında, söz konusu araçların geçici veya tesadüfi olarak Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde bulunması şartıyla kullanılması.
2. e) 5/6/1945 tarihli ve 4749 sayılı Kanunla onaylanan Milletlerarası Sivil Havacılık Anlaşmasının 27.maddesinde öngörülen ve bu madde hükümlerinin uygulandığı bir devletin hava aracı ile ilgili fiiller.

PATENT TESCİLİ NASIL OLUR?

Patent tescili başvurusu Türk Patent ve Marka Kurumu’na yapılmalıdır. Patent başvurusu için gerekli evrak ve belgeler toplanıp Türk Patent ve Marka Kurumu’na elden veya Elektronik Başvuru Sistemi (EPATS) üzerinden çevrimiçi olarak teslim edilmelidir.

PATENT TESCİLİ ŞARTLARI NELERDİR?

Patent tescili şartları SMK 82.maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre patent tescili için buluşun aşağıdaki niteliklere sahip olması şarttır.

• Yeni Olması: Teknolojinin her alanında yeni olması, herhangi bir şeye benzerlik göstermemesidir.
• Buluş Basamağı İçermesi: buluşun içeriği ile ilgili uzman kişi tarafından bilinebilir olmamasıdır.
• Sanayiye Uygulanabilir Olması: Buluşun üretilebilir nitelikte ve üretiminin nasıl gerçekleşeceğinin patent öncesinde izah edilebilir olmasıdır.

PATENT TESCİLİ VERİLMEYEN DURUMLAR NELERDİR?

Patent tescili verilmeyen durumlar SMK 82.maddesinde aşağıdaki gibi düzenlenmiştir.

Buluş Niteliğinde Sayılmayan ve Patent Verilmeyen Durumlar

1. Keşifler, bilimsel teoriler ve matematiksel yöntemler.
2. Zihni faaliyetler, iş faaliyetleri veya oyunlara ilişkin plan, kural ve yöntemler.
3. Bilgisayar programları.
4. Estetik niteliği bulunan mahsuller, edebiyat ve sanat eserleri ile bilim eserleri.
5.  Bilginin sunumu.

Buluş Niteliğinde Olup Patent Verilmeyen Durumlar

1.  Kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar.
2.  Mikrobiyolojik işlemler veya bu işlemler sonucu elde edilen ürünler hariç olmak üzere, bitki çeşitleri veya hayvan ırkları ile bitki veya hayvan üretimine yönelik esas olarak biyolojik işlemler.
3. İnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak teşhis yöntemleri ile cerrahi yöntemler dâhil tüm tedavi yöntemleri.
4.  Oluşumunun ve gelişiminin çeşitli aşamalarında insan bedeni ve bir gen dizisi veya kısmi gen dizisi de dâhil olmak üzere insan bedeninin öğelerinden birinin sadece keşfi.
5.  İnsan klonlama işlemleri, insan eşey hattının genetik kimliğini değiştirme işlemleri, insan embriyosunun sınai ya da ticari amaçlarla kullanılması, insan ya da hayvanlara önemli bir tıbbi fayda sağlamaksızın hayvanlara acı çektirebilecek genetik kimlik değiştirme işlemleri ve bu işlemler sonucu elde edilen hayvanlar.

PATENT TESCİLİNİN SAĞLADIĞI HUKUKİ KORUMALAR NELERDİR?

Bir buluşun kime ait olduğunu gösteren onu kullanabilme, satabilme gibi hakları içeren resmi belge niteliğine sahip patent ile bir başkasının buluş üzerinde herhangi bir hak iddia etmesinin, onu satması, kullanması veya haksız menfaat sağlanmasının önüne geçilir.

Patent tescilinin içeriği buluşun bir başkası tarafından üretilmesi, kullanılması, satılması, herhangi bir menfaat elde edilmesi üzerine başvurulacak hukuki yollar şöyledir:

• Fiilin Tecavüz Olup Olmadığının Tespiti Davası: Patent hakkının ihlal edilip edilmediğinin tespiti için açılan davadır.
• Muhtemel Tecavüzün Önlenmesi Davası: Patent hakkının henüz ihlal edilmediği ancak ihlal edilmesinin mümkün olduğu ve bu nedenle patent hakkının ihlal edilmesinin önlenmesi amacıyla açılan davadır.
• Tecavüz Fiillerinin Durdurulması Davası: Devam etmekte olan patent hakkı ihlalinin mahkemece durdurulması talebiyle açılan davadır.
• Tecavüzün Kaldırılması ile Maddi ve Manevi Zararın Tazmini Davası: Patent hakkı ihlalinin ortadan kaldırılması ve uğranılan zararların tazmini için açılan davadır.

PATENT BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?

Başvurucu patent tescili için, Türk Patent ve Marka Kurumuna patent tarifnamesi içeren dilekçe ile başvuru ücretini ödeyerek başvuruda bulunur. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından başvurucuya cevaben, başvuru numarası verilip gönderilen dilekçede varsa eksiklikler aktarılır. Bu tarihten itibaren başvuru sahibi, 15 ay içerisinde araştırma talebinde bulunmalı ve Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından belirlenen araştırma ücretlerini ödemelidir. Araştırma tamamlandıktan sonra Türk Patent ve Marka Kurumu, başvuru sahibine araştırma raporunu iletir. Rapor sonucunda buluşun, patent almaya yetkin ve tescil şartlarını taşıdığı kararlaştırılırsa buluşun sahibi tescil belgesi ücretini ödeyerek patent almaya hak kazanır.

PATENT BAŞVURUSU İÇİN GEREKLİ BELGELER NELERDİR?

• Başvuru Dilekçesi: Başvuru sahibi, patent almak için Türk Patent ve Marka Kurumuna dilekçe ile başvurmalıdır.
• Patent Tarifnamesi: Başvuru dilekçesinde buluşun detaylı ve teknik özelliklerinin anlatıldığı kısımdır.
• Başvuru Ücreti Dekontu: Patent başvurusunda bulunan patent tescili için belirlenen ücreti ödemelidir.
• İstemler: Buluş ve patente ilişkin istemler belirtilmelidir.
• Özet: Buluşun nitelikleri ve teknik detayları hakkında özete yer verilmelidir.
• Buluşa Ait Resim: Buluşun teknik açıdan çizimi, başvuru için teslim edilmesi zorunlu olmayıp isteğe bağlıdır.

PATENT TESCİLİ NE KADAR SÜRE İÇİN VERİLİR?

Patent tescili süresi, buluş sahibinin eser üzerinde üçüncü kişilerin izinsiz kullanımı, satımı, yararlanmasını ve her türlü menfaatine karşı hukuki koruma süresini belirtir. Patent tescil süresi, yenilenmek kaydıyla sınırsız süreli özelliktedir. Bundan dolayı patent, 20 yıl süreyle sahibine verilir. 20 yılın sonunda yenilenmek suretiyle uzatılabilir.

PATENT BAŞVURUSU NE KADAR SÜREDE SONUÇLANIR?

Patent başvurusu tarihinden itibaren ortalama 3-4 yıllık bir süreç sonunda patent tescili sağlanır. Patentin alınması sonrasında tüm haklar başvuru tarihi esas alınarak bu tarih itibarıyla sonuçlarını doğuracaktır.

PATENT TESCİLİ ÜCRETİ NE KADAR?

Patent tescili ücreti, yıllara göre kayıt sicil ücreti, ek patent belgesi düzenleme ücreti, rüçhan hakkı belgesi düzenleme ücreti, mücbir sebep ücreti gibi kalemlerin her biri için ayrı bir ücret düzenlenmiş olup değişiklik göstermektedir. 2024 yılı için Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından belirlenen patent işlem ücretlerine göre patent tescili ücreti ortalama 5.000,00 TL’dir diyebiliriz.

PATENT TESCİLİ ALMAK NEDEN ÖNEMLİ?

Patent tescili ile buluşun bir başkası tarafından izinsiz kullanılmasını, buluşun satılması, menfaat sağlanması gibi yolların önüne geçilerek buluşun kime ait olduğunun diğer kişilerce bilinmesini ve itibar sağlanmasını; patent sahibinin izni haricinde buluşun kullanımı, satılması veya herhangi bir menfaat sağlanması durumunda patent sahibine tecavüzün tespiti, önlenmesi, durdurulması, itibar tazminatı, maddi ve manevi tazminat taleplerinde bulunarak mahkeme yoluna başvurabilme hakkı tanınmıştır.

ALINMIŞ PATENTE NASIL İTİRAZ EDİLİR?

Patentin alınmasından itibaren 3 aylık süre içerisinde patent tescili için yapılan itirazlar Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından itiraz edenin ve uzman kurumların görüşü alınarak incelenir. Uzman kurumların patent tescili iptaline ilişkin incelemesine istinaden ücret istemesi durumunda bu ücret itiraz başvurusunda bulunan tarafından ödenir. Patent tescili için yapılan itirazlar e-devlet üzerinden EPATS sayfasından kabul edilmektedir.

ALINAN PATENTİ KULLANMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ VAR MIDIR?

“Patent sahibi veya yetkili kıldığı kişi, patentle korunan buluşu kullanmak zorundadır.”(551 sayılı Kanun Hükmünde Kararname m.96)

Türk Patent ve Marka Kurumu bülteninde yayımlanan patent tescilinin, yayım tarihinden itibaren 3 yıl içinde kullanma zorunluluğu bulunur. Patentle korunan buluşun kullanıldığının ispatı resmi belge niteliğindeki “kullanım belgesi” ile sağlanır. Kullanım belgesi ilgili merci tarafından buna ilişkin başvurunun yapıldığı tarihten itibaren 3 ay içinde düzenlenir. Belgede,  patentle korunan buluşun fiilen kullanıldığı bilgisi yer alır. Kullanım belgesi ile patent konusu buluşun kullanıldığı belgelendiği takdirde aksi ancak dava yoluyla ispatlanır.

PATENT VE FAYDALI MODEL ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR?

Faydalı model, dünya çapında yeni olan ve sanayiye uygulanabilen buluşların sahiplerine koruma sağlar. Faydalı model başvurusu için tıpkı patent tescili gibi Türk Patent ve Marka Kurumunu müracaat edilmesi gerekir. Faydalı modelin yukarıda bahsettiğimiz patent ile farklılıkları mevcuttur.

• Patent koruma süresi 20 yıl iken faydalı model koruma süresi 10 yıldır.
• Patent için yukarıda bahsettiğimiz buluş basamağı, dünya çapında herhangi bir benzerinin bulunmaması ve sanayiye uygulanabilir olma şartı aranır; faydalı model için ise yenilik ve sanayiye uygulanabilirlik şartları aranır.
• Patent tescili için gereken ve Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından düzenlenen inceleme raporu, faydalı model tescili için gerekli değildir.

ONLİNE PATENT SORGULAMA NASIL YAPILIR?

Patent sorgulaması online yapılabilir. Online patent tescili sorgulaması e-devlet üzerinden EPATS başlığı altında gerçekleştirilir.

HARBİYE HUKUK BÜROSU PATENT BAŞVURUSU HİZMETLERİMİZ

Patent tescili,  faydalı model ve marka tescili içeren Fikri ve Sınai Haklar Hukuku alanında her tür uyuşmazlık Harbiye Hukuk Bürosu Avukatları tarafından incelenmektedir. Harbiye Hukuk Bürosu adresi ve belirtilen iletişim numarasına sitemiz üzerinden ulaşabilirsiniz.

SIKÇA SORULAN SORULAR

1- Patent Almak İçin Ne Gerekiyor?

Patent almak için öncelikle Türk Patent ve Marka Kurumuna başvuru dilekçesiyle başvuruda bulunulmalıdır. Ayrıca patent konusu buluşun buluş basamağı, yenilik ve sanayiye uygulanabilirlik şartlarına sahip olması kurum tarafından belirlenen ücretlerin ödenmesi gerekir.

2- Neye Patent Verilmez?

Yukarıda bahsettiğimiz patent tescili için gerekli olan şartlara sahip olmayan buluşa patent verilmez. Buna göre buluşun; buluş basamağı içermesi, dünya çapında benzerinin bulunmaması ve sanayiye uygulanabilir olması şarttır.

3- Bir Şeyin Patentli Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?

Türk Patent ve Marka Kurumu sitesi üzerinden aktif patentler patent araştırma sekmesinden incelenebilir. Böylece patente konu buluş ile ilgili geçmişte bir patent olup olmadığı incelenir.

4- Fikrin Patenti Alınır Mı?

Patent tescili verilmeyen durumlar SMK 82/2.maddesinde sayılmıştır. Buna göre fikre dair patent tescili sağlanmaz. Ancak bir fikir sonucu ortaya çıkan buluşun gerekli şartları taşıması halinde patent tescili gerçekleşir.

5- Şirket Olmadan Patent Alınır Mı?

Şirket olmadan da patent tescili sağlanabilir. Yeter ki patent tescili için gerekli şartlar bulunsun.

6- Patent Almak Ne İşe Yarar?

Bir buluşun kime ait olduğunu gösteren onu kullanabilme, satabilme gibi hakları içeren resmi belge niteliğine sahip patent ile bir başkasının buluş üzerinde herhangi bir hak iddia etmesinin, onu satması, kullanması veya haksız menfaat sağlanması durumunda patent sahibine dava açabilme hakkı tanınarak hukuki koruma sağlanır.

7- Patent Tescil Ücreti Ne Kadar 2024?

2024 yılı patent tescili ücreti Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından ayrı kalemler halinde düzenlenmiştir.

Buna göre;

• Patent Başvuru Ücreti                    : 337,24   TL
• Patent Belgesi Düzenleme Ücreti : 1949,01 TL
• Ek Patent Belgesi Düzenleme Ücreti : 1949,01 TL

Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından düzenlenen patent tescili için tüm ücret kalemlerine kurumun web sitesinden ulaşılabilir.

8- Patent Ne Kadar Sürede Alınır?

Ülkemizde patent başvurusu neticesinde ortalama 3-4 yıllık bir sürecin sonunda başvuruculara patent verilmektedir. Patent ile doğacak haklar patent başvurusu tarihi esas alınarak tespit edilir.

TALHA AVCI

KAYNAKÇA

https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6769.pdf

https://www.turkpatent.gov.tr/patent-islem-ucretleri

https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=551&mevzuatTur=KHK&mevzuatTertip=5