Şub232024
Miras HukukuSAKLI PAY ORANI NEDİR

Saklı pay oranı, kimsenin, hakkı olup alması gereken en az yani asgari saklı pay miktarına denmektedir. Saklı pay oranını kanun belirler. Eğer bir kimse kanun tarafından belirlenen saklı pay oranının altında miras payı alırsa o kimsenin saklı payı ihlal edilmiş sayılacaktır. Bu halde saklı payı ihlal edilen kişi tenkis davası açabilecektir.

Miras Hukuku Avukatı İletişim İçin Buraya Tıklayın

SAKLI PAY MİRASÇISI KİMLERDİR?

Saklı paya sahip mirasçıların kimler olduğu TMK M.506 uyarınca gösterilmiştir. TMK m.506 uyarınca miras bırakanın altsoyu (çocukları), evlatlıkları, torunları ve torunlarını çocukları ile miras bırakanın anne-babası ve miras bırakanın eşi saklı paya sahip mirasçı olmaktadır.

Saklı paydan faydalanabilmek için sayılan kişilerin miras bırakanın resmi olarak yukarıdaki unvanlara sahip olması gerekmektedir.

Bu kişiler dışında miras bırakanın yeğenleri, kardeşleri, amca veya teyzeleri, dede veya ninesi saklı paya sahip mirasçı olamadığından tenkis talebinde bulunamamaktadır.

SAKLI PAY ORANLARI NELERDİR?

 Yukarıda sayıldığı üzere miras bırakanın ilk zümre altsoyu ve ikinci zümre akrabaları saklı paya sahiptir. Bu kişilerin saklı pay oranlarını belirtirsek:

Altsoyun saklı pay oranı:

İlk zümreden olan altsoyun saklı paya sahip olan miktarı yasal miras payının 1\2’si yani yarısına tekamül eden saklı payı alabilecektir. Evlatlık kişinin de oranı saklı pay için aynı olacaktır.

Anne ve babanın saklı pay oranı:

Miras bırakan kişinin saklı paya ait anne ve babaya bırakılan saklı pay oranı yasal mirasın 1/4’ü yani çeyreği olmaktadır. Bu saklı pay oranı miras bırakanın üst soyu için geçerli olmaktadır.

Eşin saklı pay oranı:                                    

  • Miras bırakanın eşi sağ ise çocuğu ile beraber saklı paya mirasçı olması halinde saklı payı yasal mirasın tamamı olmaktadır.
  • Sağ kalan eş murisin anne ve babası ile birlikte saklı paya mirasçı olmuş ise saklı pay miktarı yasal miras payı %100 yani tamamı olacaktır.
  • Fakat, sadece sağ kalan eş saklı paya mirasçı olmuş ise saklı pay hakkı yasal miras payının ¾ ü kadar olacaktır.
  • Yukarıda verilen bu oranlar aynı şekilde, sağ kalan eşin mirasçının anneanne, babaanne ve dedelerden biri veya birkaçı ile saklı paya mirasçı olması durumunda da ¾ olacaktır.
  • Bu halde saklı payı almaya haiz kişiler;
  1. Miras bırakanın alt soyu
  2. Miras bırakanın anne ve babası
  3. Miras bırakanın eşi

Olmaktadır.

ÇOCUKLARIN SAKLI PAY ORANI NEDİR? NASIL HESAPLANIR?

Çocukların ve onların altsoyunun saklı pay oranı yukarıda da bahsedildiği üzere saklı paya ait yasal miras yarısı yani ½’si kadar olacaktır. Bu saklı pay oranı evlatlık olan kişi için de geçerlidir.

Altsoya yani çocuklara ait hesaplanma biçimine örnek verecek olursak; miras bırakan  kişinin toplam varlığı 100.000 TL ve 3 çocuğu 1 de evlatlığı olması durumunda her bir çocuk 25.000 TL ve aynı şekilde evlatlık da 25.000 TL alacaktır fakat bu sayılan kişilerin saklı pay oranları yukarıda da söylendiği üzere yarısı olacağından her bir çocuğun saklı pay oranından kaynaklı alacağı miktar 12.500 TL olacaktır. Saklı pay oranı bu şekilde hesaplanmaktadır. Miras bırakan altsoylarına en az saklı pay miktarı kadar miras bırakmak durumundadır. Bu bir zorunluluktur. Saklı paydan geri kalan miktarı ise dilediği kişiye bırakabilecektir. Örnek olarak yukarıda geri kalan 50.000 TL’yi istediği kişiye bırakabilecektir.

SAĞ KALAN EŞİN SAKLI PAY ORANI NEDİR?

Yine aynı şekilde sağ kalan eşin de saklı payı haizdir. Ancak, sap kalan eşin saklı pay oranı beraber mirasçi olduğu kişilere göre değişkenlik gösterebilmektedir. Bu halde yukarıda da bahsedildiği üzere:

  • Miras bırakanın eşi sağ ise çocuğu ile beraber saklı paya mirasçı olması halinde saklı payı yasal mirasın tamamı olmaktadır.
  • Sağ kalan eş murisin anne ve babası ile birlikte saklı paya mirasçı olmuş ise saklı pay miktarı yasal miras payı %100 yani tamamı olacaktır.
  •  Sadece sağ kalan eş saklı paya mirasçı olmuş ise saklı pay hakkı yasal miras payının ¾ ü kadar olacaktır.
  • Yukarıda verilen bu oranlar aynı şekilde, sağ kalan eşin mirasçının anneanne, babaanne ve dedelerden biri veya birkaçı ile saklı paya mirasçı olması durumunda da ¾ olacaktır.

Yukarıda da belirtildiği üzere saklı pay oranı sağ kalan eşin beraber bulunduğu mirasçi olan kişilere göre değişkenlik gösterebilmektedir.

ANNE VE BABANIN SAKLI PAY ORANI NEDİR?

Üstsoyda bulunan anne ve babanın saklı pay oranı ise mevzuatta gösterildiği üzere yasal miras payının ¼ ‘ü yani çeyreği olmaktadır. Üstsoy içerisinde yer alan anne ve baba ikinci zümre mirasçı konumundadır. Yani örnek verecek olursak miras bırakan kişinin babasının mirastan alması gereken pay 1000 TL olması halinde saklı pay oranı 250 TL olacaktır. Baba bu saklı pay miktarı olan 250 TL’yi isteyebilir.

KARDEŞLERİN SAKLI PAY HAKKI VAR MIDIR?

10 Mayıs 2007 tarihinde Medeni Kanun’da yapılan değişikliğe göre kardeşlerin saklı paya bağlı miras hakkı kaldırılarak saklı paya ait olarak miras almasının önüne geçilmiştir. Değişiklikten önce kardeşler önceden yasal miras payının 1/8’i oranında saklı pay sahibi idi.

MİRASTA SAKLI PAY NASIL HESAPLANIR?

Saklı pay oranında hesaplama yapabilmemiz için miras bırakan kişinin tüm mal varlığının bilinmesi gerekmektedir. Bilinmesinin gerekçelerinden biri de miras bırakan kişinin mirasçılarından malın saklı payını saklı payı almaya hakkı olan kişilere vermemek adına çeşitli yollarla mal varlıklarını devretmiş olabilir. Bundan dolayı miras belirlenirken, devredilen mal varlıklarının da bazı durumlarda hesaba katılması gerekmektedir. Hak kaybının oluşmaması adına bu durum oldukça önemlidir.

Böyle bir durumun söz konusu olmaması halinde ise aşağıda verilen oranlar ile saklı pay oranlara dikkat edilerek hesaplanabilmektedir:

  1. Altsoy için yasal miras payının yarısı,
  2. Ana ve babadan her biri için yasal miras payının dörtte biri,
  3. Sağ kalan eş için, altsoy veya ana ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olması hâlinde yasal miras payının tamamı, diğer hâllerde yasal miras payının dörtte üçü.

Uyarı: yasal miras payında belirtilen miktara göre yukarıda verilen saklı pay oranları uygulanmaktadır. Mutlaka yasal miras payında belirtilen miktar göz önüne alınmalıdır.

TMK m.506 yukarıda verilen saklı pay oranlarının yasal dayanağını oluşturmaktadır. (https://tls.tc/Gbf8T)

MURİSİN MİRASTA TASARRUFTA BULUNURKEN SAKLI PAY İHLALİ

Saklı paya hakkı olan kişilerin saklı payının ihlal edilmesi halinde hak kaybına uğradıkları yadsınamaz bir gerçektir. Saklı pay ihlali halinde bu kişiler miras hukuku kapsamında dava açabilecektir. Saklı pay ihlalinin olması halinde açılacak dava Tenkis davasıdır. Tenkis davası açılması halinde saklı pay ihlaline uğrayan kişiler saklı pay ihlalinin önlenmesi amacıyla açarlar. Asıl amaç saklı paya ait oranların yasal sınıra çekebilmektedir.

MURİSİN BAĞIŞLAMA YAPMASI VE SAKLI PAY İHLALİ

Miras bırakan yani murisin yapmış olduğu bağışlar saklı pay ihlali oluşturuyorsa Tenkis davası açarak saklı pay ihlalini önleme ve hakkınızı alma imkanına sahip olmanızı sağlayacaktır.

Her bağışlama tenkis davasının konusuna tabi olmamaktadır. Bu durumun detaylarının iyice araştırılması ve duruma göre hareket edilmesi gerekmektedir.

MURİSİN ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİ YAPMASI VE SAKLI PAY İHLALİ

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi ile saklı pay ihlali mümkün olabilmektedir. Bazı durumlarda ölünceye kadar bakma sözleşmesi saklı pay hakkına sahip kişilerden mal kaçırmak amacı ile muvazaalı şekilde yapılabilmektedir. Eğer bu şekilde muvazaalı olarak ölünceye kadar bakma sözleşmesi yapılmış ise bu sözleşme tarafların gerçek iradelerine aykırı şekilde yapmıştır. Bu da sözleşmenin geçersizliğine neden olacaktır. Somut olaya göre saklı pay ihlaline uğrayan kişiler tenkis davası açabilecektir.

SAKLI PAYIN İHLALİ DURUMUNDA AÇILACAK DAVA

Saklı payın ihlali halinde saklı pay hakkına sahip olan kişiler tenkis davası açarak saklı pay ihlaline dayanan hak kaybını önleyebileceklerdir. Tenkis davası ancak yasal mirasçının ölümü halinde açılabilecektir. Mirastan mal kaçırma durumlarında oldukça önemli yere sahip bir davadır.

SAKLI PAY SAHİPLERİ VE TENKİS DAVASI

TMK’ya göre tenkis davasını sadece saklı pay hakkına sahip mirasçılar açabilmektedir. Saklı pay hakkına sahip kişiler ise yukarıda belirtildiği üzere miras bırakanın alt soyu, anne ve babası ile eşidir.

Miras şirketine atanan temsilci veya vasiyeti yerine getirme görevlisinin Tenkis davasını açma hakkı bulunmamaktadır. Ancak, saklı pay hakkına sahip olan mirasçı fiil ehliyetine sahip değilse kanuni temsilcisi davayı açabilir.

Tenkis davasını ise her saklı pay hakkına sahip olan kişi diğerlerinden ayrı olarak açabilecektir. Dava açmayan saklı paylı mirasçı tenkis kararından faydalanamayacaklardır.

Tenkis edilecek oran mirasçının saklı pay oranıdır.        

SAKLI PAY İHLALİ NEDENİYLE TENKİS DAVASINDA ZAMANAŞIMI

Tenkis davasını açmak için kanunda belirtilen hak düşürücü sürelere uyulması gerekmektedir. TMK’da belirtildiği üzere:

“Tenkis davası açma hakkı, mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın açılması tarihinin üzerinden on yıl geçmekle düşer.

Bir tasarrufun iptali bir öncekinin yürürlüğe girmesini sağlarsa, süreler iptal kararının kesinleşmesi tarihinde işlemeye başlar.

Tenkis iddiası, def’i yoluyla her zaman ileri sürülebilir.”

Yukarıda belirtilen sürelerin yasal dayanağını TMK m.571 oluşturmaktadır.

HARBİYE HUKUK BÜROSU SAKLI PAY İHLALİ TENKİS DAVASI HİZMETLERİMİZ

Saklı pay ihlali, saklı pay hakkına sahip olan kişilerin oldukça ciddi bir şekilde hak kaybına uğrayabilecekleri bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Gerek açılacak dava, gerekse bu davaların açılma süreleri oldukça dikkatli ve özenli şekilde yürütülerek hukuki işlemler titizlikle takip edilmelidir. Harbiye Hukuk Bürosu olarak genel anlamda miras hukuku alanında oldukça deneyim ve birikim sahibi avukatlarımız ile beraber aynı şekilde saklı pay ihlali durumu söz konusu olması halinde de her türlü danışmanlık ve hukuki işlemlerini yürütmeye hazırız. Bu sebeple bize ulaşabilirsiniz.

SAKLI PAY ORANI NEDİR

SAKLI PAY ORANI NEDİR

SIKÇA SORULAN SORULAR

Saklı Pay Sahibi Ne Demek?

Miras bırakan kişinin yaptığı tasarruflara karşı belli oranda miras payları korunun mirasçılara denmektedir.

Kardeşin Saklı Pay Hakkı Var Mı?

10 mayıs 2007 tarihinde Medeni Kanun’da yapılan değişikliğe göre kardeşlerin saklı paya bağlı miras hakkı kaldırılarak saklı paya ait olarak miras almasının önüne geçilmiştir.

Kardeşlerin Saklı Pay Hakkı Ne Zaman Kalktı?

10 mayıs 2007 tarihinde Medeni Kanun’da yapılan değişiklik ile beraber kaldırılmıştır.

Mirasta Saklı Pay Ne Kadardır?

TMK m.506’ya göre

  1. Altsoy için yasal miras payının yarısı,
  2. Ana ve babadan her biri için yasal miras payının dörtte biri,
  3. Sağ kalan eş için, altsoy veya ana ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olması hâlinde yasal miras payının tamamı, diğer hâllerde yasal miras payının dörtte üçü.

Olacaktır.

Miras Bırakan Kişi Sağ İken Mallarını Paylaştırdığı Anlaşılırsa Diğer Mirasçılar Ne Yapabilir?

Saklı pay ihlali olmadan yapılan yasal paylaşımlar geçerli olacaktır.. Bu paylaştırmada hiç pay verilmeyen ya da saklı payı ihlal edilen mirasçılar tenkis ya da iptal davası açabilirler.

Kimler Saklı Pay Davası / Tenkis Davası Açabilir?

Sadece saklı paya sahip mirasçılar açabilmektedir. Bu kişiler de miras bırakanın altsoyu, ana-babası ve sağ kalan eşidir.

Tenkis Davası Kime Karşı Açılır?

Normal şartlarda yapabileceği tasarruf oranını aşan ve bu sebeple saklı pay hakkı ihlaline sebep olan murisin tenkise tabi olan kazandırmaların yapıldığı kişiye karşı açılır.

Tenkis Davası Ne Kadar Sürer?

Mirasçıların çokluğuna veya malvarlığına göre değişkenlik gösterebilir fakat ortalama bir süre verecek olursak genel anlamda hukuk davaları 1.5 sene kadar sürer. İstinaf ve temyiz aşamalarının olması durumunda bu süre 5 yıla kadar uzayabilmektedir.

SAKLI PAY İHLALİ TENKİS DAVASI DİLEKÇE ÖRNEĞİ         

Aşağıda tenkis davası açılmasına ilişkin olarak bir adet dilekçe taslak örneği mevcuttur:

… ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ’NE

DAVACI                                :

VEKİLİ                                  :

DAVALI                                :

DAVA KONUSU                   : Tenkis talebinden ibarettir.

AÇIKLAMALAR                 :

  1. Bu bölümde miras bırakan kişinin terekeye dahil olan malları üzerinde kimin veya kimlerin lehine yapmış olduğu hangi işlemle davacının saklı payını ihlal ettiği, ayrıntıları ile beraber açıklanmalıdır.

2-

3-…..

HUKUKİ GEREKÇELER : TMK, HMK ve sair ilgili mevzuat.

HUKUKİ DELİLLER : Nüfus kayıtları, veraset ilamı, tanık beyanları, tapu kayıtları ve sair yasal deliller.

NETİCE ve TALEP:

Yukarıda arz ve izah edilen sebepler ve yapılan açıklamalar çerçevesinde;

  1. Miras bırakanın …… lehine yapmış olduğu ……..tarihli …. İşlemi müvekkilin saklı payını ihlâl eder nitelikte olduğundan dolayı müvekkile ait saklı payın tenkisi ile davalıdan tahsiline,
  2. Yargılama sonunda hükmolunacak yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesi,

Saygılarımızla arz ve talep olunur. …/…/…

Davacı Vekili:

EKLER:

1-

2-

3-

MİRAS PAYLARI TABLOSU

Öncelikle miras payları tablo olarak verilmiştir. Daha sonra aşağıda miras pay oranları detaylı olarak açıklanmıştır.

Mirasçı Miras Payı Saklı Payı
Tek başına çocuk(lar) miras payları
1 çocuk 1/1 ½
2 çocuk ½ ¼
3 çocuk 1/3 3/12
Altsoy ve eş varsa miras payları
1 çocuk ¾ 3/8
2 çocuk 3/8 3/16
3 çocuk 3/12 3/24
Eş ¼ ¼
Anne ve baba miras payları
Anne ½ 1/8
Baba ½ 1/8
Anne baba varsa miras payları
Anne ¼ 1/8
Baba ¼ 1/8
Kardeş ½ –
Eş ½ ½
Anne kardeş ve eş miras payları
Anne ¼ 1/8
Kardeş ¼ –
Eş ½ ½
Büyük anne büyük baba ve eş miras payları
Eş ¾ ¾
Büyük anne/baba ¼ –
Eş ve kardeşler miras payları
Eş ½ ½
Kardeşler ½ –

RENAS TUTA

Bir yanıt yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak Gerekli alanlar işaretlendi *

Yorum Yap