SUBAY VE ASTSUBAY GÜVENLİK SORUŞTURMASI

Subay ve astsubay güvenlik soruşturması, orduya alınmadan önce ilgili kişiler hakkında mevzuat gereğince yapılan araştırmadır. Bu yazımızda subay ve astsubay güvenlik soruşturmasının kapsamını ve sonuçlarını ele alacağız.

GÜVENLİK SORUŞTURMASI NEDİR?

Güvenlik soruşturması kapsamından da anlaşılacağı üzere, kamuya ait bir görev veya işe başvuran kişilerin, milli güvenliğe ve kamu düzenine tehdit oluşturup oluşturmadığının araştırılması için yapılan bir sorgulama işlemidir. Bu işlem, 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu kapsamında gerçekleştirilir. Güvenlik soruşturması; arşiv araştırması ve yerinde araştırma hallerini içerir.

ARŞİV ARAŞTIRMASI NEDİR?

            Arşiv araştırması, subay ve astsubayların güvenlik soruşturmasının kapsamı içerisinde yapılan bir araştırmadır. Bu araştırmada kamuya ait veya işe başvuran kişinin geçmişine dayanan çeşitli devlet kayıtları incelenir. Kamuya ait işe başvuran kişinin adli sicil kaydı, emniyet ve istihbarat kayıtları, yabancı devletlerle veya kişilerle ilişkileri ve terör örgütleri veya suç örgütleri ile bağlantıların incelendiği detaylı bir inceleme türüdür.

7315 SAYILI KANUN NEDİR? NEYİ DÜZENLİYOR?

7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu, kamuya ait bir görev veya işe başvuran kişilerin milli güvenliğe ve kamu düzenine tehdit oluşturup oluşturmadığının araştırılması için yapılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması işlemlerini düzenleyen kanundur. Bu kanun 17 Nisan 2021 tarihinde kabul edilerek yürürlüğe girmiştir. Kanun kapsamında; subay ve astsubayların güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması hangi durumlarda yapılacağı, bu işlemlerin nasıl yapılacağı, elde edilen verilerin nasıl kullanılacağı, verilerin güvenliği ve saklanması, itiraz ve yargı yolları gibi hususlar düzenlenmektedir. Kamuya ait görev ve işlere milli güvenliğe ve kamu düzenine tehdit oluşturabilecek kişilerin girmesini engellemek kanunun temel amacıdır.

Kanun kapsamında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılacak kişiler:

• Kamuya ait bir göreve veya işe başvuranlar
• Kamuya ait bir imar izni veya ruhsat alanlar
• Kamuya ait bir ihaleye katılanlar
• Silah taşıma ruhsatı alanlar
• Özel güvenlik görevlisi olanlar

NEDEN GÜVENLİK SORUŞTURMASI VE ARŞİV ARAŞTIRMASI YAPILIR?     

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, kamuya ait bir görev veya işe başvuran kişilerin milli güvenliğe ve kamu düzenine tehdit oluşturup oluşturmadığını araştırmak için yapılan işlemlerdir. Bu işlemlerin yapılmasının temel nedenleri; milli güvenliği korumak, kamu düzenini sağlamak, kamu güvenini artırmak, haksız rekabeti önlemek ve kamu kaynaklarını korumak olarak sıralanabilir.

SUBAY VE ASTSUBAY GÜVENLİK SORUŞTURMASI NEDİR?

            Subay ve astsubay adaylarının Türk Silahlı Kuvvetleri’nde (TSK) görev almaya uygun olup olmadıklarını belirlemek için yapılan bir araştırmadır. Bu araştırma, 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu ve Milli Savunma Bakanlığı’nın ilgili yönetmelikleri kapsamında yapılmaktadır.

Subay ve astsubay güvenlik soruşturması şunları içerir:

• Arşiv Araştırması: Adayın adli sicil kaydı, hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığı, yabancı devletlerle veya kişilerle ilişkisi, terör örgütleri veya suç örgütleri ile bağlantısı gibi bilgiler araştırılır.
• Yerinde Araştırma: Adayın yakın çevresi, iş arkadaşları ve komşuları ile görüşülerek, hakkında olumlu veya olumsuz bir kanaatleri olup olmadığı sorgulanır.
• Mülâkat: Aday, Milli Savunma Bakanlığı tarafından görevlendirilen bir heyet tarafından mülakata tabi tutulur.

Subay ve astsubay güvenlik soruşturması sonucunda:

• Uygun: Adayın TSK’de görev almaya uygun olduğuna kanaat getirilir.
• Uygun Değil: Adayın TSK’de görev almaya uygun olmadığına kanaat getirilir.

SUBAY VE ASTSUBAY GÜVENLİK SORUŞTURMASI NASIL YAPILIR?

            Subay ve astsubay güvenlik soruşturması, Milli Savunma Bakanlığı (MSB) tarafından 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu ve ilgili yönetmelikler kapsamında yapılmaktadır. Süreç şu şekilde ilerler;

1. Başvuru: Aday, MSB’nin Personel Temin Sistemi üzerinden subay veya astsubaylığa başvurur.
2. Ön Eleme: Adayın genel şartları (yaş, eğitim, sağlık vb.) kontrol edilir.
3. Güvenlik Soruşturması:

• Arşiv Araştırması: Adayın adli sicil kaydı, hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığı, yabancı devletlerle veya kişilerle ilişkisi, terör örgütleri veya suç örgütleri ile bağlantısı gibi bilgiler araştırılır. Bu araştırma Emniyet Genel Müdürlüğü, Milli İstihbarat Teşkilatı ve diğer ilgili kurumlar tarafından yapılır.
• Yerinde Araştırma: Adayın yakın çevresi, iş arkadaşları ve komşuları ile görüşülerek, hakkında olumlu veya olumsuz bir kanaatleri olup olmadığı sorgulanır.
• Mülâkat: Aday, MSB tarafından görevlendirilen bir heyet tarafından mülakata tabi tutulur. Mülâkatta, adayın genel bilgi ve kültürü, vatan sevgisi, liderlik vasıfları ve TSK’ye uyumu değerlendirilir.

4. Değerlendirme: Arşiv araştırması, yerinde araştırma ve mülakat sonuçları MSB tarafından değerlendirilir.
5. Sonuç:

• Uygun: Adayın TSK’de görev almaya uygun olduğuna kanaat getirilir. Aday, MSB tarafından belirlenen bir eğitim kurumuna kabul edilir.
• Uygun Değil: Adayın TSK’de görev almaya uygun olmadığına kanaat getirilir. Adaya, neden uygun görülmediğine dair bilgi verilmez.

SUBAY VE ASTSUBAY GÜVENLİK SORUŞTURMASINI KİM YAPAR?

            Subay ve astsubay güvenlik soruşturması, Milli Savunma Bakanlığı (MSB) tarafından yapılmaktadır. MSB, bu soruşturmayı yürütmek için Personel Temin Daire Başkanlığı’na bağlı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Şube Müdürlüğü’nü görevlendirmiştir.

SUBAY VE ASTSUBAY GÜVENLİK SORUŞTURMASINDA NEYE BAKILIR?

Subay ve astsubay güvenlik soruşturması, adayın milli güvenliğe ve kamu düzenine tehdit oluşturup oluşturmadığını belirlemek için yapılan bir araştırmadır. Subay ve astsubayların güvenlik soruşturması kapsamında aşağıdaki hususlara bakılır:

1. Adayın geçmişi:

• Adli sicil kaydı
• Hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığı
• Yabancı devletlerle veya kişilerle ilişkisi
• Terör örgütleri veya suç örgütleri ile bağlantısı
• Kamu görevinden çıkarılma veya disiplin cezası alma durumu

2. Adayın yakın çevresi:

• Adayın yakın çevresinin herhangi bir suç veya terör örgütüyle bağlantısı olup olmadığı

3. Adayın ideolojisi ve siyasi görüşleri:

• Adayın herhangi bir aşırılıkçı veya yasaklı ideolojiye mensup olup olmadığı
• Adayın herhangi bir siyasi partiye veya örgüte üye olup olmadığı

4. Adayın kişilik özellikleri:

• Adayın vatan sevgisi ve milli bilinci
• Adayın dürüstlük ve güvenilirliği
• Adayın liderlik vasıfları ve sorumluluk duygusu
• Adayın uyum yeteneği ve disiplinli çalışma kapasitesi

5. Adayın sağlık durumu:

• Adayın herhangi bir kronik hastalığı veya akıl hastalığı olup olmadığı
• Adayın uyuşturucu veya alkol kullanımı olup olmadığı

6. Adayın maddi durumu:

• Adayın herhangi bir borcu veya mali sıkıntısı olup olmadığı
• Adayın yasa dışı yollarla gelir elde edip etmediği

Subay ve astsubay güvenlik soruşturması oldukça kapsamlı bir araştırmadır. Bu araştırmada adayın her yönüyle değerlendirilmesi ve milli güvenliğe ve kamu düzenine tehdit oluşturmadığından emin olunması amaçlanmaktadır. Subay ve astsubayların, güvenlik soruşturması ile ilgili tüm süreci dikkatle takip etmeleri ve gerekli belgeleri zamanında hazırlamaları önemlidir.

SUBAY VE ASTSUBAY GÜVENLİK SORUŞTURMASININ KAPSAMI NEDİR?

            Bu araştırma 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu ve Milli Savunma Bakanlığı’nın ilgili yönetmelikleri kapsamında yapılmaktadır. Subay ve astsubay güvenlik soruşturması kapsamında;

1. Arşiv Araştırması:

• Adayın adli sicil kaydı
• Hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığı
• Yabancı devletlerle veya kişilerle ilişkisi
• Terör örgütleri veya suç örgütleri ile bağlantısı
• Kamu görevinden çıkarılma veya disiplin cezası alma durumu
• Pasaport ve vize kayıtları
• Silah taşıma ruhsatı
• Vergi borcu
• Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kayıtları

2. Yerinde Araştırma:

• Ailenin ve yakın çevrenin görüşleri
• Adayın ikamet ettiği yerdeki muhtarlık ve emniyet birimlerinden görüş
• Adayın işyerinden ve eğitim kurumlarından görüş
• Adayın komşularından ve eski iş arkadaşlarından görüş

3. Mülâkat:

• Adayın genel bilgi ve kültürü
• Vatan sevgisi ve milli bilinci
• Dürüstlük ve güvenilirliği
• Liderlik vasıfları ve sorumluluk duygusu
• Uyum yeteneği ve disiplinli çalışma kapasitesi
• Motivasyon ve amaçları

SUBAY VE ASTSUBAY GÜVENLİK SORUŞTURMASINA ETKİ ETMEYECEK HUSUSLAR NELERDİR?

Subay ve astsubay adaylarının TSK’ye uygun olup olmadığını belirlemek için Milli Savunma Bakanlığı tarafından yapılan kapsamlı bir araştırmadır. Adayın geçmişi, yakın çevresi, ideolojisi, kişilik özellikleri, sağlık durumu ve maddi durumu gibi birçok husus değerlendirilir. Adayın milli güvenliğe ve kamu düzenine tehdit oluşturmadığı kanaatine varılırsa, subay ve astsubaylar güvenlik soruşturmasından olumlu sonuç alır. Siyasi görüşler, dini inançlar ve sosyal medya paylaşımları tek başına birer kriter değildir. Adayın geçmişteki hataları da maddi durumu da, milli güvenliğe ve kamu düzenine tehdit oluşturmadığı sürece sorun teşkil etmez. Terör örgütleriyle bağlantı, yasa dışı faaliyetler, yalan beyanda bulunma, uyuşturucu ve alkol bağımlılığı ve akıl hastalığı gibi durumlar subay ve astsubayların güvenlik soruşturmasını olumsuz etkileyebilir. Subay ve astsubay adaylarının, güvenlik soruşturmasını etkileyebilecek her türlü husustan kaçınmaları önemlidir.

İNTERNET GEÇMİŞİNİN GÜVENLİK SORUŞTURMASINA ETKİSİ VAR MIDIR?

İnternet geçmişinin subay ve astsubay güvenlik soruşturmasına etkisi olabilir. Milli güvenliğe ve kamu düzenine tehdit oluşturan içerikler, yasa dışı faaliyetleri teşvik eden içerikler, nefret söylemi ve şiddet içerikleri gibi internet geçmişindeki uygunsuz içerikler, adayın güvenlik soruşturmasından olumsuz sonuç alma riskini artırabilir. Ancak her uygunsuz içerik, olumsuz sonuç anlamına gelmez. Adayın makul bir açıklama yapabilmesi önemlidir. Dolayısıyla subay ve astsubayların güvenlik soruşturmasında, internet geçmişi tek kriter değildir.

SUBAY VE ASTSUBAY GÜVELİK SORUŞTURMASI İŞLEMİ NE KADAR SÜRER?

Subay ve astsubay güvenlik soruşturması için yasal bir süre sınırı belirlenmemiştir. Süre, adayın geçmişi, yakın çevresi, ikamet ettiği yer ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Genellikle arşiv araştırması 40 güne kadar, yerinde araştırma 15-20 gün, mülâkat ise 1-2 gün sürer. Ancak yoğunluk veya ek araştırma ihtiyacı gibi durumlarda süre uzayabilir.

MSÜ GÜVENLİK SORUŞTURMASI NEDİR?

MSÜ güvenlik soruşturması, Milli Savunma Üniversitesi’ne (MSÜ) bağlı subay ve astsubay adaylarının milli güvenliğe ve kamu düzenine tehdit oluşturup oluşturmadığını belirlemek için yapılan bir araştırmadır. Arşiv araştırması, yerinde araştırma ve mülâkat olmak üzere üç aşamadan oluşur. Adayın adli sicil kaydı, aile ve yakın çevrenin görüşleri, işyeri ve eğitim kurumlarından görüş gibi bilgiler değerlendirilir. Tüm bilgiler gizli tutulur.

SUBAY VE ASTSUBAY GÜVENLİK SORUŞTURMASININ SONUÇLARI NELERDİR?

Subay ve astsubayların güvenlik soruşturması, sonucunda olumlu veya olumsuz sonuca göre işlem yapılır. Adayın milli güvenliğe ve kamu düzenine tehdit olup olmadığı değerlendirildikten sonra herhangi bir tehdit ile karşılaşılmadığında sonuç olumlu olacak ve başvuran aday bu olumlu sonuç ile birlikte MSÜ’ye kabul edilecektir. Olumsuz sonuçta ise aday kabul edilmez. Ancak bu olumsuz sonuçlara itiraz edilebilir. Adayın 60 gün içinde olumsuz sonuca itiraz etmesi gereklidir.

YAPILAN SORUŞTURMANIN SONUÇLARI NASIL ÖĞRENİLİR?

Subay ve astsubay, güvenlik soruşturması sonuçlarını Milli Savunma Bakanlığı’ndan öğrenebilirler. Sonuçlar, adayların e-devlet hesaplarına veya ikamet adreslerine tebligat yoluyla gönderilir. Adaylar ayrıca, Milli Savunma Bakanlığı’nın personel temsilcilikleri veya il/ilçe askerlik şubelerine başvurarak da sonuçları öğrenebilirler.

SUBAY VE ASTSUBAY GÜVENLİK SORUŞTURMASI OLUMLU SONUÇLANINCA NE OLUR?

Subay ve astsubay güvenlik soruşturması olumlu sonuçlanırsa, aday MSÜ’ye kabul edilir. Kabul edilen adaylar, eğitim ve öğretime başlarlar. Eğitim süresi, subay adayları için 4 yıl, astsubay adayları için 2-3 yıldır. Eğitim sonunda başarılı olan adaylara, subay veya astsubay rütbesi ile Türk Silahlı Kuvvetleri’nde (TSK) görevlendirme yapılır.

GÜVENLİK SORUŞTURMASI OLUMSUZ SONUÇLANANLAR NE YAPMALIDIR?

Subay ve astsubay güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanan adaylar, itiraz hakkına sahiptir. İtiraz dilekçesi, tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içinde Milli Savunma Bakanlığı’na yazılı olarak yapılmalıdır. Dilekçede, olumsuz sonuca itiraz gerekçeleri ve deliller sunulmalıdır. İtiraz dilekçesinde; adayın kimlik bilgileri (ad, soyad, T.C. kimlik numarası), güvenlik soruşturması takip numarası, olumsuz sonuca itiraz gerekçeleri, deliller (belgeler, tanık beyanları vb.), imzanın bulunması gerekir. Bu dilekçeden sonra itirazın değerlendirilmesi aşamasına geçilir.

Bu aşama ilgili idarenin itirazı değerlendirdiği aşamadır. İlgili idare olan Milli Savunma Bakanlığı, itiraz dilekçesini ve delilleri inceleyerek nihai bir karar verir. Bu nihai karar adaya tebligat yolu ile bildirilir. İtirazın reddedilmesi halinde ise, aday idari dava açabilir. İdari dava ise yetkili idari mahkemede açılır. Dava dilekçesinde, idari işlemin hukuka aykırı olduğu gerekçesi ile birlikte deliller sunularak yetkili idari mahkemede dava açılır.

GÜVENLİK SORUŞTURMASININ NEDEN OLUMSUZ SONUÇLANDIĞINI ÖĞRENEBİLİR MİYİM?

Subay ve astsubay güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanan adaylar, tam olarak neden olumsuz sonuçlandığını Milli Savunma Bakanlığı’ndan öğrenemezler. Bakanlık, gizlilik ve güvenlik gerekçesiyle bu bilgiyi adaylarla paylaşmaz. Ancak, adaylar itiraz dilekçesinde sunulan deliller ve idari dava aşamasında yapılan incelemeler doğrultusunda olumsuz sonuca dair bazı bilgiler elde edebilirler. Adayın başvurusunun olumsuz sonuçlanmasına sebep olabilecek durumları da yeniden gözden geçirmesi bu noktada faydalı olacaktır. Neticede yukarda başvurunun olumsuz sonuçlanmasına sebebiyet verecek haller; adli sicil kaydı, terör örgütü veya suç örgütü ile bağlantısı gibi durumlarda başvurunun olumsuz sonuçlanacağını açıklamıştık.

ANAYASA MAHKEMESİ SUBAY VE ASTSUBAYLAR HAKKINDA GÜVENLİK SORUŞTURMASI İPTAL KARARLARI

Anayasa Mahkemesi, 29.11.2019 ve 28.04.2020 tarihlerinde aldığı iki önemli kararla subay ve astsubayların güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması süreçlerini yeniden şekillendirdi. Bu kararlar, adayların temel hak ve özgürlüklerini gözeterek daha adil bir süreç oluşmasını sağladı. Mahkemenin ilk kararı, eş ve yakın akrabalarının terör örgütleriyle bağlantısının olması halinde adayın da güvenlik soruşturmasından başarısız sayılmasını öngören kanun hükmünü iptal etti. Bu sayede, masumiyet karinesi ve ailevi ilişkilere saygı gibi temel hak ve özgürlükler korunmuş oldu.

İkinci kararda ise güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması hakkında bilgi edinme ve itiraz etme haklarını kısıtlayan kanun maddesi iptal edildi. Bu sayede, adaylar süreç hakkında daha fazla şeffaflık ve hak sahibi oldular. Anayasa Mahkemesi’nin bu kararları, subay ve astsubay adaylarının güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması süreçlerinde daha fazla hak ve özgürlük sahibi olmalarını sağladı. Adaylar artık, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonuçlarına itiraz etme ve bilgi edinme hakkına sahip. Yeni bir güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kanunu hazırlanırken, Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararlarında belirtilen temel hak ve özgürlüklere önem verilecek. Yeni kanun yürürlüğe girene kadar, adayların süreçleri ilgili yönetmelikler ve idari uygulamalar doğrultusunda yürütülecek.

HARBİYE HUKUK BÜROSU İDARE HUKUKU AVUKATI HİZMETLERİMİZ

Harbiye Hukuk Bürosu olarak, idari işlemlere karşı dava açma, idari sözleşmelerden doğan uyuşmazlıkları çözme, kamulaştırma davalarında danışmanlık ve dava takibi, vergi davalarında mükelleflerin haklarını koruma, idari cezalara itiraz ve dava açma, memurların disiplin soruşturmaları ve emeklilik hakları gibi konularda hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti sunmaktadır. Ayrıca, belediyecilik hukuku ile ilgili imar planları, ruhsat işlemleri, yapı kullanma izinleri ve encümen kararları gibi konularda da danışmanlık ve dava takibi hizmeti vermekteyiz. Deneyimli ve uzman avukat kadromuz ile müvekkillerimizin idare hukuku ile ilgili her türlü sorununu çözmek için en yüksek özeni gösteriyoruz. Hukuki bir sorununuzla karşı karşıya kaldıysanız, idare hukuku alanında uzman bir avukata danışmanız haklarınızı korumanız için önemlidir.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Subaylık Güvenlik Soruşturmasında Nelere Bakılır?

Subay ve astsubay güvenlik soruşturmasında adayın kişiliği, geçmişi, ailevi ve siyasi bağlantıları, mali durumu ve suç geçmişi gibi birçok faktör incelenir.

Astsubaylık Soruşturması Ne Zaman Başlar?

Subay ve astsubaylık güvenlik soruşturması, adayların başvurusunun kabul edilmesi ve mülakatlarda başarılı olmasından sonra başlar.

MSÜ Soruşturmasında Aileye Bakılır Mı?

MSÜ subay ve astsubaylık güvenlik soruşturmasında aileye genellikle bakılmaz, ancak istisnai durumlarda ailenin durumu da değerlendirilebilir.

Güvenlik Soruşturmasından Kimler Geçemez?

Güvenlik soruşturmasından, devlete karşı suç işleyen, terör örgütleriyle bağlantılı olan, ahlaki açıdan uygunsuz davranışlarda bulunan veya mali açıdan riskli kişiler geçemez.

Babasının Adli Sicil Kaydı Olan Asker Olabilir Mi?

Babasının adli sicil kaydı olması, tek başına asker olmaya engel değildir. Güvenlik soruşturmasında babanın sicil kaydının ne tür bir suçtan kaynaklandığı, ne kadar zaman önce olduğu ve adayın bu suçla ilgisi gibi faktörler değerlendirilir.

Güvenlik Soruşturmasında WhatsApp Geçmişi İncelenir Mi?

Whatsapp geçmişi kesin olarak incelenir diyemeyiz, ancak bazı durumlarda incelenebilir. Bu durum, adayın güvenlik soruşturmasında riskli bir profil olarak değerlendirilmesine bağlıdır.

Astsubaylık Güvenlik Soruşturması Ne Kadar Sürer?

Subay ve astsubay güvenlik soruşturması ortalama 2-3 ay sürer, ancak bu süre adayın profiline ve soruşturmanın yoğunluğuna göre değişebilir.

Güvenlik Soruşturmasının Olumlu Olduğunu Nasıl Anlarız?

Güvenlik soruşturmasının olumlu olduğu adaylara genellikle bildirim yapılmaz. Adaylık sürecinin sorunsuz ilerlemesi ve herhangi bir olumsuzluk yaşanmaması, soruşturmanın olumlu olduğunun göstergesi olarak yorumlanabilir.

Rabia Aybala Özdamar