UNUTULMA HAKKI VE ŞARTLARI

Unutulma hakkı, bireyin internet ortamında yayınlanan ve kişilik haklarını zedeleyen bir içeriğin erişimden kaldırılmasını talep etme hakkıdır. Bu hak, dijital çağda bireyin özel hayatının gizliliğini, onur ve saygınlığını, geleceğine yeni bir sayfa açabilmesini sağlamak için önemli bir koruma aracıdır. Unutulma hakkı, anayasamızda ve kanunlarımızda açıkça düzenlenmemiş olsa da yargı kararları ile tanınmış ve uygulanmış bir haktır. Bu yazıda, unutulma hakkının tanımı, şartları, süresi, sınırları ve nasıl kullanılabileceği konularına değinilecektir.

UNUTULMA HAKKI NEDİR?

Unutulma hakkı, kişinin internet arama sonuçlarında kendisiyle ilgili çıkan haber, fotoğraf, video, bilgi gibi içeriklerin artık görünmemesini talep etme hakkıdır. Bu hak, kişinin özel hayatının gizliliği, kişisel verilerin korunması gibi temel haklarla ilişkilidir. Unutulma hakkı, anayasamızda ve kanunlarımızda açıkça düzenlenmemiş olsa da yargı kararları doğrultusunda tanınmış ve uygulanmış bir haktır. Unutulma hakkından faydalanmak için, ilgili arama motoruna veya veri sorumlusuna başvuruda bulunmak gerekir. Unutulma hakkı, her durumda mutlak bir hak değildir. Bazı istisnalar ve sınırlar söz konusu olabilir. Örneğin, tarihsel, istatistiksel, bilimsel, edebi, sanatsal veya gazetecilik amaçlarıyla işlenen kişisel veriler unutulma hakkının kapsamı dışında kalabilir.

İNTERNETTE UNUTULMA HAKKI NEDİR?

İnternette unutulma hakkı, kişilerin internet ortamında yer alan ve kendilerine ilişkin bilgilerin (haber, fotoğraf, video, ses kaydı vb.) kaldırılmasını veya arama motorlarında gösterilmemesini isteme hakkıdır. Bu hak, kişilerin şeref, itibar, kişisel veriler ve özel hayatın gizliliği gibi değerlerini korumayı amaçlar. Unutulma hakkının kullanılabilmesi için, internet üzerindeki bilginin güncelliğini yitirmiş olması, haber değeri veya kamu yararı taşımaması ve kişinin maddi veya manevi zarara uğramasına neden olması gerekmektedir.

UNUTULMA HAKKININ ŞARTLARI

Unutulma hakkı, internet üzerinde yer alan ve kişinin şeref, itibar, kişisel veriler ve özel hayatın gizliliği gibi değerlerini korumayı amaçlayan bir haktır. Unutulma hakkından faydalanabilmek için, aşağıdaki şartların birlikte gerçekleşmesi gerekir:

• Kişinin internet üzerinde yer alan bilgileri, kendisine zarar veren, güncelliğini yitirmiş, haber değeri veya kamu yararı taşımayan, hukuka ve dürüstlük kuralına uygun olmayan bilgiler olmalıdır.
• Kişinin internet üzerinde yer alan bilgilerinin kaldırılmasını veya arama motorlarında gösterilmemesini talep etmesi için, bu bilgilerin kendisine ait olması veya kendisiyle ilgili olması gerekmektedir.
• Kişinin internet üzerinde yer alan bilgilerinin kaldırılmasını veya arama motorlarında gösterilmemesini talep etmesi için, bu bilgilerin kendisinin rızası dışında paylaşılmış olması gerekmektedir.
• Kişinin internet üzerinde yer alan bilgilerinin kaldırılmasını veya arama motorlarında gösterilmemesini talep etmesi için, bu bilgilerin başkalarının temel hak ve özgürlüklerine aykırı olmaması gerekmektedir.

Unutulma hakkının kullanılması, her durumda mutlak bir hak değildir. Bu hakkın kullanımı, ifade özgürlüğü, basın özgürlüğü, haber alma hürriyeti, kamu yararı gibi değerlerle dengelenmelidir.

AVRUPA HUKUKUNDA UNUTULMA HAKKI

Unutulma hakkı yargı mercilerinin önüne ilk kez Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın (ABAD) 13.05.2014 tarihli Google İspanya kararı (Avrupa Birliği Adalet Divanı,13.05.2014, K.131-12) ile gelmiştir. Karardan sonra birçok Avrupa ülkesinde unutulma hakkı gündeme gelmiştir. Bu kararda, ABAD, arama motorlarının, kişisel verilerin işlenmesinden sorumlu veri sorumlusu olarak kabul edildiğini ve ilgili kişilerin, kendileriyle ilgili çıkan sonuçların indeksten çıkarılmasını talep edebileceklerini hükme bağlamıştır. Bu karar, unutulma hakkının tanınması ve uygulanması için bir dönüm noktası olmuştur.

ABAD’nin bu kararından sonra, Avrupa Birliği, 2016 yılında Genel Veri Koruma Tüzüğü’nü (GDPR) kabul etmiştir. GDPR, unutulma hakkını 17. maddede düzenlemiş ve kişisel verilerin silinmesi için belirli koşullar ve istisnalar öngörmüştür. GDPR, unutulma hakkının kapsamını ve uygulama şeklini belirginleştirmiş ve bu hakkın kullanımını kolaylaştırmıştır.

GDPR’nin yürürlüğe girmesinden sonra, ABAD, unutulma hakkı ile ilgili çeşitli kararlar vermiştir. Örneğin, 2019 yılında verdiği bir kararda, ABAD, unutulma hakkının sadece Avrupa Birliği üyesi ülkelerde geçerli olduğunu ve arama motorlarının, bu hakkı, Avrupa Birliği dışındaki ülkelerde uygulamak zorunda olmadığını belirtmiştir. Ayrıca, 2020 yılında verdiği bir kararda, ABAD, unutulma hakkının, ifade özgürlüğü ve bilgi edinme hakkı ile dengelenmesi gerektiğini ve bu nedenle, siyasi, kültürel veya sanatsal öneme sahip kişilerin unutulma hakkı taleplerinin daha sınırlı değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamıştır.

Unutulma hakkının Avrupa’da gelişimi, hem ABAD’nin hem de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) verdiği kararlarla devam etmektedir. AİHM, unutulma hakkını, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 8. maddesinde düzenlenen özel hayata saygı hakkının bir parçası olarak görmekte ve bu hakkın, diğer hak ve özgürlükler ile dengeli bir şekilde uygulanmasını istemektedir. AİHM, unutulma hakkı ile ilgili olarak, özellikle hükümlülerin, adli sicil kayıtlarının ve ceza infaz süreçlerinin internet ortamında yayılmasını engelleyen kararlar vermiştir.

TÜRK HUKUKUNDA UNUTULMA HAKKI

Türk hukukunda unutulma hakkının gelişimi, özellikle Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2015 yılında verdiği bir kararla başlamıştır (YHGK, 17.06.2015, E. 2014/4-56, K. 2015/1679). Bu kararda, Yargıtay, unutulma hakkını tanımış ve Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın (ABAD) 2014 yılında verdiği kararına atıfta bulunmuştur. Bu kararda, ABAD, arama motorlarının, kişisel verilerin işlenmesinden sorumlu veri sorumlusu olarak kabul edildiğini ve ilgili kişilerin, kendileriyle ilgili çıkan sonuçların indeksten çıkarılmasını talep edebileceklerini hükme bağlamıştır.

Yargıtay’ın bu kararından sonra, Türkiye’de unutulma hakkı ile ilgili olarak 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’da  2016 yılında bir değişiklik yapılmıştır. Bu değişiklikle, internet ortamında yer alan içeriklerin yayından kaldırılması veya erişimin engellenmesi için bireylerin başvuru yapabileceği bir mekanizma oluşturulmuştur. Bu mekanizma, unutulma hakkının Türk hukukunda uygulanmasına imkan sağlamıştır.

Türkiye’de unutulma hakkı ile ilgili olarak Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun 2016 yılında yürürlüğe girmesi de önemli bir gelişmedir. Bu kanun, kişisel verilerin silinmesi, yok edilmesi veya anonim hale getirilmesi hakkını düzenlemiş ve bu hakkın kullanılması için belirli koşullar ve istisnalar öngörmüştür. Bu kanun, unutulma hakkının kapsamını ve uygulama şeklini belirginleştirmiş ve bu hakkın kullanımını kolaylaştırmıştır.

Türkiye’de unutulma hakkının gelişimi, hem yargı kararları hem de idari kararlar ve yönlendirici rehberler ile devam etmektedir. Örneğin, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, 2018 yılında unutulma hakkı ile ilgili bir rehber yayınlamış ve bu hakkın nasıl kullanılacağına dair açıklamalarda bulunmuştur. Ayrıca, Kişisel Verileri Koruma Kurumu, unutulma hakkı ile ilgili olarak çeşitli kararlar vermiş ve bu hakkın uygulanmasında dikkat edilmesi gereken hususlara değinmiştir.

UNUTULMA HAKKININ SINIRI NEDİR?

Unutulma hakkının sınırı, kişisel verilerin silinmesi talebinin, diğer hak ve özgürlükler ile çatıştığı durumlarda belirlenir. Unutulma hakkı, mutlak bir hak değildir ve bazı istisnaları vardır. Örneğin, kamunun bilgilendirilmesi, ifade özgürlüğü, bilimsel veya tarihsel araştırma gibi amaçlarla kişisel verilerin işlenmesi gerekiyorsa, unutulma hakkı kullanılamaz. Ayrıca, siyasi, kültürel veya sanatsal öneme sahip kişilerin unutulma hakkı talepleri, daha sınırlı değerlendirilir.

Unutulma hakkının sınırı, her somut olayda farklılık gösterebilir. Bu nedenle, unutulma hakkının kullanımında, veri sorumluları, veri işleyenler ve veri sahipleri arasında uyumlu bir işbirliği gerekmektedir. Unutulma hakkının uygulanmasında, hem yargı kararları hem de idari kararlar ve yönlendirici rehberler dikkate alınmalıdır. Unutulma hakkının sınırı, kişilik haklarının korunması ile diğer hak ve özgürlükler arasında dengeli bir şekilde belirlenmelidir.

YARGITAY KARARLARINDA UNUTULMA HAKKI KAPSAMI

Yargıtay kararlarında unutulma hakkı kapsamı, özellikle Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2015 yılında verdiği bir kararla belirlenmiştir (YHGK, 17.06.2015, E. 2014/4-56, K. 2015/1679). Bu kararda, Yargıtay, unutulma hakkını tanımış ve Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın 2014 yılında verdiği kararına atıfta bulunmuştur. Bu kararda, arama motorlarının, kişisel verilerin işlenmesinden sorumlu veri sorumlusu olarak kabul edildiği ve ilgili kişilerin, kendileriyle ilgili çıkan sonuçların indeksten çıkarılmasını talep edebilecekleri hükme bağlanmıştır.

Yargıtay’ın bu kararına göre, unutulma hakkının kapsamı, kişinin geçmişte yaşadığı ve günümüz teknolojisi kullanımı ile dijital hafızada yer tutan bilgilerin, arşivlenmesinde üstün bir kamu yararı olmadığı müddetçe makul sürede unutulmasını, toplum tarafından öğrenilmesini hatırlanılmasını istemediği bu tür kişisel verilerin silinmesini ve yayınlanmasının önlenmesini isteme hakkı olarak tanımlanmıştır. Bu hakkın kullanılmasında, kişilik hakkının korunması ile diğer hak ve özgürlükler arasında dengeli bir şekilde değerlendirme yapılması gerektiği belirtilmiştir.

Yargıtay’ın bu kararından sonra, unutulma hakkı ile ilgili olarak Türkiye’de çeşitli dava ve kararlar ortaya çıkmıştır. Yargıtay kararlarında, unutulma hakkının kapsamı ile ilgili bazı örnekler şunlardır:

Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2018/1029 E. 2019/113 K. sayılı kararında, davacının, kendisi hakkında yargılanma sürecinde internet ortamında yayınlanan haberlerin, yargılama sonucunda beraat etmesi nedeniyle, unutulma hakkı kapsamında kaldırılmasını talep ettiği, mahkemece ise, davacının kamu görevlisi olması, haberlerin kamu yararına ve güncelliğine sahip olması, haberlerin gerçekliğinin sorgulanmaması gibi gerekçelerle, davanın reddine karar verildiği görülmüştür. Yargıtay, mahkeme kararını onamış ve unutulma hakkının kullanımında, kişinin özel hayatı ile kamu yararının dengelenmesi gerektiğini belirtmiştir.

Yargıtay 4. Hukuk Dairesi’nin 2017/1112 E. 2018/103 K. sayılı kararında, davacının, kendisi hakkında 2009 yılında internet ortamında yayınlanan ve ceza yargılaması sonucunda beraat ettiği bir haberin, unutulma hakkı kapsamında kaldırılmasını talep ettiği, mahkemece ise, haberin gerçekliği, güncelliği, kamu yararına olması gibi gerekçelerle, davanın reddine karar verildiği görülmüştür. Yargıtay, mahkeme kararını bozmuş ve unutulma hakkının kullanımında, haberin yayınlanma süresi, kişinin tanınmışlığı, haberin kişilik haklarına verdiği zarar gibi hususların da dikkate alınması gerektiğini belirtmiştir.

Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2016/1090 E. 2017/116 K. sayılı kararında, davacının, kendisi hakkında 2008 yılında internet ortamında yayınlanan ve ceza yargılaması sonucunda beraat ettiği bir haberin, unutulma hakkı kapsamında kaldırılmasını talep ettiği, mahkemece ise, haberin gerçekliği, güncelliği, kamu yararına olması gibi gerekçelerle, davanın reddine karar verildiği görülmüştür. Yargıtay, mahkeme kararını bozmuş ve unutulma hakkının kullanımında, haberin yayınlanma süresi, kişinin tanınmışlığı, haberin kişilik haklarına verdiği zarar gibi hususların da dikkate alınması gerektiğini belirtmiştir.

Bu örneklerden de anlaşılacağı üzere, Yargıtay kararlarında, unutulma hakkının kapsamı, somut olayın özelliklerine göre değişkenlik göstermektedir. Unutulma hakkının kullanımında, kişinin özel hayatı, onur ve saygınlığı ile kamu yararının dengelenmesi gerektiği, ayrıca, haberin niteliği, yayınlanma amacı, yayınlanma süresi, yayınlanan kişinin tanınmışlığı, içeriğin kişilik haklarına verdiği zarar gibi kriterlerin gözetilmesi gerektiği Yargıtay tarafından vurgulanmıştır.

UNUTULMA HAKKI BİR İNSAN HAKKI MIDIR?

Unutulma hakkı, kişinin internet ortamında kendisiyle ilgili bilgilerin silinmesini veya erişiminin engellenmesini talep etme hakkıdır. Bu hak, özel hayatın gizliliği, kişisel verilerin korunması ve bilgilendirme otonomisi gibi temel haklarla ilişkilidir. Ancak unutulma hakkı, anayasamızda veya kanunlarımızda açıkça düzenlenmiş bir hak değildir. Bu nedenle, bu hakkın bir insan hakkı olarak kabul edilip edilmediği tartışmalı bir konudur.

Bazı görüşlere göre, unutulma hakkı, bireyin maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamakla yükümlü olan devletin anayasal bir yükümlülüğüdür. Bu görüşe göre, unutulma hakkı, bireyin geleceğe yeni bir sayfa açabilmesi adına geçmişte yaşadığı olumsuz olayların dijital arşivlerden kaldırılmasını talep etme hakkıdır. Dolayısıyla, unutulma hakkı, bir insan hakkı olarak görülmelidir.

Diğer görüşlere göre ise, unutulma hakkı, haber alma hürriyeti, basın hürriyeti, ifade özgürlüğü ve kamunun bilgi edinme hakkı gibi diğer temel haklarla çatışma halindedir. Bu görüşe göre, unutulma hakkı, gerçeği yansıtan ve hukuka uygun olarak yayınlanmış bilgilerin silinmesini veya erişiminin engellenmesini talep etmek anlamına gelir. Bu da toplumun geçmişten ders çıkarma, tarihi hatırlama ve geleceği şekillendirme hakkını ihlal eder. Bu nedenle, unutulma hakkı, bir insan hakkı olarak görülmemelidir.

Sonuç olarak, unutulma hakkının bir insan hakkı olup olmadığı, farklı bakış açılarına göre değişebilen bir sorudur. Bu sorunun kesin bir cevabı yoktur. Ancak, unutulma hakkının kullanımı ve sınırları konusunda uluslararası ve ulusal düzeyde yasal düzenlemeler yapılması, bu hakkın tanınması ve korunması açısından önemlidir.

ÇOCUĞUN UNUTULMA HAKKI VAR MIDIR?

Çocuğun unutulma hakkı, çocuğun kişisel verilerinin, özel hayatının, onur ve saygınlığının korunması hakkıdır. Bu hak, çocuğun sosyal medyada veya internet ortamında paylaşılan ses, resim, görüntü veya haberlerin silinmesini veya erişiminin engellenmesini talep etmesini sağlar. Bu şekilde, çocuğun geçmişte yaşadığı veya maruz kaldığı olayların gelecekte kendisine zarar vermesinin önüne geçilir.

Çocuğun unutulma hakkı, Türk hukukunda ayrı ve özel bir yasal düzenleme içerisinde yer almamaktadır. Ancak Anayasa ve yasal mevzuatlarda bu hakka ilişkin düzenlemeler bulunmaktadır. Ayrıca, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü (GDPR) ve Anayasa Mahkemesi ile Yargıtay’ın bazı kararları, çocuğun unutulma hakkını güvence altına almaktadır.

UNUTULMA HAKKI HANGİ ŞARTLARDA KULLANILIR?

Unutulma hakkı, internet ortamında yer alan kişisel verilerin silinmesini veya erişiminin engellenmesini talep etme hakkıdır. Bu hak, kişinin şeref ve itibarının korunması, özel hayatın gizliliği ve kişisel verilerin korunması gibi temel haklara dayanmaktadır.

Unutulma hakkından faydalanabilmek için aşağıdaki şartların gerçekleşmesi gerekmektedir:

• Kişisel verilerin hukuka aykırı olarak veya rızaya dayalı olarak işlenmiş olması,
• Kişisel verilerin belirli, açık ve meşru amaçlarla toplanmamış olması,
• Kişisel verilerin toplanma amacıyla bağdaşmayacak şekilde işlenmiş veya kullanılmış olması,
• Kişisel verilerin saklanmasına gerek kalmamış olması,
• Kişisel verilerin sahibinin saklanmasına rızası olmaması.

Bu şartlardan herhangi biri varsa, kişi ilgili veri sorumlusuna başvurarak unutulma hakkını talep edebilir. Veri sorumlusu, başvuruyu en geç 30 gün içinde değerlendirerek sonuçlandırmak zorundadır. Başvuru reddedilirse veya sonuç alınamazsa, kişi Kişisel Verileri Koruma Kurumu’na şikayette bulunabilir.

Unutulma hakkı, mutlak bir hak değildir. Bu hakkın kullanılması, başkalarının hak ve özgürlüklerine, kamunun yüksek yararına veya tarihsel, bilimsel veya kültürel değere sahip verilere zarar vermemelidir. Bu nedenle, unutulma hakkı talepleri, her somut olayın özelliklerine göre değerlendirilmelidir.

UNUTULMA HAKKI VE ANAYASA MAHKEMESİ’NE BİREYSEL BAŞVURU

Unutulma hakkı, internet ortamında yer alan kişisel verilerin silinmesini veya erişiminin engellenmesini talep etme hakkıdır. Bu hak, kişinin şeref ve itibarının korunması, özel hayatın gizliliği ve kişisel verilerin korunması gibi temel haklara dayanmaktadır.

Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru ise, Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde güvence altına alınan temel hak ve özgürlüklerin ihlal edildiği iddiasıyla yapılan bir yargı yoludur. Bu yola başvurabilmek için, ihlal edildiği iddia edilen hakkın hem Anayasa’da hem de Sözleşme’de koruma altına alınmış olması ve olağan kanun yollarının tüketilmiş olması gerekir.

Bu bağlamda, unutulma hakkının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapılabilir. Çünkü, unutulma hakkı, Anayasa’nın 5, 17, 20 ve 25. maddelerinde düzenlenen insanın maddi ve manevi varlığını serbestçe geliştirme hakkı, şeref ve itibarın korunması hakkı, kişisel verilerin korunması hakkı ve düşünce ve kanaatleri açıklamaya zorlanamama hakkı gibi anayasal haklarla doğrudan bağlantılı bir haktır. Bu nedenle, unutulma hakkının ihlali halinde, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapılabilir.

Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapılabilmesi için, unutulma hakkının ihlal edildiği iddiasıyla, öncelikle olağan kanun yollarının tüketilmesi gerekmektedir. Bu amaçla, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’un 9. maddesinde düzenlenen erişim engeli usulüne başvurulmalıdır. Bu usule göre, kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden kişiler, doğrudan sulh ceza hakimine başvurarak içeriğe erişimin engellenmesini isteyebilirler.

Sulh ceza hakimi, başvuruyu 24 saat içinde karara bağlar ve kararını Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na gönderir. Bu kurumlar da kararı 4 saat içinde uygularlar. Erişim engeli kararına karşı, kararın tebliği tarihinden itibaren 15 gün içinde sulh ceza hakimliğine itiraz edilebilir. İtiraz, aynı hakim tarafından 48 saat içinde incelenir ve karara bağlanır. Bu karar kesindir ve temyiz edilemez.

Olağan kanun yollarının tüketilmesinden sonra, unutulma hakkının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapılabilir.

UNUTULMA HAKKI VE İÇERİĞE ERİŞİMİN İNTERNET ORTAMINDAN KALDIRILMASINI İSTEME

Unutulma hakkı ve içeriğe erişimin internet ortamından kaldırılmasını isteme hakkı, internet ortamında yer alan kişisel verilerin silinmesini veya erişiminin engellenmesini talep etme haklarıdır. Bu haklar, kişinin şeref ve itibarının korunması, özel hayatın gizliliği ve kişisel verilerin korunması gibi temel haklara dayanmaktadır.

Unutulma hakkı ve içeriğe erişimin internet ortamından kaldırılmasını isteme hakkı arasında bazı farklar vardır. Unutulma hakkı, internet ortamında yer alan olan içeriğin arama motorlarında listelenmemesini (delisting) talep etme hakkıdır. Bu şekilde, içeriğe erişim zorlaştırılır, ancak tamamen ortadan kaldırılmaz. İçeriğe erişimin internet ortamından kaldırılmasını isteme hakkı ise, içeriğin kaynağından silinmesini veya erişiminin tamamen engellenmesini talep etme hakkıdır. Bu şekilde, içeriğe erişim imkansız hale gelir.

Unutulma hakkı ve içeriğe erişimin internet ortamından kaldırılmasını isteme hakkından faydalanabilmek için aşağıdaki şartların gerçekleşmesi gerekmektedir:

• Kişisel verilerin hukuka aykırı olarak veya rızaya dayalı olarak işlenmiş olması,
• Kişisel verilerin belirli, açık ve meşru amaçlarla toplanmamış olması,
• Kişisel verilerin toplanma amacıyla bağdaşmayacak şekilde işlenmiş veya kullanılmış olması,
• Kişisel verilerin saklanmasına gerek kalmamış olması,
• Kişisel verilerin sahibinin saklanmasına rızası olmaması.

Bu şartlardan herhangi biri varsa, kişi ilgili veri sorumlusuna başvurarak unutulma hakkı veya içeriğe erişimin internet ortamından kaldırılmasını isteme hakkını talep edebilir. Veri sorumlusu, başvuruyu en geç 30 gün içinde değerlendirerek sonuçlandırmak zorundadır. Başvuru reddedilirse veya sonuç alınamazsa, kişi Kişisel Verileri Koruma Kurumu’na şikayette bulunabilir.

İçeriğe erişimin kaldırılması için bir diğer yol ise 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’un 9. maddesinde düzenlenen erişim engeli usulüne başvurulmasıdır. Aynı kanunun 9. maddesinde, kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden gerçek ve tüzel kişiler ile kurum ve kuruluşların, doğrudan sulh ceza hâkimine başvurarak içeriğe erişimin engellenmesini isteyebileceği belirtilmiştir. Ayrıca, içerik sağlayıcısına veya yer sağlayıcısına başvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasını istemek de mümkündür.

UNUTULMA HAKKI VE İNDEKSTEN ÇIKARMA TALEBİ

Unutulma hakkı ve indeksten çıkarma talebi, internet ortamında yer alan kişisel verilerin silinmesini veya erişiminin engellenmesini talep etme haklarıdır. Bu haklar, kişinin şeref ve itibarının korunması, özel hayatın gizliliği ve kişisel verilerin korunması gibi temel haklara dayanmaktadır.

Unutulma hakkı, internet ortamında yer alan olan içeriğin arama motorlarında listelenmemesini (delisting) talep etme hakkıdır. Bu şekilde, içeriğe erişim zorlaştırılır, ancak tamamen ortadan kaldırılmaz. İndeksten çıkarma talebi ise, içeriğin kaynağından silinmesini veya erişiminin tamamen engellenmesini talep etme hakkıdır. Bu şekilde, içeriğe erişim imkansız hale gelir.

Unutulma hakkı ve indeksten çıkarma talebinden faydalanabilmek için aşağıdaki şartların gerçekleşmesi gerekmektedir:

• Kişisel verilerin hukuka aykırı olarak veya rızaya dayalı olarak işlenmiş olması,
• Kişisel verilerin belirli, açık ve meşru amaçlarla toplanmamış olması,
• Kişisel verilerin toplanma amacıyla bağdaşmayacak şekilde işlenmiş veya kullanılmış olması,
• Kişisel verilerin saklanmasına gerek kalmamış olması,
• Kişisel verilerin sahibinin saklanmasına rızası olmaması.

Bu şartlardan herhangi biri varsa, kişi veri sorumlusu olan ilgili arama motoruna başvurarak unutulma hakkı veya indeksten çıkarmayı talep edebilir. Bu başvuru, arama motoru işletmecisinin kendi politikalarına göre değerlendirilir ve kabul veya reddedilir.

HARBİYE HUKUK BÜROSU UNUTULMA HAKKI BAŞVURUSU HİZMETLERİMİZ

Harbiye Hukuk Bürosu olarak, unutulma hakkı başvurusu yapmak isteyen müvekkillerimize, başvuru sürecinin her aşamasında hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti vermekteyiz. Başvuru öncesi, başvuru sırası ve başvuru sonrası, müvekkillerimizin haklarını korumak ve çıkarlarını savunmak için gerekli tüm hukuki işlemleri yapmaktayız.

Unutulma hakkı, mutlak bir hak değildir. Dolayısıyla hakkın kullanılması, başkalarının hak ve özgürlüklerine, kamunun yüksek yararına zarar vermemelidir. Bu nedenle, unutulma hakkının her somut olayın özelliklerine göre değerlendirilmesi gerektiğinden alanında uzman bir avukat aracılığı ile süreci takip etmek faydalı olacaktır.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Türkiye’de Unutulma Hakkı Var Mı?

Türkiye’de unutulma hakkı, açıkça düzenlenmiş bir hak olmamakla birlikte, yargı kararları ve Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nu kapsamında tanınmış bir haktır. Unutulma hakkı, internet ortamında yer alan kişisel verilerin silinmesini veya erişiminin engellenmesini talep etme hakkıdır. Bu hak, kişinin şeref ve itibarının korunması, özel hayatın gizliliği ve kişisel verilerin korunması gibi temel haklara dayanmaktadır.

Unutulma Hakkı Temel Hak Mıdır?

Unutulma hakkı, anayasamızda ve kanunlarımızda açıkça düzenlenmiş bir hak olmamakla birlikte,kişinin şeref ve itibarının korunması, özel hayatın gizliliği ve kişisel verilerin korunması gibi temel haklara dayanmaktadır. Bu nedenle, unutulma hakkı, temel hakların bir uzantısı olarak görülebilir.

Unutulma Hakkı Neleri Kapsar?

Unutulma hakkı, internet ortamında yer alan kişisel verilerin silinmesini veya erişiminin engellenmesini talep etme hakkıdır. Bu hak, kişinin şeref ve itibarının korunması, özel hayatın gizliliği ve kişisel verilerin korunması gibi temel haklara dayanmaktadır.

Unutulma hakkı neleri kapsar sorusunun cevabı, her somut olayın özelliklerine göre değişebilir. Ancak, genel olarak unutulma hakkı, aşağıdaki durumları kapsar:

• Kişinin adıyla ilgili çıkan haber, fotoğraf, video, belge gibi verilerin arama motorlarında listelenmemesini (delisting) talep etme,
• Kişinin adıyla ilgili çıkan verilerin kaynağından silinmesini veya erişiminin tamamen engellenmesini (deletion) talep etme,
• Kişinin adıyla ilgili çıkan verilerin anonim hale getirilmesini (anonymization) talep etme.

Unutulma Hakkı Sadece Gerçek Kişiler İçin Midir?

Unutulma hakkı, internet ortamında yer alan kişisel verilerin silinmesini veya erişiminin engellenmesini talep etme hakkıdır. Bu hak, kişinin şeref ve itibarının korunması, özel hayatın gizliliği ve kişisel verilerin korunması gibi temel haklara dayanmaktadır.

Unutulma hakkı, mevcut düzenlemeler çerçevesinde yalnızca gerçek kişiler için geçerlidir. Tüzel kişiler, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında kişisel veri sahibi olamazlar. Ancak, tüzel kişiler de internet ortamında bulunan ve itibarını zedeleyen verilerinin kaldırılmasını talep edebilir. Bu talep, İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’un 9. maddesi uyarınca yargı yoluna başvurarak yapılabilir.

Tüzel Kişiler Unutulma Hakkından Yararlanabilir Mi?

Tüzel kişiler, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında kişisel veri sahibi olamazlar. Ancak, tüzel kişiler de internet ortamında bulunan ve itibarını zedeleyen verilerinin kaldırılmasını talep edebilir. Bu talep, İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’un 9. maddesi uyarınca yargı yoluna başvurarak yapılabilir.

Unutulma Hakkı Süresi Var Mıdır?

Unutulma hakkının süresi somut olayın özelliklerine göre değişebilmektedir. Genel olarak, yayınlanan bilginin güncelliğini yitirmesi, toplumsal yarar taşımaması, kişinin özel hayatına müdahale niteliği taşıması ve kişinin lehine zamanaşımı süresinin dolması gibi kriterler unutulma hakkının kullanılabilmesi için değerlendirilmektedir. Bu kriterlerin varlığı halinde, kişi ilgili arama motoruna veya veri sorumlusuna başvurarak unutulma hakkını talep edebilir. Bu talep reddedilirse, idari veya yargısal yollara başvurulabilir.

Unutulma Hakkı Nasıl Kullanılır?

Unutulma hakkı, internet arama sonuçlarında kendinizle ilgili istemediğiniz bilgilerin kaldırılmasını talep etme hakkıdır. Bu hak, Türkiye’de Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve ilgili mevzuatlarla düzenlenmiştir. Unutulma hakkını kullanmak için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:

• Öncelikle, unutulma hakkını talep etmek istediğiniz arama motoruna başvurun. Örneğin, Google
• Başvuru formunu doldurun ve hangi bilgilerin kaldırılmasını istediğinizi, neden istediğinizi ve bu bilgilerin hangi web sitelerinde yer aldığını belirtin.
• Başvurunuzu gönderin ve arama motorunun size geri dönmesini bekleyin. Arama motoru, başvurunuzu değerlendirip size olumlu ya da olumsuz bir yanıt verecektir.
• Eğer arama motoru başvurunuzu reddederse ya da cevap vermezse, Kişisel Verileri Koruma Kurumu’na (KVKK) şikayette bulunabilirsiniz. KVKK, başvurunuzu inceleyip arama motoruna gerekli işlemleri yapması için talimat verebilir.
• Eğer KVKK’dan da istediğiniz sonucu alamazsanız, yargı yoluna başvurabilirsiniz. Mahkeme, unutulma hakkınızın ihlal edildiğine karar verirse, arama motoruna bilgilerinizi kaldırması için emir verebilir.

Unutulma Hakkı İçin Nereye Başvurulur?

Unutulma hakkı, kişilerin internet ortamında kendilerine ilişkin yayınlanmış bilgileri sildirebilme veya erişimi engelleyebilme imkanı veren bir haktır. Unutulma hakkı başvurusu yapmak için öncelikle veri sorumlusu olan arama motorlarına (Google, Bing, Yandex vb.) talep iletilebilir. Arama motorlarından olumsuz yanıt alınması yahut yanıt alınmaması halinde ise Kişisel Verileri Koruma Kurumu’na şikayette bulunulabilir. Aynı zamanda İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’un 9. maddesi uyarınca yargı yoluna başvurulabilir.

Google Unutulma Hakkı Başvuru Nasıl Olur?

Google unutulma hakkı başvurusu, internet arama motorlarında yapılan aramalarda çıkan sonuçların kendi adıyla olan bağlantısının kesilmesini istemek için Google’a yapılan bir başvurudur. Bu başvuru, Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü (GDPR) ve Türkiye’de 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun kapsamında yapılabilir.

Google unutulma hakkı başvurusu yapmak için “Unutulma Hakkı’na Genel Bakış” sayfasında yer alan “Kişisel Verilerin Kaldırılmasıyla İlgili Talep Formu” eksiksiz bir şekilde doldurulmalıdır.

Google, başvurunuzu değerlendirirken, kişilik haklarınız ile haber alma hürriyeti, basın hürriyeti, ifade özgürlüğü gibi temel hak ve özgürlükler arasında bir denge kurmaya çalışır. Başvurunuzun sonucunu size e-posta yoluyla bildirir. Başvurunuzun reddedilmesi halinde, itiraz edebilir veya Kişisel Verileri Koruma Kurumu’na başvurabilirsiniz.

UNUTULMA HAKKI VE İÇERİĞE ERİŞİM ENGELLENMESİ TALEBİ DİLEKÇE ÖRNEĞİ

________________ SULH CEZA HAKİMLİĞİ’NE

TALEP EDEN      :

VEKİLİ                 : Av.

KONUSU             : 5651 sayılı Kanun kapsamında kişilik haklarına saldırı nedeniyle aşağıda verilen web sitesi URL adresine erişimin engellenmesi talebidir.

AÇIKLAMALAR :

1- Müvekkilim _______________’nın kişilik hakları, www.xyz.com adlı internet sitesinde yayınlanan bir haber ile ağır bir şekilde ihlal edilmiştir.

2- Söz konusu haberde, ___________________________gibi asılsız, yalan ve iftira niteliğinde iddialara yer verilmiştir.

3- Yapılan haberler hukuka aykırı olup, yukarıda verilen web sitesi URL adresine erişimin engellenmesi gerekmektedir. Çünkü bu haberler, müvekkilin kişilik haklarına, özel hayatın gizliliğine ve unutulma hakkına saldırı niteliğindedir. Bu haberler, müvekkilin toplum içindeki saygınlığını, itibarını ve sosyal yaşamını olumsuz etkilemektedir. Ayrıca, bu haberler, müvekkilin yargılanma sürecini de etkileyebilecek, kamuoyu baskısı oluşturabilecek ve adil yargılanma hakkını ihlal edebilecek niteliktedir. Bu nedenle, bu haberlerin internet ortamından silinmesi veya erişimin engellenmesi, müvekkilin temel hak ve özgürlüklerinin korunması açısından zorunludur.

4- 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’un 9. maddesi uyarınca, kişilik haklarına saldırı nedeniyle erişimin engellenmesi talebinde bulunulabileceği, bu talebin sulh ceza hakimliğine yapılacağı, sulh ceza hakiminin talebi en geç 24 saat içinde karara bağlayacağı ve kararın ilgili yerlere bildirileceği hükme bağlanmıştır.

5- Aynı kanunun 10. maddesi uyarınca, erişimin engellenmesi kararı verilmesi halinde, bu kararın gerekçesi ile birlikte ilgili içerik sağlayıcıya, yer sağlayıcıya, erişim sağlayıcıya ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna bildirileceği, ilgili içerik sağlayıcının veya yer sağlayıcının karara itiraz edebileceği, itirazın değerlendirilmesi sonucunda kararın kaldırılabileceği veya değiştirilebileceği belirtilmiştir.

6- Bu itibarla, müvekkilin kişilik haklarına, özel hayatın gizliliğine ve unutulma hakkına saldırı niteliğinde olan yukarıda belirtilen web sitesi URL adresine erişimin engellenmesi, bu mümkün değilse içeriğin kaldırılması, bu da mümkün değil ise yayın yasağı getirilmesi hususunda karar verilmesini talep ediyoruz.

HUKUKİ NEDENLER: 5651 sayılı yasa, sair ilgili mevzuat

DELİLLER                       : İhlalin gerçekleştiği web sitesinin URL adresleri ve ekran görüntüleri

SONUÇ VE İSTEM      : Yukarıda arz ve izah edilen nedenlerle, müvekkilin kişilik haklarına, özel hayatın gizliliğine ve unutulma hakkına saldırı niteliğinde olan yukarıda belirtilen web sitesi URL adresine erişimin engellenmesi, bu mümkün değilse içeriğin kaldırılması, bu da mümkün değil ise yayın yasağı getirilmesi hususunda karar verilmesini saygılarımızla arz ve talep ederiz. …/…/…

Adı Soyadı

Vekili Av.