GENEL KOLLUK (POLİS-JANDARMA-SAHİL GÜVENLİK) DİSİPLİN CEZALARINA İTİRAZ VE DAVA YOLU-2024

Genel Kolluk (Polis-Jandarma-Sahil Güvenlik) disiplin cezalarına itiraz ve dava yolu başlıklı makalemize başlamadan önce kolluk disiplin mevzuatına ilişkin kısa açıklama yapılmasının faydalı olacağını düşünüyoruz. 7068 sayılı Kanun öncesi polislere ilişkin disiplin hükümleri Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü ile düzenlenmiş iken Jandarma ve Sahil Güvenlik Komutanlığı’nın 15 Temmuz Ohal döneminde Ohal KHK’sı ile İçişleri Bakanlığına bağlanması sonrası 682 sayılı KHK ile Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname çıkarılmıştır. Tüzüğün dayanağı kanun maddesi Anayasa Mahkemesince iptal edilince polis, jandarma ve sahil güvenlik personelinin disiplin hükümlerine ilişkin 682 sayılı KHK 7068 sayılı kanunla düzenlenmiştir.

GENEL OLARAK DİSİPLİN CEZALARI

Devlet Memurlarına ilişkin disiplin hükümleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda düzenlenmiştir. Kolluk hizmetlerinin niteliği ve görevin gereklerine göre disiplin hükümlerinin ayrıntılı düzenlenmesi ihtiyacı nedeniyle ayrı bir kanunla düzenlenmiştir. 7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun özel kanun niteliğinde olup bu kanunda yer almayan hususlarda 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na atıf yapılmıştır.

GENEL KOLLUK (POLİS-JANDARMA-SAHİL GÜVENLİK) DİSİPLİN CEZALARI NELERDİR?

Genel Kolluk Disiplin cezaları, Kanunun 7. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre verilebilecek cezalar şunlardır:

• Uyarma cezası:Personele görevinin icrasında veya hal ve hareketlerinde daha dikkatli olması gerektiğinin yazı ile bildirilmesidir.
• Kınama cezası: Personele görevinin icrasında veya hal ve hareketlerinde kusurlu olduğunun yazı ile bildirilmesidir.
• Aylıktan kesme cezası:Disiplin cezası verilen personelin, fiilin ağırlık derecesine göre zam ve tazminatlar hariç brüt aylığından on beş günlüğe kadar kesinti yapılmasıdır. Ceza, aylığı tahakkuk ettiren birimce personelin aylığından kesilmek suretiyle yerine getirilir. Aylıktan kesme tam Türk Lirası üzerinden yapılır ve kuruşlar dikkate alınmaz.
• Kısa süreli durdurma: Personelin bulunduğu kademede ilerlemesinin dört, altı veya on ay süre ile durdurulmasıdır.
• Uzun süreli durdurma:Personelin bulunduğu kademede ilerlemesinin on iki, on altı, yirmi veya yirmi dört ay süre ile durdurulmasıdır.
• Meslekten çıkarma: Personelin emniyet, jandarma ve sahil güvenlik teşkilatlarında bir daha çalıştırılmamak üzere meslekten çıkarılmasıdır.
• Devlet memurluğundan çıkarma:Personelin bir daha Devlet memurluğuna atanmamak üzere memurluktan çıkarılmasıdır.

Kurumda geçmiş hizmetleri sırasında çalışmaları olumlu bulunan ve iyi veya çok iyi derecede değerlendirme puanı alan personel için verilecek cezalarda bir derece hafif olanı uygulanabilir.

Aylıktan kesme, kısa süreli durdurma ve uzun süreli durdurma cezalarının uygulanmasında, cezanın üst ve alt kademeleri ağır ya da hafif ceza sayılmaz.

Sözleşmeli subay, sözleşmeli astsubay ve uzman erbaşlar ile sözleşmeli erbaş ve sözleşmeli erlerin kendi kanunlarında düzenlenen meslekten ayırmayla ilgili hükümleri ayrıca uygulanır.

UYARMA CEZASINI GEREKTİREN HALLER

7068 Sayılı Kanun’un 8.maddesinde uyarma cezasını gerektiren haller şu şekilde düzenlenmiştir:

• Silahını, araç ve gerecini, giyim ve kuşamını temiz tutmamak, çalıştığı yerin temizliğine özen göstermemek.
• Yetkili makamlarca belirlenmiş tasarruf tedbirlerine riayet etmemek veya kullanımına sunulan kamu kaynaklarının kullanılmasında gösterilmesi gereken makul seviyedeki özeni göstermemek.
• İzinsiz veya kurumunca kabul edilebilir özrü olmaksızın belirli zamanda yapılması gereken faaliyetlere geç kalmak.
• Özürsüz veya izinsiz olarak mesaiye geç gelmek veya erken ayrılmak ya da günlük mesai saatlerine riayet etmemek.
• Nezaket kurallarına aykırı tavır ve davranışlarda bulunmak.
• Emrin icrası veya sonuçları ile katılım sağlanan toplantılarla ilgili olarak görevlendirme yapan amire bilgi vermemek.
• Usulüne uygun olarak kendisine verilmiş olan bir emir üzerine; emrin uygun olmadığı, yanlış verildiği, yapılamayacağı ve benzeri şekillerde amirini alenen eleştirmek veya amire karşı itirazda bulunmak. (Amir tarafından karar verilene kadar astın fikrini savunması veya emrin kanunsuz olduğu hususundaki kanaatini belirtmek için amire yaptığı itiraz bu kapsamda disiplinsizlik teşkil etmez.)

KINAMA CEZASINI GEREKTİREN HALLER

7068 Sayılı Kanun’un 8.maddesinde kınama cezasını gerektiren haller şu şekilde düzenlenmiştir:

• Görev sırasında veya dışında, mevzuat veya talimatlarla yasaklanan davranışlarda bulunmak.
• Mevzuatta belirlenmiş usul ve kurallara riayet etmeden sözlü, yazılı veya elektronik olarak müracaat veya şikâyette bulunmak.
• Nöbeti teslimden sonra görev yerine özürsüz olarak geç dönmek.
• Bildirimleri süresi içerisinde yerine ulaştırmamak.
• Mevzuat veya talimatlarla taşınmasına veya bulundurulmasına izin verilmiş olanlar dışında, mesleğin ciddiyeti ile bağdaşmayacak biçimde yüzük, bilezik, kolye, madalyon, rozet ve benzeri şeyleri takmak.
• Görev sırasında veya dışında kendisi ile aynı rütbede çalışanlara veya mesai arkadaşlarına karşı saygısız davranmak.
• Mevzuat ve talimatlarla kendisine tevdi edilmiş görevlerin gerektirdiği sorumluluğu üstlenmekten imtina ettiğini gösterecek tavır ve davranışlarda bulunmak.
• Amirleri, üstleri, aynı rütbedeki veya çalışma arkadaşları hakkında ve onların bulunmadığı ortamlarda, onların işlem, eylem ve kişilikleri hakkında kötüleyici veya konuştuğu kişilerde kötü intiba bırakacak tarzda olumsuz sözler söylemek.
• Zati demirbaş tabanca veya geçici olarak verilen demirbaş tabancanın üzerinde orijinalliğini bozacak boya, kaplama, gravür veya ciddiyetle bağdaşmayacak şekil, desen, resim ve karakter gibi değişiklikler yapmak.
• Mevzuata veya mesleki teamüllere aykırı hitaplarda bulunmak.
• Bu fıkrada disiplinsizlik olarak saptanan eylem, işlem, tutum ve davranışlar dışında herhangi bir biçimde görevin takdir ve yerine getirilmesinde müsamaha ve savsaklama göstermek.

AYLIKTAN KESME CEZASINI GEREKTİREN HALLER

3 Günlüğe Kadar Aylıktan Kesme Cezasını Gerektiren Fiiller;

• Mevzuat veya talimata aykırı olarak eksik kuşam ve teçhizatla göreve çıkmak.
• Amir ve üstlerinin, görev ve mesleki konulara veya tutum ve davranışlarına ilişkin uyarılarına uymamak ya da bu uyarılara kayıtsız kalmak, amir ve üstleri tarafından sorulan soruları gereken süre içinde yanıtlamamak.
• Özlük hakları ile ilgili veya başka bir kişisel menfaat temini için başkalarını aracı koyup öncelik ve ayrıcalık talep etmek.
• İzinsiz veya kurumunca kabul edilebilir bir özrü olmaksızın yirmi dört saate kadar göreve gelmemek.
• Görev dışında amir veya üstlerine saygısız davranmak.
• Nöbet görevine gelmemek veya nöbet ya da nokta görevinde mevzuatla ve/veya talimatlarla belirlenen kurallara aykırı hareket etmek.^[1]
• Görevli bulunduğu sırada görev gereği olmaksızın veya amirin izni olmadan resmi kıyafet ile kahvehane, kıraathane, lokal, kulüp ve benzeri yerlerde oturmak.
• Amirinden izin almaksızın görevli bulunduğu il sınırları dışına çıkmak.
• Emrinde çalışanları veya Devletin araç ve gereçlerini idarece kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın özel işlerinde kullanmak.
• Kendisine verilmiş olan personel kimlik kartını kabul edilebilir bir neden olmaksızın kaybetmek.
• Bazı isteklerini yerine getirmek, kişisel bir menfaat sağlamak, görev veya sorumluluktan kaçmak gibi amaçlarla hastalığını abartmak veya olmadığı halde bir rahatsızlığı varmış gibi göstererek günlük mesainin bir kısmına katılmamayı alışkanlık haline getirmek.
• Herhangi bir yolu, yeri veya kişiyi arayıp soranlara cevap vermemek, baştan savmak.
• Görevde kayıtsızlık göstermek, görevi savsaklamak veya geçerli bir özrü olmaksızın belirtilen sürede bitirmemek.
• Haklı bir neden olmadan kişileri bekletmek.
• Selamlama ile ilgili olarak belirlenmiş kurallara riayet etmemek.
• Resmi protokol kurallarına aykırı tavır ve davranışlarda bulunmak.
• Görevdeyken, yetkili makamlar tarafından izin verilen durumlar haricinde görev veya hizmetle ilgisi olmayan işlerle uğraşmak.
• Kılık ve kıyafet ile ilgili olarak mevzuatta belirlenmiş kurallara uymamak.

4 – 10 Günlüğe Kadar Aylıktan Kesme Cezasını Gerektiren Fiiller;

• Kendisi ile aynı rütbede çalışanlara, astlarına veya mesai arkadaşlarına karşı onur kırıcı söz söylemek, davranışta bulunmak veya söz, yazı ya da eylemle hakaret etmek.
• Resmi belge veya göreve ilişkin evrakı kaybetmek.
• Önlem almamak veya tedbirli davranmamak yüzünden Devlet malı eşyanın hasar görmesine veya kaybolmasına neden olmak.¹
• İzinli olduğu zamanlarda resmi kıyafetle, izinli olmadığı zamanlarda görevli olmaksızın resmi veya sivil kıyafetle, personelin girmesine veya oturup eğlenmesine izin verilen yerler dışındaki kahvehane, lokal, kulüp veya benzeri yerlerde oyun oynamak.
• İzinsiz veya kurumunca kabul edilebilir bir özrü olmaksızın yirmi dört saatten fazla ve iki güne kadar (ikinci gün dahil) göreve gelmemek.
• Mühür veya beratını kabul edilebilir bir neden olmaksızın kaybetmek.
• Yükümlü bulunduğu devir ve teslim işlemlerini tamamlamadan ya da devir ve teslim işleri tamamlanamadığı takdirde ilgili mevzuatında belirtilen süre dolmadan görev yerinden ayrılmak.
• Görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçleri görevin sona ermesine ya da kurumca istenmesine rağmen geri vermemek.
• İzin verilen haller dışında üniforma giymemek.

11 – 15 Günlüğe Kadar Aylıktan Kesme Cezasını Gerektiren Fiiller;

• İzinsiz veya kurumunca kabul edilebilir bir özrü olmaksızın iki günden fazla ve üç güne kadar (üçüncü gün dahil) görevine gelmemek.
• İzinli bulunduğu sürede, hizmet ve görevin gerektirdiği durumlarda, görevine derhal dönmesi kendisine sözlü, yazılı ya da herhangi bir iletişim vasıtasıyla duyurulduğu halde, kabul edilebilir özrü bulunmaksızın görevine makul sürede dönmemek.
• Amir ve üstlerine iletilmesi gereken olay, bilgi ve emirleri zamanında iletmemek.
• Görev sırasında kişilere karşı onur kırıcı söz söylemek veya davranışta bulunmak.
• Denetleme ve soruşturmaları uzatmak, denetleme raporları ve soruşturma raporlarını süresinde ilgili yerlere vermemek veya göndermemek ya da kabul edilebilir bir neden olmadan soruşturmayı eksik bırakmak.

KISA SÜRELİ DURDURMA CEZASI GEREKTİREN HALLER

4 Ay Kısa Süreli Durdurma Cezasını Gerektiren Fiiller;

• Amir ve memurlara görevle ilgili olarak yalan söylemek.
• Denetim görevini yerine getirmemek.
• İzinsiz ya da kurumca kabul edilebilir özrü olmaksızın kesintisiz olarak üç günden fazla ve beş güne kadar (beşinci gün dahil) göreve gelmemek.
• Amirlerini, üstlerini, aynı rütbedeki arkadaşlarını, astlarını veya diğer mesai arkadaşlarını haksız yere şikâyet etmek.
• Astlarını, aynı rütbedeki arkadaşlarını ve diğer mesai arkadaşlarını dövme girişiminde bulunmak.
• Toplu olarak sözlü veya yazılı şikâyette bulunmak.
• Görev sırasında amir veya üstlerine saygısız davranmak.
• Bu Kanunda ayrıca disiplinsizlik olarak tanımlanmamış olmak kaydıyla astları veya mesai arkadaşlarına yönelik olarak sürekli ve sistemli her türlü baskı ve taciz uygulamak.

6 Ay Kısa Süreli Durdurma Cezasını Gerektiren Fiiller;

• Doğrudan veya aracı eliyle astlarından ya da iş sahiplerinden hediye veya borç almak.
• Kabul edilebilir mücbir sebepler haricinde borçlanıp ödememeyi alışkanlık haline getirmek.
• Görevde kullanılan telsiz haberleşme araçlarıyla görevle ilgili olmayan veya saygısızca konuşmalar yapmak ya da anlaşılmaz sesler çıkarmak.
• Teslim aldığı her çeşit motorlu araç, makine, cihaz ve teçhizatta ağır kusur veya hizmetten ayrılabilen kişisel kusurla hasara sebep olmak.
• Hizmet dışında resmi sıfatının gerektirdiği saygınlığı ve güven duygusunu sarsacak eylem ve davranışlarda bulunmak.
• Bir görevin kendisine tevdi edildiğini öğrendikten sonra mazeretler ileri sürmek suretiyle göreve başlamayı geciktirmek.

10 Ay Kısa Süreli Durdurma Cezasını Gerektiren Fiiller;

• Amir ve üstlerine iletilmesi gereken olayları ve bunlarla ilgili bilgileri amirlerinden ve resmen istenmesi halinde görevli ve yetkili kuruluş ve kişilerden gizlemek.
• Yetkili olmadığı halde basın, haber ajansları, radyo ve televizyon kurumları veya diğer iletişim kanalları vasıtasıyla kamuoyuna bilgi ya da demeç vermek.
• Silahla dikkatsizlik, tedbirsizlik veya ihmal sonucu yaralamaya sebebiyet vermek, kendisini yaralamak ya da bu fiillerin başkaları tarafından işlenmesine neden olmak.¹
• Hizmet aracıyla ağır kusuru veya hizmetten ayrılabilen kişisel kusuruyla trafik kazası sonucu yaralamaya sebebiyet vermek.
• Aynı rütbedeki meslektaşları ile diğer mesai arkadaşlarını tehdit etmek,

Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında, terfileri 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu ve 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu hükümlerine tabi olan personelin;

Kısa süreli durdurma cezası verilmesini gerektiren hallerde brüt aylıklarının 1/5’i ila 1/4’ü kesilir.

UZUN SÜRELİ DURDURMA CEZASI GEREKTİREN HALLER

12 Ay Uzun Süreli Durdurma Cezasını Gerektiren Fiiller;

• Belirlenen durum ve sürelerde mal bildiriminde bulunmamak veya gerçeğe aykırı bildirimde bulunmak.
• Görev sırasında kişilere veya herhangi bir nedenle kurum binalarına gelen ya da getirilenlere hakaret etmek.

16 Ay Uzun Süreli Durdurma Cezasını Gerektiren Fiiller;

• Devlet malı motorlu araçları, muhabere araçlarını, silah veya mühimmatı ihmal nedeniyle kaybetmek.
• Hizmet içinde resmi sıfatının gerektirdiği saygınlığı ve güven duygusunu sarsacak eylem ve davranışlarda bulunmak.
• Görev sırasında herhangi bir şekilde uyumak veya uyuklamak.

20 Uzun Süreli Durdurma Cezasını Gerektiren Fiiller;

• İzinsiz veya kurumca kabul edilebilir özrü olmaksızın kesintisiz olarak beş günden fazla ve dokuz güne kadar (dokuzuncu gün dahil) görevine gelmemek.
• Muhafazası veya sevkiyle yükümlü bulunduğu şüpheli, sanık, tutuklu veya hükümlünün uyanık davranmamak ya da önlem almamak yüzünden kaçmasına neden olmak ya da yakalama görevini savsaklamak.
• Kanunun verdiği yetkiye dayalı olmaksızın spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli veya müşterek bahis veya şans oyunlarını oynamak.

24 Ay Uzun Süreli Durdurma Cezasını Gerektiren Fiiller;

• Silahla dikkatsizlik, tedbirsizlik veya ihmal sonucu ölüme sebebiyet vermek ya da bu fiilin başkaları tarafından işlenmesine neden olmak.
• Silahla yaralama suçunu kasten işlemek.
• Meskûn yerlerde, binalarda, herkesin dolaşıp gezebileceği veya oturabileceği yerlerde silah atmak.
• Amirin usulüne göre verdiği emri yerine getirmemek.
• Amirin izni olmaksızın görev yerini terk etmek.
• Kişinin iffetine yönelik söz söylemek, fiil veya harekette bulunmak.
• Amir veya üste hakaret etmek.
• Amir veya üstlerini söz, yazı, tutum veya davranışlarıyla küçümsemek.
• Amir veya üstlerini dövmeye teşebbüs etmek.
• Amir veya üstlerini sözlü veya fiili olarak tehdit etmek.
• Göreve ilişkin her türlü yazılı kâğıt, belge, mikrofilm aslı veya kopyalarını kasıtlı olarak yok etmek, ortadan kaldırmak ya da belge niteliği taşıyan bilgisayar programlarını, dosyalarını, verilerini hukuka aykırı olarak ele geçirmek, başkasına zarar vermek üzere kullanmak, tahrip etmek, değiştirmek, silmek, sistemin işlemesine engel olmak ya da yanlış biçimde işlemesini sağlamak.
• Kriptolu telsiz cihazının ve her türlü kriptolu cihazın kaybını veya çalındığını, idarece kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın ilgili birime derhal bildirmemek.
• Hizmet aracıyla ağır kusuru veya hizmetten ayrılabilen kişisel kusuruyla trafik kazası sonucu ölüme sebebiyet vermek.

Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında, terfileri 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu ve 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu hükümlerine tabi olan personelin;

Uzun süreli durdurma cezası verilmesini gerektiren hallerde brüt aylıklarının 1/3’ü ila 1/2’si kesilir.

MESLEKTEN ÇIKARMA CEZASINI GEREKTİREN HALLER

Meslekten çıkarmayı gerektiren haller uzun ve ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir:

• Görevin yerine getirilmesinde dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ayrımı yapmak veya personel arasında bu yolda ayrım yapıcı tutum ve davranışlarda bulunmak.
• Göreve çıkılmaması için propaganda yapmak, kışkırtmak, zorlamak, karar alınmasını sağlamak, alınan bu karara katılmak veya karar uyarınca göreve çıkmamak.
• Amir ya da üstlerinin icraatına karşı çıkmak ve bu hareketi toplu hale dönüştürerek görev yapılmasını ya da göreve çıkılmasını engellemek, buna katılmak, katılmaya tahrik ya da teşvik etmek.
• Yetkisini veya nüfuzunu kendisine veya başkalarına çıkar sağlamak amacıyla ya da kin ve dostluk gibi nedenlerle kötüye kullanmak.
• Hizmetle ilgili her türlü dosya, kayıt, resmi evrak veya belgeyi ya da örneklerini yetkisiz kişilere vermek, verilmesini emretmek, verilmesine göz yummak.
• Gizli tutulması zorunlu olan ve görev ile ilgili bulunan bilgi ve belgeleri görevli veya yetkili olmayan kişilere açıklamak.
• Muhafazası veya sevkiyle görevli olduğu şüpheli, sanık, tutuklu veya hükümlünün kaçmasına bilerek ve isteyerek imkân vermek.
• Bilerek ve isteyerek suç kanıtlarını yok etmek veya bunların yok olmasına neden olmak, kanıtları silmek, gizlemek, değiştirmek, bozmak veya bu fiillere yardımcı olmak.
• Devlet malı araç, gereç, hayvan, silah, mermi ve mühimmatı satmak veya mal edinmek, personel kimlik kartını, araç, gereç, hayvan, silah ve mühimmatı başkalarının kullanımına vermek.
• Kasıtlı olarak gerçek dışı rapor vermek veya tutanak düzenleyip imza etmek veya ettirmek.
• Görev sırasında yardım isteyen güvenlik görevlilerine haklı bir neden yokken yardımdan kaçınmak veya bildiği ya da gördüğü bir suçun izlenmesi ve suçlunun yakalanması için gerekli girişimde bulunmamak.
• Mesleğin saygınlığını zedeleyecek şekilde uygunsuz yerlere gitmek.
• Görev mahallinde veya görevli bulunduğu sırada alkollü içki içmek veya içilmesine göz yummak.
• Göreve sarhoş veya alkollü içki içtiği belli olacak biçimde gelmek.
• Resmi kıyafetle umuma açık yerlerde alkollü içki içmek veya resmi kıyafetli olarak gizlenemeyecek derecede sarhoş görünmek.
• Uyuşturucu maddeleri yapmak veya kullanmak, bunların yapılmasına, kullanılmasına, saklanmasına, nakledilmesine, yakalanacağı sırada ortadan kaldırılmasına, satılmasına veya satın alınmasına aracı olmak, kullanılmasını kolaylaştırmak ya da özendirmek.^[3]
• Kumar oynamak veya oynatmak, kumar oynatanlarla ilişki kurmak.
• Kaçakçılık yapmak veya kaçakçılarla ilişki kurmak.
• Geliri ile uygun sayılmayacak biçimde yaşadığı ve aşırı harcamada bulunduğu kanıtlanmış olmak ve bunun haklı kaynağını gösterememek.
• 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile öngörülen grev yasağı kapsamına giren eylemlerde bulunmak.
• Devlet memurları tarafından yapılamayacağı 657 sayılı Kanunda belirtilen kazanç getirici faaliyetlerde bulunmak.
• Siyasi partilerin yararına veya zararına çalışmak ya da siyasal eylemlerde bulunmak, görevli olmaksızın siyasal amaçla yapılacak açık veya kapalı yer toplantılarına ya da gösteri yürüyüşlerine katılmak.
• İffetsizliği bilinen veya anlaşılmış olan bir kimse ile bilerek evlenmek ya da evlilik bağını devam ettirmek veya böyle bir kimseyi yanında bulundurmak ya da nikahsız olarak devamlı surette yaşamakta ısrar etmek.
• Kanuna aykırı olarak sendikalara üye olmak, sendikaların veya üyesi bulunmadıkları derneklerin yapacakları bilimsel, kültürel ve teknik nitelik taşımayan açık veya kapalı yer toplantılarına ya da gösteri yürüyüşlerine görevli olmaksızın katılmak, açık yer toplantı ve gösteri yürüyüşlerine resmi kıyafetli veya silahlı olarak katılmak ya da üyesi bulundukları derneklerin tüzüklerinde belirtilen amaçları dışındaki çalışmalarını veya bu nitelikteki toplantı ya da gösteri yürüyüşlerini düzenlemek veya bunlara katılmak.
• Görevde kullanılan telsiz, telefon haberleşmesini veya kurum içi iletişim sistemlerini kasıtlı olarak engellemek.
• Mesleğin onur ve saygınlığını zedeleyici veya amir ya da üstlerinin eylem ve işlemlerini olumsuz yönde eleştirici nitelikte tek başına veya topluca bildiri dağıtmak ya da basın, haber ajansları, radyo ve televizyon kurumları ve diğer iletişim kanalları vasıtasıyla kamuoyuna yönelik bilgi, yazı ve demeç vermek.
• Amir ya da üste karşı itaatsizliğe, mukavemete ya da fiilen taarruza tahrik ya da teşvik etmek.
• Menşei belli olmayan, bulundurulması ve taşınması yasak olan her çeşit silah, mühimmat ve benzerlerini bulundurmak.
• Hukuka aykırı olarak kişiler arasındaki haberleşmenin gizliliğini ihlal etmek, kişiler arasındaki haberleşme içeriklerini ifşa etmek, kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmaları taraflardan herhangi birinin rızası olmaksızın kaydetmek, kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmaların kaydedilmesi suretiyle elde edilen verileri ifşa etmek, kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal etmek, kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri ifşa etmek, kişisel verileri kaydetmek, kişisel verileri bir başkasına vermek, yaymak veya ele geçirmek, kanunların belirlediği sürelerin geçmiş olmasına karşın verileri sistem içinde yok etmekle yükümlü olduğu halde bu görevini kasıtlı olarak yerine getirmemek, gerçeğin meydana çıkmasını engellemek amacıyla suç delillerini yok etmek, silmek, gizlemek, değiştirmek veya bozmak, sayılan fiilleri emir vererek yaptırmak.
• Yetkili olmadığı halde hukuka aykırı olarak elektronik ortamda veya bilgisayar loglarında kişisel verilerle ilgili sorgulama yapmak, bu şekilde elde edilen bilgileri paylaşmak veya yayın yoluyla duyurmak, log kayıtlarını değiştirmek veya silmek.
• Görevi gereği öğrendiği veya edindiği kişisel bilgi veya belgeleri yetkisiz kişilerle paylaşmak ya da basın ve yayın kuruluşlarına veya diğer iletişim kanallarına vermek.
• Bir kimseyle gayri tabii mukarenette bulunmak yahut bu fiili kendisine rızasıyla yaptırmak.
• Görevine, sosyal ve aile yaşantısına zarar verecek derecede menfaatine, içkiye, kumara ve benzeri kötü alışkanlıklara düşkün olmak.
• Üstlerine, aynı rütbedeki meslektaşları ile diğer mesai arkadaşlarına fiili tecavüzde bulunmak.
• Görevde kullanılan telsiz haberleşme araçlarıyla amir ya da üstleri hakkında olumsuz yönde eleştirici nitelikte konuşmalar yapmak.
• Dernek kurmak ya da spor dernekleri dışındaki derneklere üye olmak.
• Vakıf kurmak veya Bakanlıkça belirlenmiş vakıflardan başka vakıfların organlarında görev almak.
• Fuhşa teşvik eden, bunun yolunu kolaylaştıran ya da fuhuş için aracılık eden veya yer temin eden kişilerle bilerek ilişki kurmak.

Meslekten çıkarma cezasını yetkili disiplin kurulları verir.

DEVLET MEMURLUĞUNDAN ÇIKARMA CEZASI GEREKTİREN HALLER

Devlet memurluğundan çıkarma cezası uygulanacak fiiller ve bu cezayı verme yetkisi ile ilgili olarak 657 sayılı Kanun hükümleri uygulanır. Bu hükümlere ek olarak aşağıdaki filleri işleyen personel de Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılır;

• Ülkenin bağımsızlığını zedelemeye, bütünlüğünü bozmaya ve milli güvenliği tehlikeye düşürmeye yönelik herhangi bir faaliyette bulunmak veya aynı nitelikte faaliyet gösteren herhangi bir harekete, gruplaşmaya, vakıf, dernek ve benzeri teşekküle katılmak, bunlara yardım etmek veya bu yapılarla ilişki içerisinde bulunmak.
• İşkence yapmak.

DİSİPLİN CEZALARINDA AĞIRLAŞTIRICI NEDENLER

Yukarıda yer verilen disiplin suçlarından bazılarının sonucu itibariyle daha ağır sonuçlara neden olması halinde daha üst cezaların uygulanması kanunun 10.maddesinde düzenlenmiştir.

• Amirin emrinin yapılmaması fiilinin neticesinde, Devlet ya da kişiler zarara uğratılmış ya da hizmetin gecikmesine ya da durmasına neden olunmuşsa doğan zararın derecesine ya da durumun ağırlığına göre meslekten çıkarma cezası uygulanabilir.
• Görev yerinden ayrılmak fiili uzun süreli veya görevi aksatacak biçimde olmuşsa ya da Devleti veya kişileri zarara uğratmışsa durumun niteliğine, ağırlığına ya da zararın derecesine göre meslekten çıkarma cezası uygulanabilir.
• Yazılı kâğıt, belge ve kayıtlar üzerinde işlenen yasak fiiller Devlet veya kişileri zarara uğratmış ya da hizmetin gecikmesine, durmasına veya aksamasına neden olmuşsa durumun ağırlığına ya da zararın derecesine göre meslekten çıkarma cezası verilebilir.
• Nöbet görevine gelmemek veya nöbet talimatına aykırı davranmak fiili Devlet veya kişilerin zarara uğramasına yol açmış ise durumun niteliğine ve ağırlığına göre meslekten çıkarma cezası uygulanabilir.
• Silahla ölüme sebebiyet vermek fiilinin işleniş şekli, durumun ağırlığı ya da zararın derecesine göre meslekten çıkarma cezası verilebilir.
• Silahla dikkatsizlik, tedbirsizlik veya ihmal sonucu yaralamaya sebebiyet vermek fiilinin işleniş şekli, durumun ağırlığı ya da zararın derecesi ile fiilin konusunun önem ve değerine göre meslekten çıkarma cezası verilebilir.⁵
• Meskûn yerlerde silah atmak fiili Devlet veya kişilerin zarara uğramasına yol açmış ise durumun niteliğine ve ağırlığına göre meslekten çıkarma cezası uygulanabilir.
• Görevde uyumak fiili Devlet veya kişilerin zarara uğramasına yol açmışsa durumun niteliğine ve ağırlığına göre meslekten çıkarma cezası uygulanabilir.
• Muhtelif mazeretler ileri sürmek suretiyle tevdi edilen göreve gitmemek fiili hizmetin aksamasına veya kamu zararının oluşmasına neden olmuşsa meslekten çıkarma cezası verilebilir.
• Görevin takdir ve yerine getirilmesinde müsamaha veya savsaklama fiili Devleti veya kişileri zarara uğratmış veya hizmetin gecikmesine, durmasına ya da aksamasına neden olmuşsa durumun ağırlığına ve zararın derecesine göre daha ağır cezalardan birisi verilebilir.
• Silahla yaralamaya kasten sebebiyet vermek fiilinin işleniş şekli, durumun ağırlığı ya da zararın derecesine göre meslekten çıkarma cezası verilebilir.⁵
• Denetleme ve soruşturma görevlerini savsaklamak fiili hizmetin gecikmesine, durmasına, aksamasına neden olmuş veya Devlet ya da kişileri zarara uğratmışsa durumun ağırlığına yahut zararın derecesine göre, dört ay kısa süreli durdurma cezası uygulanabilir.
• Bu Kanunda belirlenmiş ve bir disiplin cezasıyla yaptırıma bağlanmış fiillerin sahil güvenlik personelince yurtdışı liman ziyaretlerinde veya Türk karasuları dışında işlenmesi halinde, uyarma ve kınama cezası gerektiren fiillerde meydana gelen zarar ve tehlikenin ağırlığı da dikkate alınarak aylıktan kesme, kısa veya uzun süreli durdurma cezası; aylıktan kesme, kısa veya uzun süreli durdurma cezası gerektiren fiillerde ise yine meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığı dikkate alınarak meslekten çıkarma cezası verilebilir.

EMNİYET PERSONELİ DİSİPLİN CEZA PUANLARI

 

CEZANIN CİNSİ	CEZA PUANI
Uyarma	1
Kınama	2
Aylıktan kesme	3
Kısa süreli durdurma	4
Uzun süreli durdurma	5

JANDARMA VE SAHİL GÜVENLİK PERSONELİ DİSİPLİN CEZA PUANLARI

 

CEZANIN CİNSİ	CEZA PUANI
Uyarma	1
Kınama	2
Aylıktan kesme	3
Kısa süreli durdurma karşılığı aylıktan kesme	5
Uzun süreli durdurma karşılığı aylıktan kesme	6

DİSİPLİN CEZA PUANINA BAĞLI OLARAK MESLEKTEN ÇIKARMA CEZASI VERİLMESİ

Genel kolluk personelinin disiplinsizliği alışkanlık haline getirmemesi ve disipline aykırı davranışları süreklilik arz edenlerin meslekte yer almalarının önüne geçmek için disiplin cezalarına ceza puanı öngörülmüş ve belirli sürelerde belli bir ceza puanı ya da ceza alan kolluk personelinin meslekten çıkarılmaları 7068 sayılı kanunda düzenlenmiştir.

• En son alınan disiplin cezasının kesinleştiği tarihten geriye doğru son bir yıl içinde yirmi disiplin cezası puanı veya en az iki farklı disiplin amirinden toplam on iki defa veya daha fazla disiplin cezası alma,
• En son alınan disiplin cezasının kesinleştiği tarihten geriye doğru son beş yıl içinde kırk disiplin cezası puanı veya en az iki farklı disiplin amirinden toplam yirmi beş defa veya daha fazla disiplin cezası alma,

Durumunda personel hakkında yetkili disiplin kurullarınca meslekten çıkarma cezası verilir. Aynı disiplin dosyası kapsamında birden fazla disiplin cezası verilmesi halinde en yüksek olanın puanı değerlendirmeye esas alınır.

DİSİPLİN AMİRLERİ VE YETKİLERİ

Disiplin cezaları, disiplin amirleri ve disiplin kurulları tarafından verilmektedir. Aşağıda yer verilen tablolarda disiplin amirleri ve verebilecekleri cezalar gösterilmiştir.

Disiplin amirinin, disiplin cezası verilecek personelden; makam, rütbe veya kıdemce büyük olması ve amir konumunda bulunması gerekir.

İlçelerde Kaymakam, illerde ise Vali en üst disiplin amiridir. Valiler kaymakamlara, Bakan ise Emniyet Genel Müdürü, Jandarma Genel Komutanı ve Sahil Güvenlik Komutanı ile valilere göre bir üst disiplin amiridir.

Disiplin amirlerinin, amiri oldukları her rütbe ve derecedeki tüm personel hakkında disiplin soruşturması açma yetkisi vardır. Bununla birlikte disiplin amirine verilen bu yetkilerin üst disiplin amiri tarafından da kullanılması mümkündür. Disiplin amirliği yetkisi devredilemez.

Disiplin amirlerinin, disiplin cezası gerektiren fiil veya mesleğe aykırı tutum/davranışı öğrenmesinden sonra bizzat soruşturma yapması mümkündür. Aynı zamanda disiplin amirinin, soruşturma yapması için soruşturmacı görevlendirme hakkı da vardır. Bu görevlendirmenin yazılı olarak yapılması gerekmektedir. Soruşturmacı, bir veya birden fazla kişi olabilir. Disiplin soruşturmacısı olarak mülki idare amirliği hizmetleri sınıfı ile ilgisine göre emniyet hizmetleri sınıfından olanlar ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personeli haricinde herhangi bir personel görevlendirilemez.

EMNİYET PERSONELİ DİSİPLİN AMİRLERİNİN CEZA YETKİLERİ

	Uyarma	Kınama	Aylıktan Kesme
Ceza verilecek personelin rütbesi	Her rütbe ve her Sınıftan personele	Her rütbe ve her Sınıftan personele	Her rütbe ve her Sınıftan personele
Ceza verecek disiplin amirlerinin rütbe ve makamları
Kriminal Laboratuvar Müdürü, Özel Harekât Müdürü, Şube Müdürü, İlçe Emniyet Müdürü, İlçe Emniyet Amiri ve Polis Merkezi Amiri	Verebilir	Verebilir	3 güne kadar
Birinci Hukuk Müşaviri, Daire Başkanı, Eğitim ve Öğretim Kurumu Müdürleri, Polis Moral Eğitim Merkezi Müdürleri, İl Emniyet Müdürleri, Kaymakamlar	Verebilir	Verebilir	10 güne kadar
Teftiş Kurulu Başkanı, Başkanlar	Verebilir (1. Sınıf Emniyet Müdürleri hariç)	Verebilir (1. Sınıf Emniyet Müdürleri hariç)	10 güne kadar (1. Sınıf Emniyet Müdürleri hariç)
Emniyet Genel Müdürü, Valiler	Verebilir	Verebilir	15 güne kadar
Bakan	Verebilir	Verebilir	15 güne kadar

JANDARMA VE SAHİL GÜVENLİK PERSONELİ

DİSİPLİN AMİRLERİNİN CEZA YETKİLERİ

	Uyarma	Kınama	Aylıktan kesme
Ceza verilecek personelin rütbe ve statüsü	Her rütbe ve her sınıftan personele	Her rütbe ve her sınıftan personele	Her rütbe ve her sınıftan personele
Ceza verecek disiplin amirlerinin rütbe ve makamları
Uzm. Erb., Söz. Erb. ve Erb. (Müfrez görev yaptıkları sürece)	–	–	–
Uzm. J., Asteğmen, Teğmen, Astsb. Çvş., Astsb. Kd. Çvş.	Verebilir	Verebilir	–
Astsb. Çvş. ve Astsb. Kd. Çvş. hariç astsubaylar ile üsteğmen ve yüzbaşı	Verebilir	Verebilir	3 güne kadar
Bnb., Yb., Ş. Md., D. Bşk.	Verebilir	Verebilir	3 güne kadar
Kaymakam/Albay	Verebilir	Verebilir	10 güne kadar
Tümg./Tüma., Tuğg./Tuğa.	Verebilir	Verebilir	10 güne kadar
Vali/Müsteşar, Korg./Kora.	Verebilir	Verebilir	15 güne kadar
İçişleri Bakanı, Org./Ora.	Verebilir	Verebilir	15 güne kadar

EMNİYET TEŞKİLATI DİSİPLİN KURULLARI

Emniyet teşkilatında, disiplin ve soruşturma işlerinde kanunlarla verilen görevleri yapmak üzere;

• İllerde Vali yardımcısının başkanlığında, İl hukuk işleri müdürü, olmaması halinde bağlı olduğu vali yardımcısı, Emniyet müdürü veya görevlendireceği müdür yardımcılarından biri, Asayiş şube müdürü ve Personel şube müdüründen oluşan İl Polis Disiplin Kurulu,
• Eğitim ve öğretim kurumlarında kurum müdürünün başkanlığında, aynı kurumda görevli personel arasında en yüksek rütbeli, rütbelerde eşitlik durumunda kıdemli üç amir ile aynı kurumdaki öğretmenler arasından Emniyet Genel Müdürü tarafından seçilen bir kişi oluşan Polis Disiplin Kurulu,
• Personel işleriyle görevli genel müdür yardımcısının başkanlığında; Personel Daire Başkanı, Polis Teftiş Kurulu Başkanınca görevlendirilecek bir polis başmüfettişi, Emniyet Genel Müdürünce görevlendirilecek bir daire başkanı ve Hukuk Müşavirliğinde görevli hukuk müşavirleri arasından Emniyet Genel Müdürü tarafından görevlendirilecek bir hukuk müşavirinden oluşan Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Disiplin Kurulu,
• Emniyet Genel Müdürü başkanlığında; Bakan tarafından görevlendirilecek iki emniyet genel müdür yardımcısı, Polis Teftiş Kurulu Başkanı ve Birinci Hukuk Müşavirinden oluşan Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulu oluşturulur.

EMNİYET TEŞKİLATI DİSİPLİN KURULLARININ GÖREV VE YETKİLERİ

Emniyet teşkilatı disiplin kurullarının disiplin cezası verebilecekleri personel ve uygulamaya yetkili oldukları cezalar aşağıda gösterilmiştir.

İl polis disiplin kurulları, kuruldukları il emniyet kadrosundaki;

• Polis memurları, çarşı ve mahalle bekçileri ile atanması il makamlarına ait personele bütün disiplin cezalarını,
• Komiser yardımcısı, komiser ve başkomiserlere meslekten çıkarma cezası dışında kalan diğer disiplin cezalarını,

Eğitim ve öğretim kurumlarındaki polis disiplin kurulları,

• Kurum kadrosunda görevli polis memuru ile kurumda öğrenim gören polis memuru ve adaylarına bütün disiplin cezalarını,

Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Disiplin Kurulu, emniyet hizmetleri sınıfı mensuplarından;

• Genel Müdürlük, il, eğitim ve öğretim kurumları kadrolarındaki 8. meslek derecesinden 5. meslek derecesine (bu derece dahil) kadar olan personele meslekten çıkarma cezası dışında kalan diğer disiplin cezalarını,
• İl emniyet kadrolarındaki komiser yardımcısı, komiser ve başkomiserler hakkında meslekten çıkarma cezasını,
• Emniyet Genel Müdürlüğü merkez teşkilatı ve eğitim ve öğretim kurumları kadrolarındaki komiser yardımcısı, komiser, başkomiserler ile Emniyet Genel Müdürlüğü merkez teşkilatında görevli polis memurları hakkında bütün disiplin cezalarını,

Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulu, Emniyet Hizmetleri Sınıfında Bulunanlardan;

• Genel Müdürlük, il, eğitim ve öğretim kurumları kadrolarındaki 8. meslek derecesinden 5. meslek derecesine (bu derece dahil) kadar olan personel hakkında meslekten çıkarma cezasını,
• Genel Müdürlük, il, eğitim ve öğretim kurumları kadrolarındaki 1, 2, 3 ve 4. meslek derecelerinde bulunan personel hakkında durdurma cezaları ile daha alt cezaları, verebilir.

Emniyet hizmetleri sınıfında bulunanlardan 1, 2, 3 ve 4. meslek derecelerindeki personel hakkında meslekten çıkarma cezası vermeye Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulu yetkilidir.

Emniyet teşkilatında görev yapan personelden emniyet hizmetleri sınıfı dışındaki sınıflara mensup olanlar hakkında disiplin cezaları;

• Kadro derecesi (5) ve daha aşağı olanlardan il emniyet kuruluşunda görevli olanlara il polis disiplin kurulunca, eğitim ve öğretim kurumlarında görevli olanlara o kurumun polis disiplin kurulunca, daha yukarı kadro derecesinde olanlara Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Disiplin Kurulunca,
• Emniyet Genel Müdürlüğü merkez teşkilatında görevli olanlardan kadro derecesi (5) ve daha aşağı olanlara Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Disiplin Kurulunca, daha yukarı olanlara ise Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulunca, verilir.

EMNİYET TEŞKİLATI DİSİPLİN KURULLARINCA VERİLEN KARARLARIN KESİNLEŞMESİ

Disiplin kurullarınca verilen kararlardan;

• İl polis disiplin kurulunun polis memurları hakkında verdiği meslekten çıkarma cezası dışındaki kararları valinin onayıyla; meslekten çıkarma cezası kararları valinin önerisi, Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulunun görüşü ve Bakanın onayıyla,
• Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Disiplin Kurulu ile eğitim ve öğretim kurumlarındaki polis disiplin kurullarının meslekten çıkarma dışındaki kararları Emniyet Genel Müdürünün onayıyla; meslekten çıkarma kararları Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulunun görüşü ve Bakanın onayıyla,
• Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulunun kararları, Bakanın onayıyla, kesinleşir.

Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulunca uygun görüş belirtilmeyen dosyalar Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulunca kesin karara bağlanır.

İl polis disiplin kurulunca verilen ve vali tarafından uygun görülmeyen kararlar Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Kurulunca; Emniyet Genel Müdürlüğü Merkez Disiplin Kurulu ile eğitim ve öğretim kurumlarındaki polis disiplin kurullarınca verilen ve Emniyet Genel Müdürü tarafından uygun görülmeyen kararlar Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulunca kesin karara bağlanır.

JANDARMA TEŞKİLATI DİSİPLİN KURULLARI

Jandarma teşkilatında, disiplin ve soruşturma işlerinde kanunlarla verilen görevleri yapmak üzere;

• İllerde Vali yardımcısının başkanlığında, İl hukuk işleri müdürü, olmaması halinde bağlı olduğu vali yardımcısı, İl Jandarma Komutanı veya görevlendireceği yardımcılarından biri, Personel şube müdürü ve Asayiş şube müdüründen oluşan İl Jandarma Disiplin Kurulu,
• Eğitim ve öğretim kurumlarında kurum amiri veya yardımcısının başkanlığında, aynı kurumda görevli personel arasında en kıdemli üç komutan ile aynı kurumdaki öğretmenler arasından Jandarma Genel Komutan yardımcısı tarafından seçilen bir kişiden oluşan Disiplin Kurulu,
• Asayiş kolordu komutanlıkları, komando tugay komutanlıkları, komando alay komutanlıkları, Jandarma Komando Özel Asayiş ve Kurtarma Tugay Komutanlığı, eğitim tugay ve birlik komutanlıkları disiplin kurulları; ilgili komutan veya komutan yardımcısı başkanlığında, ilgili komutanlık personeli arasından belirlenecek en kıdemli üç personel ile personel şube müdüründen,
• Jandarma Genel Komutanının görevlendireceği en az tuğgeneral rütbesini taşıyan bir subayın başkanlığında, Tayin Daire Başkanı, Jandarma Genel Komutanınca görevlendirilecek bir daire başkanı, Hukuk Hizmetleri Başkanınca görevlendirilecek bir şube müdürü ve Teftiş Kurulu Başkanınca görevlendirilecek bir başmüfettişten oluşan Jandarma Genel Komutanlığı Merkez Disiplin Kurulu,
• Jandarma Genel Komutanının veya görevlendireceği jandarma genel komutan yardımcısının başkanlığında, Personel Başkanı, Teftiş Kurulu Başkanı, Hukuk Hizmetleri Başkanı ve Jandarma Genel Komutanınca görevlendirilecek bir başkandan oluşan Jandarma Genel Komutanlığı Yüksek Disiplin Kurulu oluşturulur.

Astsubayların disiplin işlerinin görüşülmesinde ve karara bağlanmasında; Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulu ve Jandarma Genel Komutanlığı Yüksek Disiplin Kurulu hariç olmak üzere diğer disiplin kurullarında, hakkında disiplin soruşturması yapılandan daha kıdemli bir astsubay üyeye de yer verilir. Hakkında disiplin soruşturması yapılandan daha kıdemli bir astsubay yok ise kendisinden sonra en kıdemli astsubay üye olarak görevlendirilir.

JANDARMA TEŞKİLATI DİSİPLİN KURULLARININ GÖREV VE YETKİLERİ

Jandarma teşkilatı disiplin kurullarının disiplin cezası verebilecekleri personel ve uygulamaya yetkili oldukları cezalar aşağıda gösterilmiştir.

İl jandarma disiplin kurulu il jandarma, ilçe jandarma ve geçici bölge komutanlıklarındaki;

• Yüzbaşı ve altı rütbelerdeki subay, astsubay, uzman jandarma ve diğer sınıflardaki memurlara meslekten çıkarma ve Devlet memurluğundan çıkarma cezası dışında kalan diğer disiplin cezalarını,
• Uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve sözleşmeli erlere Devlet memurluğundan çıkarma cezası dışında kalan disiplin cezalarını,

Eğitim ve öğretim kurumlarında disiplin kurulları, kurum kadrosunda görevli ya da kurumda öğrenim gören;

• Yüzbaşı ve altı rütbelerdeki subay, astsubay, uzman jandarma ve diğer sınıflardaki memurlara meslekten çıkarma cezası ve Devlet memurluğundan çıkarma cezası dışında kalan diğer disiplin cezalarını,
• Uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve erlere Devlet memurluğundan çıkarma cezası dışında kalan disiplin cezalarını,

Asayiş kolordu komutanlıkları, komando tugay komutanlıkları, komando alay komutanlıkları, Jandarma Komando Özel Asayiş ve Kurtarma Tugay Komutanlığı, eğitim tugay ve birlik komutanlıkları disiplin kurulu;

• Komutanlıklar bünyesinde bulunan yüzbaşı ve altı rütbelerdeki subay, astsubay, uzman jandarma ve diğer sınıflardaki memurlara meslekten çıkarma cezası ve Devlet memurluğundan çıkarma cezası dışında kalan diğer disiplin cezalarını,
• Uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve erlere Devlet memurluğundan çıkarma cezası dışında kalan disiplin cezalarını,

Jandarma Genel Komutanlığı Merkez Disiplin Kurulu;

• Genel Komutanlık merkez teşkilatında görevli yüzbaşı ve altı rütbelerdeki subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve erlere ve diğer sınıflardaki memurlara Devlet memurluğundan çıkarma cezası dışında kalan disiplin cezalarını,
• Genel Komutanlık merkez teşkilatı ile asayiş kolordu komutanlıkları, komando tugay komutanlıkları, komando alay komutanlıkları, Jandarma Komando Özel Asayiş ve Kurtarma Tugay Komutanlığı, eğitim tugay ve birlik komutanlıkları, il jandarma, ilçe jandarma ve geçici bölge komutanlıkları, eğitim ve öğretim kurumları kadrolarında bulunan binbaşı ve yarbay rütbelerindeki subaylara meslekten çıkarma cezası ve Devlet memurluğundan çıkarma cezası hariç diğer disiplin cezalarını,
• Asayiş kolordu komutanlıkları, komando tugay komutanlıkları, komando alay komutanlıkları, Jandarma Komando Özel Asayiş ve Kurtarma Tugay Komutanlığı, eğitim tugay ve birlik komutanlıkları, il jandarma, ilçe jandarma ve geçici bölge komutanlıkları, eğitim ve öğretim kurumları kadrolarında bulunan yüzbaşı ve altı rütbelerdeki subay, astsubay, uzman jandarma ve diğer sınıflardaki memurlara meslekten çıkarma cezasını,

Jandarma Genel Komutanlığı Yüksek Disiplin Kurulu;

• Genel Komutanlık merkez teşkilatı, asayiş kolordu komutanlıkları, komando tugay komutanlıkları, komando alay komutanlıkları, Jandarma Komando Özel Asayiş ve Kurtarma Tugay Komutanlığı, eğitim tugay ve birlik komutanlıkları, il jandarma, ilçe jandarma ve geçici bölge komutanlıkları, eğitim ve öğretim kurumları kadrolarında bulunan binbaşı ve yarbay rütbelerindeki subaylara meslekten çıkarma cezasını,
• Genel Komutanlık merkez teşkilatı, asayiş kolordu komutanlıkları, komando tugay komutanlıkları, komando alay komutanlıkları, Jandarma Komando Özel Asayiş ve Kurtarma Tugay Komutanlığı, eğitim tugay ve birlik komutanlıkları, il jandarma, ilçe jandarma ve geçici bölge komutanlıkları, eğitim ve öğretim kurumları kadrolarında bulunan albay rütbesinde bulunanlara meslekten çıkarma cezası ve Devlet memurluğundan çıkarma cezası dışında kalan disiplin cezalarını verebilir.

Genel Komutanlık merkez teşkilatı, asayiş kolordu komutanlıkları, komando tugay komutanlıkları, komando alay komutanlıkları, Jandarma Komando Özel Asayiş ve Kurtarma Tugay Komutanlığı, eğitim tugay ve birlik komutanlıkları, il jandarma, ilçe jandarma ve geçici bölge komutanlıkları, eğitim ve öğretim kurumları kadrolarında bulunan;

• Albay rütbesindeki personele meslekten çıkarma cezasını,
• Generaller hakkında tüm disiplin cezalarını vermeye Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulu yetkilidir.

JANDARMA TEŞKİLATI DİSİPLİN KURULLARINCA VERİLEN KARARLARIN KESİNLEŞMESİ

Jandarma teşkilatı disiplin kurullarınca verilen kararlardan;

• İl jandarma disiplin kurulunun meslekten çıkarma cezası dışındaki kararları valinin onayıyla; meslekten çıkarma cezası kararları valinin önerisi, Jandarma Genel Komutanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun uygun görüşü ve Bakanın onayıyla,
• Asayiş kolordu komutanlıkları, komando tugay komutanlıkları, komando alay komutanlıkları, Jandarma Komando Özel Asayiş ve Kurtarma Tugay Komutanlığı, eğitim tugay ve birlik komutanlıkları disiplin kurulu, Genel Komutanlık Merkez Disiplin Kurulu ile eğitim ve öğretim kurumlarındaki disiplin kurullarının meslekten çıkarma cezası dışındaki kararları Jandarma Genel Komutanının onayıyla, meslekten çıkarma cezası kararları Jandarma Genel Komutanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun uygun görüşü ve Bakanın onayıyla,
• Genel Komutanlık Yüksek Disiplin Kurulunun kararları Bakanın onayıyla kesinleşir.

Bakan onayına sunulan kararlardan uygun görülmeyenler ile meslekten çıkarma cezaları uyarınca intikal eden ve Genel Komutanlık Yüksek Disiplin Kurulunca uygun görüş belirtilmeyen dosyalar Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulunca kesin karara bağlanır.

İl jandarma disiplin kurulunca verilen ve vali tarafından uygun görülmeyen kararlar Jandarma Genel Komutanlığı Yüksek Disiplin Kurulunca; asayiş kolordu komutanlıkları, komando tugay komutanlıkları, komando alay komutanlıkları, Jandarma Komando Özel Asayiş ve Kurtarma Tugay Komutanlığı, eğitim tugay ve birlik komutanlıkları disiplin kurulu, Genel Komutanlık Merkez Disiplin Kurulu ile eğitim ve öğretim kurumları disiplin kurulu tarafından verilen ve Jandarma Genel Komutanı tarafından uygun görülmeyen kararlar Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulunca kesin karara bağlanır.

SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞI DİSİPLİN KURULLARI

Sahil Güvenlik Komutanlığında, disiplin ve soruşturma işlerinde kanunlarla verilen görevleri yapmak üzere;

• Bölge Komutanlıklarında; Vali yardımcısının başkanlığında, İl hukuk işleri müdürü, olmaması halinde bağlı olduğu vali yardımcısı, Bölge Komutanı veya görevlendireceği yardımcılarından biri, Personel şube müdürü ve Harekattan sorumlu şube müdüründen oluşan Bölge Komutanlığı Disiplin Kurulu,
• Eğitim ve öğretim kurumlarında kurum amiri veya yardımcısının başkanlığında, kurum merkezinde görevli personel arasında en kıdemli üç subay ile aynı kurumdaki öğretmenler arasından Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından seçilen bir kişiden oluşan Disiplin Kurulu,
• Kurum amiri veya yardımcısının başkanlığında kurum merkezinde görevli personel arasından en kıdemli üç subay ile kurum merkezindeki personel arasından Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından seçilen bir kişiden oluşan Sahil Güvenlik Hava Komutanlığı Disiplin Kurulu,
• Personel işlerinden sorumlu sahil güvenlik komutan yardımcısının başkanlığında ve onun belirleyeceği iki daire başkanı, bir şube müdürü ve bir kurum avukatından oluşan Sahil güvenlik Komutanlığı Merkez Disiplin Kurulu,
• Sahil Güvenlik Komutanının veya görevlendireceği sahil güvenlik komutan yardımcısının başkanlığında, Personel Başkanı, Harekat Başkanı, Atama Daire Başkanı ve Hukuk Hizmetleri Başkanından oluşan Sahil Güvenlik Komutanlığı Yüksek Disiplin Kurulu oluşturulur.

Astsubayların disiplin işlerinin görüşülmesinde ve karara bağlanmasında; Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulu ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Yüksek Disiplin Kurulu hariç olmak üzere diğer disiplin kurullarında, hakkında disiplin soruşturması yapılan personelden daha kıdemli bir astsubay üyeye de yer verilir. Hakkında disiplin soruşturması yapılandan daha kıdemli bir astsubay yok ise kendisinden sonra en kıdemli astsubay üye olarak görevlendirilir.

SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞI DİSİPLİN KURULLARININ GÖREV VE YETKİLERİ

Sahil Güvenlik teşkilatı disiplin kurullarının disiplin cezası verebilecekleri personel ve uygulamaya yetkili oldukları cezalar aşağıda gösterilmiştir.

Bölge Komutanlığı Disiplin Kurulu; Bölge Komutanlığı ve bağlı komutanlıklardaki,

• Bölge Komutanı ve amiraller hariç subay, astsubay ve diğer sınıflardaki memurlara meslekten çıkarma ve Devlet memurluğundan çıkarma cezası dışında kalan diğer disiplin cezalarını,
• Uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve sözleşmeli erlere Devlet memurluğundan çıkarma cezası dışında kalan disiplin cezalarını,

Eğitim ve Öğretim Kurumlarında Disiplin Kurulları, kurum kadrosunda görevli ya da kurumda öğrenim gören;

• Öğretim komutanı ve amiraller hariç subay, astsubay ve diğer sınıflardaki memurlara meslekten çıkarma cezası ve Devlet memurluğundan çıkarma cezası dışında kalan diğer disiplin cezalarını,
• Uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve erlere Devlet memurluğundan çıkarma cezası dışında kalan disiplin cezalarını,

Sahil Güvenlik Hava Komutanlığı Disiplin Kurulu;

• Hava Komutanlığı ve bağlı komutanlıklar bünyesinde bulunan hava komutanı ve amiraller hariç subay, astsubay ve diğer sınıflardaki memurlara meslekten çıkarma cezası ve Devlet memurluğundan çıkarma cezası dışında kalan diğer disiplin cezalarını,
• Hava Komutanlığı ve bağlı komutanlıklar bünyesinde bulunan Uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve erlere Devlet memurluğundan çıkarma cezası dışında kalan disiplin cezalarını,

Sahil Güvenlik Komutanlığı Merkez Disiplin Kurulu;

• Komutanlık merkez teşkilatında görevli komutan yardımcıları, başkanlar ve amiraller hariç subay, astsubay ve diğer sınıflardaki memurlara meslekten çıkarma ve devlet memurluğundan çıkarma cezası dışında kalan disiplin cezalarını,
• Komutanlık merkez teşkilatında görevli uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve sözleşmeli erlere devlet memurluğundan çıkarma cezası hariç diğer disiplin cezalarını,

Sahil Güvenlik Komutanlığı Yüksek Disiplin Kurulu;

• Diğer disiplin kurullarınca verilemeyen meslekten çıkarma cezalarını,
• Komutanlık merkez teşkilatında görevli komutan yardımcıları, başkanlar ve amiraller hariç subaylar, astsubaylar ve diğer sınıflardaki memurlara meslekten çıkarma cezasını,
• Amiral rütbesinde olmadıkları takdirde bölge komutanı, Eğitim ve Öğretim Komutanı, Hava Komutanı, merkez teşkilatında görevli komutan yardımcıları ve başkanlar hakkında memuriyetten çıkarma cezası dışında kalan disiplin cezalarını verebilir,

Sahil Güvenlik Komutanlığı merkez teşkilatı, bölge komutanlıkları, eğitim ve öğretim kurumları, Hava Komutanlığı ile bunlara bağlı komutanlıklar ve bağlıları kadrolarında bulunan amiraller hakkında tüm disiplin cezalarını vermeye Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulu yetkilidir.

SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞI DİSİPLİN KURULLARINCA VERİLEN KARARLARIN KESİNLEŞMESİ

Sahil güvenlik teşkilatı disiplin kurullarınca verilen kararlardan;

• Bölge komutanlığı disiplin kurulunun meslekten çıkarma kararları hariç diğer disiplin cezası konuşlu olduğu il valisinin onayıyla, meslekten çıkarma cezası kararları Sahil
• Güvenlik Komutanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun uygun görüşü ve Bakanın onayıyla,
• Hava Komutanlığı Disiplin Kurulu, Eğitim ve Öğretim Komutanlığı Disiplin Kurulu ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Merkez Disiplin Kurulunun meslekten çıkarma cezası kararları hariç diğer disiplin cezası kararları Sahil Güvenlik Komutanının onayıyla, meslekten çıkarma cezası ise Sahil Güvenlik Komutanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun uygun görüşü ve Bakanın onayıyla,
• Sahil Güvenlik Komutanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun kararları Bakanın onayıyla kesinleşir.

Bakan onayına sunulan kararlardan uygun görülmeyenler ile meslekten çıkarma cezaları uyarınca intikal eden ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Yüksek Disiplin Kurulunca uygun görüş belirtilmeyen dosyalar Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulunca kesin karara bağlanır.

Bölge komutanlığı disiplin kurulunca verilen ve vali tarafından uygun görülmeyen kararlar Sahil Güvenlik Komutanlığı Yüksek Disiplin Kurulunca; Hava Komutanlığı Disiplin Kurulu, eğitim ve öğretim kurumlarındaki disiplin kurulları ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Merkez Disiplin Kurulu tarafından verilen ve Sahil Güvenlik Komutanı tarafından uygun görülmeyen kararlar Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulunca kesin karara bağlanır.

DİSİPLİN SORUŞTURMA USULÜ VE KARAR

Disiplinsizliğe ilişkin durumun tespiti ile disiplin amirince yapılacak işlemler disiplin amirleri kısmında anlatılmıştır. Disiplin kurullarının yetkisine giren durumlarda soruşturma sonucunda disiplin cezası verilmesine yer olmadığına, karar verilmesine yer olmadığına veya disiplin cezası verilmesine yahut kurulun yetkisizliğine karar verebilir. Yapılan soruşturma sonucunda fiilin, disiplin kurulunun görev alanına giren başka bir disiplinsizliği oluşturduğu anlaşılırsa buna uygun olan disiplin cezası tayin edilir. Disiplin kurulu kararları gerekçeli olarak yazılır. Ceza verilmesi halinde, gerekçede disiplinsizlik unsurları ile ceza miktarının tayininde esas alınan hususlar gösterilir.

DİSİPLİN SORUŞTURMASINDA GÖREVDEN UZAKLAŞTIRMA

Disiplin soruşturması nedeniyle görevden uzaklaştırma hususunda 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri uygulanır. Disiplin kurullarınca haklarında meslekten çıkarma cezası veya Devlet memurluğundan çıkarma cezası verilenlerden görevi başında kalmasında sakınca görülenler, kararın onaylanarak uygulanmasına kadar birinci fıkra kapsamında görevlerinden uzaklaştırılabilir. Bunlardan meslekten çıkarma cezası daha hafif bir cezaya indirilerek onaylanmış olanlar hakkında görevden uzaklaştırma önlemi derhal kaldırılır. Görevden uzaklaştırma süresince maaşın 2/3’ü ödenir. Göreve iade halinde eksik maaşlar yatırılır.

DİSİPLİN SORUŞTURMASINDA SÜRELER VE ZAMANAŞIMI

Kanunda sayılan fiilleri işleyenler hakkında bu fiillerin işlendiğinin disiplin amiri tarafından öğrenildiği tarihten itibaren;

• Uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kısa ve uzun süreli durdurma cezalarında bir ay içinde,
• Meslekten çıkarma cezası ve Devlet memurluğundan çıkarma cezasında altı ay içinde,

Disiplin soruşturmasına başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar. Disiplin cezasını gerektiren fiillerin işlendiği tarihten itibaren iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar. Fiilin hatalı olarak vasıflandırıldığı veya düzeltilebilir bir şekil noksanlığı bulunduğu gerekçeleriyle disiplin cezasının mahkeme tarafından iptal edilmesi durumunda yeniden değerlendirme yapılır.

SAVUNMA HAKKI

Savunma alınmadan disiplin cezası verilemez. Savunma için en az 7 gün verilmesi gerekmektedir. Savunma istemi yazısında; memur hakkındaki iddialar, dayandığı deliller ve hukuki nitelendirmesi belirtilerek savunma vermesi istenir. Verilen süre içinde savunma verilmemesi halinde savunma hakkından vazgeçmiş sayılır. Disiplin soruşturması yapılan personel, ikinci fıkra gereğince kendisinden savunma istenmesinden itibaren soruşturma evrakını inceleme hakkına sahiptir. Hakkında meslekten çıkarma cezası veya Devlet memurluğundan çıkarma cezası istenen personel, soruşturma evrakını incelemeye, tanık dinletmeye, disiplin kurulunda sözlü veya yazılı olarak kendisi veya vekili vasıtasıyla savunma yapma hakkına sahiptir.

GENEL KOLLUK (POLİS-JANDARMA-SAHİL GÜVENLİK) DİSİPLİN CEZALARINA İTİRAZ VE DAVA YOLU

Disiplin amirleri tarafından verilen disiplin cezalarına karşı, cezanın tebliğ edilmesinden itibaren on gün içinde itiraz edilebilir. İtiraz, bir üst disiplin amirine yazılı olarak yapılır. Ancak vali, Emniyet Genel Müdürü, Jandarma Genel Komutanı veya Sahil Güvenlik Komutanının doğrudan verdikleri disiplin cezalarına karşı Bakanlık Yüksek Disiplin Kuruluna itiraz edilir. İtiraz üzerine Kurulun verdiği karar kesindir. Kaymakamın doğrudan verdiği disiplin cezalarına karşı ise valiye itiraz edilir. Süresi içinde itiraz edilmeyen cezalar kesinleşir.

İtiraz, yetkili merci tarafından 30 gün içinde karara bağlanır. İtiraz haklı görülürse itirazı inceleyen merci verilen cezayı hafifletebilir veya tamamen kaldırabilir. İtiraz haklı görülmez ise ret olunur. Karar itiraz edene tebliğ edilerek kesinleşir. İtiraz üzerine önceki cezadan daha ağır ceza verilemez. Bakan ile disiplin kurullarının verdiği disiplin cezalarına karşı ise ancak idari yargı yoluna başvurulabilir.

DİSİPLİN CEZALARININ İPTALİ İÇİN DAVA YOLU

Disiplin amirleri tarafından verilen disiplin cezalarına itiraz sonrası kesinleşmesi ile disiplin kurulu kararlarına itiraz imkânı olmadığından doğrudan idari yargıda iptal davası açılabilir. Dava açma süresi 60 gündür. Disiplin cezaları kolluk personelinin mali ve sosyal haklarını, tayin ve terfilerini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Diğer taraftan, disiplin suçları için ceza puanı belirlendiğinden kanunda belirlenen ceza puanına ulaşılması halinde meslekten çıkarma cezası ile karşılaşılması ihtimali bulunmaktadır. Bu nedenle disiplin suçu oluşturacak tutum ve davranışlardan kaçınılmalı, disiplin soruşturmasına muhatap olunması durumunda idare hukuku avukatından yardım alınarak savunmanın etkili şekilde yapılması ve ceza alınması durumunda idari yargıda dava açılması gerekmektedir.

DİSİPLİN CEZASI İPTAL NEDENLERİ

Disiplin cezalarına ilişkin soruşturma aşamasından itibaren uyulması gereken pek çok kural bulunmaktadır. Soruşturmanın usulüne uygun yürütülmemesi veya başka nedenlerle İdare Mahkemeleri tarafından iptal kararları verilmektedir. Örnek olarak;

• Soruşturma emri vermeye yetkili olmayan merci tarafından soruşturma emri verilmesi,
• Savunma hakkının usulüne uygun bir şekilde kullandırılmaması,
• Soruşturma zamanaşımı sürelerinin aşılması,
• Ceza verme zamanaşımının geçmiş olması,
• Soruşturmacı tarafından ilgililerin ifadelerinin alınmaması veya eksik alınması,
• Disiplin cezasının sübuta ermemesi (işlenmemesi veya işlendiğinin sabit olmaması),
• İlgiliye isnat edilen fiil ile verilen cezanın birbiri ile uyuşmaması,
• Verilen disiplin cezalarının ölçülülük veya orantılılık ilkelerine aykırı olması,
• Disiplin cezası verilirken takdir hakkının gerekçesiz kullanılması,
• Husumete dayalı ceza verilmesi, gösterebilir.

DİSİPLİN CEZASI İPTALİ DAVASINDA MASRAFLAR VE AVUKATLIK ÜCRETİ

İdare Mahkemesinde açılacak iptal davasında, yürütmenin durdurulması talebi, duruşma talebi olup olmamasına göre dava masrafları değişmektedir. Dava açılışında 2024 yılı için 427,60 TL başvurma harcı, 427,60 TL karar harcı, yürütmenin durdurulması talebi halinde 704,50 TL YD harcı, davanın vekille açılması halinde 60,80 TL vekalet harcı ve 96,00 TL vekalet pulu alınmaktadır. Duruşma istemine göre posta masrafları da değişmekte olup ortalama 1.000,00 TL ile 1.500,00 TL posta masrafı alınmaktadır. Yani iptal davasının açılış maliyeti ortalama 3.000,00 TL – 3.500,00 TL arasında değişecektir.

Disiplin cezası iptal davasının avukatla takibinde avukatlık ücretleri de merak edilenler arasındadır. Avukatlık ücreti davanın açılacağı yer, duruşmalı olup olmayacağı ve davanın niteliğine göre belirlenecektir. Bu davalar için standart bir ücret belirtilmesi mümkün değildir. Fikir edinmek amacıyla Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi ile baroların tavsiye niteliğinde ücret tarifelerine bakılabilir.

KOLLUK DİSİPLİN CEZALARINA İLİŞKİN SON DEĞERLENDİRMELER

Disiplin cezaları kolluk personelinin mali ve sosyal haklarını, tayin ve terfilerini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Diğer taraftan, disiplin suçları için ceza puanı belirlendiğinden kanunda belirlenen ceza puanına ulaşılması halinde meslekten çıkarma cezası ile karşılaşılması ihtimali bulunmaktadır. Disiplin soruşturmanız olması halinde savunma, itiraz ve dava aşamalarında Harbiye Hukuk Bürosu ile iletişime geçerek idare hukuku alanında tecrübeli Avukat kadromuzdan buraya tıklayarak hukuki destek alabilirsiniz.