İŞSİZLİK MAAŞI (İŞSİZLİK ÖDENEĞİ) NASIL ALINIR? İŞSİZLİK MAAŞI BAŞVURU ŞARTLARI

İŞSİZLİK MAAŞI NEDİR?

İşsizlik maaşı işsiz kalan sigortalı işçinin geçimini devam ettirebilmesi için ödenen maaştır. İşsizlik maaşının ödenebilmesi için kanunda yer alan bazı şartların gerçekleşmesi gerekir. Ayrıca işsizlik maaşı belirli bir süre için ödenir. İşsizlik maaşının amacı sigortalı işçinin iş bulma sürecinde geçimini sağlayabilmesidir. İşsizlik ödeneği ile ilgili tüm önemli hususlar 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ve buna bağlı olarak çıkarılan yönetmeliklerde yer alır.

İŞSİZLİK MAAŞI ŞARTLARI NELERDİR?

İşçinin işsizlik ödeneği alabilmesi için kanunda bazı şartlara yer verilmiştir. Bu şartların gerçekleşmesi halinde işçi işsizlik ödeneği alabilir.

İşsizlik maaşı alma şartlarını şu şekildedir;

• İşçinin kendi talebi ya da kusuru ile işsiz kalmamış olması gerekmektedir.
• İş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren geriye dönük yüz yirmi günlük sürede hizmet akdi ile çalışmış olmalıdır.
• Hizmet akdinin feshedilmesinden önceki üç yıllık süre içinde en az altı yüz gün süre ile işsizlik sigortası primini ödemiş olmalıdır.
• Hizmet akdinin feshedilmesinden sonraki otuz günlük süresi içerisinde en yakın İŞKUR birimine başvuru yapmış olmalıdır.

İŞSİZLİK MAAŞI ŞARTLARINDAN SON 120 GÜNLÜK SÜREDE KESİNTİ SAYILMAYAN HALLER

Son 120 gün prim ödeme şartı vardır. Ancak bazı durumlarda bu primler eksik bildirilmiş olabilir. Bu durumda bu şartın ihlal edilmemiş olduğunu kabul ediliyor. Aşağıda sayılan nedenlerle hizmet sözleşmesi devam etmekle birlikte prim yatırılmaması halinde, prim yatırılmayan bu süreler son 120 gün şartının değerlendirilmesinde kesinti sayılmamaktadır

• Hastalık,
• Ücretsiz izin/aylıksız izin
• Disiplin cezası
• Gözaltına alınma,
• Hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali,
• Kısmi istihdam,
• Grev,
• Lokavt,
• Genel hayatı etkileyen olaylar,
• Ekonomik kriz,
• Doğal afet,
• Fesih tarihinde çalışmamış
• Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma
• Kısa çalışma ödeneği
• Yarım çalışma ödeneği

Sonradan gelen bir değişiğe göre: 18.01.2019 tarihi ve sonrasında hizmet akdi sona erenler için aynı işverene olup olmadığına bakılmaksızın ve eksik gün nedenlerine bakılmaksızın fesihten önce 120 günlük dönemde hizmet akdinin bulunması halinde 120 gün şartı sağlanmış olur.

İŞSİZLİK MAAŞI NASIL HESAPLANIR?

Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkıdır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 39 uncu maddesine göre onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçemez.

İŞSİZLİK MAAŞINA NASIL BAŞVURULUR?

İşsizlik maaşı alma koşullarını sağlayan işçilere işverenler tarafından üç nüsha olarak düzenlenen işten ayrılma bildirgesinden bir nüsha verilmek zorundadır. Diğer iki nüshadan biri işveren tarafından İŞKUR’a verilir, diğer nüsha ise işverende kalır. İşçinin işten ayrıldığına dair SGK’ya bildirimde bulunan işverenin İŞKUR’a belge gönderme mecburiyeti sonra ermiş olur.

İŞSİZLİK MAAŞINA BAŞVURU SÜRESİ VAR MIDIR?

İşsizlik maaşına başvuru için belirli bir süre düzenlenmiştir. İş sözleşmesi sona erdikten sonra 30 günlük süre içerisinde en yakın İŞKUR birimine işten ayrılma bildirgesi ile yapılacak bir başvuru ile işsizlik ödeneği süreci başlatılmış olunur. Bu 30 günlük süre aşıldığı takdirde gecikilen süre, alınacak işsizlik ödeneği süresinden düşülür. Eğer gecikme, mücbir nedenlere dayanıyorsa böyle bir düşme yapılmaz.

İŞSİZLİK MAAŞINA ELVERİŞLİ SGK ÇIKIŞ KODLARI NELERDİR?

İşveren ile işçi arasındaki iş sözleşmesi, işveren tarafından veyahut işçi tarafından sona erdirilebilir. İşten Çıkış Kodları, iş akdinin nasıl sonlandırıldığını tanımlayan kodlardır.

İşten Çıkış Kodu	İşten Çıkış ve Fesih Nedenleri	Kıdem Tazminatı	İhbar Tazminatı	İşsizlik Maaşı
1	Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi
2	Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi
3	Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa)		*
4	Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi	+	* *	+
5	Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi	+		+
8	Emeklilik (yaşlılık) veye toptan ödeme nedeniyle	+
9	Malulen emeklilik nedeniyle	+
10	Ölüm	+
11	İş kazası sonucu ölüm	+
12	Askerlik	+		* * *
13	Kadın işçinin evlenmesi	+
14	Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması	+
15	Toplu işçi çıkarma	+	* *	+
16	Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer işyerine nakli
17	İşyerinin kapanması	+	* *	+
18	İşin sona ermesi	+	* *	+
19	Mevsim bitimi  (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır)
20	Kampanya bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır)
21	Statü değişikliği
22	Diğer nedenler
23	İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih	+		+
24	İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih	+		+
25	İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranış nedeni ile fesih	+		+
26	Disiplin Kurulu kararı ile Fesih
27	İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih	+		+
28	İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih	+		+
30	Vize süresinin bitimi ( İş akdinin askıya alınması halinde kullan Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır)
31	Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih	+	+	+
32	4046 sayılı Kanunun 21. maddesine göre özelleştirme nedeni ile feshi	+	+	+
33	Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi	+		+
34	İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih	+	+	+
35	6495 SK nedeniyle devlet memurluğuna geçenler	+
36	KHK ile işyerinin kapatılması
37	KHK ile kamu görevinden çıkarma
38	Doğum Nedeniyle İşten Ayrılma
39	696 KHK ile kamu işçiliğine geçiş
40	696 KHK ile kamu işçiliğine geçilememesi sebebiyle çıkış	+	+	+
41	Re’sen işten ayrılış bildirgesi düzenlenenler: SGK tarafından değişik gerekçeler nedeniyle  işten ayrılışları re’sen düzenlenenler için seçilecek koddur.
42	İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.
43	İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması.
44	İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.
45	İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.
46	İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.
47	İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.
48	İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.
49	İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.
50	İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.

* İhbar öneline uyulmaz ise işveren kazanır.

** İhbar öneline uyulmaz ise işçi kazanır.

*** Askerlik sonrasında alınabilir.

İŞSİZLİK MAAŞINI KAÇ AY ALABİLİRİM?

Kanunda yer alan diğer şartları sağlaması halinde hizmet sözleşmesinin feshinden önceki son üç yıl içinde;

• 600 gün sigortalı olarak çalışıpişsizlik sigortası primiödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
  • 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
  • 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün,
  süre ile işsizlik maaşı verilmektedir.

İŞSİZLİK MAAŞINI ASKERLİK SONRASI ALABİLİR MİYİM?

TSK personelinin işsizlik maaşı almaya hakkı yoktur. Ancak muvazzaf askerlik ödevi nedeniyle işten ayrılan kişi askerlik dönüşü işsizlik ödeneği alma hakkına sahip olur.

Askere giden işçi kanunda sayılan şartları sağladığı takdirde askerde geçen süre sanki hiç yokmuş gibi düşünülerek hesaplama yapılır ve işsizlik ödeneği alır.

İŞSİZLİK MAAŞI NE ZAMAN YATAR? NEREYE YATAR?

İŞKUR işsizlik maaşı başvurularını başvuruların yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar sonuçlandırır.

İşsizlik ödeneği için gerekli başvuru adımlarını usulüne uygun tamamlayarak başvurusunu eksiksiz yapan ve başvurusu olumlu sonuçlanan kişilerin maaşı her ayın beşinde ilgilinin kendisine ödenir.

İşsizlik maaşı ödemesi, T.C kimlik numarası beyan edilerek herhangi bir PTT şubesinden alınabilmektedir.

İŞSİZLİK MAAŞINI YENİDEN ALABİLİR MİYİM?

İşçi, İşsizlik maaşı alırken ödeneğin süresi dolmadan yeni bir işe başlarsa ve işsizlik ödeneği alma şartları yerine getirilmeden o işten de ayrılırsa, daha önce yarım kalan işsizlik maaşının süresi doluncaya kadar işsizlik ödeneğini alabilmek için tekrar başvurabilir. Kalan hak sahipliğinin devamı için İŞKUR’a yapılan başvurunun tarihi esas alınır.

Yani işçi henüz işsizlik maaşına hak kazanmış olmamasına rağmen önceki kalan hakkının devamını bu şekilde almış olur. Eğer ikinci işte işsizlik maaşını elde etmek için gereken şartlar sağlanıp da işsiz kalınırsa bu sefer bu yeni hak sahipliğinden doğan süre için işsizlik ödeneği alınır.

İŞSİZLİK MAAŞI GERİYE DÖNÜK ALINABİLİR Mİ? ARABULUCULUK ANLAŞMASI VE DAVA SONUCU

İşsizlik maaşı için başvuru yapıldığında İŞKUR ilk olarak işveren tarafından işçinin işten çıkış kodunun ne şekilde bildirildiğine bakar. İşçi iş sözleşmesini haklı nedenlerle feshetmiş olsa bile bu durum yargılamaya tabi olacağından işverenler çıkış kodunu işsizlik maaşı alınmayacak şekilde bildirebilirler. Bu durumda ise işçi, işsizlik maaşı alamayacaktır. İşçi işten ayrıldıktan sonra arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlarsa yahut açtığı dava lehine sonuçlanıp kesinleşirse bunu gösterir belgelerle İŞKUR’a başvuru yapması halinde işsizlik maaşını alabilecektir.

İŞSİZLİK MAAŞI HAKKINDA SIKÇA SORULAN SORULAR

İşsizlik Ödeneğine Haciz Konulabilir mi?

Nafaka borcu hariç hiçbir borç için işsizlik ödeneğine haciz konulamaz.

 Yabancı İşçiler İşsizlik Maaşından Faydalanabilir Mi?

Çalışma izni olan yabancı işçiler, Türkiye’de çalışmış ve prim şartını sağlamışlarsa iş sözleşmeleri sona erdiğinde işsizlik maaşından faydalanabilirler.

İşsizlik Maaşı Ne Kadardır?

İşçinin son 4 ayda aldığı brüt ücretin %40’ı kadardır. Ancak bu miktar 2023 yılı için 2137 TL’den aşağı olamaz, 4272 TL’den yukarı olamaz.

YARGITAY

HARBİYE HUKUK BÜROSU

DİLARA GÜL ERBAŞ