İŞE İADE DAVASI VE ŞARTLARI

İşe iade davası, iş güvencesi kapsamında olan ve iş akdi geçerli bir nedene dayanmadan feshedilen işçinin işverene karşı açtığı bir davadır. Dava kapsamında işçi, aranan şartların gerçekleşmesi halinde İş Kanunu’nda öngörülen işe başlatmama tazminatı ve boşta geçen süre ücretini talep edebilecektir. Harbiye Hukuk Bürosu olarak işe iade dava süreci ve hukuki sonuçlarını yazımızda açıklayacağız.

İŞE İADE NEDİR?

İşe iade davası, işverence geçerli bir sebep gösterilmeden veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı durumlarda sözleşmesi feshedilen işçinin işe iade talebini içeren bir davadır.

İŞE İADE DAVASI ŞARTLARI

İşçinin işe iade davası açabilmesi için aşağıdaki şartların birlikte sağlanması gerekmektedir:

• İşçi İş Kanunu veya Basın İş Kanunu’na tabi olarak çalışmalı
• İşveren ile aralarında belirsiz süreli iş sözleşmesi bulunmalı
• İşyerinde en az 30 veya daha fazla işçi çalışıyor olmalı
• İşçinin en az 6 aylık kıdemi bulunmalı
• İşçi işletmenin bütününü sevk ve idare eden ve işçi alma yahut işçi çıkarma yetkisine sahip pozisyonda olmamalı
• Zorunlu arabuluculuk yolu tüketilmiş olmalı (İşçi fesih bildirimin tebliğinden itibaren 1 AY içinde işe iade talebiyle arabulucuya başvurmalı)
• İş sözleşmesi işverence geçersiz bir nedene dayanılarak feshedilmiş olmalıdır. İş Kanunu hangi durumlarda feshin geçerli sebep oluşturduğunu özellikle belirtmiştir. Bunlar şu şekilde belirtilebilir:

Geçerli Sayılan Fesih Nedenleri	Geçersiz Sayılan Fesih Nedenleri
İşçinin yetersizliği Örnek; İşinin üretim miktarının diğer işçilere oranla oldukça düşük olması	Sendika üyeliği veya çalışma saatleri dışında veya işverenin rızası ile çalışma saatleri içinde sendikal faaliyetlere katılmak
	Sendika temsilciliği yapmak
	Mevzuattan veya sözleşmeden doğan haklarını takip veya yükümlülüklerini yerine getirmek için işveren aleyhine idari veya adli makamlara başvurmak veya bu hususta başlatılmış sürece katılmak
İşçinin davranışları Örnek; işçinin hal ve hareketleri ile çalışma huzurunu bozması
	Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, doğum, dini, siyasi görüş vb. nedenler
	Analık izni ve kadın işçilerin çalıştırılmasının yasak olduğu sürelerde işe gelmemek
İşyerinin veya işin gerekleri Örnek; üretimde yeni makine kullanılmaya başlanması sebebiyle işçi sayısında azaltılmaya gidilmesi	Hastalık veya kaza nedeniyle işçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca bulunması halinde işe geçici devamsızlık yapmak

İstanbul İş Hukuku Avukatı

KİMLER İŞE İADE HAKKINA BAŞVURABİLİR?

İş güvencesi kapsamında olan işçiler işe iade hakkına başvurabilir. Bu kapsamda;

• İş Kanunu veya Basın İş Kanunu’na tabi olarak çalışan
• İşveren ile aralarında belirsiz süreli iş sözleşmesi bulunan
• İşyerinde en az 30 veya daha fazla işçi çalışan
• En az 6 aylık kıdemi bulunan
• İşveren vekili konumunda olmayan işçiler tüm şartların sağlanması halinde işveren tarafından geçersiz bir nedene dayanarak iş akdi feshedilmişse işe iade hakkına sahiptir.

İŞE BAŞLATMAMA TAZMİNATI

Davayı kazanan işçinin başvurusu üzerine işveren, işçiyi 1 ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az 4 aylık ve en çok 8 aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur. Bu tazminata uygulamada “iş güvencesi tazminatı” ya da “işe başlatmama tazminatı” denir. Tazminat miktarı, mahkeme veya özel hakem tarafından takdir edilir. Tazminat miktarı, işçinin dava tarihindeki ücreti esas alınarak belirlenir. Ayrıca, tazminatı, temel ücret üzerinden hesap edilir. İşçinin işe başlatmama tazminatı talep etmesi için zarara uğramış olması şartı aranmamaktadır.

İŞE ALMAMA TAZMİNATI

Uygulamada işe almama tazminatı olarak da bilinen işe başlatmama tazminatı, işe iade davası sonucu işçinin işe başlatılmaması halinde işveren tarafından ödenen tazminattır. Bu tazminat işçinin işe başlatılmaması durumunda en az 4 aylık ve en çok 8 aylık ücreti tutarında hakim tarafından işçinin kıdemine göre belirlenir.

İŞE İADE DAVASI NASIL AÇILIR?

İş sözleşmesi geçerli bir nedene dayanmaksızın feshedilerek işten çıkarılan işçi, fesih bildiriminin tebliğinden itibaren 1 AY içinde işe iade talebiyle öncelikle arabulucuya başvurmak zorundadır. Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması halinde son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 2 HAFTA içinde yetkili iş mahkemesinde dava açabilir. Dava açılırken dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan biri yetkili iş mahkemesinin tayinini doğru yapmaktır. İşe iade davasında yetkili iş mahkemesi kişinin davanın açıldığı tarihteki davalının yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir. Yetkili iş mahkemesinin tespitinin ardından titizlikle hazırlanan işe iade talepli bir dava dilekçesi ile işe iade davası açılır.

İŞE İADE DAVASINDA ZORUNLU ARABULUCULUK BAŞVURUSU VE SÜRESİ

İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliğ tarihinden itibaren 1 AY içinde işe iade talebiyle, İş Mahkemeleri Kanunu hükümleri uyarınca arabulucuya başvurmak zorundadır.

Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içinde sonuçlandırır. Ancak süre zorunlu hâllerde en fazla bir hafta daha uzatılabilir. Arabuluculuk faaliyeti sonucunda işçi ve işveren tarafı, işçinin işe başlatılması hususunda anlaşmaları halinde;

• İşe başlatma tarihini
• Çalıştırılmadığı süreye ilişkin ücret ve diğer hakların parasal miktarını
• İşçinin işe başlatılmaması durumunda en az 4 AYLIK ve en çok 8 AYLIK ücret tutarında tazminatın parasal miktarını belirtmeleri zorunludur.

Aksi halde taraflar arasında anlaşma sağlanamamış kabul edilir ve arabuluculuk son tutanağı buna göre düzenlenir. İşçinin kararlaştırılan tarihte işe başlamaması halinde ise fesih geçerli hale gelir ve işveren sadece bunun hukuki sonuçları ile sorumlu olur.

İŞE İADE DAVASI NE KADAR SÜRER?

İşe iade davası açılmadan önce dava şartı olan zorunlu arabuluculuğa başvurulmalıdır. Arabulucu yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren 3 hafta içinde sonuçlandırmak zorundadır. Ancak zorunlu hallerde bu süre arabulucu tarafından en fazla 1 hafta uzatılabilir. Sonuç olarak arabuluculuk süreci en fazla 4 hafta sürmektedir. Bu süreçte anlaşma sağlanamaması durumunda dava süreci başlayacaktır.

Dava sürecinde ise basit yargılama usulü uygulanır ve İş Kanunu uyarınca dava ivedilikle sonuçlandırılır. Basit yargılama usulüne göre görülen davalar kural olarak öninceleme duruşması hariç iki duruşmada tamamlanır. Duruşmalar arasındaki süre ise 1 aydan daha uzun olamaz. Ancak işin niteliği gereği zorunlu hallerde hâkim gerekçesini belirterek 1 aydan sonrası için duruşma günü belirleyebilir ve ikiden fazla duruşma yapabilir. Mahkemece verilen karar hakkında istinaf yoluna başvurulması halinde ise yetkili Bölge Adliye Mahkemesi de ivedilikle ve kesin olarak karar verir.

Mahkemelerin iş yoğunluğuna göre yargılama süresi değişeceğinden dava sürecinin ne kadar süreceğini ise net olarak belirtmek mümkün değildir.

İŞE İADE DAVASINDA MAAŞ MİKTARI NEYE GÖRE BELİRLENİR?

İşe iade davası sonucunda hükmedilen en az 4, en çok 8 aylık ücret tutarında olan işe başlatmama tazminatı işçinin çıplak ücreti üzerinden hesaplanmaktadır. İşçiye verilecek tazminat miktarının tayini ise işçinin kıdemine göre hâkim tarafından takdir edilmektedir.

İşe iade kararının kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre zarfında en çok 4 aya kadar doğmuş olan ücret ve diğer hakların parasal değeri olan boşta geçen süre ücreti ise işe başlatmama tazminatından farklı olarak giydirilmiş ücret üzerinden ödenir.

İŞE İADE DAVASI NASIL KESİNLEŞİR?

Dava şartı olan arabuluculuk yolunun tüketilmesinden sonra açılacak olan işe iade davası iş mahkemesi tarafından ivedilikle sonuçlandırılır. Mahkemece verilen karar hakkında istinaf yoluna başvurulması halinde, bölge adliye mahkemesi İş Kanunu m.20/2 uyarınca ivedilikle ve kesin olarak karar verir. Hükümden de anlaşılacağı üzere, işe iade davalarında temyiz yolu kapalıdır. Bölge Adliye Mahkemesinin vereceği karar ile işe iade davası kesinleşir.

İŞE İADE DAVASINDA İHTARNAME NASIL ÇEKİLİR?

Geçerli bir nedene dayanmadan iş akdi feshedilen ve işe iade davası açıp kazanan işçi, mahkeme kararının kesinleşmesinden itibaren 10 işgünü içerisinde işverene işe iade talepli bir ihtarname çekmek zorundadır. İşçinin bu ihtarnameyi noter aracılığıyla yapması işe iade talebinin ispatı açısından daha sağlıklı olacaktır.

İŞE İADE DAVASI KARARI NASIL İCRAYA KONULUR?

İşe iade davasının kabulüne ilişkin kararın, “feshin geçersizliği, işe başlatmama tazminatı ve boşta kalan 4 aya kadar olan süreye ait ücrete ilişkin kısımları, tespit hükümleri içermektedir. Dolayısıyla bu kısımların ilamlı icraya konu olması mümkün değildir. Buna karşılık, işe iade davasının (reddi veya kabulüne ilişkin) “avukatlık ücreti ve yargılama giderlerinin ödenmesine ilişkin kısımları, eda hükümleridir ve bu kısımların ilamlı icraya konu edilebilir.

İŞE İADE DAVASI SONUÇLARI

İş güvencesi kapsamında bir işinin işe iade davası açması ve bu dava sonucunda mahkemeden işe iade kararı çıkması sonucunda işçi, kesinleşen mahkeme kararının tebliğinden itibaren 10 işgünü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmak zorundadır. İşçi bu sürede başvuruda bulunmaz ise işverence yapılmış fesih geçerli bir fesih sayılır. İşçinin başvurusu üzerine işveren işçiyi 1 AY içinde işe başlatmak zorundadır.

İşveren, işçiyi başvurusu üzerine 1 ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye

• En az 4 aylık ve en çok 8 aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur.
• İşe iade kararının kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre zarfında en çok 4 aya kadar doğmuş olan ücret ve diğer hakların parasal değerini ödemelidir.

İşveren, işçiyi başvurusu üzerine 1 ay içinde işe başlatır ise; işçiye

• İşe iade kararının kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre zarfında en çok 4 aya kadar doğmuş olan ücret ve diğer hakların parasal değerini ödemelidir.

İşe iade davasının reddi durumunda ise işverence gösterilen fesih sebebinin geçerli olduğu mahkemece tespit edilir, işçi artık işe geri dönemez. Bu durumda fesih geçerli hale gelir ve işveren sadece bunun hukuki sonuçlarıyla sorumlu olur.

İŞE İADE DAVASI SONRASI SİGORTA PRİMLERİ

Sigorta primlerine ilişkin yasal düzenlemeler uyarınca kıdem ve ihbar tazminatının prime tabi tutulmaması sebebiyle işe başlatmama tazminatı da hukuki niteliği itibariyle bir tazminat olduğundan ayrıca SGK primi ödenmesi gerekmemektedir. Ancak işçiye işe başlatılması halinde ödenecek en çok 4 aya kadar olan ücret ve diğer hakların parasal miktarının mahsup edilmemiş haliyle prime tabi tutularak geçen bu süreler prim ödeme gün sayısından sayılmaktadır. Ayrıca işçinin çalıştırılmadığı dönem için verilen tazminat işçinin sanki çalışıyormuş gibi hak ettiği bir ödeme olduğu için buna ilişkin ücretin SGK’ya bildirimi yapılmakta ve bu ücret prime esas sayılmaktadır.

 

İŞVERENİN İŞE ALMA SÜRECİ

İş güvencesi kapsamındaki bir işçinin işe iade davası açması ve bu dava sonucunda mahkemeden işe iade kararı çıkması sonucunda 4857 sayılı İş Kanunu gereği işçi kesinleşen mahkeme kararının tebliğ edilmesin itibaren 10 işgünü içerisinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunması gerekir. İşçi bu süre içinde başvuruda bulunmaz ise işverence yapılmış olan fesih geçerli bir fesih sayılır ve işveren sadece bunun hukuki sonuçları ile sorumlu olur.

İŞE BAŞLATMAMA HALİNDE NE OLUR?

İşe iade kararı üzerine işçinin 10 iş günü içerisinde yaptığı başvuru ile işveren, işçiyi 1 AY içinde işe başlatmak zorundadır. İşveren işçinin başvurusu üzerine işçiyi işe başlatmaz ise, işçiye en az 4 AYLIK ve en çok 8 AYLIK ücreti tutarında iş güvencesi tazminatı ödemekle yükümlüdür. Çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok 4 AYA kadar ücret ve diğer hakları dava tarihindeki ücreti esas alınarak parasal olarak ödenir.

İşe başlatılmayan işçiye bildirim süresi verilmemiş veya bildirim süresine ait ücret peşin ödenmemiş ise bu sürelere ait ücret tutarı da ayrıca ödenir.

HARBİYE HUKUK BÜROSU İŞ HUKUKU AVUKATI HİZMETLERİMİZ

Yukarıda işe iade davası ve tazminatı hakkında önemli hususları açıkladık. İş sözleşmesinin feshi durumunda her somut olay kendi içinde farklı hukuki konular barındırır. İşverenden talep edilecek tazminat kalemleri de her somut olaya göre farklılık arz eder. Bu sebeple yaşanan olay bazında hukuki nitelendirmenin yapılması oldukça önemlidir. Böyle bir durumla karşı karşıya kalan işçiler öncelikle önündeki hukuki imkanları çok iyi bir şekilde değerlendirmeli ancak her somut olayın da farklı sonuçlar doğuracağını unutmamalıdırlar.

İşe iade davasında; arabuluculuk süreci, dilekçenin yazılması, davanın açılması ve takip edilmesi gibi süreçlerin özellikle işverene göre zayıf pozisyonda olan işçinin herhangi bir hak kaybı yaşamaması için alanında uzman bir “İş Hukuku Avukatı” ile yürütülmesi daha hızlı ve sağlıklı sonuçlar elde edilmesini sağlayacaktır. Harbiye Hukuk Bürosu olarak alanında uzman avukat kadromuzla tüm bu süreçler titizlikle yürütülmektedir.

SIKÇA SORULAN SORULAR

İşe İade Davası Hangi Şartlarda Açılır?

Geçersiz bir nedene dayanılarak iş sözleşmesi feshedilen işçinin işe iade davası açabilmesi için gerekli şartlar şunlardır:

1. İşçi İş Kanunu veya Basın İş Kanunu’na tabi olarak çalışmalı
2. İşveren ile aralarında belirsiz süreli iş sözleşmesi bulunmalı
3. İşyerinde en az 30 veya daha fazla işçi çalışıyor olmalı
4. İşçinin en az 6 aylık kıdemi bulunmalı
5. İşçi işletmenin bütününü sevk ve idare eden ve işçi alma yahut işçi çıkarma yetkisine sahip pozisyonda olmamalı
6. İş sözleşmesi işverence geçersiz bir nedene dayanılarak feshedilmiş olmalı
7. Zorunlu arabuluculuk yolu tüketilmiş olmalı (İşçi fesih bildirimin tebliğinden itibaren 1 AY içinde işe iade talebiyle arabulucuya başvurmalı)

İşe İade Davası Kazanılırsa Ne Olur?

İş güvencesi kapsamında bir işinin işe iade davası açması ve bu dava sonucunda mahkemeden işe iade kararı çıkması sonucunda işçi, kesinleşen mahkeme kararının tebliğinden itibaren 10 işgünü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmak zorundadır. İşçi bu sürede başvuruda bulunmaz ise işverence yapılmış fesih geçerli bir fesih sayılır. İşçinin başvurusu üzerine işveren işçiyi 1 AY içinde işe başlatmak zorundadır.

İşten Çıkarılan İşçi Kaç Ay İçinde Dava Açabilir?

İş sözleşmesi geçerli bir nedene dayanmaksızın feshedilerek işten çıkarılan işçi, fesih bildiriminin tebliğinden itibaren 1 AY içinde işe iade talebiyle öncelikle arabulucuya başvurmak zorundadır. Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması halinde son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 2 HAFTA içinde yetkili iş mahkemesinde dava açabilir.

İşçi Davayı Kaybederse Ne Olur?

İşçinin açmış olduğu davada işverence gösterilen fesih sebebinin geçerli olduğu mahkemece tespit edilirse işçi artık işe geri dönemez. Bu durumda fesih geçerli hale gelir ve işveren sadece bunun hukuki sonuçlarıyla sorumlu olur. İşçi, aleyhine verilen mahkeme kararı hakkında istinaf yoluna başvurabilir. Yetkili Bölge Adliye Mahkemesi konu hakkında ivedilikle ve kesin olarak karar verir.

Kimler İşe İade Davası Açamaz?

İş güvencesi kapsamında olmayan işçiler, feshin geçersizliğine dayanarak işe iade davası açamaz. Bu kapsamda; işyerinde 30’dan az işçi çalışıyorsa, işçinin kıdemi 6 aydan az ise ve işçi işveren vekili pozisyonunda çalışıyorsa işe iade talebiyle dava açamaz.

İşe Geri Dönüş Davası Kaç Celse Sürer?

Uygulamada işe geri dönüş davası olarak da bilinen işe iade davası basit yargılama usulünün uygulandığı bir davadır. Dava süreci mahkemelerin iş yoğunluğuna göre değişmekle birlikte basit yargılama usulüne göre görülen davalar kural olarak öninceleme duruşması hariç iki duruşmada tamamlanır. Duruşmalar arasındaki süre ise 1 aydan daha uzun olamaz. Ancak işin niteliği gereği zorunlu hallerde hâkim gerekçesini belirterek 1 aydan sonrası için duruşma günü belirleyebilir ve ikiden fazla duruşma yapabilir.

İşe İade Davası Kaç Ay Sürer?

İşe iade davası açılmadan önce dava şartı olan zorunlu arabuluculuk yolu tüketilmiş olmalıdır. Arabulucu yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren 3 hafta içinde sonuçlandırmak zorundadır. Ancak zorunlu hallerde bu süre arabulucu tarafından en fazla 1 hafta uzatılabilir. Sonuç olarak arabuluculuk süreci en fazla 4 hafta sürmektedir. Bu süreçte anlaşma sağlanamaması durumunda dava süreci başlayacaktır. Dava sürecinde ise basit yargılama usulü uygulanır ve dava ivedilikle sonuçlandırılır. Mahkemenin iş yoğunluğuna göre yargılama süresi değişeceğinden dava sürecinin ne kadar süreceğini ise net olarak belirtmek mümkün değildir.

İşe İade Davası Nasıl Açılır?

Arabuluculuk faaliyeti sonucunda anlaşmaya varılamaz ise son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 1 AY içinde iş mahkemesinde dava açılır. Dava açılırken dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan biri yetkili iş mahkemesinin tayinini doğru yapmaktır. İşe iade davasında yetkili iş mahkemesi kişinin davanın açıldığı tarihteki davalının yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir. Yetkili iş mahkemesinin tespitinin ardından titizlikle hazırlanan işe iade talepli bir dava dilekçesi ile işe iade davası açılır.

4 Ay Çalışan İşçi İşe İade Davası Açabilir Mi?

Bir işyerinde 4 ay çalışan işçi, 6 aylık kıdem şartını sağlamadığı için iş güvencesi kapsamında olmayacaktır. Bu durumdaki işçilerin işe iade talebiyle dava açması mümkün değildir. Ancak yeraltı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmadığından bu işçiler kıdemlerine bakılmaksızın işe iade davası açabilir.

İşveren İşe İadeyi Kabul Etmezse Ne Olur?

İşçinin başvurusu üzerine işveren 1 ay içinde işe iadeyi kabul etmez ise, işçiye en az 4 AYLIK ve en çok 8 AYLIK ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur. Ayrıca kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için en çok 4 AYA kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları ödenir.

Haksız Yere İşten Çıkarılan İşçinin Hakları

İşveren tarafından geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkeme tarafından tespit edilerek haksız yere işten çıkarılan işçiyi, işveren başvuru üzerine 1 ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşe başlatmaz ise, işçiye en az 4 aylık ve en çok 8 aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlüdür. Kararın kesinleşmesine kadar geçen çalıştırılmadığı süre için de işçiye en çok 4 aya kadar doğmuş bulunun ücret ve diğer hakların parasal miktarı ödenir. İşe başlatılmayan işçiye bildirim süresi verilememiş ise bu sürelere ait ücret tutarı da ayrıca ödenir. Kanunun tanıdığı diğer hukuki yollar için “İşten Çıkarılan İşçinin Hakları” yazımızı okuyabilirsiniz.

İŞ KANUNU’NA GÖRE İŞÇİ HAKLARI

YABANCI İŞÇİNİN HAKLARI