KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞINA DAİR KARAR TAKİPSİZLİK NEDİR, SORUŞTURMAYA YER OLMADIĞINA KARARI NEDİR?

Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar KYOK olarak adlandırılır. KYOK takipsizlik kararı olarak da adlandırılır. Cumhuriyet savcısı topladığı delilleri değerlendirdikten sonra soruşturma işlemini sonlandırmak için dosyanın kapatılmasına yönelik KYOK kararı verebilir. Cumhuriyet savcısı şüpheli hakkında başlattığı soruşturma sonucunda yeterli şüphe oluşması için delil bulamadığında bu kararı verebilir.

Cumhuriyet savcısı ayrıca kovuşturmanın da mümkün olmadığı durumlarda bu kararı verebilir. Yeterli şüphe oluşturmaya yönelik delil elde edilemediyse kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın koşulları sağlanmış olur.

YETERLİ ŞÜPHE BULUNMAMASINDAN KAYNAKLI KYOK KARARI (TAKİPSİZLİK KARARI)

Soruşturma evresi sonunda toplanan kanıtlar, suçun islendiği hususunda yeterli Şüphe oluşturuyorsa Cumhuriyet savcısı bir iddianame düzenler. (CMK m. 170/2)

Bir suç işlendiğiyle ilgili duyum alan Cumhuriyet savcısı soruşturma başlatır. Genellikle re’sen şikâyete tabi suçlarda ise şikâyete bağlı olarak başlatır. Bu süreçte Cumhuriyet savcısı kanıtları toplayarak bir iddianame düzenler.

KYOK kararı alınacağı zaman yeterli şüphe bulunmaması durumunda savcılık dosyayı sonlandırma kararı alabilir. 

Soruşturmanın başlaması için basit şüphe yeterlidir. Ancak kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilebilmesi için toplanan delillerin yeterli şüphe oluşturmasıdır. Eğer yeterli şüphe yoksa KYOK kararı verilir.  

Yeterli şüphenin oluşması demek suç işlendiği yönünde karar verilmesine yönelik deliller aynı zamanda şüpheliyi de işaret etmelidir. Bu delillerin kamu davası açılması için yeterli olması sonucunda Cumhuriyet savcısı iddianame ile kamu davası açar.

Yeterli şüphenin oluşmaması durumdan KYOK kararı verir. KYOK kararı verildiğinde bu kararların denetlenebileceği bir kurum yoktur. 

KOVUŞTURMA İMKANININ OLMAMASI SONUCU KYOK KARARI VERİLMESİ

Kovuşturma imkanının olmaması durumunda KYOK kararı verilebilir. Ortada bir suç olsa bile şikayete tabi suçlarda şikayet unsuru gerçekleşmediği zaman kovuşturma ve soruşturma yapılamaz. Basit kasten yaralama, cinsel taciz suçu, konut dokunulmazlığının ihlali suçu gibi suçlar şikayete bağlı suçlardır ve şikayet şartı yerine getirilmediği takdirde KYOK kararı alınması zorunludur. KYOK kararı verilmesi zorunlu olan durumlardan birisi de yaş küçüklüğüdür. 12 yaşından küçük çocukların suç işlemesi durumunda takipsizlik kararı verilir çünkü cezai ehliyetleri yoktur.

Suçun işlendiği tarihten itibaren belirli bir zaman geçtiğinde hala dava açılmadıysa dava zamanaşımı süresi söz konusu olur. Dava zamanaşımı süresinin dolması sonucunda takipsizlik kararı verilir.

Suç affa uğraması veya şüphelinin ölümü durumlarında da takipsizlik kararı verilir.

KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞINA DAİR KARARI VERME YETKİSİ KİMDEDİR?

Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verme yetkisi Cumhuriyet savcısındadır. Bir suç işlenip işlenmediğini anlamak için soruşturma açılır. Şüphelinin suçun faili olup olmadığına dair delilleri toplayıp inceleme yetkisi yine savcınındır. Savcı topladığı delilleri hukuka uygun bir şekilde inceledikten sonra deliller yetersiz geldiği takdirde kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verebilir.

KYOK KARARINA İTİRAZ NASIL YAPILIR?

Bu müracaat Cumhuriyet savcısının yargı çevresinde bulunan ve görevini yerine getirdiği Ağır Ceza Mahkemesi’nin bulunduğu yerdeki Sulh Ceza Hakimliği’ne yapılır. İtiraz dilekçesi hazırlanmak sureti ile KYOK kararına itiraz işlemi için müracaat edilebilir.

Cumhuriyet savcısı kamu davası açılması için gereken şartlar sağlanmasına rağmen kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verirse ve kamu davası açılması yönünde iddianame düzenleyip mahkemeye vermezse suçtan zarar görenler bu karara itiraz edebilirler. İtiraz süresi KYOK kararının tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gündür. İtirazı kararı veren cumhuriyet savcısının yarı çevresinde bulunan Ağır Ceza Mahkemesinin bulunduğu yerdeki Sulh Ceza Hakimliği inceler. 

KYOK KARARINA İTİRAZIN SONUÇLARI

KYOK kararı verildiğinde bu karara karşı dilekçe vererek müşteki ya da suçtan zarar gören kişi itiraz edebilir. 

Cumhuriyet savcısının yargı çevresinde bulunan ve görevini yerine getirdiği Ağır Ceza Mahkemesi’nin bulunduğu yerdeki Sulh Ceza Hakimliği itirazı inceler. Hakimlik isterse soruşturmayı genişleterek yeni deliller isteyebilir.

İtirazın Sulh Ceza Hakimliği tarafından reddedilmesi durumunda itiraz eden kişi, mahkeme giderlerini ödemekle yükümlü olur. Sulh Ceza Hakimliği dosyayı Cumhuriyet savcısına gönderir. Savcı şüpheliye ve karara itiraz edene bu kararı tebliğ eder. 

Sulh Ceza Hakimliği itiraz edeni haklı bulursa KYOK kararını kaldırır. Bunun sonucunda Cumhuriyet savcısı iddianame düzenleyip mahkemeye iletmek zorundadır.

KYOK KARARI VERİLDİKTEN SONRA SORUŞTURMA BAŞLATILABİLİR Mİ?

KYOK kararına tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde itiraz edilmezse karar kesinleşmiş olur. Bu süre içerisinde itiraz edilirse ve Sulh Ceza Hakimliği KYOK kararını kaldırırsa yeniden soruşturma açılabilir. 

KYOK kararı usulüne uygun olarak kaldırılmak zorundadır. KYOK kararı sonrası savcı kafasına göre kamu davası açamaz. Sulh Ceza Hakimliğinin karar verdiği yeterli şüphe oluşturacak yeni deliller elde edilmesi gerekir. Bu deliller önceden var olan ancak savcının değerlendirmediği ya da gözden kaçırdığı delillerdir. Yani yeni deliller olmadan kamu davası açılamaz. Yeni delil suçun işlendiğini kanıtlamalıdır. Bu durumda savcı yeni delillerle birlikte iddianame düzenleyip yeni bir soruşturma başlatır.

EK KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞINA DAİR KARAR (EK TAKİPSİZLİK KARARI) NEDİR?

Savcılık kamu davası açarken şüpheli hakkında iddianame düzenler. Aynı soruşturma kapsamında bazı eylemler kamu davası açılmasını gerektirmezken, bazı eylemler kamu davası açılmasını gerektirecek niteliktedir. Bu durumlarda kamu davası açılmasını gerektirmeyen eylemlerle ilgili olarak cumhuriyet savcısının soruşturmayı sonlandıran kararına ek takipsizlik kararı denir. 

Ek takipsizlik kararı itirazı mağdur ve müşteki tarafından karar tebliğ edildikten sonra 15 gün içinde Sulh Ceza Mahkemesi’ne yapılabilir.

SORUŞTURMAYA YER OLMADIĞI KARARI (SYOK) NEDİR?

Soruşturmaya yer olmadığı kararına SYOK denir. İhbar ve şikayetin niteliği gereği işlem yapılması gereksiz görüldüğünde soruşturmaya yer olmadığına dair karar verilir. Soruşturma yer olmadığına karar verilmesi için gerekli görülen haller CMK m.158/6’da sayılmıştır.

İhbar ve şikâyet konusu fiilin suç oluşturmadığının herhangi bir araştırma yapılmasını gerektirmeksizin açıkça anlaşılması veya ihbar ve şikâyetin soyut ve genel nitelikte olması durumunda soruşturma yapılmasına yer olmadığına karar verilir.

Soruşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi durumunda şikâyet edilen kişiye şüpheli sıfatı verilemez.

SORUŞTURMAYA YER OLMADIĞI KARARINA (SYOK) İTİRAZ

SYOK kararına itiraz edilebilir.

CMK m.158’e göre soruşturma yapılmasına yer olmadığına dair karar, varsa ihbarda bulunana veya şikâyetçiye bildirilir ve bu karara karşı 173 üncü maddedeki usule göre itiraz edilebilir. 

Suçtan zarar gören, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren onbeş gün içinde, bu kararı veren Cumhuriyet savcısının yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliğine itiraz edebilir. İtiraz dilekçesinde, kamu davasının açılmasını gerektirebilecek olaylar ve deliller belirtilir. Sulh ceza hâkimliği, kararını vermek için soruşturmanın genişletilmesine gerek görür ise bu hususu açıkça belirtmek suretiyle, o yer Cumhuriyet başsavcılığından talepte bulunabilir; kamu davasının açılması için yeterli nedenler bulunmazsa, istemi gerekçeli olarak reddeder; itiraz edeni giderlere mahkûm eder ve dosyayı Cumhuriyet savcısına gönderir. Cumhuriyet savcısı, kararı itiraz edene ve şüpheliye bildirir. Sulh ceza hâkimliği istemi yerinde bulursa, Cumhuriyet savcısı iddianame düzenleyerek mahkemeye verir. (CMK m.173).

SORUŞTURMA İLE KOVUŞTURMA ARASINDAKİ FARK NEDİR?

Cumhuriyet savcısına gelen ihbar üzerine basit şüpheyle başlayan ve gizli, yazılı, hızlı bir şekilde yürütülen sürece soruşturma denir. Soruşturma Cumhuriyet savcısının iddianame hazırlayıp dava açması ile biter. 

İddianame hazırlanıp dava açıldıktan sonra ise kovuşturma süreci başlar. Soruşturma evresi savcılar tarafından yürütülürken kovuşturma evresi mahkeme tarafından yürütülür. Ayrıca soruşturma aşamasında toplanmayan deliller kovuşturma aşamasında toplanır.

SORUŞTURMA NE KADAR SÜRER?

Ceza Muhakemesi Kanunu, soruşturma için bir süre kısıtlaması getirmemiştir. Ancak, soruşturmalar gizli, hızlı ve yazılı yapılmalıdır. Kanunda bir süre öngörülmemekle birlikte soruşturmanın olabilecek en makul süre içerisinde bitirilmesi gerekmektedir. Her soruşturmanın süresi kendi içerisinde yapılan işlemlerin yoğunluğuna göre değişebilmektedir. Bu yüzden bazı soruşturmaların süresi birbirinden farklı olabilir. Savcıların dikkat etmesi gereken tek şey yapılacak işlemler doğrultusunda olabildiğince hızlı hareket edip soruşturmayı en hızlı zamanda bitirmek olmalıdır.

KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞINA DAİR KARARA İTİRAZ DİLEKÇE ÖRNEĞİ

KYOK KARARINA İTİRAZIN REDDİ SONUCU ÖRNEK YARGITAY KARARI

YARGITAY

15. CEZA DAİRESİ

E. 2019/12254

K. 2020/3968

T. 1.6.2020

* DOLANDIRICILIK SUÇU 

* AYNI OLAY NEDENİYLE ÖNCEDEN SORUŞTURMA YAPILMASI 

* ŞİKAYETİN MÜKERRER OLMASI 

5271/m.160,170,172,173

DAVA :

Dosya kapsamına göre, müştekinin şüphelilerden … isimli şahıstan 195.000,00 Türk lirası karşılığında ev satın aldığı, yaptığı araştırma sonucu satın aldığı evin… adına kayıtlı olduğunu öğrendiği, şüpheli … ile görüştüğünde ise evi kendisinin değil ortağı olduğunu söylediği diğer şüpheli …’ın sattığını ve kendisinin bu şahıstan haberi olmadığını söylemesi üzerine şüphelilerin üzerlerine atılı dolandırıcılık suçunu işlediklerinin iddia edildiği somut olay nedeniyle Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılan soruşturma sonunda, aynı olay nedeniyle daha önce soruşturma yapılıp kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın verildiği, dosyaya konu şikayetin mükerrer olduğundan bahisle kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiş ise de; mükerrer soruşturmaya esas kabul edilen ve aynı olaya ilişkin evvelce şüpheliler haklarında kovuşturmaya yer olmadığına dair kararların verildiği …Cumhuriyet Başsavcılığının 09/04/2017 tarihli ve 2017/2894 soruşturma ve 15/11/2016 tarihli ve 2016/11468 soruşturma sayılı dosyalarının incelendiğinde, anılan soruşturmalar kapsamında şüphelilerinin beyanlarının alınmadığının anlaşıldığı, incelenen dosyaya konu …Cumhuriyet Başsavcılığının 2018/2396 soruşturma sayılı dosyasında şüphelilerden …’ın alınan beyanında, kendisinin … Doğa Mobilya isimli şirketin sahibi olduğu, bahse konu evi… isimli şahsa sattıklarını, bu satıştan kendisinin yanında sigortalı işçi olarak çalışan şüpheli …’nın da haberdar olduğunu, ancak aynı evi şüpheli …’nın müştekiye sattığını öğrendiğini, kendisinin şirketinin tahsilat makbuzunu kullanarak satışı yapmış olduğunu, makbuzun altında kendisinin değil …’nın imzasının bulunduğunu, toplumda kulaktan kulağa dolandırıcılık yaptığının yayılması üzerine şirketinin ve kendisinin itibar kaybettiğini, bunun üzerine kendisinin müştekiye senet verdiğini beyan etmesi karşısında, şüpheli …’ın beyanının yeni delil mahiyetinde olduğunun anlaşılması, yine diğer şüpheli …’nın da ilk kez bu dosya kapsamında beyanına başvurulduğunun anlaşılması karşısında; yeni delil niteliğindeki şüpheli …’ın beyanı ve diğer şüphelinin beyanı değerlendirilerek, şüphelilerin hukukî durumunun tayin ve takdiri gerekirken, eksik soruşturmaya ve değerlendirmeye dayalı olarak verilen kovuşturmaya yer olmadığına dair karara yönelik itirazın belirtilen gerekçelerle kabulü yerine, yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir.

5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309. maddesi uyarınca anılan kararın bozulması lüzum kanun yararına bozma talebine dayanılarak ihbar olunmuştur.

Gereği düşünüldü:

SONUÇ : İtirazı inceleyen …2. Sulh Ceza Hâkimliğinin 14/01/2019 tarihli ve 2019/74 değişik iş sayılı kararının BOZULMASINA, aynı maddenin 4. fıkrasının (a) bendi uyarınca müteakip işlemlerin mahallinde merciince yerine getirilmesine, 01.06.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

YARGITAY

HARBİYE HUKUK BÜROSU

Dilara Gül ERBAŞ