MÜSTEHCENLİK SUÇU VE CEZASI (TCK 226. MADDE)

Müstehcen kelimesi sözlükte edebe aykırı, açık saçık diye tanımlanmıştır. Müstehcenlik suçu ve cezası Türk Ceza Kanunu’nun 226. Maddesinde düzenlenmiştir. 

Müstehcenlik

Madde 226- (1) a) Bir çocuğa müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünleri veren ya da bunların içeriğini gösteren, okuyan, okutan veya dinleten,

1. b) Bunların içeriklerini çocukların girebileceği veya görebileceği yerlerde ya da alenen gösteren, görülebilecek şekilde sergileyen, okuyan, okutan, söyleyen, söyleten,
2. c) Bu ürünleri, içeriğine vakıf olunabilecek şekilde satışa veya kiraya arz eden,
3. d) Bu ürünleri, bunların satışına mahsus alışveriş yerleri dışında, satışa arz eden, satan veya kiraya veren,
4. e) Bu ürünleri, sair mal veya hizmet satışları yanında veya dolayısıyla bedelsiz olarak veren veya dağıtan,
5. f) Bu ürünlerin reklamını yapan,

Kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır.

(2) Müstehcen görüntü, yazı veya sözleri basın ve yayın yolu ile yayınlayan veya yayınlanmasına aracılık eden kişi altı aydan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

(3) Müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünlerin üretiminde çocukları, temsili çocuk görüntülerini veya çocuk gibi görünen kişileri kullanan kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu ürünleri ülkeye sokan, çoğaltan, satışa arz eden, satan, nakleden, depolayan, ihraç eden, bulunduran ya da başkalarının kullanımına sunan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

(4) Şiddet kullanılarak, hayvanlarla, ölmüş insan bedeni üzerinde veya doğal olmayan yoldan yapılan cinsel davranışlara ilişkin yazı, ses veya görüntüleri içeren ürünleri üreten, ülkeye sokan, satışa arz eden, satan, nakleden, depolayan, başkalarının kullanımına sunan veya bulunduran kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

(5) Üç ve dördüncü fıkralardaki ürünlerin içeriğini basın ve yayın yolu ile yayınlayan veya yayınlanmasına aracılık eden ya da çocukların görmesini, dinlemesini veya okumasını sağlayan kişi, altı yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

(6) Bu suçlardan dolayı, tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur. 

(7) Bu madde hükümleri, bilimsel eserlerle; üçüncü fıkra hariç olmak ve çocuklara ulaşması engellenmek koşuluyla, sanatsal ve edebi değeri olan eserler hakkında uygulanmaz.

 

SOSYAL MEDYADA MÜSTEHCENLİK SUÇU VE CEZASI

Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle birlikte birçok suç tipi için kanuni düzenleme getirildi. Müstehcenlik suçu da bu suçlardan biridir. Müstehcenlik suçunun işlenebilmesi için sosyal medya araçlarının kullanımı kolaylık sağlamaktadır.

Müstehcenlik suçu için sosyal medya uygulamalarının araç olarak kullanıldığı durumlarda kanun koyucu belirli yaptırımlar uygulamaktadır. Müstehcenlik suçunda sosyal medya uygulamaları şu şekilde araç olarak kullanılabilir. 

• Sosyal medya kanalları üzerinden yayın yapmak,
• E-mail adreslerine bildirim göndermek,
• İnternet aracılığı ile yapılan çıplak görüntülü aramaların kaydı,
• Twitter, facebook, instagram gibi sosyal medya uygulamalarından direkt mesaj (dm) atılması,
• Whatsapp, telegram gibi uygulamalarda gruplara gönderilen mesajlar,

Örneğin, cinsel içerikli görüntülerin facebook veya instagram üzerinden yayınlanması TCK m.226/5’te düzenlenen müstehcenlik suçunun oluşmasına neden olur. 

TCK 226/5-Üç ve dördüncü fıkralardaki ürünlerin içeriğini basın ve yayın yolu ile yayınlayan veya yayınlanmasına aracılık eden ya da çocukların görmesini, dinlemesini veya okumasını sağlayan kişi, altı yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

MÜSTEHCENLİK SUÇUNUN UNSURLARI

Korunan Hukuki Değer: Müstehcenlik suçunda korunan hukuki değer toplumun genel ahlak ve adabıdır.

Maddi Unsur:

Fail: Müstehcenlik suçunda fail için özel bir şart aranmamıştır. Fail herhangi bir gerçek kişi olabilir.

Mağdur: Müstehcenlik suçunda mağdur toplumun hepsi olabileceği gibi çocuklar ya da yetişkinler de ayrıca olabilir. Müstehcenlik suçunda mağdurun kim olduğuna göre ayrı suçlar düzenlenmiştir.

Hareket: Müstehcenlik suçu seçimlik hareketlerden oluşan bir suçtur. Türk Ceza Kanunu’nun 226. Maddesinde müstehcenlik suçunu oluşturan seçimlik hareketler sayılmıştır.

Madde 226- 

(1) a) Bir çocuğa müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünleri veren ya da bunların içeriğini gösteren, okuyan, okutan veya dinleten,

1. b) Bunların içeriklerini çocukların girebileceği veya görebileceği yerlerde ya da alenen gösteren, görülebilecek şekilde sergileyen, okuyan, okutan, söyleyen, söyleten,
2. c) Bu ürünleri, içeriğine vakıf olunabilecek şekilde satışa veya kiraya arz eden,
3. d) Bu ürünleri, bunların satışına mahsus alışveriş yerleri dışında, satışa arz eden, satan veya kiraya veren,
4. e) Bu ürünleri, sair mal veya hizmet satışları yanında veya dolayısıyla bedelsiz olarak veren veya dağıtan,
5. f) Bu ürünlerin reklamını yapan,

Kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır.

Bu fıkrada hareketler belirtilmiştir. Suç birden fazla hareketli suçlar.

 (2) Müstehcen görüntü, yazı veya sözleri basın ve yayın yolu ile yayınlayan veya yayınlanmasına aracılık eden kişi altı aydan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

Burada hareket, basın yayın yolu ile ürünü yayınlamak ya da yayınlamaya aracılık edilmesidir.

(3) Müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünlerin üretiminde çocukları, temsili çocuk görüntülerini veya çocuk gibi görünen kişileri kullanan kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu ürünleri ülkeye sokan, çoğaltan, satışa arz eden, satan, nakleden, depolayan, ihraç eden, bulunduran ya da başkalarının kullanımına sunan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

Burada iki ayrı suç belirtilmiştir. Bu durumda bu madde seçimlik hareketli bir suçtur. Sayılan hareketlerden birinin icrası ile suç meydana gelebilmektedir.

(4) Şiddet kullanılarak, hayvanlarla, ölmüş insan bedeni üzerinde veya doğal olmayan yoldan yapılan cinsel davranışlara ilişkin yazı, ses veya görüntüleri içeren ürünleri üreten, ülkeye sokan, satışa arz eden, satan, nakleden, depolayan, başkalarının kullanımına sunan veya bulunduran kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

Bu fıkra seçimlik hareketli bir suçtur.

(5) Üç ve dördüncü fıkralardaki ürünlerin içeriğini basın ve yayın yolu ile yayınlayan veya yayınlanmasına aracılık eden ya da çocukların görmesini, dinlemesini veya okumasını sağlayan kişi, altı yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

Bu fıkrada hareket üçüncü ve dördüncü fıkradaki ürünlerin basın ve yayın yoluyla yayınlanması ya da yayınlanmasına aracılık edilmesi ya da bu ürünleri çocukların görmesini, dinlemesini veya okumasını sağlamaktır.

Manevi Unsur:

Müstehcenlik suçu kasten işlenebilen suçtur. Fail bilerek ve isteyerek müstehcenlik suçunu işlerse bu suçu kasten işlemiş olur. Müstehcenlik suçu aynı zamanda olası kastla da işlenebilir. Fail hareketin suç oluşturabileceğini öngörüyorsa ve yine de ne olursa olsun düşüncesiyle hareket ediyorsa olası kastla hareket etmiş olur.

Hukuka Aykırılık Unsuru:

Müstehcenlik suçu için Türk Ceza kanunu 226/7’de hukuka uygunluk nedeni sayılmıştır. Bu madde hükümleri, bilimsel eserlerle; üçüncü fıkra hariç olmak ve çocuklara ulaşması engellenmek koşuluyla, sanatsal ve edebi değeri olan eserler hakkında uygulanmaz.

Suçun Özel Görünüş Biçimleri:

Teşebbüs: Suç işleme kararı alıp, suç yolunda hazırlık hareketlerini tamamladıktan sonra icra hareketlerine başlayıp, elinde olmayan nedenlerle neticeye ulaşamama halinde teşebbüs söz konusudur. Bir suçta teşebbüsün söz konusu olabilmesi için: 

• Bir suçu işleme kastının bulunması, 
• Suçun icrasına başlanması, 
• Elverişli hareketlerin bulunması ve 
• Suçun engel nedenlerle tamamlanmaması gerekir. 

1’inci fıkrada düzenlenen suç, 3’üncü fıkradaki çocuk pornografisi suçu, 4’üncü fıkrada düzenlenen şiddet içeren pornografik ürünler ve hayvan pornografisi suçunda teşebbüs mümkün değildir.

İştirak: Suçun kanuni tanımında yer alan fiili birlikte gerçekleştiren kişilerden her birinin fail olarak sorumlu olmasına iştirak denir. Müstehcenlik suçunda iştirak ile ilgili özel bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Bu sebepten genel iştirak konusunda genel hükümler uygulanmalıdır.

İçtima: Failin, bir veya birden çok fiille, ceza kanunun aynı hükmünü veya farklı hükümlerini bir veya birden çok kez ihlal etmesi ama birden çok suçtan değil bir suçtan sorumlu tutulmasıdır. İçtima konusunda da özel bir hükme yer verilmemiştir. Bu nedenle ge-nel hükümlerin dikkate alınması gerekir. Suçların zincirleme veya fikrî ya da gerçek içtima şeklinde işlenmesi de mümkündür. 

MÜSTEHCENLİK SUÇUNDA SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA

Soruşturma Aşaması:

Müstehcenlik suçu şikayete bağlı suçlardan değildir. Bu yüzden şikayet süresi yoktur. Müstehcenlik suçunun soruşturma aşaması ihbar sonucu veya savcılığın re’sen harekete geçmesi sonucu başlar. Şikayetin geri çekilmesi soruşturmayı sonlandırmaz. Savcı yeterli şüpheyi oluşturacak delilleri topladığı zaman iddianame düzenleyecektir. Yeterli şüpheyi oluşturacak delillere ulaşamazsa kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verecektir. 

Kovuşturma Aşaması:

Savcılığın düzenlediği iddianame mahkeme tarafından kabul edilince kovuşturma aşamasına geçilmiş olunur. Müstehcenlik suçunda asliye ceza mahkemeleri görevli olur. Kovuşturma aşaması faile verilecek cezanın hükmolunması veya failin suçsuz bulunup beraat edilmesi ile biter. 

MÜSTEHCENLİK SUÇUNUN CEZASI

1’inci fıkradaki suçun yaptırımı altı aydan iki yıla kadar hapis ve adli para cezası; 2’inci fıkradaki suçun yaptırımı, altı aydan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası 3’üncü fıkranın birinci cümlesindeki suçun yaptırımı beş yıldan on yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adli para cezası, ikinci cümlesindeki suçun yaptırımı, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve vebeşbin güne kadar adli para cezası; 4’üncü fıkradaki suçun cezası bir yıldan dört yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası; 5’inci fıkradaki suçun yaptı- rımı ise altı yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezasıdır. 

MÜSTEHCENLİK SUÇUNDA ADLİ PARA CEZASI, ERTELEME VE HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI

Adli Para Cezası, işlenen bir suç sonucu yargılamayı gerçekleştiren mahkeme tarafından suçlu kişiye devletin hazinesine belirli bir miktar para ödemesine karar verilmesidir. Adli para cezası, İşlenen bir suç sonucunda hapis cezasıyla veya tek başına uygulanabilir. Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası 1 yıl veya altında olduğunda adli para cezasına çevrilebilir.

Erteleme, şartların gerçekleşmesi durumda mahkeme tarafından verilen cezanın infazından vazgeçilmesidir. Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası 2 yıl veya altında olduğunda hakkında cezanın ertelenmesi kararı verilmesi mümkündür.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb), Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, iki yıl veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası ise; mahkemece, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, kurulan hükmün sanık hakkında bir hukukî sonuç doğurmamasını ifade eder. (CMK m.231) Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası 2 yıl veya altında olduğunda hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı verilmesi mümkündür.

MÜSTEHCENLİK SUÇUNDA DAVA ZAMANAŞIMI 

Dava zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren belirli bir süre geçmesine rağmen dava açılmamış veya dava açılmış ya da kanuni süre içerisinde sonlandırılmamış ise ceza davasının düşmesi sonucunu doğuran hukuki müessesedir. 

Maddenin 1, 2, 3’üncü fıkrası ile 2’nci cümle ve 4’üncü fıkralarında tanımlanan suçlarda dava zamanaşımı 8 yıl, 3’üncü fıkranın 1’inci cümlesi ile 5’inci fıkrada tanımlanan suçlarda ise dava zamanaşımı 15 yıldır. Yaş küçüklüğü halinde TCK m. 66/2 fıkrasındaki indirilmiş oranlarda süreler dikkate alınacaktır.

MÜSTEHCENLİK SUÇU GÖREVLİ MAHKEME

Müstehcenlik suçunda görevli mahkeme asliye ceza mahkemeleridir. Failin çocuk olması durumunda görevli mahkeme çocuk mahkemesidir.

MÜSTEHCENLİK SUÇU YARGITAY KARARLARI

 “Mağdurun fiziksel mahremiyetine ilişkin sütyensiz yarı çıplak resimlerini, onun bilgisi ve rızası dı- şında ifşa eden suça sürüklenen çocuğun eyleminde TCK’nın 134/2. maddesinde tanımlanan özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun yasal unsurlarının oluştuğu; ayrıca, 14 yaşındaki mağdu- run, cinsel arzuları tahrik ve istismar eden, toplumun sahip olduğu ortak ar ve haya duyguları- nı, yerleşik edep kurallarını incitici ve genel ahlâka aykırı nitelikteki müstehcen görüntülerini, mağdurun facebook hesabı üzerinden yayımlayan suça sürüklenen çocuğun TCK’nın 226/5. maddesinde tanımlanan müstehcenlik suçunu da işlediği anlaşılmakla, bir fiili ile birden fazla farklı suçun oluşmasına neden olan suça sürüklenen çocuğun, TCK’nın 44. maddesi gereğince, daha ağır cezayı gerektiren müstehcenlik suçundan cezalandırılmasına dair yerel mahke- menin kabulünde bir isabetsizlik görülmemiştir.” 12.CD. 22/03/2017 gün, 2016/12827 Esas, 2017/2314 Karar-UYAP. 

“Çocukların kullanıldığı ve doğal olmayan yoldan yapılan cinsel ilişki görüntülerinin yer aldığı CD’leri bulundurmak şeklindeki sanığın eylemi TCK’nın 226/3. maddesinin ikinci cüm- lesindeki ve 226/4. maddesindeki iki ayrı suçu oluştursa da, aynı Kanunun 44. maddesinde ta- nımlanan fikri içtima kuralı gereğince en ağır cezayı öngören TCK’nın 226/3. maddesinin ikinci cümlesinden hüküm kurulması gerektiği gözetilmeden yazılı şekilde her iki suçtan ayrı ayrı mahkûmiyet kararı verilmesi,…”, 14.CD. 11/04/2017 gün, 2016/12649 Esas, 2017/1957 Karar-UYAP. 

 “Sanığın, çocukların kullanıldığı müstehcen içerikli görüntüleri facebook adlı sosyal paylaşım sitesinden farklı tarihlerde paylaştığının anlaşılması karşısında, TCK’nın 43.maddesi uyarınca cezasında artırım yapılmayıp, ayrıca ele geçirilen, yayımı yapılan ve bilgisayarda kayıtlı bu- lunan müstehcen içerikli materyallerin sayısı gözetilerek alt sınırdan uzaklaşılması gerektiği- nin düşünülmemesi,…”, 18.CD. 24/05/2017 gün, 2015/43126 Esas, 2017/6454 Karar-UYAP. 

 

YARGITAY

UYAP

HARBİYE HUKUK BÜROSU

Dilara Gül ERBAŞ