PARADA SAHTECİLİK SUÇU VE CEZASI (TCK 197. MADDE, TCK 198. MADDE, TCK 201. MADDE)

PARA VE PARA HÜKMÜNDEKİ DEĞERLER NEDİR? 

PARA: Üretim ve değişim konusu olan çeşitli mal ve hizmetlerin hesaplanmasında ortak bir ölçü, bir hesap birimidir.  Mal ve hizmetlerin ne kadar para birimi karşılığında el değiştireceğini gösterir ki bu da o mal ve hizmetlerin fiyatını belirler. Paranın 4 tane işlevi bulunmaktadır. Bunlar; paranın değişim aracı işlevi, paranın hesap ve değer birimi işlevi, paranın değer biriktirme ve spekülasyon işlevi ve paranın bir iktisat politikası aracı olması işlevidir. 

PARA HÜKMÜNDEKİ DEĞERLER: Kanun tarafından belirlenen para hükmündeki değerler, devlet tarafından ihraç edilip de hamiline yazılı bonolar, hisse senetleri, tahviller ve kuponlar, yetkili kurumlar tarafından çıkarılmış olup da kanunen tedavül eden senetler, tahviller ve evrak ile milli ziynet altınlarıdır. 

SAHTE PARA: Sahte bir paranın sahte olduğunun açık olduğu hallerde bu para ne tedavüle koyulabilir ne de sahte para olarak nitelendirilir. Sahte paradan söz edebilmek için, üretilen paranın sahte mi gerçek mi olduğunun anlaşılması sadece uzmanlar tarafından anlaşılacak düzeyde olması gerekmektedir. 

PARADA SAHTECİLİK SUÇUNDA ALDATILCILIK NASIL OLMALI

Tüm sahtecilik suçlarında, sahteciliğin konusu olan nesne yerine üretilecek sahte değerin aldatıcılık özelliğine sahip olması gerekmektedir. Birazdan bahsedeceğimiz parada sahtecilik suçunda çocukların eğlenmesi amacıyla üretilen sahte paralar, düğünlerde saçmak için alınan sahte paralar, üzerinde gerçek değildir ibaresi bulunan veya bulunmamasına rağmen sahte olduğu anlaşılan paralar bu suçun konusunu oluşturmamaktadır. Para hükmündeki değerler için de aynı şekilde ziynet eşyaları satılan yerlerde üretilmiş olan sahte maden görünümlü eşyalar da bu suçun konusunu oluşturmamaktadır. Bu suçun konusu olan sahte para veya para hükmündeki değerin uzmanlar tarafından anlaşılacak düzeyde her şeyiyle gerçeğinden farkı olmayan kişileri yanılgıya düşürmeyecek şekilde üretilen para ve para hükmündeki değerlerdir. Bahsettiğimiz aldatıcılık burada devreye girmektedir. Kanunumuzda da sıkça bahsedilen aldatıcılık yeteneği bulunmadan işlenebilen suçlar sahtecilik suçları kapsamına girmemektedir. Bu kapsama giren suçlarda aldatıcılık yeteneğinin toplumun büyük bir kısmını aldatabilecek düzeyde olması suçlarda aldatıcılıktan bahsetmeye yer açacaktır. 

PARADA SAHTECİLİK SUÇU 

Parada sahtecilik suçları Türk Ceza Kanunu’nun kamu güvenine karşı suçlar bölümünde düzenlenmiştir. 

Parada sahtecilik suçları Türk Ceza Kanunu’nun 197, 198 ve 201. Maddelerinde düzenlenmiştir. 

Madde 197- (1) Memlekette veya yabancı ülkelerde kanunen tedavülde bulunan parayı, sahte olarak üreten, ülkeye sokan, nakleden, muhafaza eden veya tedavüle koyan kişi, iki yıldan oniki yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

(2) Sahte parayı bilerek kabul eden kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adli para cezası ile cezalandırılır.

(3) Sahteliğini bilmeden kabul ettiği parayı bu niteliğini bilerek tedavüle koyan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. 

Madde 198- Paraya eşit sayılan değerler

1. Devlet tarafından ihraç edilip de hamiline yazılı bonolar, hisse senetleri, tahviller ve kuponlar, yetkili kurumlar tarafından çıkarılmış olup da kanunen tedavül eden senetler, tahviller ve evrak ile milli ziynet altınları, para hükmündedir. 

KORUNAN HUKUKİ YARAR 

Parada sahtecilik suçlarıyla korunan hukuki yarar, ülkede yaşayan bireylerin Türk parası veya yabancı ülkede tedavülde bulunan paraya ve para hükmünde olan değerlere olan güvenleridir. Eğer ülkede yaşayan bireylerin bu güveni sarsılırsa ülke genelinde karmaşıklığa yol açabilir. Bireylerin devlete olan güvenlerinin korunması amaçlanmaktadır. 

PARADA SAHTECİLİK SUÇUNUN UNSURLARI 

Parada sahtecilik suçunun unsurlarını irdelemek gerekirse parada sahtecilik suçunun faili failde bir nitelik aranmadığından dolayı herkes olabilmektedir. Parada sahtecilik suçunun mağduru genel ve soyut anlamda toplumu oluşturan bireylerdir. Parada sahtecilik suçunun konusu paradır. Parada sahtecilik suçu kast ile işlenen bir suç tipidir. Suçun bir nitelikli hali bulunmamaktadır. Parada sahtecilik suçu seçimli hareketli bir suçtur ve bu bağlamda kanunda sayılan hareketlerden her biri ayrı ayrı parada sahtecilik suçunu oluşturmaktadır. 

MEMLEKETTE veya YABANCI ÜLKELERDE KANUNEN TEDAVÜLDE BULUNAN PARAYI, SAHTE OLARAK ÜRETMEK, ÜLKEYE SOKMAK, NAKLETMEK, MUHAFAZA ETMEK veya TEDAVÜLE KOYMAK 

1. Üretmek: Madeni veya kâğıt parayı yahut 198. Maddede sayılan kanun tarafından para hükmünde sayılan değerleri aldatma yeteneğine sahip bir biçimde baştan imal etmektir. Paranın niteliğini etkilemeyen, örneğin sadece seri numarasını değiştirme suçu parada sahtecilik suçunu değil belgede sahtecilik suçunu oluşturmaktadır.
2. Ülkeye sokmak: Sahte olarak üretilmiş para veya para hükmündeki değerlerin ülke sınırlarından içeriye sokulmasıdır. Ülkeye sokulan bu paranın Türk parası olup olmaması önemli değildir. Sahte olarak üretilmiş parayı ülkeye sokan kimsenin bu parayı üretmiş veya üretmemiş olması önemli değildir. Paraların sahte olduğunu bilmesi ve bu bilinçle ülkeye sokması suçun oluşması bakımından yeterlidir. 
3. Nakletmek: Nakletmek, sahte olarak üretilmiş paranın veya para hükmündeki değerlerin ülke içerisinde bir yerden başka bir yere taşınmasıdır. Bir ülkeden başka bir ülkeye taşınması ayrı bir seçimlik hareket olduğundan dolayı ülke sınırları içinde taşınması bu suçu oluşturmaktadır.
4. Muhafaza Etmek: Muhafaza etmek, sahte olarak üretilmiş para veya para hükmündeki değerin ülke içerisinde saklanmasıdır.  Saklanılan yerin bir önemi bulunmamaktadır. Saklanılan yer bir mekân olmanın yanı sıra kişinin üzerinde saklaması da bu kapsamda ele alınır. Bu suç tipinde önemli olan failin sakladığı paranın sahte olup olmadığının bilincinde olmasıdır. 
5. Tedavüle Koymak: Tedavüle koymak, sahte olarak üretilmiş para veya para hükmündeki değerin piyasaya sürülmesine, ekonomik sisteme sokulmasıdır. Sahte olarak üretilen paranın başka bir
6. Kimseye geçmesiyle suç oluşmaktadır. Eğer ki paranın sunulduğu karşı taraf paranın sahte olduğu kanısına kapılır ve parayı almaz ise suç teşebbüs aşamasında kalmaktadır. 

SAHTE PARAYI KABUL ETMEK 

Sahte olduğunu bildiği halde bu parayı kabul eden kişi Türk Ceza Kanunu madde 197 fıkra 2’ ye göre yaptırıma bağlanmıştır. Sahte parayı ve para hükmündeki değerlerin kabulünde kabul sebebi önemli değildir. Eğer bir kimse kanunun birinci fıkrasında belirtilen suçları işleyemeden yakalanmış ise ikinci fıkrada belirtilen sahte parayı kabul etme hükümleri çerçevesinde yargılanacaktır. 

SAHTELİĞİNİ BİLMEDEN KABUL ETTİĞİ PARAYI veya PARA HÜKMÜNDEKİ DEĞERİ, BU NİTELİĞİNİ BİLEREK TEDAVÜLE KOYMAK 

Burada Sahteliğini bilmeden kabul ettiği parayı veya para hükmündeki değeri kabul eden kişi, kabul etmiş olduğu para veya para değerindeki hükmün sahte olmasını anlamasına rağmen bu para veya para hükmündeki değeri tedavüle koyarak suç oluşturmasıdır. Kişi bu niteliği bilmeden hareket ediyorsa ortada bir suç oluşmayacaktır lakin kişi bu niteliği biliyor ise ortaya bu suç tipi çıkmaktadır. Bu duruma örnek verecek olursak bir mahalle bakkalına gelen A kişisi aldıklarının karşılığı bakkal B’ ye 50 TL sahte para vermekte ve ödeme yapmaktadır. Bakkal B bu durumu o an anlamamış ve satış yapmıştır. Akşamüstü para sayımında bu durumu fark eden B ertesi gün bir başka müşterisi olan C’ye para üstü olarak bu 50 TL’yi vermiştir. Örnekten de anlaşılacağı üzere bakkal B niteliğini bilerek bu işlemi yapmış ve suç işlemiştir. Paranın niteliğini fark etmeden bu işlemi yapmış olması halinde suç işlemiş sayılmamaktadır. 

PARADA SAHTECİLİK SUÇUNDA TEŞEBBÜS

 Türk Ceza Kanunu madde 200 de belirtilen “para üretiminde kullanılan alet veya malzemeyi izinsiz olarak üretmek, ülkeye sokmak, satmak, devretmek, satın almak, kabul etmek veya muhafaza etmek” davranışları ayrı suç olarak kanunda düzenlendiği için parada sahtecilik suçuna teşebbüs niteliğinde değildir. 

CEZASIZLIK SEBEBİ OLARAK ETKİN PİŞMANLIK 

Türk Ceza Kanunu madde 201 de düzenlenen 

Para veya para hükmündeki bir değeri sahte olarak üreten, ülkeye sokan, nakleden, muhafaza eden veya kabul eden kimse, bu para veya para hükmündeki değeri tedavüle koymadan ve resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve sahte olarak üretilen para veya para hükmündeki değerlerin üretildiği veya saklandığı yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını ve para veya para hükmündeki değerlerin ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz. 

ETKİN PİŞMANLIK: Etkin pişmanlık Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen, bir suçun işlenmesinden sonra failin işlediği suç kapsamında pişmanlık göstermesi durumunda cezasının azaltılması veya cezasının tamamen ortadan kaldırılması halidir. Etkin pişmanlık, ilgili olduğu suçun haksızlık ve suç olma niteliğini etkilemediği gibi failin kusurluluk durumu üzerinde de bir etkisi yoktur. Etkin pişmanlık ve ceza indirimi, her suç tipi bakımından ayrı ayrı incelemeyi gerekli kılmaktadır. Kural olarak etkin pişmanlık, en geç suça ilişkin hüküm verilme anına kadar ortaya çıkmış olması gerekmektedir. 

Etkin Pişmanlık Şartları  

(1) Failin, para veya para hükmündeki bir değeri sahte olarak üretmesi, sahte olarak üretilmiş para veya para hükmündeki değeri ülkeye sokması, nakletmesi, muhafaza etmesi yahut kabul etmesi gereklidir.

(2) Bu seçimlik hareketlerden birisini gerçekleştiren failin para veya para hükmündeki değeri tedavüle koymamış olması gereklidir. 

(3) Fail tarafından gerçekleştirilen bu seçimlik hareketlerin, resmi makamlar tarafından haber alınmamış olması gereklidir. 

(4) Failin, varsa diğer suç ortaklarını ve sahte olarak üretilen para veya para hükmündeki değerin üretildiği yahut saklandığı yerleri yetkili merciine haber vermiş olması gereklidir. 

(5) Verilen bu bilginin de sahte olarak üretilen para veya para hükmündeki değerin ele geçirilmesini sağlaması gereklidir.

Bu koşullar gerçekleştiği vakit fail hakkında cezaya hükmolunmaz etkin pişmanlık devreye girer. 

Parada sahtecilik suçundan mahkûmiyet hükmünün kurulması halinde, ayrıca sahte olarak üretilen para veya para hükmündeki değerlerin de müsaderesine karar verilecektir.

PARADA SAHTECİLİK SUÇUNDA ADLİ PARA CEZASINA ÇEVİRME, ERTELEME ve HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI 

Parada sahtecilik suçunun cezaları 3 fıkrada ele alınmaktadır. Yukarıda kanun metninde görülmektedir. Parada sahtecilik suçunun adli para cezasına çevrilmesi sadece üçüncü fıkrasında mümkün bulunmaktadır. Parada sahtecilik suçunda hükmün açıklanmasının geri bırakılması mümkün değildir. Erteleme mahkeme tarafından belirlenen cezanın cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesidir. Parada sahtecilik suçu neticesinde erteleme kararı verilmesi mümkündür. 

PARADA SAHTECİLİK SUÇUNDA GÖREVLİ MAHKEME? 

Parada sahtecilik suçu re ’sen soruşturulan ve konuşturulan suçlardandır. Parada sahtecilik suçunun cezası ilgili kanunun 3 fıkrasında da ayrı ayrı belirtilmiştir. İlk fıkrada belirtilen suçun cezasının görevli mahkemesi Ağır Ceza Mahkemesi ‘dir. Diğer iki fıkrada belirtilen suçların görevli mahkemesi Asliye Ceza Mahkemesidir.  

PARADA SAHTECİLİK SUÇUNDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ 

Parada sahtecilik suçunda ilgili kanunun 3 fıkrasında da ayrı cezalara hükmolunmuştur. Kanunun birinci fıkrasında geçen suç tipinin zamanaşımı cezanın üst sınırına binaen 15 yıldır. İlgili kanunun 2. ve 3. Fıkrasında belirtilen suç tipleri için üst sınıra binaen zamanaşımı süresi 8 yıldır. Zamanaşımı süreleri geçene kadar suç her zaman soruşturulabilir. 

PARADA SAHTECİLİK SUÇU ÖRNEK YARGITAY KARARI 

8. Ceza Dairesi         2018/2475 E.  ,  2018/2869 K. “İçtihat Metni”

MAHKEMESİ :Ağır Ceza Mahkemesi SUÇ : Parada sahtecilik ve resmi belgede sahtecilik HÜKÜM : Hükümlülük Gereği görüşülüp düşünüldü: 1- Sanık … hakkında parada sahtecilik suçundan kurulan hükme yönelik temyiz incelemesinde; Yapılan yargılamaya, dosya içeriğine, toplanıp karar yerinde gösterilen ve değerlendirilen delillere, oluşa ve mahkemenin soruşturma sonucunda oluşan inanç ve takdirine, suçun oluşumuna ve niteliğine uygun kabul ve uygulamasına, hukuka uygun, yasal ve yeterli olarak açıklanan gerekçeye göre sanığın, bir sebebe dayanmayan   temyiz itirazları yerinde görülmediğinden reddiyle hükmün ONANMASINA, 2- Sanıklar … ve … haklarında resmi belgede sahtecilik ve parada sahtecilik suçlarından kurulan hükümlere yönelik temyiz incelemesine gelince; a- Parada sahtecilik suçu yönünden; Tüm dosya kapsamına, sanıkların savunmalarına ve UYAP ortamından yapılan sorgulamada sanıklar hakkında birleştirilen dava dosyaları dışında  parada sahtecilik suçundan açılmış başka davaların da bulunduğu anlaşılmakla, suçun niteliği itibariyle temadi eden suçlardan olması dikkate alınarak mükerrer cezalandırılmasının önlenmesi bakımından, ilgili dava dosyaları ile parada sahtecilik suçundan sanık hakkında açılmış başkaca soruşturma veya dava dosyası olup olmadığı da araştırılarak söz konusu dosyalar da getirtilip incelenerek davaların birleştirilmesi, mümkün olmadığında dosya içerisine alınıp bu davayı ilgilendiren delillerin onaylı örneklerinin dosyaya konulmasından sonra hukuki veya fiili kesinti bulunup bulunmadığı, suç işleme kararları ile tüm deliller birlikte değerlendirilerek sanığın hukuki durumunun takdir ve tayini gerektiği gözetilmeden, yazılı şekilde hükümler kurulması, b- Resmi belgede sahtecilik suçu yönünden ise; Yargılama aşamasında mahkemece suça konu belgelerin aldatma kabiliyeti hususunda gözlem yapılmadığı gibi bu konuda ekspertiz raporu da alınmamış olması karşısında; belgede sahtecilik suçunda aldatma kabiliyeti bulunup bulunmadığının takdir ve tayini mahkemeye ait olup, suça konu belgelerin aslı duruşmaya getirtilerek, aldatma kabiliyeti hususunda incelenip özelliklerinin duruşma tutanağına yazılması ve denetime olanak verecek şekilde dosya içine konulması gerektiği gözetilmeden eksik inceleme sonucu yazılı şekilde karar verilmesi,
Yasaya aykırı, sanıkların temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün bu sebeplerden dolayı 5320 sayılı Yasanın 8/1. maddesi gereğince uygulanması gereken CMUK.nun 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA, 15.03.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi. 

 

YARGITAY

HARBİYE HUKUK BÜROSU