ÖLEN İŞÇİNİN KIDEM TAZMİNATI

ÖLEN İŞÇİNİN KIDEM TAZMİNATI HAKKI NEDİR?

Ölen işçinin kıdem tazminatı hakkı hayatın olağan akışında çok karşılaşılan ve sorulan bir konudur. Bir kişinin ölmesiyle sahip olduğu işçilik hakların tamamı sona ermez. Bazı hakların varlığı devam eder. Bu haklar şartların oluşması halinde kişinin mirasçılarına geçer. Ölen işçinin Kıdem tazminatı hakkı da bu haklardan biridir. Kişinin ölmesi ile kıdem tazminatı hakkı sonra ermez.

Kıdem tazminatı iş sözleşmesinin sona ermesinin en önemli sonuçlarından biridir. Kıdem tazminatı, iş sözleşmesi Kanunda öngörülen sebeplerle sona eren işçiye veya mirasçılarına işveren tarafından ödenen bir miktar para olarak tanımlanmaktadır. İş sözleşmesi sona erdiğinde (belirli sona erme hallerinde) kendisine veya ölümü halinde mirasçılarına toplu bir miktar para ödenmesi işçinin emeğinin karşılığıdır.

İşçinin ölüm sebebinin ne olduğu fark etmeksizin işçi kıdem tazminatına hak kazanır. Bu kapsamda, işçinin intihar etmesi, kişi hakkında ölüm karinesi çıkarılması, işçinin %100 kusuruyla başına gelen iş kazası sonucunda hayatını kaybetmesi durumunda bile işçi kıdem tazminatına hak kazanır.

Ölen işçinin kıdem tazminatı konusunda sorun yaşıyor ve hukuki yardım almak istiyorsanız buraya tıklayarak avukatlarımıza mesaj yazıp sorunlarınızı anlatabilir veya iletişim bölümünden bizimle direk iletişime geçebilirsiniz.

ÖLEN İŞÇİNİN KIDEM TAZMİNATI ŞARTLARI NELERDİR?

Kıdem tazminatının kazanılması için gerekli şartlar haklı sebeple fesih, iş sözleşmesinin varlığı, kıdem şartı, süresi içinde isteme olarak sıralanabilir. Ancak ölüm halinde iş sözleşmesi kendiliğinden sona ereceğinden, haklı sebep şartının varlığı aranmaz.

Bu nedenle ölen işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için şu 3 şartın varlığına bakılır:

• 4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre İşçi Olma Şartı: İş kanunu yalnızca işçiler için haklar tanıdığından, çalışanın iş kanununa göre işçi olması gerekmektedir.

Güncel iş kanununa göre işçi; işverene bağlı olarak iş görme edimini sözleşmeyle üstlenen ve karşılığında ücret alan kişidir. Buna göre öncelikle işveren ve işçi arasında sözleşme kurulması gerekir.

Kurulan sözleşmenin yazılı veya sözlü olması geçerlilik açısından hiçbir değişiklik oluşturmaz. Yalnızca olası uyuşmazlıklara karşı ispat aracı olarak kabul edilir.

İşçinin işverene bağımlı olarak çalışması gerekir.

İşçilik niteliğinin kazanılması için son şart, hizmet görme edimini üstlenmektir. Ayrıca işçinin, işverenin emir ve talimatlarıyla hareket etmesi iş sözleşmesinin varlığı için elzemdir.

Anılan tüm şartların varlığı halinde, işçinin kıdem tazminatı için aranan ilk şart yerine getirilmiş olacaktır. İşçinin hayatını kaybetmesi halinde iş sözleşmesinin varlığının ispatı önem taşır hale gelecektir. Bu nedenle iş sözleşmesinin yazılı olması her türlü iş ilişkisi için hayati öneme sahiptir.

• Çalışma Yılı Şartı: İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için öncelikle kıdem (çalışma) süresinin tamamlanması beklenir. İşçi en az 1 yıldır aynı işverene bağlı olarak yahut aynı işyerinde çalışması halinde kıdem tazminatı almaya hak kazanacaktır. Ayrıca kıdem süresi arttıkça işçinin kazanacağı tazminat miktarı da artacaktır.

İş kanununa göre, işçinin çalıştığı her yıl için 1 aylık giydirilmiş brüt ücreti tutarına kıdem tazminatı hakkı doğar.

• Süre Şartı: Ölen işçinin kıdem tazminatı hakkı mirasçılara geçer. Mirasçılar işçinin ölüm tarihinden itibaren 5 yıllık süre içerisinde kıdem tazminatını talep edebilirler.

Ancak 5 yıllık süre düzenlemesi, 2017 yılında getirilmiştir. Buna göre 2017 yılından önce ölüm olayının gerçekleşmesi halinde, 10 yıllık zamanaşımı işleyecektir. Örneğin 2016 yılında hayatını kaybeden öleni işçinin kıdem tazminatı davası açma süresi 2026 yılında sona erecektir. Ancak değişikliğin yürürlüğe girmesinden sonra hayatını kaybeden bir işçi için kıdem tazminatı dava süresi 5 yılın sonunda sona erecektir.

ÖLEN İŞÇİNİN KIDEM TAZMİNATI KİME ÖDENİR?

İşçinin ölümü halinde sahip olduğu tüm hak ve alacaklar mirasçılarına geçmektedir. Mirasçıları ise Türk Medeni Kanun’u hükümlerine göre belirlenmektedir. İlgili kanun hükümlerine göre yasal mirasçıları şunlardır:

• Eğer ölenin çocukları varsa öz/üvey çocukları ve eşi mirasçıdır. Eğer ölenin hiçbir çocuğu yoksa anne/baba ve eşi mirasçıdır.
• Eğer ölenin anne babası da hayatta değilse, büyükanne ve büyükbaba ile eş mirasçı olacaktır.
• Ölenin eşinin olmaması durumunda, mirasçıların durumunda bir değişiklik olmaz. Eşe kalacak miras oranı paylaşılacaktır.
• Ayrıca ölenin ölüme bağlı tasarrufarla mirasçı ataması da mümkündür.

ÖLEN İŞÇİNİN KIDEM TAZMİNATI NASIL ÖDENİR?

Ölüm sonrası ölen işçinin mirasçılarına yetkili mahkemeden alacakları veraset ilamı ile işverene başvurdukları anda işçinin hak ettiği kıdem tazminatı miktarı mirasçılara işveren tarafından ödenmelidir. İşçinin ölüm sebebi ne olursa olsun, ölen işçinin kıdem tazminatına yakınlarının hak kazanmasının önünde hiçbir engel yoktur.

ÖLEN İŞÇİNİN KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?

Ölen işçinin mirasçılarına ödenecek kıdem tazminatının nasıl hesaplanacağı önemli bir konudur. Kıdem tazminatı miktarı, kıdem süresine bağlı olarak değişmektedir. Kıdem tazminatı, işçinin çalıştığı her yıl karşılığında 3o günlük giydirilmiş brüt ücretlerin toplamıdır. Giydirilmiş brüt ücreti hesaplarken işçinin işten ayrılmadan önceki son yılı esas alınmalıdır. Giydirilmiş brüt ücret, işverenin bir işçi için yaptığı vergi hariç tüm giderlerin toplamıdır. Buna işyeri uygulaması halini almış ödemeler, sigorta kurumuna yapılan ödemeler, çocuk yardımı gibi ödemelerin tamamı dahildir. 2023 yılı itibariyle işyerinden hiçbir ek yardım almayan asgari ücretlinin giydirilmiş brüt ücreti 10.008,00 TL olarak belirlenmiştir.

ÖLEN İŞÇİNİN MİRASI REDDEDEN MİRASÇISI KIDEM TAZMİNATINI TALEP EDEBİLİR Mİ?

İşçinin ölümü halinde kıdem tazminatı hakkı işçinin mirasçılarına geçer. Ancak bu hakkı sadece mirası kabul etmiş mirasçılar kazanabilir. İşçinin ölümü halinde mirasçılarının kıdem tazminatı talep etme hakkı ölüm ile ortaya çıkmasına rağmen, ondan farklı olarak mirasçının kendisinden doğan bağımsız bir hak değil, miras bırakanın şahsından doğan ve miras yoluyla geçen bir haktır.  Bu nedenle mirası reddeden mirasçı ölüm neden ile kıdem tazminatı talep edemez.

ÖLEN İŞÇİNİN YAKINLARI KIDEM TAZMİNATINI NASIL TALEP EDER?

İşçinin ölümü halinde, yasal mirasçıları öncelikle mahkemeye başvurarak veraset ilamı almalılardır. Bu ilam ile mirasçılar miras payları oranınca belirlenen ve kendilerine ödenmesi gereken tutarda kıdem tazminatını işverene başvurarak kendisinden talep edebilirler.

ÖLEN İŞÇİNİN YAKINLARI KIDEM TAZMİNATI İÇİN NASIL DAVA AÇABİLİR?

İşçinin ölümü halinde, yasal mirasçıları öncelikle mahkemeye başvurarak veraset ilamı almalılardır. Bu ilam ile miras payları oranı gözetilerek belirlenen ve kendilerine ödenmesi gereken tutarda kıdem tazminatını işverenden talep etmelidirler. İşveren tarafından kıdem tazminatının yasal mirasçılara ödenmemesi durumunda ise mirasçılar, işçinin ölüm tarihinden itibaren zamanaşımı süresi olan beş yıl içerisinde İş Mahkemelerinde açacakları dava ile kıdeme ilişkin alacaklarını ileri sürme hakkına sahiptirler. Sonuç olarak işverenden ölen işçinin kıdem tazminatını alamayan mirasçılar bir dilekçe ve ekinde mahkemeden aldıkları veraset ilamını da sunmak suretiyle İş Mahkemelerine başvurarak bu davayı açabileceklerdir.

ÖLEN İŞÇİNİN YAKINLARINA İŞVERENİN ÖDEMESİ GEREKEN ÖLÜM TAZMİNATI NEDİR?

Ölüm tazminatı, kişinin vefatı durumunda eşi, ergin olmayan çocukları ya da bunlar olmadığı durumda bakmakla yükümlü olduğu kişilere verilecek olan tazminattır. Kişinin iş sözleşmesi ölümü nedeniyle kendiliğinden sona erer. Ölüm tazminatı Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiştir.

Ölüm tazminatının amacı, işçinin ailesinin acılı günlerinde maddi sorun yaşamalarının önüne geçmektir. Ölüm tazminatı hakkı işçinin eş ve ergin olmayan çocuklarına, onlar da yoksa bakmakla yükümlü olduğu kişilere tanınmıştır.

Ölüm tazminatının kanuni dayanağı olan Türk Borçlar Kanunu 440. maddeye göre;

“Sözleşme işçinin ölümüyle kendiliğinden sona erer. İşveren, işçinin sağ kalan eşine ve ergin olmayan çocuklarına, yoksa bakmakla yükümlü olduğu kişilere, ölüm gününden başlayarak bir aylık; hizmet ilişkisi beş yıldan uzun bir süre devam etmişse, iki aylık ücret tutarında bir ödeme yapmakla yükümlüdür.”

Ölüm tazminatı, kıdem tazminatında olduğuna gibi işçinin kusuruna bakılmaksızın kendiliğinden doğan haktır. Ölüm tazminatının alınması kıdem tazminatına engel değildir.

Kıdem Tazminatı	Ölüm Tazminatı
1 yıllık çalışma süresi sonunda hak eder.	İşe girdiği andan itibaren süre sınırı aranmaz.
Kıdem Tazminatı ölen işçi ile hizmet süresi ile orantılı olarak ödeme var.	Ölüm Tazminatında maddi destek ile geride kalanlara yardım esası var.
İşçinin ölümü halinde mirasçılarına ödenir.	İşçinin ölümü halinde mirasçılarının yanı sıra bakmakla yükümlü olduğu kişilere de ödenir.
Dava yoluyla talep edilmesi halinde mevduata uygulanan en yüksek faiz uygulanır.	Dava yoluyla talep edilmesi halinde yasal faiz uygulanır.
Zamanaşımı 5 yıldır.	Zamanaşımı 10 yıldır.

 

KIDEM TAZMİNAT İLE ÖLÜM TAZMİNATI ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR?

Vefat eden kişinin kıdem tazminatı ile ölüm tazminatı arasındaki farkları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Ölen işçinin Kıdem tazminatına yakınları hak kazanabilmek için kişinin en az 1 yıl süreyle aynı işverene bağlı çalışmış olması gerekir
• Ölüm tazminatı için süre koşulu aranmaz.
• Kişi vefat ederse kıdem tazminatı yasal mirasçılarına verilebilir.
• Ölüm tazminatı yalnızca eş, ergin olmayan çocuklar ve bakmakla yükümlü kişilere verilebilir.

ÖLEN İŞÇİNİN KIDEM TAZMİNATI HAKKINDA SIKÇA SORULAN SORULAR

İşçinin Ölümüyle Birlikte Kıdem Tazminatı Hakkı Sona Erer Mi?

Ölen işçinin kıdem tazminatı hakkını ölümü ortadan kaldırmaz. Ölen işçinin Kıdem tazminatı hakkı mirasçılar için geçerliliğini korur.

Ölen İşçi Hangi Şartlarda Kıdem Tazminatına Hak Kazanabilir?

Kıdem tazminatına hak kazanmak için işçi 1 yıl boyunca aynı işyerinde yahut aynı işverene bağlı olarak çalışmalıdır. Son şart ise bu hakkın ölen işçinin mirasçıları tarafından, işçinin ölümünden itibaren 5 yıllık süre içerisinde ileri sürülmesidir. Bu ölen işçinin kıdem tazminatı hakkını yakınları hak kazanmış our.

İşçi Öldüğü Zaman Kıdem Tazminatı Ödemesini Kim Alır?

Ölen işçinin Kıdem tazminatı hakkı mirasçılara geçer. Dolayısıyla mirasçılığa ilişkin hükümler çerçevesinde tazminatın kime ödeneceği belli olur.

İşçinin Kendi Kusuruyla Yaşadığı İş Kazası Yüzünden Ölmesi Kıdem Tazminatına Engel Midir?

İşçinin kusuruyla/ihmaliyle yaşadığı kaza nedeniyle ölmesi kıdem tazminatı hakkı kazanmasına engel teşkil etmez.

Ölüm Tazminatı Ne Demektir?

Ölüm tazminatı, kişinin vefatı durumunda eşi, ergin olmayan çocukları ya da bunlar olmadığı durumda bakmakla yükümlü olduğu kişilere verilecek olan tazminattır.

Hem Ölüm Tazminatı Hem Kıdem Tazminatı Alınabilir Mi?

Ölen tazminatının alınması kıdem tazminatına engel oluşturmaz. Şartlar oluştuğu takdirde iki tazminata da hak kazanılabilir. Birinin alınması diğerinin alınmasına engel teşkil etmez.

Kıdem Tazminatı Hangi Durumlarda Alınır?

• İşçinin aynı işverene bağlı olarak iş kanunu hükümlerine tabi sözleşme süresi en az 1 yıl olmalıdır. Bu süreye aynı işverene bağlı, farklı iş yerlerinde çalışma süresi de dahil olmaktadır.
• İşveren tarafından haklı bir neden olmadan çıkartılmış ise alınabilir.
• İşçi, sağlık durumu, işverenin ahlak kurallarına ve iyi niyete aykırı hareketleri, haklı ve zorlayıcı bir nedenle işi bırakmış ise alınabilir.
• Askerlik görevi için işi bırakmış ise alınır.
• Emekliliğe hak kazanmış veya emeklilik için gerekli prim gün sayısını doldurmuş ise alınabilir.
• Evlendikten sonra 1 yıl içerisinde evlilik nedeniyle işi bırakmış ise kıdem tazminatı almaya hak kazanılır.
• Kişi vefat etmiş ise yasal mirasçıları kıdem tazminatı talep edilmelidir.

DİLARA GÜL ERBAŞ