ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU (TCK 207. MADDE)

BELGE NEDİR?

Belgenin 2 farklı tanımı bulunmaktadır. İlk tanımı ‘bir gerçeği, bir olguyu gösteren, bir savın doğruluğuna apaçık inanç veren, tanıklık eden şey’ şeklindedir. İkinci tanımı ise ‘bir kimsenin niteliğini, bir şey üzerinde hakkını ya da kendisine verilen hakkı bildiren resmî kâğıt’ şeklindedir. Türk hukukunda belge resmî ve özel olarak ikiye ayrılmaktadır. 

Resmî Belge: Kamu kurum ve kuruluşlarının kendi aralarında veya gerçek ve tüzel kişilerle iletişimlerini sağlamak amacıyla oluşturdukları, gönderdikleri veya sakladıkları belirli bir standart ve içeriği olan belgelere resmî belge denilmektedir. 

Özel Belge: Herkes tarafından düzenlenebilen daha çok kişiler arasındaki ilişkilerde kullanılan belgeleridir. Ayrıca resmî belge dışındaki belgeler şeklinde kısaca tanımlanabilir.

Ceza hukukumuzda bu belgelerde yapılan sahtecilik suçları ayrı ayrı ele alınmaktadır. Resmî belgede sahtecilik suçu ve özel belgede sahtecilik suçu olarak ayrı ayrı incelenmektedir. Makalemizde özel belgede sahtecilik suçunu ele alacağız. 

ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU

Özel belgede yapılan sahtecilik suçu ciddi anlamda sorunlara sebep olmaktadır. Örnek olarak şirketlerde yapılan özel belge sahteciliği şirketin itibarını zedelemekle beraber şirketin işleyişinin durmasına bile sebep olabilmektedir. 

Özel belgede sahtecilik suçu Türk Ceza Kanunu’nun 207nci maddesinde ele alınmaktadır. Özel belgede sahtecilik suçu bir sahtecilik suçu olarak, kamu güvenine karşı suçlar içerisinde düzenlenmiştir. Özel belge olarak adlandırılan belgeleri kısaca resmî belgelerin özelliklerini taşımayan tüm yazılar olarak nitelendirebiliriz. Özel belgenin unsurlarına bakacak olursak bir belgenin özel belge sayılabilmesi için 3 unsur taşıması gerekmektedir. Bunlar: yazılı olması, hukuken korunan bir içeriğe sahip olması ve düzenleyeninin kim olduğunun bilinmesidir. Özel belgede sahtecilik suçunda cezanın amacı kamu güvenini etkileyen sahtecilikleri içeren belgeleri önleyerek kamu güvenini sarsmamak amaçlanmaktadır. Bu suç 2 farklı şekilde izlenebilmektedir. Bunlardan ilki mevcut olmayan bir özel belgeyi mevcutmuş gibi sahte olarak üretmektir. Diğeri ise gerçek bir özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştirmek suretiyle işlenir. Özel belgede yapılan değişikliğin belgede sahtecilik suçu sayılabilmesi için yapılan değişikliğin aldatıcı nitelikte olması gerekmektedir. Aldatıcı nitelikte bir değişim yoksa bu özel belgede sahtecilik değil belgede bozma suçunu teşkil etmektedir. 

1. Bir özel belgeyi sahte olarak düzenleyen veya gerçek bir özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren ve kullanan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. 

Özel belge esasında mevcut olmadığı halde, mevcutmuş gibi sahte olarak üretilmektedir. Suç, gerçek bir özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştirmek suretiyle de işlenebilir. Bu seçimlik hareketle, esasında mevcut olan özel belge üzerinde silmek veya ilaveler yapmak suretiyle değişiklik yapmaktır. 

1. Bir sahte özel belgeyi bu özelliğini bilerek kullanan kişi de yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır. 

Kanun maddesinden anlaşılacağı üzere bu suçun oluşması sadece sahte özel belge düzenlemenin yanında kullanmayla oluşmaktadır. Bunun sebebi ise özel belgelerin resmî belgeye göre daha az haksızlık içermesinden kaynaklanmaktadır.

Özel belgenin sahte olarak düzenlenebilmesi için gerçek bir özel belgeyi düzenlemeye yetkili gerçek ya da tüzel kişiye ait unvan ve şekiller veya belgeyi imzaya yetkili kişinin imzası taklit edilmelidir. Bu unsurların eksik olması durumunda ortada bir özel bölge bulunmayacağı için özel belgede sahtecilik suçu da oluşmayacaktır.

ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU SAYILMAYAN SUÇ TİPİ 

Dernekler Kanunu’nun 32. Maddesinin e bendinde;

Genel kurul ve diğer dernek organlarında yapılan seçimler ve oylamalar ile oyların sayım ve dökümüne hile karıştıranlar ve defter veya kayıtları tahrif veya yok edenler veya gizleyenler, fiilleri daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde altı aydan iki yıla kadar hapis ve adli para cezası ile cezalandırılır hükmü mevcuttur. Bu hükme göre defter ve kayıtları tahrif etme halinde özel belgede sahtecilik suçu yerine bu maddede belirtilen suç tipi oluşacaktır.

ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİLK SUÇUNUN UNSURLARI 

Özel belgede sahtecilik suçunun faili herkes olabilmektedir. Resmî belgede sahtecilik suçuna nazaran burada kamu çalışanları ve siviller olarak bir ayrım bulunmamaktadır. Bunun sebebi ise kamu görevi ve özel belge arasında bir bağlantı bulunmamasıdır. Bu suç tipinde mağdur toplumu oluşturan bireylerdir. Özel belgede sahtecilik suçunda suçun konusu özel belgedir. Bu suç tipinde suçtan ceza alan kişinin kastla hareket etmesi gerekmektedir. Özel belgede sahtecilik suçu seçimlik ve çok hareketli bir suç tipidir. Bu suç tipinde iştirak yani azmettiren, yardım eden veya müşterek fail olarak düzenlenmiştir. Bu suç kapsamında her türlü iştirak mümkündür. 

ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇUNDA KOVUŞTURMA ve SORUŞTURMA

Özel belgede sahtecilik suçu re ’sen soruşturulan bir suç türüdür. Şikâyete tabi bir suç tipi değildir. Cumhuriyet savcısı zamanaşımı geçmediği takdirde kovuşturmayı ve soruşturmayı başlatmaktadır. 

ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇUNDA ZAMANAŞIMI 

Özel belgede sahtecilik suçunun kanun maddesinde görüldüğü üzere ceza üst sınırı beş yıldan fazla değildir. Ceza üst sınırı beş yıldan az olan bu suçun dava zamanaşımı süresi Türk Ceza Kanunu’nun 66. Maddesine göre sekiz yıldır.

ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇUNDA DAHA AZ CEZAYI GEREKTİREN HALLER 

Türk Ceza Kanunu’nun 211. Maddesinde ele alınan daha az cezayı gerektiren haller düzenlenmektedir. Kanun metnine bakacak olursak,

TCK m.211 

Hükme göre suçun bir hukuki ilişkiye dayanan alacağın ispatı veya gerçek bir durumun belgelenmesi gayesi ile işlenmesi halinde suçun temel haline göre daha az bir yaptırımla karşılaşması düzenlenmektedir. 

Bahsettiğimiz bu indirim hali kanun maddesinin birinci fıkrasına uygulanmaktadır. Bunun sebebi ise cezada indirim hali kullanıma değil sahtecilik fiillerine uygulanmaktadır. Bu suç, bir hukuki ilişkiye dayanan alacağın ispatlanması veya gerçek bir durumun belgelenmesi amacıyla işlenmiş ise verilecek ceza yarı oranında indirilmektedir. 

ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇUNDA CEZA PARA CEZASINA ÇEVİRİLEBİLİR Mİ?

Adli para cezası kısa süreli hapis cezalarına uygulanan veya hapis cezasına ek olarak verilen bir ceza türüdür. Türk Ceza Kanunu’nun 49. Maddesi incelendiği zaman adli para cezasının azami sınırının bir yıl olduğu görülmektedir. Bu kanunla özel belgede sahtecilik suçunu eşleştirdiğimiz zaman özel belgede sahtecilik suçunda cezanın alt sınırının bir yıl olduğunu görmekteyiz. Anlaşılmaktadır ki özel belgede sahtecilik suçu için belirlenen ceza adli para cezasına çevirilebilmektedir. 

ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇUNDA CEZA ERTELENEBİLİR Mİ? 

Özel belgede sahtecilik suçunda verilen ceza ertelenebilir mi sorusunun 2 cevabı bulunmaktadır. Birinci cevabı evet ikinci cevabı ise hayırdır. Bunun sebebi ise cezada ertelemenin koşulu Türk Ceza Kanunu’nun 51. Maddesinde belirtilmektedir. Bu madde bize mahkûmiyet 2 yıl veya daha az süreli ise mahkûmun cezasını denetimli serbestlikle tamamlamasının mümkün olduğunu söylemektedir. Kanuna baktığımız zaman özel belgede sahtecilik suçunda ceza üst sınırı 3 yıl olarak karşımıza çıkmaktadır. Eğer ki fail bu suç tipinde 2 yıl veya daha az bir süreyle mahkumiyete uğramışsa cezasında erteleme yapılabilmektedir. Fakat failin cezası bu sürenin üstünde ise cezasında ertelemeye gidilememektedir. 

Ayrıca özel belgede sahtecilik suçunun cezası 2 yıl veya daha altında ise ev diğer tüm şartlar da elverişli ise sanık hakkında hükmün açıklanmasınının geri bırakılması kararı da verilebilmektedir. 

ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇUNDA GÖREVLİ MAHKEME HANGİSİDİR? 

Kanunumuzda belirtildiği üzere üst sınırı 10 yıl ve üstünde olan cezalar ağır ceza mahkemesinde, 10 yılın altında kalan suçlar ise asliye ceza mahkemesinde görülmektedir. Özel belgede sahtecilik suçunun ceza üst sınırı 3 yıl olduğundan dolayı görevli bu suç tipinde görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir. 

ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU HAKKINDA BİLGİLER 

 

1. Özel belgede sahtecilik suçu şikâyete bağlı bir suç değildir. 
2. Özel belgede sahtecilik suçunda etkin pişmanlık hükümleri uygulanmamaktadır. 
3. Özel belgede sahtecilik suçu uzlaşmaya tabi bir suç değildir. 
4. Özel belgede sahtecilik suçu sabıka kaydı oluşturmaktadır. 
5. Özel belge olarak verilebilecek örnekler; faturalar, şirket karar defteri, ücret bordroları, ihtarnameler, kira sözleşmeleri, sigorta belgeleri ve poliçeleri, sahte ulaşım biletleri, özel ilaç reçeteleri, bir borca ilişkin ibraname. 
6. Özel belgede sahtecilik suçu bir başka suç ile beraber işlenirse, her iki suç için de ayrı ayrı ceza verilmektedir. 
7. Özel belgede suçun unsuru olan özel belgenin; yazılı olması, içerdiği irade beyanının hukuki karşılığının olması, düzenleyen kişinin belirli olması ve belgenin resmî belge olmaması gerekmektedir.  

ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU MEMURİYETE ENGEL TEŞKİL EDER Mİ?

Özel belgede sahtecilik suçu 1 yılın altında ceza alınsa bile memur olmaya engel teşkil etmektedir. Hem ceza miktarı hem de sahtecilik suçunu oluşturması bunun sebepleridir.  Suçu işleyen kişi devlet memuruysa bu kişi memur sıfatını kaybeder. 

DİŞ HEKİMİ, HEKİM, ECZACI, EBE, HEMŞİRE veya DİĞER SAĞLIK MESLEĞİ MENSUBU KİŞİLERİN GERÇEĞE AYKIRI BELGE DÜZENLEMESİ ve ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK AYRIMI

Türk Ceza Kanunu’nun 210. Maddesinde düzenlenen maddeye bakacak olursak; 

Gerçeğe aykırı belge düzenleyen tabip, diş tabibi, eczacı, ebe, hemşire veya diğer sağlık mesleği mensubu üç aydan bir yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. Düzenlenen belgenin kişiye haksız bir menfaat sağlaması ya da kanunun veya kişilerin zararına bir sonuç doğurucu nitelik taşıması halinde, resmî belgede sahtecilik hükümlerine göre cezaya hükmolunur. 

Sayılan belgeler her ne kadar özel belge mahiyetinde olsa da kanun koyucu içerikte sahtecilik konusunda yukarıda belirtilen belgeler ve insanlar hakkında ceza yaptırımı uygulamayı karar kılmıştır ve içerik sahteciliğini gerçeğe aykırı belge düzenleme olarak düzenlemiştir. 

KAMBİYO SENEDİ, EMTİAYI TEMSİL EDEN BELGE, HİSSE SENEDİ veya VASİYETNAME ÜZERİNDE SAHTECİLİK ve ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU AYRIMI 

Kambiyo senedi, emtiayı temsil eden belge, hisse senedi ve vasiyetnameler resmî belgeler değillerdir. Bir belgenin resmî belge olabilmesi için bir kamu görevlisi tarafından düzenlenmesi gerekmektedir. Özel belgenin tanımını da resmî olmayan belgeler olarak kısaca yapmıştık. Ancak kanun koyucu Türk Ceza Kanunu’nun 210. Maddesinin 1. Fıkrasında: emre veya hamile yazılı kambiyo senedi, emtiayı temsil eden belge, hisse senedi, tahvil veya vasiyetname üzerinde sahtecilik yapıldığı zaman özel evrakta sahtecilik değil resmî evrakta sahtecilik cezası uygulanır. Bu maddeden anlaşılacağı üzere kanundan doğan ayrımdan dolayı bu suç tipleri birbirinden ayrılmaktadır. 

ÖZEL BELGEYİ BOZMAK, YOK ETMEK veya GİZLEMEK SUÇU ve ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU AYRIMI 

Özel belgede sahtecilik suçunun konusu hukuken geçerli bir belgedir. Bu suç tipleri karıştırılmakta beraber kanunumuzca ayrımı yapılmıştır. Türk Ceza Kanunu’nun 208. Maddesinde bu suç tipleri birbirinden ayrılmaktadır. 

AVUKATIM TARAFINDAN VERİLEN EVRAKTA DEĞİŞİKLİK YAPARSAM SUÇ İŞLER MİYİM?

Kişinin şahsi avukatı, kişiye düzenlenmiş bir belge verdiği zaman kişinin verilen evrak üzerinde avukatın onayını almadan yapacağı değişiklikler özel belgede sahtecilik suçunu oluşturmaktadır. Bir değişiklik değil yapılan düzenleme de özel belgede sahtecilik suçu kapsamına girmektedir. 

ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇUNA ÖRNEK YARGITAY KARARI

21. Ceza Dairesi         2015/8291 E., 2016/5129 K. “İçtihat Metni”

MAHKEMESİ :Ağır Ceza Mahkemesi SUÇ : Özel belgede sahtecilik HÜKÜM : Mahkumiyet Temyizin kapsamına göre; sanıklar hakkında özel belgede sahtecilik suçundan kurulan hükme hasren yapılan incelemede; Sanık …’ın aralarındaki ticari ilişki nedeniyle müşteki …..’a 4 adet çeki 01.04.2011 tarihli protokol ile teslim etmesine rağmen, çeklerin ödenmemesini sağlamak amacıyla diğer sanık …’e teslim etmiş gibi 26.02.2011 tarihli özel belge niteliğinde çek teslim protokolü düzenledikleri, daha sonra bu protokolle sanık …’nın çekleri kaybettiğinden bahisle ….. 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’ne ödemeden men talebi ile başvurup resmi belge niteliğinde tedbir kararı aldığı olayda;
Sanıkların “sahte protokol düzenlemek” suretiyle özel belgede sahtecilik suçunu, bu belgeyi kullanarak “mahkemeden içeriği itibariyle sahte olan ödemeden men kararı” alıp bunu bankaya ibraz ederek kullanmak suretiyle de, “resmi belgede sahtecilik” suçunu işledikleri; özel belgede sahtecilik ve resmi belgede sahtecilik suçlarının “zincirleme suç” hükümlerinin uygulanması açısından aynı suç sayılacağı ve bu nedenle sanıklar hakkında TCK’nın 204/1,43/1. maddeleri uyarınca ceza tayini gerekeceği; belirtilen eylemlerin iddianame metninde açıkça anlatılmış ancak sevk maddesinde gösterilmemiş olması nedeniyle “ek savunma” verilerek uygulama yapılabileceği düşünülmeden, yazılı şekilde TCK’nın 207. maddesi uyarınca özel belgede sahtecilik suçundan hüküm kurulması suretiyle eksik ceza tayini,  Bozmayı gerektirmiş olup, sanıklar müdafilerinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden hükmün bu sebepten dolayı 5320 sayılı Yasanın 8/1. maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK’nun 321. maddesi uyarınca istem gibi BOZULMASINA, aleyhe temyiz bulunmaması nedeniyle CMUK’nın 326/son maddesinin gözetilmesine, 09.06.2016 gününde oybirliği ile karar verildi

 

Yargıtay sitesine gitmek için tıklayın.

HARBİYE HUKUK BÜROSU