Bu uyuşmazlık konularından birisi de telafi çalışmasıdır. İş hukukunda sıkça gündeme gelen telafi çalışmasını bu makalemizde inceliyoruz. İşçi ili işveren arasında iş sözleşmesinden meydana gelen ilişki, birtakım unsurlar taşımaktadır. Bu ilişki, hem işverene hem de işçiye bir takım yükümlülüklere katlanma mecburiyeti yüklemektedir. Bu ilişkinin sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için hem işveren hem de işçi yükümlülüklerini kanunun çizdiği sınırlar içinde yerine getirmelidir. Bazen bu ilişki, işveren tarafından ya da işçi tarafından yükümlülüklerin yerine getirilmemesi nedeniyle sekteye uğramakta ve sonucunda bir uyuşmazlık konusu ortaya çıkmaktadır.
Telafi çalışması konusunda sorun yaşıyor ve hukuki yardım almak istiyorsanız buraya tıklayarak avukatlarımıza mesaj yazıp sorunlarınızı anlatabilir veya iletişim bölümünden bizimle direk iletişime geçebilirsiniz.
İÇİNDEKİLER
TELAFİ ÇALIŞMASI NEDİR?
İşçinin kendinden ya da iş yerinden kaynaklanan birtakım zorunlu sebeplerden ötürü eksik kalan çalışmasının tamamlanması için yapmış olduğu çalışmaya telafi çalışması denir. Telafi çalışması, İş Kanunu’nda özel olarak şu şekilde düzenlenmiştir: Zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra iş yerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle işyerinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi ya da işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi hallerinde, işveren dört ay içinde çalışılmayan süreler için telafi çalışması yaptırabilir.
TELAFİ ÇALIŞMASI HANGİ DURUMLARDA YAPILIR?
İş Kanunu’nun 64.maddesi hangi durumlarda telafi çalışması yapılabileceğini özel olarak düzenlemiştir. Söz konusu hükme göre; zorunlu nedenlerle işin durması veya ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra iş yerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle işyerinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi halinde telafi çalışması yapılabilecektir. Ayrıca işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi söz konusu olduğunda telafi çalışmasının yapılması da mümkün olabilecektir.
TELAFİ ÇALIŞMASI ŞARTLARI?
İş kanunu 64.maddesinde telafi çalışması yapılabilmesi için gerekli şartlar düzenlenmiştir. Buna göre aşağıdaki şartların varlığı halinde telafi çalışması yapılabilecektir:
-Zorunlu nedenlerle işin durması: Kanun metninde zorunlu nedenlerin neler oldukları açık şekilde düzenlenmemiştir. Ancak hukuktaki öğreti görüşüne göre; öngörülemeyen, kaçınılamayan, kusursuz şekilde dış dünyada meydana gelen durumları ifade ettiğini söyleyebiliriz.
-Ulusal bayram ya da genel tatillerden önce veya sonra iş yerinin tatil edilmesi gibi bir durum meydana geldiğinde: Ulusal bayram ve genel tatillerden neyin anlaşılması gerektiği Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunu’nda özel olarak düzenlenmektedir. Söz konusu kanun hükmünün 1. Fıkrasına göre 29 Ekim günü Ulusal bayramdır. Genel tatiller ise şunlardır:
1)Resmi Bayram Günleri:
23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı
19 Mayıs Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı
30 Ağustos Zafer Bayramı
2)Dini Bayram Günleri:
Ramazan Bayramı
Kurban Bayramı
1 Ocak yılbaşı tatili,
1 Mayıs günü Emek ve Dayanışma Günü
15 Temmuz günü Demokrasi ve Milli Birlik Günü
– Benzer nedenlerle işyerinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi: Deprem, sel gibi doğal afetler meydana geldiğinde iş yeri tamamen tatil edilebilir ya da bu nedenlerle normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması zorunlu olabilir.
– İşçinin talebi ile kendisine 4857 sayılı İş Kanunu, iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile öngörülen yasal izinleri dışında izin verilmesi gibi durumlar söz konusu olduğunda telafi çalışması yapılması.
Bu sebepler telafi çalışması yapılabilmesi için tek başına yeterli olmayacaktır. Nitekim, İş Kanunu’na İlişkin Çalışma Yönetmeliği’nin 7.maddesine göre işveren yapılacak olan telafi çalışmalarının hangi sebeple meydana geldiğini ve hangi tarihte bu çalışmalara başlanacağını da açıkça işçiye bildirmekle yükümlüdür.
TELAFİ ÇALIŞMASI NASIL YAPILIR?
Telafi çalışması yapılmasına işveren karar vermektedir. İşverene bu hak İş Kanunu’nda tanınmış olduğundan telafi çalışmasına karar verilirken işçinin rızasının alınması gibi bir zorunluluk söz konusu değildir, yani işçinin rızasının alınmasına gerek yoktur. İşveren zorunlu nedenin ortadan kalkmasıyla ve sahip olduğu iş yerinin normal çalışma rutinine geri dönmesine müteakip 4 ay içinde telafi çalışması yapılmasına karar verecektir. Bunun dayanmış olduğu sebepleri ve bu telafi çalışmasının ne zaman yapılacağını işçilere bildirerek telafi çalışmasının yapılmasına 4 ay içinde karar verebilir.
TELAFİ ÇALIŞMASI SINIRLARI NELERDİR?
Her ne kadar işveren yukarıdaki hususların varlığı halinde telafi çalışması yaptırabilecek olsa da kanun koyucu telafi çalışmasına belli birtakım sınırlamalar getirmiştir. Örneğin, işveren işçinin tatil günlerinde telafi çalışması yapmasını isteyemez. Bir başka durum ise yasal olarak bir işçi günde en fazla 11 saat çalışabileceğinden telafi çalışmasının bu süreyi aşılmadan gerçekleşmesi gerekir. Dolayısıyla günlük telafi çalışma süresi azami olarak 3 saattir.
TATİL GÜNLERİNDE TELAFİ ÇALIŞMASI YAPILABİLİR Mİ?
İş Kanunu’nun 64.maddesine göre tatil günlerinde telafi çalışmasının yapılması açık hüküm gereğince mümkün değildir. Yalnızca kanunun belirlediği tatil günlerinde değil, 1 Mayıs gibi sözleşmeden kaynaklanan tatil günlerinde de telafi çalışması yapılamayacaktır. Eğer ki genel tatil günlerinde işçi telafi çalışmasını kabul ederse artık bu tatil günü işgünü niteliğine dönüştüğünden telafi çalışması yapılabilecektir. Ayrıca haftanın 5 günü çalışanların işe gittiği iş yerlerinde cumartesi günü telafi çalışması yapılıp yapılamayacağı da tartışmalı bir konudur.
Burada madde hükmünü incelemek gerekir. Söz konusu madde hükmünde günlük en çok çalışma saatini aşmamak koşuluyla ibaresine yer verilmiştir. Bu maddeyi yorumladığımızda telafi çalışmasının iş yerinde çalışılan günde yapılacağının anlaşılması mümkün olmaktadır. Bu nedenle işçi haftanın 5 günü çalışmaktaysa bu 5 gün içinde telafi çalışması yapılması zorunlu olduğundan cumartesi günü işçinin rızası olmaksızın telafi çalışması yapılamaz.
KANUNA AYKIRI OLARAK TELAFİ ÇALIŞMASI YAPTIRMANIN CEZASI?
Çalışma sürelerine aykırı olarak davranan işveren için 4857 sayılı İş Kanuna göre idari yaptırım olarak bir miktar ceza uygulanması söz konusu olacaktır. Nitekim, İş Kanunu 104.maddenin son fıkrasına göre bu durumda işveren her işçi için 1.683 Türk Lirası idari para cezası ödemek zorunda kalacaktır.
NİSANUR CEBECİ