VAKIF NEDİR? VAKIF NASIL KURULUR? ŞARTLARI

Vakıf, belirli ve sürekli bir amaca hizmet etmek üzere gerçek veya tüzel kişilerin yeterli mal ve hakları özgülemesiyle oluşan tüzel kişiliğe sahip mal topluluklarıdır. Bu yazıda, vakıf kurma süreci hakkında bilgi verilecektir. Vakıf kurma süreci; vakıf amacının belirlenmesi, vakıf senedinin hazırlanması, resmi başvuru, resmi onay ve tescil, vakıf organlarının oluşturulması ve vakıf faaliyetlerinin başlatılması aşamalarını içeren yoğun bir prosedürdür. Vakıf kurmak isteyenler, bu süreci dikkatlice takip etmelidir.

GEÇMİŞTEN BUGÜNE: VAKIF NEDİR?

Vakıflar Türk ve İslam hukuk tarihinde önemli hizmetleri ifa etmiş kurumlardır. Vakıflar geçmişte de genellikle bir veya birden fazla kişinin belirli bir mülk veya hakkı belirli ve sürekli bir amaca tahsis etmesiyle oluşmuşlardır. Bu amacın genellikle dini, sosyal veya hayırsever bir niteliği vardır.

Vakıflar, tarih boyunca sosyal yapıyı sağlamlaştırmada, sosyal denge ve adaleti korumada, kamu yararı gözeten birçok alanda faaliyet göstermiştir. Osmanlı Devleti’nde vakıflar, devletin yetişemediği veya terk ettiği alanlarda, sivil inisiyatif ve örgütlenme şeklinde hizmet vermiş, devletin hayat suyu olarak nitelendirilmiştir.

TÜRK MEDENİ KANUNU’NDA VAKIF NEDİR?

Türk Medeni Kanunu’na göre vakıf, yeterli miktarda malvarlığının (malların ve ekonomik değeri olan hakların) belirli ve sürekli bir amaca özgülenmesiyle oluşan, tüzel kişiliğe sahip mal topluluğudur. Bir malvarlığının gerçekleşmiş veya gerçekleşeceği anlaşılan her türlü geliri de vakfedilebilir (TMK m.101).

Türk Medeni Kanunu, vakıfları mazbut vakıflar ve yeni vakıflar olarak ikiye ayırmaktadır. Mazbut vakıflar, 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi’nin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulmuş olan vakıflardır. Yeni vakıflar ise, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun yürürlüğe girdiği tarihten sonra kurulmuş olan vakıflardır.

VAKIF NASIL KURULUR?

Vakıf kurma, tek taraflı bir hukuki işlem olup mahiyeti itibariyle bu işlem bir tasarruf işlemidir. Vakıf kurma iradesi iki şekilde açıklanabilir:

1. Vakıf Senedi
2. Ölüme Bağlı Tasarruf

Vakıf kurmak için öncelikle vakfın amacını, yönetimini ve işleyişini belirleyen bir vakıf senedi hazırlanması gerekir. Vakıf senedi, yukarıda da belirtildiği üzere noterde resmi senet şeklinde düzenlenmeli veya ölüme bağlı tasarruf olarak açıklanmalıdır. Vakıf senedinin içermesi gereken asgari unsurlar şunlardır:

• Vakfın adı, merkezi ve amacı
• Vakfın kurucularının kimlik bilgileri
• Vakfa özgülenen malvarlığının niteliği, değeri ve teslim şekli
• Vakfın yönetim organlarının oluşumu, görevleri, yetkileri ve çalışma usulleri
• Vakfın denetim şekli ve denetçilerin seçimi
• Vakfın gelir ve giderleri ile ilgili esaslar
• Vakfın feshi halinde malvarlığının hangi kuruluşa devredileceği

Vakıf senedi hazırlandıktan sonra, vakfın kurulması için yetkili asliye hukuk mahkemesine başvurulması gerekir. Mahkeme, vakıf senedini ve vakfa özgülenen malvarlığını inceleyerek vakfın kuruluşunu onaylayabilir veya reddedebilir. Mahkemenin onay vermesi halinde vakıflar siciline kaydedilir. Vakıf, yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan bu sicile tescil ile tüzel kişilik kazanır.

Vakıf kuruluşu tamamlandıktan sonra, vakfın zorunlu organları oluşturulmalı ve vakfın amacına uygun faaliyetlerde bulunulmalıdır. Vakıf faaliyetleri, vakıf senedinde belirlenen esaslara göre yürütülmeli ve vakıf malvarlığı, vakfın amacı dışında kullanılmamalıdır. Vakıflar, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından denetlenir ve yasal yükümlülüklerini yerine getirmek zorundadır.

Vakıf kurma süreci oldukça önemlidir ve belirli yasal prosedürler gerektirir. Vakıf kurmak isteyenler, bu süreci dikkatlice takip etmelidir.

VAKFIN RESMİ SENETLE KURULMASI

Vakıf kurmak için Türk Medeni Kanunu ve ilgili mevzuata uygun olarak bazı adımları takip edilmesi gerekir. Öncelikle vakıf kurma iradesi, noterde düzenleme şeklinde hazırlanan resmi senetle açıklanır. Resmi senetle vakıf kurma işleminin temsilci aracılığıyla yapılması temsil yetkisinin noterlikçe düzenlenmiş bir belge ile verilmiş olmasına ve bu belgede vakfın amacı ile özgülenecek mal ve hakların belirlenmiş olmasına bağlıdır. Resmi senetle vakıf kurma şu şekilde olur:

1. Noter, resmi senedin bir örneğini yedi gün içinde Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne gönderir.
2. Resmi senet noter tarafından onaylandıktan sonra yetkili asliye hukuk mahkemesine müracaat edilir.
3. Vakıf, yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan sicile tescil ile tüzel kişilik kazanır.

Resmi senetle vakıf kurma iradesi açıklanacaksa fiil ehliyetine sahip olmak gerekir. Sınırlı ehliyetsizler ve tam ehliyetsizler hiçbir surette bu yolla vakıf kuramaz.

VAKFIN ÖLÜME BAĞLI SENETLE KURULMASI

Ölüme bağlı tasarrufla vakıf kurmak, mirasbırakanın terekesinin tasarruf edilebilir kısmının tamamını veya bir bölümünü özgülemek suretiyle vakıf kurmasıdır.

Vasiyetname vakfedenin ölümüyle birlikte hukuki sonuç doğurur. Bu durumda vakıf ancak vakfedenin ölümünden sonra kurulmuş olur. Vasiyetname resmi yazılı, el yazılı veya şartlar sağlanmışsa sözlü de olabilir.  Bu yolla kurulacak olan vakıflarda sulh hakimi, vakıf kurulmasına esas belgenin bir örneğini yedi gün içinde Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne gönderir.

Ayırt etme gücüne sahip, 15 yaşını dolduran her gerçek kişi vasiyet yoluyla vakıf kurabilir. Başka bir deyişle vasiyetname ile vakıf kurulabilmesi 15 yaşını doldurmuş sınırlı ehliyetsiz bir küçük için mümkündür. Ancak tam ehliyetsizlerin bu yolla da vakıf kurması mümkün değildir.

VAKIF SENEDİ NEDİR?

Vakıf senedi, bir vakfın oluşumunu belgeleyen senet olarak tanımlanır. Vakıf senedi, vakfın adı, merkezi, gayesi, faaliyetleri, yapabileceği iş ve işlemler, organları, denetimi, gelir ve giderleri, değiştirilmesi ve feshi gibi hususları içerir. Vakıf senedi, Türk Medeni Kanunu’nun 101. maddesine göre, vakfın kurucusu tarafından düzenlenir ve Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne verilir. Vakıf senedi, vakfın tüzel kişilik kazanmasını sağlar.

VAKIF SENEDİNDE BULUNMASI GEREKEN UNSURLAR NEDİR?

Vakıf senedinde bulunması gereken unsurlar şunlardır:

• Vakfın adı: Yasalara, ahlaka uygun ve vakfın amaçları ile uyumlu olmalıdır. Kamu kurum veya kuruluşlarının ismini alamazlar.
• Vakfın amacı: Hukuka uygun, belirli, anlaşılabilir olmalı ve süreklilik arz etmelidir. Türk Medeni Kanunu’nun 101. maddesinin son fıkrasına aykırı olmamalıdır.
• Vakfın bu amaca özgülenen mal ve hakları: Özgülenen mal varlığı nakit ise paranın vakıf adına Türkiye’de kurulu bir bankaya, kuruculardan birinin hesabına yatırılıp, vakıf adına bloke edilerek dekontunun tescil başvurusu yapılan mahkemeye ibrazı, taşınmaz ya da taşınır bir mal varlığı ise değer tespitinin mahkemece yaptırılması ve ilgili sicillerine (tapu sicili, trafik sicili gibi) vakıf adına tescili sağlanmalıdır.
• Vakfın örgütlenme ve yönetim şekli: Vakfın bir yönetim organının bulunması zorunludur. Vakıf senedinde yönetim organının kim ya da kimlerden oluşacağı gösterilmelidir. Vakıf senedinde gerekli görülen başka organlar da gösterebilir.
• Vakfın yerleşim yeri: Vakfın merkezinin bulunduğu il, ilçe ve adres belirtilmelidir. Vakıflar kamu kurum ve kuruluşlarının hizmet binaları ve müştemilatı içinde faaliyet gösteremez.

VAKIF SENEDİNDE EKSİKLİK OLMASI VAKFIN KURULUŞUNA ENGEL OLUR MU?

Vakıf senedi, vakfın kuruluş belgesi olup, vakfın adı, merkezi, gayesi, faaliyetleri, malvarlığı, yönetim şekli ve diğer hususları içermelidir. Vakıf senedi, noterde resmi senet şeklinde düzenlenmeli veya ölüme bağlı tasarruf ile açıklanmalıdır. Vakıf senedi ile birlikte vakfın bulunduğu yerdeki asliye hukuk mahkemesine tescil için başvurulmalıdır. Mahkeme, vakıf senedini Türk Medeni Kanunu’nun 101. maddesine göre inceleyerek, vakfın kuruluşuna karar verir. Vakıf senedinde vakfın amacı ve malvarlığı dışında bir eksiklik varsa bu durum vakfın tüzel kişilik kazanmasını engellemez. Bu eksiklikler, vakıf kurulmadan önce veya sonra denetim makamının başvurusu üzerine, olanak varsa vakfedenin görüşü alınarak mahkeme tarafından tamamlattırılır.

Vakıf senedinde eksiklik veya aykırılık bulunması halinde, mahkeme vakfın kuruluşunu reddedebilir veya vakfedeni eksiklikleri gidermesi için uyarabilir. Bu nedenle, vakıf senedinin eksiksiz ve hukuka uygun olarak hazırlanması önemlidir.

VAKIF SENEDİNDE SONRADAN DEĞİŞİKLİK YAPILABİLİR Mİ?

Vakıf senedinde sonradan değişiklik yapılabilmesi mümkündür. Ancak, bu değişiklikler için belli şartlar ve usuller vardır. Vakıf senedinde değişiklik yapılabilmesi için:

• Vakıf yönetim kurulunun veya mütevelli heyet üyelerinin en az beşte birinin yazılı teklifi olması
• Mütevelli heyet üye tamsayısının en az üçte ikisinin onayı olması,
• Asliye hukuk mahkemesinin kararı olması,
• Vakıf senedindeki değişikliğin vakfın amacına, gayesine ve özgülenen mal ve haklara aykırı olmaması gerekmektedir.

Bu şartlar ve usuller yerine getirilmeden vakıf senedinde değişiklik yapılamaz.

Vakıf senedindeki değişiklikler, vakfın amacını daha iyi gerçekleştirmek veya güncel ihtiyaçlara cevap vermek amacıyla yapılabilir. Ancak bu değişiklikler, vakfın temel gayesine aykırı olmamalı ve hukuki süreçlere uygun şekilde gerçekleştirilmelidir. Vakıf senedindeki değişiklikler, vakfın yönetim organları tarafından titizlikle ele alınmalı ve yasal düzenlemelere uygun olarak yapılmalıdır. Vakıf senedindeki değişiklikler, vakfın gelecekteki faaliyetlerini etkileyebileceğinden dikkatli bir şekilde planlanmalı ve uygulanmalıdır.

VAKFIN ORGANLARI NELERDİR?

Vakıf organları, bir vakfın yönetim, denetim ve icraatını yapan kurullardır. Türk Medeni Kanunu’na göre yönetim organı (mütevelli heyeti) vakfın kurulması gereken tek zorunlu organıdır. Bu organ bir kurul olabileceği gibi bir kişi de olabilir. Yönetim organı vakıf senedine göre oluşturulur. Yani vakfeden vakıf senedinde yönetim organının tek kişi veya kurul olarak belirlemek zorundadır. Vakfeden vakıf bünyesinde zorunlu organ dışında dilediği iradi organa yer verebilir.

Vakıf organlarının sayısı, üye nitelikleri, seçim usulleri, görev süreleri, toplantı ve karar alma şekilleri vakıf senedinde belirlenir.

VAKIF KURULMASI İÇİN GEREKEN ASGARİ SERMAYE MİKTARI 2024

Vakıf kurmak için gerekli asgari sermaye miktarı, vakfın kuruluş amacına göre değişebilir. Ancak genel olarak, 2024 yılı için yeni vakıfların kuruluşunda amaçlarına özgülenecek asgari mal varlığı, Vakıflar Meclisi tarafından 500.000 TL olarak belirlenmiştir. Bu tutar, her yıl Vakıflar Meclisi tarafından yeniden değerlendirilir ve ilan edilir.

VAKFIN KURULMASINA KARAR VEREN GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME NERESİDİR?

Vakfın kurulmasına karar veren görevli ve yetkili mahkeme, vakfın kuruluş yerinin bulunduğu yerdeki asliye hukuk mahkemesidir. Vakıf kuruluşunun mahkemece tescili, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 101. maddesi uyarınca, vakfın kurucuları veya temsilcileri tarafından vakıf senedi ve ekleriyle birlikte mahkemeye başvurulmasıyla başlar. Mahkeme, vakfın kuruluş şartlarını, vakıf senedinin şekil ve içerik yönünden uygunluğunu, vakfın malvarlığının yeterliliğini ve vakfın kamu yararına olup olmadığını inceleyerek, vakfın kurulmasına karar verir veya reddeder. Mahkemenin kararı kesinleştikten sonra, vakfın kuruluşu Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne bildirilir ve vakıf siciline kaydedilir.

VAKIF TESCİL İŞLEMİ NEDİR? NASIL YAPILIR?

Vakıf tescil işlemi, vakfın kuruluş yerinin bulunduğu yerdeki asliye hukuk mahkemesine başvurularak, vakfın tüzel kişilik kazanması için yapılan işlemdir.

Vakıf tescil işlemi için gerekli belgeler şunlardır:

• Vakıf senedi ve ekleri (noter onaylı)
• Vakıf kurucularının kimlik fotokopileri
• Vakıf yönetim kurulu üyelerinin kimlik fotokopileri
• Vakıf yönetim kurulu üyelerinin görevlendirme belgeleri
• Vakıf malvarlığının değerini gösteren belgeler
• Vakıf logosu
• Başvuru dilekçesi
• Başvuru ücretinin ödendiğine dair dekont

Vakıf tescil işlemi, mahkemenin vakfın kuruluş şartlarını, vakıf senedinin şekil ve içerik yönünden uygunluğunu, vakfın malvarlığının yeterliliğini ve vakfın kamu yararına olup olmadığını incelemesiyle sonuçlanır. Mahkeme, vakfın kurulmasına karar verirse, vakfın kuruluşu Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne bildirilir ve vakıf siciline kaydedilir.

VAKIF NE ZAMAN TÜZEL KİŞİLİK KAZANIR?

Vakıf, vakıf kurma iradesinin resmi senetle veya ölüme bağlı tasarrufla açıklanması ve yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan sicile tescil edilmesi ile tüzel kişilik kazanır.

VAKIFLARIN GELİR KAYNAKLARI NELERDİR?

Vakıfların gelir kaynakları, vakfın kuruluş amacına ve sermayesine göre değişebilir. Genel olarak, vakıfların gelir kaynakları şunlardır:

• Vakıf mallarının kira, faiz, hisse, bağış gibi gelirleri: Vakıflar, vakıf senedinde belirtilen malvarlıklarını nemalandırarak gelir elde ederler. Bu malvarlıkları arsa, arazi, bina, dükkân, değirmen, imalathane, hayvan, nakit, hisse senedi, tahvil, bono, altın, gümüş gibi çeşitli varlıklardan oluşabilir.
• Vakıf faaliyetlerinin gelirleri: Vakıflar, vakıf senedinde belirtilen faaliyetleri yürüterek gelir elde ederler. Bu faaliyetler eğitim, sağlık, kültür, sanat, spor, sosyal hizmet, hayır işleri, dini hizmetler gibi çeşitli alanlarda olabilir.
• Devletin veya diğer kurumların vakıflara sağladığı destekler: Vakıflar, devletin veya diğer kurumların vakıflara sağladığı mali, teknik, hukuki, idari desteklerden yararlanarak gelir elde ederler. Bu destekler vergi muafiyeti, hibe, proje desteği, danışmanlık, eğitim, izin, ruhsat gibi çeşitli şekillerde olabilir

VAKFA ÖZGÜLENEN MALLARIN MÜLKİYETİNİN KAZANILMASI NASIL OLUR?

Vakfa özgülenen malların mülkiyeti, vakfın yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan sicile tescil ile tüzel kişilik kazandığı andan itibaren vakfa geçer. Vakfa özgülenen taşınmazların tapuya tescili için, tescile karar veren mahkeme, vakıf senedinin bir örneğini de ekleyerek vakfedilen taşınmazın vakıf tüzel kişiliği adına tescil edilmesini tapu idaresine bildirir. Bunun üzerine yapılacak tescil açıklayıcı niteliktedir. Mülkiyet tescilden önce geçmiştir.

VAKIFLARIN ÜYELİK SİSTEMİ NEDİR?

Türk Medeni Kanunu’nun 101. maddesinin 3. fıkrasında yer alan ve vakıflarda üyelik kurumunu yasaklayan “Vakıflara üyelik olmaz.” hükmü. 17 Nisan 2008 tarihinde Anayasa Mahkemesi’nin AYM, T. 17/04/2008, E. 2005/14- 2008/92   kararı ile iptal edilmiştir. Anayasa Mahkemesi, vakıfların da dernekler gibi kişi toplulukları olduğunu, vakıflara üye olmanın da dernek kurmak gibi bir özgürlük olduğunu, bu özgürlüğün ancak Anayasa’da belirtilen sebeplerle ve ölçülülük ilkesine uygun olarak sınırlanabileceğini belirtmiştir. Bu kararla birlikte, vakıflarda üyelik kurumunun önündeki engel kalkmış ve vakıfların kuruluş ve işleyişinde yeni bir dönem başlamıştır. Vakıflar Genel Müdürlüğü, Anayasa Mahkemesinin iptal kararının ardından 2008/14 sayılı bir genelge yayınlamış vakıf senedinde üyelikle ilgili hüküm bulunan vakıfların üye alımı yapabileceklerini belirtmiştir.

Vakıfların üyelik sistemi, vakıf amaç ve faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinde, vakıf malvarlığının korunmasında, vakıf tüzel kişiliğinin temsil edilmesinde önemli bir rol oynar.

YABANCI VAKIFLARIN TÜRKİYE’DE TEMSİLCİLİK AÇMALARI MÜMKÜN MÜ?

Merkezleri yurt dışında bulunan ve Türkiye’de şube/temsilciliği olan vakıflar (yabancı vakıflar), uluslararası alanda işbirliği yapılmasında yarar görülen hallerde, karşılıklı olmak koşulu ile Dışişleri Bakanlığının ve gerektiğinde ilgili diğer kurumların da görüşü alınmak suretiyle, İçişleri Bakanlığının izniyle Türkiye’de faaliyette veya işbirliğinde bulunabilir, temsilcilik veya şube açabilir, üst kuruluşlar kurabilir, kurulmuş üst kuruluşlara katılabilir veya kurulmuş vakıflarla işbirliği yapabilirler.

YABANCILAR TÜRKİYE’DE VAKIF KURABİLİR Mİ?

Yabancılar, Türkiye’de hukuki ve fiili mütekabiliyet esasına göre yeni vakıf kurabilirler. Ancak yeni vakıfların yönetim organlarında görev alanların çoğunluğunun Türkiye’de yerleşik bulunması gereklidir.

BİR VAKIF NEDEN VE NASIL SONA ERER?

Vakıflar şartları gerçekleşmişse mahkeme kararı ya da infisah yoluyla (kendiliğinden) sona ererler.

İnfisah Yoluyla Sona Erme: Aşağıdaki durumlarda vakıflar kendiliğinden dağılmış olur;

• Amacın gerçekleşmesi halinde
• Amacın gerçekleşmesinin imkansız olması halinde
• Borç ödemeden aciz duruma düşmesi halinde
• Belirli bir süre için kurulmuşsa sürenin dolması halinde
• Üst kuruluşlarda üye sayısının azalması halinde

Bu durumlarda vakıf kendiliğinden sona erer ve mahkeme kararıyla sicilden silinir.

Mahkeme Kararıyla Sona Erme: Aşağıdaki durumlarda vakıflar mahkeme kararıyla kapatılır;

• Yasak amaç güttüğü sonradan anlaşılan
• Amacı sonradan yasak amaç haline gelen vakfın, amacının değiştirilmesine olanak bulunmaması

Bu durumlarda vakıf, denetim makamının veya cumhuriyet savcısının başvurusu üzerine duruşma yapılarak dağıtılır. Vakıfları kapatmaya yetkili mahkeme asliye hukuk mahkemesidir.

Vakfın sona ermesi halinde asliye hukuk mahkemesi kararıyla vakfın sicil kaydı silinir. Bu karar üzerine Vakıflar Genel Müdürlüğünde tutulan merkezi sicile de vakfın sona ermiş olduğu hususu kaydedilir ve Resmi Gazete’de ilan olunur.

VAKFIN TASFİYESİ NASIL YAPILIR?

Vakıf yasak amaç gütmesi nedeniyle mahkeme kararıyla feshedilmişse (kapatılmışsa), vakfın özgüleme sonrası kalan malvarlığı her halükarda ilgili kamu kuruluşuna geçer (TMK m.54). Bu kurum Vakıflar Genel Müdürlüğü’dür.

Vakfın sona ermesi infisah olarak gerçekleşmişse, bu durumda vakfın malvarlığı kanun hükmüne göre, orada hüküm yoksa kuruluş belgesindeki düzenlemeye göre, orada da bir hüküm yoksa yetkili organın kararı ile özgülenir. Ancak vakfın yönetim organı karar alamıyorsa, vakfın kalan malvarlığı en yakın amacı güden kamu kurum veya kuruluşuna geçer. Bu kurum da Vakıflar Genel Müdürlüğü’dür.

HARBİYE HUKUK BÜROSU VAKIF KURULUŞ/TASFİYE HUKUKİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİMİZ

Harbiye Hukuk Bürosu olarak vakıf avukatı; vakıf kurmak isteyen müvekkillerimize, vakıf senedi hazırlama, vakıf tescili, vakıf organlarının oluşturulması, vakıf malvarlığının belirlenmesi, vakıf amacının tanımlanması, vakıf yönetim ve denetim kurallarının belirlenmesi gibi konularda danışmanlık ve avukatlık hizmeti veriyoruz.

Vakıf kuruluş işlemlerinin hızlı, kolay ve sorunsuz bir şekilde tamamlanması için gerekli evrakların hazırlanması, başvuruların yapılması ve takibi, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve diğer ilgili kurumlarla iletişim kurulması gibi işlemleri yürütüyoruz.

Vakfın tasfiyesi için gerekli olan tasfiye kararının alınması, tasfiye memurlarının seçilmesi, tasfiye işlemlerinin yürütülmesi, tasfiye sonucunun tescil ve ilan edilmesi, tasfiye sonrası mal varlığının dağıtılması gibi konularda müvekkillerimize hukuki destek sağlıyoruz. Vakfın tasfiyesinin mevzuata uygun olarak yapılması ve vakıf organlarının hukuki sorumluluklarının yerine getirilmesi için gerekli işlemleri takip ediyoruz.

Harbiye Hukuk Bürosu olarak, deneyimli avukat  kadromuzla vakıf kuruluşu ve tasfiyesi konusunda müvekkillerimize en iyi hukuki hizmeti sunmayı amaçlıyoruz.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Vakıf Nedir?

Türk Medeni Kanunu’na göre vakıf, yeterli miktarda malvarlığının (malların ve ekonomik değeri olan hakların) belirli ve sürekli bir amaca özgülenmesiyle oluşan, tüzel kişiliğe sahip mal topluluğudur.

Vakıf Nasıl Kurulur?

Vakıf kurmak, belirli ve sürekli bir amaca mal veya hak özgülemek suretiyle tüzel kişilik kazanmış bir mal topluluğu oluşturmaktır. Vakıf kurmak için iki yol vardır:

• Noterde resmi senet düzenleyerek vakıf kurma iradesi açıklanabilir. Bu durumda, vakıf senedi, kurucuların kimlik bilgileri ve başlangıç sermayesine dair belgeler ile birlikte vakfın açılacağı yerdeki asliye hukuk mahkemesine başvurulur. Mahkeme, başvuruyu inceleyerek vakfın tescilini ve ilanını yapar.
• Ölüme bağlı tasarruf yaparak da vakıf kurma iradesi açıklanabilir. Bu durumda, vasiyetname, mirasbırakanın kimlik bilgileri ve başlangıç sermayesine dair belgeler ile birlikte vakfın açılacağı yerdeki asliye hukuk mahkemesine başvurulur. Mahkeme, başvurunuzu inceleyerek vakfın tescilini ve ilanını yapar.

Kimler Vakıf Kurabilir?

Resmi senetle vakıf kurma iradesi açıklanacaksa fiil ehliyetine sahip olmak gerekir. Sınırlı ehliyetsizler ve tam ehliyetsizler hiçbir surette bu yolla vakıf kuramaz. Ayırt etme gücüne sahip, 15 yaşını dolduran her gerçek kişi de vasiyet yoluyla vakıf kurabilir.

Vakıf Kurmak İçin Kaç Kişi Gerekli?

Vakıf kurmak için 1 kişi yeterlidir. Fiil ehliyetine sahip olan her gerçek kişi vakıf kurabilme hakkına sahiptir.

Vakıf Malları Kime Ait?

Vakıf malları, vakfı kuran kişinin malvarlığından çıkarılarak vakfın tüzel kişiliğine ait olan mallardır. Vakıf mallarını, vakfın amacına uygun olarak kullanmakla görevli olan mütevelli heyeti idare eder. Vakıf malları, devletin veya başka bir kişinin mülkiyetine geçmez.

Vakıf Ne Amaçla Kurulur?

Vakıf, belirli ve sürekli bir amaca mal veya hak özgüleyerek tüzel kişilik kazanmış bir mal topluluğudur. Vakıf ne amaçla kurulur sorusunun cevabı, vakfın kurucularının ve yöneticilerinin hangi alanda topluma fayda sağlamak istedikleriyle ilgilidir. Vakıflar, sosyal, kültürel, eğitimsel, sağlık, çevre, spor, sanat, dini, iktisadi gibi çeşitli alanlarda hizmet verebilirler. Ancak Türk Medeni Kanunu’nun 101. maddesinin son fıkrasında belirtildiği gibi, “Anayasa’ya, yasalara, ahlaka, milli birliğe ve Türkiye Cumhuriyeti’nin varlığına aykırı olan veya Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmaya yönelik olan” amaçlarla kurulan veya sonradan bu amaçlara yönelen vakıfların faaliyetleri, mahkeme kararıyla sona erdirilebilir.

Vakıf Çeşitleri Nelerdir?

Vakıf türleri, kuruluş amaçlarına, yönetim şekillerine, mülkiyet durumlarına ve kiralama biçimlerine göre farklılık gösterir. Vakıf türlerini şöyle sıralayabiliriz:

İdaresi bakımından vakıflar: Mazbut vakıflar, mülhak vakıflar, cemaat vakıfları ve yeni vakıflar ve olmak üzere dört gruba ayrılır. Mazbut vakıflar, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yönetilen ve temsil edilen vakıflardır. Mülhak vakıflar, bir mazbut vakfa bağlı olarak kurulan ve yönetilen vakıflardır. Cemaat vakıfları, azınlık cemaatlerine ait olan vakıflardır. Yeni vakıflar, 5737 sayılı Vakıflar Kanunu’na göre kurulan vakıflardır.

Mahiyeti bakımından vakıflar: Hayır amaçlı vakıflar, eğitim vakıfları, kültür ve sanat vakıfları, dini vakıflar, yetim ve yaşlılara yönelik vakıflar olmak üzere beş gruba ayrılır.

• Hayır amaçlı vakıflar, ihtiyaç sahiplerine maddi ve manevi destek sağlamak amacıyla kurulan vakıflardır.
• Eğitim vakıfları, eğitim kurumlarına maddi destek sağlayarak eğitimin yaygınlaşmasını ve kalitesinin artmasını hedefleyen vakıflardır.
• Kültür ve sanat vakıfları, çeşitli kültürel etkinlikler düzenlemek, tarihi yapıları korumak ve sanatın desteklenmesini sağlamak amacıyla kurulan vakıflardır.
• Dini vakıflar, cami, mescit, medrese gibi dini yapıların yapımını ve bakımını üstlenen, dini bilgi ve eğitim faaliyetlerini destekleyen vakıflardır.
• Yetim ve yaşlılara yönelik vakıflar, sağlık, barınma ve eğitim gibi ihtiyaçları karşılamak için çalışan vakıflardır.

Vakıf Kar Amacı Güder Mi?

Vakıflar, kâr amacı gütmeyen kuruluşlardır. Vakıflar, kurucularının belirlediği bir amaca hizmet etmek için mal veya hak bağışlayan tüzel kişiliklerdir. Vakıflar, amacını gerçekleştirmeye yardımcı olmak ve vakfa gelir temin etmek amacıyla şartıyla iktisadi işletme ve şirket kurabilir, kurulmuş şirketlere ortak olabilirler. Ancak, şirketler dahil iktisadi işletmelerden elde edilen gelirler vakfın amacından başka bir amaca tahsis edilemez.

Vakıflar Nasıl Gelir Elde Eder?

Vakıflar, amacını gerçekleştirmeye yardımcı olmak ve vakfa gelir temin etmek amacıyla şartıyla iktisadi işletme ve şirket kurabilir, kurulmuş şirketlere ortak olabilirler. Vakıfların gelir kaynakları şunlardır:

• Vakfedilen malların getirdiği gelirler: Vakıflar, vakfedilen taşınır ve taşınmaz mallar ile menkul değerlerden elde edilecek kira, irat, faiz ve temettüler ile bunların satışlarından gelir elde ederler.
• Bağışlar ve yardımlar: Vakıflar, gönüllü, zorunlu ve vergi gibi belli dönemlerde alınan katkı payları dahil olmak üzere, gerçek ve tüzel kişilerden bağış ve yardım toplayabilirler.
• İktisadi işletmelerden elde edilen gelirler: Vakıflar, amacına uygun olarak şirket kurabilir veya kurulmuş şirketlere ortak olabilirler. Bu şekilde elde ettikleri kâr payı veya hisse senedi gelirleri de vakfın gelirlerine dahildir.
• Diğer gelirler: Vakıflar, amacına uygun olarak her türlü toplantı, sosyal organizasyon, yayıncılık, eğitim, sağlık, kültür, sanat, spor gibi faaliyetlerden de gelir elde edebilirler.

Dernek ve Vakıf Arasındaki Fark Nedir?

Dernek ve vakıf, sivil toplum kuruluşları olarak benzer amaçlarla kurulabilirler, ancak aralarında önemli farklar vardır. Dernek ve vakıf arasındaki farkları şöyle özetleyebiliriz:

• Dernek, en az yedi gerçek veya tüzel kişinin ortak bir amacı gerçekleştirmek için bir araya geldiği kişi topluluğudur. Vakıf ise, bir veya daha fazla gerçek veya tüzel kişinin yeterli mal veya hakları belirli bir amaca özgüleyerek oluşturduğu mal topluluğudur.
• Derneklerin zorunlu organları genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kuruludur. Vakıfların ise tek zorunlu organı yönetim kuruludur. Vakıfların denetimi Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yapılır.
• Dernekler, kazanç paylaşma amacı gütmeyen kuruluşlardır. Vakıflar ise, amacına uygun olarak iktisadi işletme ve şirket kurabilir veya kurulmuş şirketlere ortak olabilirler. Ancak, vakıfların elde ettiği gelirlerin tamamı vakfın amacına harcanmalıdır.

Vakıf Kurmak İçin Ne Kadar Para Gerekli 2024?

Vakıf kurmak için 2024 yılında en az 500.000 TL başlangıç sermayesi gerekli olacaktır. Bu miktar, Vakıflar Meclisi tarafından 11.12.2023 tarihli ve 545/527 sayılı kararı ile belirlenmiştir

Vakıflar Vergi Veriyor Mu?

Vakıflar kendi tüzel kişilikleri itibariyle kurumlar vergisi mükellefi değildirler. Ancak vakıflara ait iktisadi işletmeler kurumlar vergisi mükellefidirler. Ayrıca, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflar, belirli şartları taşımaları ve yükümlülüklerini yerine getirmeleri halinde vergi muafiyetinden yararlanabilirler. Vergi muafiyeti tanınan vakıflara yapılan bağışlar, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları uyarınca yıllık beyanname ile bildirilecek gelirden ve kurum kazancından indirilebilir.

VAKIF SENEDİ ÖRNEĞİ

Vakıf Senedi Örneği (Genel): Bu örnek, genel amaçlı bir vakıf senedini göstermektedir. Vakfın adı, merkezi, gayesi, faaliyetleri, yönetim organları, temsili, denetimi, gelir ve giderleri, değişiklik ve feshi gibi konuları içermektedir.

VAKIF SENEDİ ÖRNEĞİ (GENEL) buradan ulaşabilirsiniz.

Vakıf Senedi Örneği (Özel): Bu örnek, özel amaçlı bir vakıf senedini göstermektedir. Vakfın adı, merkezi, gayesi, faaliyetleri, yönetim organları, temsili, denetimi, gelir ve giderleri, değişiklik ve feshi gibi konuların yanı sıra, vakfın terörün finansmanı amacıyla kötüye kullanılmaması için alacağı tedbirleri de içermektedir.

VAKIF SENEDİ ÖRNEĞİ (ÖZEL) buradan ulaşabilirsiniz.