Vekaletname Nedir? Avukata Vekaletname Nasıl Verilir

VEKALETNAME NEDİR?

Türk Dil Kurumu tarafından yapılmış olan tanıma göre vekaletname; bir kimsenin birinin vekili olduğunu bildiren ve noter tarafından onaylanmış belgedir. Vekaletname, vekilin vekâlet verenin adına hareket etme yetkisini belirtir ve vekalet ilişkisinin kurulmasını sağlar. Vekaletname yetkisine sahip olan birey, vekil tayin eden birey için resmi kurumlarda işlem yapabilme hakkına sahiptir.  Vekaletname, vekâlet verenin iradesini yansıtan ve vekilin yetkilerini sınırlayan bir sözleşme niteliği taşır.

Bir avukata kendisini temsil etmesi vekaletname vermek isteyen kişi, nüfus cüzdanı, sürücü belgesi ya da pasaportu ile notere giderek vekalet konusuna ilişkin vekaletname çıkartabilir. Yurt dışında bulunan kişiler ise konsolosluklara giderek vekaletname çıkartabilirler.

VEKALETNAME NE İÇİN VERİLİR?

Vekaletname, bir kimsenin yapılacak işlemler için başka bir kişiye vermiş olduğu yazılı ve resmi belgedir. Dava ehliyeti bulunan herkes, davasını kendisi veya tayin ettiği vekil aracılığıyla açabilir ve takip edebilir.

Vekâlet, vekili davanın takibi için gereken bütün işlemleri yapmasına, hükmün yerine getirilmesine, yargılama giderlerinin tahsili ile buna ilişkin makbuz vermesine ve bu işlemlerin tamamının kendisine karşı da yapılabilmesine ilişkin yetkilendirmek için verilir.

VEKALETNAME TÜRLERİ NELERDİR?

Vekaletname türleri genel vekaletname ve özel vekaletname (alım satım işlemlerine ilişkin vekaletname, veraset ilamı için vekaletname, şirket ve şirket yetkilileri için vekaletname) olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Özel dava vekaletnamesi yalnızca bir veya birkaç dava veya icra takibi için verilir. Bu durumda vekaleti alan avukat sadece vekaletnamede yazılı iş ve işlemler yönünden müvekkilini temsil edebilecektir. Müvekkiline dair başka iş ve işlemleri yürütemez.

Genel dava vekaletnamesinde ise avukat müvekkilinin açmış olduğu veya açacağı ya da müvekkiline karşı açılmış bütün davaları takip edebilecektir. Genel dava vekaletnamesi ile vekilin hareketleri, yasada ve vekaletname kapsamında kendisine tanınan haklar ve yetkiler bakımından sınırlıdır.

VEKALETNAME NASIL VERİLİR?

Vekâlet verme işlemi noterde yapılır. Bu işlem sırasında vekâlet verecek olan kişi ile vekâleti alacak olan kişi notere gerekli belgeleri sunmalıdır. İşlem sırasında vekâlet verecek olan kişi, söz konusu vekaletin hangi işlem ve konuları kapsadığını notere bildirir. Kişinin vekâlet vermek istediği konuların hepsi birer birer vekalet belgesine eklenir.

Taraflar arasındaki hazırlanan sözleşme vekâlet verecek olan kişi tarafından imzalanır. Bu sözleşmenin bir kopyası ise noterde kalır. Vekaletname vermenin bazı şartları da vardır. Vekâlet verilecek olan kişi 18 yaşından büyük olmalıdır.  18 yaşından küçük bireylerin vekalet verebilmesi için noter tarafından hazırlanan evrakta ‘kendi adına asaleten küçük /mahcur adına velayeten/vesayeten ibaresinin bulunması gerekmektedir. Buna ek olarak vekalet verecek olan kişinin akli dengesinin yerinde olması şartı da aranır. Aksi halde söz konusu kişinin başka bir kişiye vekâlet vermesi mümkün olmaz.

VEKALETNAME VERMEK İÇİN GEREKLİ BELGELER NELERDİR?

Vekaletname vermek için gerekli olan belgeler;

• Vekalet verecek kişiye ait nüfus cüzdanı veya pasaportu,
• Vekalet verilecek kişinin adı, soyadı ve kimlik numarasıdır.

AVUKAT VEKALETNAMESİ NEDİR?

Kişinin açmış olduğu veya açacağı ya da kendisine karşı açılmış bütün davaları takip edebilmesi için avukata yetki veren belgeye avukat vekaletnamesi denir. Davaya vekâlet, kanunda özel yetki verilmesini gerektiren hususlar saklı kalmak üzere, hüküm kesinleşinceye kadar, vekilin davanın takibi için gereken bütün işlemleri yapmasına, hükmün yerine getirilmesine, yargılama giderlerinin tahsili ile buna ilişkin makbuz vermesine ve bu işlemlerin tamamının kendisine karşı da yapılabilmesine ilişkin yetkiyi kapsar.

AVUKATA VEKALETNAME NASIL VERİLİR?

Vekâlet verme işlemi noterde yapılır. Bu işlem sırasında vekâlet verecek olan kişi ile vekâleti alacak olan avukat notere gerekli belgeleri sunmalıdır. İşlem sırasında vekâlet verecek olan kişi, söz konusu vekaletin hangi işlem ve konuları kapsadığını notere bildirir. Kişinin vekâlet vermek istediği konuların hepsi birer birer vekalet belgesine eklenir. Taraflar arasındaki hazırlanan sözleşme vekâlet verecek olan kişi tarafından imzalanır. Bu sözleşmenin bir kopyası ise noterde kalır.

AVUKATA VEKALETNAME VERMEK ZORUNLU MU? (VEKALETNAME OLMADAN AVUKAT DOSYA TAKİP EDEBİLİR Mİ?)

Türk hukukunda davayı avukat aracılığıyla takip etme zorunluluğu yoktur. Bu sebeple dava ehliyeti olan herkes veya dava ehliyeti olmayanların kanuni temsilcileri davayı kendisi açabilir ve takip edebilir.

Ancak vekâletnamesinin aslını veya onaylı örneğini vermeyen avukat, dava açamaz ve yargılamayla ilgili hiçbir işlem yapamaz.

YURT DIŞINDAN VEKALETNAME NASIL VERİLİR?

 Vekâletname düzenleme yetkisi yurt içinde noterlere, yurt dışında ise Türk Konsolosluklarına tanınmıştır. Vekalet verecek gerçek ya da tüzel kişiler yurt dışında Türk Konsolosluklarına müracaat ederek vekalet verecekleri avukat/avukatların sicil bilgilerini ve düzenlenmesini istedikleri vekaletin türünü belirterek vekaletname düzenlenmesini talep edebilirler.

OKUMA YAZMA BİLMEYENLER VEKALETNAMEYİ NASIL VERİR?

Vekaletname verecek kişi okuma ve yazma imkanına sahip değilse, hazır bulundurulacak iki tanık huzurunda maksadını notere beyan eder. Noter, bu beyanı yazdıktan sonra tutanak okunur. Tanıklar okuma yazma bilmeyen şahsa ait beyan ve taleplerin kişinin arzusuna uygun olarak aynen tutanağa yazıldığını ve tutanağın şahsa okunduğunu, şahsın da okunan tutanağın beyan ve taleplerine uygun olarak tutulduğunu kabul ettiğine tanıklık edeceklerdir. İlgili ve tanıklar, beyanın aynen yazıldığını ifade ettikten ve bu husus tutanağa geçirildikten sonra altını imza ederler.

CEZAEVİNDEKİ HÜKÜMLÜ VE TUTUKLULAR VEKALETNAMEYİ NASIL VERİR?

Hükümlünün Vekalet Vermesi

Hükümlünün tek başına vekalet vermesi mümkün değildir. Bunun için vasi tarafından noterden vekalet verilmektedir. Vekalet verilebilmesi için vesayet kararının kesinleşmesine gerek yoktur.

Vasi atanmadıysa vekalet de verilemez. Bu nedenle vasi atanma sürecinin tamamlanmış olması gerekir. Ancak cezaevi sulh hukuk mahkemesine bildirim yapmadıysa verilecek dilekçe ile acilen avukata vekalet verilmesi gerektiğini söyleyerek buna dair yetki ve izin talep edilebilir.

Tutuklunun Vekalet Vermesi

Tutuklu kişi tek başına vekalet verebilir. Bunun için herhangi bir yerden ya da kişiden izin almasına gerek yoktur. Tutuklu kişi, cezaevi idaresine dilekçe vererek vekalet vermek istediğini belirtir. Noterler hazırlanan vekaletname örneğini imzalatmak için haftanın belirli günleri cezaevine giderler.

SÜRESİZ/SÜRELİ VEKALETNAME NEDİR?

Vekaletname süreli olarak ya da süresiz olarak düzenlenebilir. Süreyi vekil eden tayin edecektir. Örneğin vekil eden vekaletname süresini bir yıl süreye tabi tutabilir. Vekalet veren ve vekil arasında süre konusunda bir anlaşma bulunmuyorsa vekalet süresizdir. Süresi olmayan vekaletler, vekalet veren vekaletten vazgeçerse, vekil istifa ederse veya vekalet veren kişi vefat ederse vekalet durumu son bulmaktadır. Taraflar arasında süre yönünden bir sınırlama yoksa vekaletin süresiz olduğu kabul edilir. Ancak Yargıtay genel vekaletname süresini on yıl olarak kabul etmektedir.

ÖZEL DAVA VEKALETNAMESİ NEDİR?

Sadece belirli bir veya birkaç dava veya icra takibi için verilen vekaletnameler özel dava vekaletnamesi olarak adlandırılır. Bu durumda, vekalet alan avukat sadece vekâletnamede belirtilen iş ve işlemler konusunda müvekkilini temsil edebilir.

ÖZEL YETKİLİ VEKALETNAME HANGİ HALLER İÇİN ÇIKARILIR?

Bazı hallerde ise özel olarak belirtilen durum ve işlemlere ilişkin vekaletname verilir. Bu vekaletnamelere özel yetkili vekaletname denilmektedir.

Özel yetkili vekaletnameler;

• Gayrimenkul alım – satışı,
• Boşanma,
• Araç satışı,
• Arabuluculuk ve uzlaşma yetkisi,
• Veraset/ İntikal Satış,
• Şirket kuruluş yetkisi,
• Tanıma ve tenfiz işlemleri,
• Sulh,
• Davadan feragat,
• İflas ve konkordato işlemleri,
• Anayasa Mahkemesinde dava açmak,
• Bağışlama yapmak,
• Şirket hisse devri,
• Satış vaadine ilişkin vekaletnameler özel yetki gerektirir. Özel yetkili vekaletnamelerde vekaletname veren kişilerin fotoğraflarının bulunması gerekmektedir.

GENEL DAVA VEKALETNAMESİ NEDİR?

Genel dava vekaletnamesi ile avukat, müvekkilinin açtığı veya açabileceği ve müvekkile karşı açılan tüm davaları takip edebilir. Genel dava vekaletnamesi ile vekil (avukat), yasada ve vekaletnamede tanınan haklar ve yetkiler çerçevesinde hareket etmekle yükümlüdür. Ancak, genel dava vekaletnamesi ile alım-satım, bağış gibi tasarruflar gibi özel yetkiler verilmemiştir, bu tür işlemleri avukat müvekkili adına gerçekleştiremez

VEKALETNAMEDE AHZU KABZ YETKİSİ NEDİR?

Noterde genel vekaletname çıkartılırken, vekaletnamede; “Ahzu kabz, sulh ve ibra, davadan ve temyizden feragat, feragati ve davayı kabul, birlikte ve ayrı ayrı vekaleti ifa, davayı ıslah” gibi yetkileri içermesini istediği ya da istemediği yönündeki talebini bildirmesi gerekir.

Ahzu kabz yetkisi, avukatların müvekkilleri adına yatırılan parayı çekebilmeleri için gereken yetkidir. Avukat eğer bu yetkiye sahip değilse dosyada bulunan parayı çekme işlemini gerçekleştiremez.

Müvekkil, avukata ahzu kabz yetkisi verirse bu durum, avukatın müvekkili adına resmi kurumlarda para tahsili ya da ödemesi yapabileceği anlamına gelir.

Bir tür özel yetki olan ahzu kabz yetkisi, avukatın mükellefi adına alacakları tahsil ederek veya ödemeleri gerçekleştirerek işlem sürecini hızlandırmasını sağlar. Ahzu kabza yetkisine sahip avukatlar; icra müdürlüklerinde mükellefi adına ödeme veya tahsil işlemini gerçekleştirebilir, mahkeme kalemlerini ödeyip tahsil edebilirler.

Avukatın müvekkili adına bankadan para ödemesi alması ya da bankaya para ödemesi yapması durumlarını kapsamaz. Bu yetkiye sahip olmayan avukat, resmi kurumlarda müvekkili adına para işlemlerini gerçekleştiremez.

VEKALET İLİŞKİSİ NASIL SONLANDIRILIR? (VEKALETNAME NASIL GERİ ALINIR?)

Noterde verilen vekaletname noterden iptal edilir.

Vekâlet veren ve vekil, her zaman sözleşmeyi tek taraflı olarak sona erdirebilir. Ancak, uygun olmayan zamanda sözleşmeyi sona erdiren taraf, diğerinin bundan doğan zararını gidermekle yükümlüdür.

Sözleşmeden veya işin niteliğinden aksi anlaşılmadıkça sözleşme, vekilin veya vekâlet verenin ölümü, ehliyetini kaybetmesi ya da iflası ile kendiliğinden sona ermiş olur. Bu hüküm, taraflardan birinin tüzel kişi olması durumunda, bu tüzel kişiliğin sona ermesinde de uygulanır. Vekâletin sona ermesi vekâlet verenin menfaatlerini tehlikeye düşürüyorsa, vekâlet veren veya mirasçısı ya da temsilcisi, işleri kendi başına görebilecek duruma gelinceye kadar vekil veya mirasçısı ya da temsilcisi, vekâleti ifaya devam etmekle yükümlüdür.

VEKALETNAME VERİLEN AVUKAT NASIL AZLEDİRİLİR?

Vekalet veren kişi ile vekil olan kişi her daim karşılıklı olarak anlaşarak vekalet ilişkisini sona erdirebilirler. Vekaletnameyi iptal etmek olarak da bilinen azil ile vekalet veren, vekillik ilişkisini sona erdirebilir. Noterde verilen vekaletname gene noterden iptal edileceği için avukat azletme işlemi de noterden yapılır. Bu noktada vekili vekillikten azleden vekil edenin haklı bir nedeninin bulunması önem arz etmektedir.  Uygun olmayan zamanda sözleşmeyi sona erdiren vekalet veren kişi, avukatın bundan doğan zararını gidermekle yükümlüdür.

VEKALETNAME VERİLEN AVUKATI AZLETME MASRAFLARI NEDİR?

Avukat azletme noter ücreti noterler için her sene güncellenerek çıkartılan noter ücret tarifesine bağlıdır. 2023 yılı için genel olarak 400 TL ile 700 TL arasında değişen bir ücretten bahsetmemiz mümkündür. Ayrıca uygun olmayan zamanda avukatı azleden müvekkil, avukatın bundan doğan zararını gidermekle yükümlüdür.

VEKALETNAME İLE İLGİLİ DİĞER HUKUKİ SORULARINIZ İÇİN ALANINDA UZMAN EKİBİMİZDEN BURAYA TIKLAYARAK DETAYLI BİLGİ ALABİLİRSİNİZ

DİLARA GÜL ERBAŞ