BOŞANMADA KUSUR SAYILAN HALLER

Boşanmada kusur sayılan haller, çekişmeli boşanma, anlaşmalı boşanma da önem taşımaktadır. Boşanma da kusur sayılan haller, kanun koyucu tarafından keskin sınırlarla çizilmemiş onun yerine her somut olaya göre değişiklik göstermektedir. Kanun koyucu boşanmada kusurlu sayılan halleri düzenlenmemesinin nedeni nasıl ki her çiçek farklı topraklarda yetişiyorsa ve sönüyorsa her bir ailenin de oluşma, olgunlaşma ve solma sebepleri farklıdır. Kanun koyucu boşanma da kusurlu sayılan halleri düzenlememektedir ancak boşanma sebeplerini gerçekleştiren tarafın boşanmada kusurlu sayıldığına dair bir görüş bulunmaktadır. Boşanma sebeplerinin neler olduğu hakkında bilgi edinmek için sayfamızdaki makaleden bilgi alabilirsiniz:

İSTANBUL BOŞANMA AVUKATI

Boşanma da kusurlu tarafı boşanma da kusurlu sayılacak hareketleri hâkim somut olayın niteliklerine göre karar vermektedir.

BOŞANMADA KUSUR NEDİR?

Boşanmada kusur, evliliğin eşlere karşılıklı yüklediği sorumluluklar ve yükümlülükleri yerine eşler tarafından yerine getirilmemesidir. Boşanmada kusur aranırken az veya çok olmasının bir önemi bulunmamaktadır. Ancak Yargıtay ve yerleşik uygulamalarda davalının az da olsa kusurlu olmalıdır anlayışı, mevzuatta böyle bir hususa değinilmemesine rağmen kusurlu eşin boşanmasında birçok sorun yaratmaktadır.

Boşanmada kusurun tanımında değindiğimiz eşlerin birbirine karşı sorumlulukları nelerdir?

Evlilik birliğinin mutluluğunu sağlama (TMK madde 185 fıkra 2)

Sadakat yükümlülüğü (TMK madde 185 fıkra 3)

Dayanışma ve Yardımcı olma (TMK madde 185 fıkra 3)

Çocukların bakımına, eğitim ve gözetimine özen gösterme (TMK madde 185 fıkra 2)

Giderlere Katılma (TMK madde 186 fıkra 3)

Meslek veya iş seçiminde özen gösterme (TMK madde 192)

BOŞANMADA KUSUR SAYILAN HALLER NELERDİR?

Boşanmada kusur sayılan haller, kanun koyucu tarafından sınırlandırılmamıştır. Kanun koyucu çekişmeli boşanma davasının açılma sebeplerini sayarken boşanmada kusurlu sayılan hareketleri örneklendirmiş olsa da boşanmada kusurlu sayılan hallerin sayısı sınırlandırılmamıştır. Boşanmada kusurlu sayılan haller her dava içeriğine göre değişmektedir. Boşanmada kusurlu sayılan haller her boşanma davası için farklıdır. Somut olayın gereklerine göre bir boşanma davasında kusurlu sayılan hal, diğer boşanma davasında kusurlu sayılmayabilir. Boşanmada kusurlu olan hallerin belirlenmesinde önemli olan kriter eşlerin evlilik birliği içerisinde karşılıklı yükümlülüklerinin ihlali olduğundan dolayı her evlilik için kusurlu hareketler evlilik birliğinin subjektif değerlendirilmesine tabidir.

Ancak boşanmada kusurlu sayılan halleri örneklendirecek olursak;

• Zina yapılması,
• Bir eşin diğer eşe pek kötü ve onur kırıcı davranışta bulunması
• Eşlerden birinin diğerinin hayatına kastetmesi
• Eşlerden birinin evlilik birliğini terk etmesi
• Ortak hayatı çekilmez kılacak hareketlerde bulunmak.
• Eşlerden birinin diğerine hakaret etmesi, iftira bulunması.
• Eşlerden birinin diğerini psikolojik veya fiziksel şiddet uygulaması
• Evlilik birliğinin mali durumunu tehlikeye atacak davranışlarda bulunmak.
• Eşin çalışmasına izin vermemek.
• Sadakat yükümlülüğünü ihlal etmek eşin özel hayatını ve sırlarını ifşa etmek.
• Cinsel ilişkiden kaçınmak, girmemek

BOŞANMADA KUSUR ORANI NASIL BELİRLENİR?

Boşanmada kusur, boşanmada kusur oranı hâkim tarafından belirlenir. Hâkim huzurundaki boşanma davasındaki tarafların evlilik birliği içerisindeki hareketleri, davranışları, evliliğin birliğinin kendisine yüklediği yükümlülükleri ne derece sadık kalıp kalmadıklarına bakarak boşanmadaki kusur oranını belirlememektedir.

Hâkim boşanmada kusur oluşturacak durumları neye göre değerlendirir? Boşanma davasında hâkim resen delil toplama yetkisi bulunmaktadır. Hâkim tarafların getireceği delillerin yanında kendi topladığı delilleri de değerlendirecektir. Hâkim tarafların sunduğu deliller, tanık beyanları ve kendi araştırdığı delilleri değerlendirerek boşanmada kusuru belirler.

Hâkimin değerlendirmesinden sonra ortaya şu üç durum çıkabilir?

1. Tarafların boşanmada kusur oranları eşit ise eşit oranda kusurlu olabilirler.
2. Boşanma sebeplerini oluşturmuşsa boşanmada kusur oranı tam kusurlu olacaktır.
3. Boşanmada kusur oranı bir tarafın az diğerin tarafın çok kusurlu belirlenebilir.

TAM KUSUR HALİNDE NE OLUR?

Boşanmada kusur oranını tam kusur olması için TMK 161-165 arasında düzenlenen boşanma sebeplerinin varlığı aranmaktadır. Boşanma sebepleri;

• Zina
• Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış
• Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme
• Terk
• Akıl hastalığıdır.

Boşanmada kusuru yukarıda sayılan olguların varlığından dolayı Tam kusur olan taraf, davalıda olsa davacıda olsa boşanma davasındaki durumu negatif bir duruma düşmektedir. Boşanmada kusur tam kusur olan taraf, davacı ise karşı taraf boşanma davasının reddini talep etmesi durumunda boşanma genellikle reddedilmektedir. Boşanma davasında tam kusuru bulunan taraf, davalı ise boşanmada kusurunun oranından dolayı çok dezavantajlı bir durumda olduğu söylenebilir.

TARAFLARIN EŞİT KUSURU HALİNDE NE OLUR?

Boşanmada kusur tarafların evlilik birliği içerisindeki yükümlülüklerini ihlaline göre belirlenir. Somut olaylarda taraflar evlilik birliği içerisinde karşılıklı olarak yükümlülüklerini ihlal edebilirler hakim somut olayın niteliğine göre tarafların şekilde yükümlülüklerini ihlal ettiğini belirtmesine tarafların eşit kusuru olması denir. Boşanmada kusur oranı hâkim tarafından eşit kusur olarak belirlenmiş olsa bile hâkim boşanmaya karar verebilir. Boşanmada kusur oranlarının eşit olması boşanmaya engel teşkil etmeyecektir. Boşanmada kusur boşanma davasının sadece sonucunda değil, sonucunda verilecek tazminat ve nafaka kararına etkisi bulunmaktadır.

TAZMİNAT BAKIMINDAN BOŞANMADA KUSUR ORANININ EŞİT OLMASI

Tazminat, hukuka aykırı bir eyleme maruz kalan bir kişinin uğradığı zararı tazmin etmesidir. Evlilik hukuki bir sözleşmedir. Bu sözleşmenin taraflara yüklediği sorumluluklar ve yükümlülükler bulunmaktadır. Bu sorumlulukların ve yükümlülükleri gerçekleştirdiği eylem ve davranışlarla ihlal eden eş karşı tarafı maddi ve manevi zarara sokabilir. Boşanma davasında bu zararın tazmini de istenebilir. Hâkim tazminat miktarını boşanmada kusura göre belirlemektedir. Boşanmada kusur taraflara eşit oranda yüklenmişse taraflar boşanma davasından dolayı zarara uğrasa veya kişiliğini zedeleyen bir durumun varlığı söz konusu olsa bile tazminata hükmedilemez.

NAFAKA BAKIMINDAN BOŞANMADA KUSUR ORANININ EŞİT OLMASI

Nafaka Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiş belli bir yakınlığa sahip olan kişilerin yasal olarak yardımlardır. Çeşitli nafaka türleri bulunmaktadır. Bunlar yoksulluk nafakası, iştirak nafakası, tedbir nafakası, yardım nafakasıdır. Boşanmada kusur oranına göre hükmedilecek nafakada değişmektedir. Boşanmada kusur taraflara eşit olarak yüklenmişse olsa da nafaka talebinin kabulü açısından eşit kusurun bulunması bir etkisi bulunmamaktadır. Yoksulluk nafakası eşit kusurda, yoksulluğa düşecek eş lehine hükmedilebilir.

ANLAŞMALI VE ÇEKİŞMELİ BOŞANMADA KUSURUN ETKİSİ NEDİR?

ANLAŞMALI BOŞANMADA, BOŞANMADA KUSURUN ETKİSİ?

Boşanmada kusurun antlaşmalı boşanma davası bakımından etkisini değerlendirmeden önce antlaşmalı boşanma nedir kısaca değinmemiz gerekecektir. Antlaşmalı boşanma evliliğin yasal olarak sonlanmasına denir. Antlaşmalı boşanma tarafların uzlaşı sağlayarak, karşılıklı antlaşmayla boşanmasıdır. Konu ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için;

ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI

Boşanmada kusurun antlaşmalı boşanmaya etkisi tarafların birbiri ile uzlaşma sağlayarak boşandığından dolayı, tüm çekişmeleri karşılıklı iletişimle anlaştıkları için genelde değerlendirilmez.

ÇEKİŞMELİ BOŞANMADA, BOŞANMADA KUSURUN ETKİSİ?

Boşanmada kusur tartışması çekişmeli boşanma açısından çok önemlidir. Önemli belirtmek gerekir Türk Medeni Kanunu Evlilik birliğinin sarsılması başlığı altında düzenlenen Madde 166’da “Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir.” şeklinde bir düzenleme yapılmıştır. Kanun koyucu boşanmada kusurun davalı veya davacıda ağır olmasını aramamaktadır. Bu durum, boşanmada ağır kusuru olan davacının boşanma talebi reddedilmez. Ancak çekişmeli boşanma davalarında boşanmada kusur sayılan haller, kusur oranının belirlenmesi ve kusur çok önemli olduğu için bir avukatla takip edilmesi elzemdir. Çekişmeli boşanma davası hakkında daha fazla bilgi için;
İSTANBUL BOŞANMA AVUKATI

NAFAKADA KUSURUN ÖNEMİ NEDİR?

Boşanmada kusurun nafakaya etkisinin olduğu genel bir kanı niteliğinde bulunsa da boşanmada kusurun nafakaya etkisi tedbir nafakası ve iştirak nafakası açısından bulunmamaktadır. Boşanmada kusurun yoksulluk nafakası bakımından etkisi bulunmaktadır.

Boşanma davasında nafakalar tedbir nafakası, iştirak nafakası ve yoksulluk nafakası olmak üzere üçe ayrılır. Bu nafaka türleri ile ilgili daha fazla bilgi almak için;
Nafaka Nedir? Nafaka Hangi Durumlarda Ödenir?

Tedbir nafakası bakımından	Boşanmada kusurun etkisi yoktur.
İştirak nafakası bakımından	Boşanmada kusurun bir etkisi yoktur.
Yoksulluk nafakası bakımından	Talebi için boşanmada kusuru daha ağır olmamak koşulu arandığı için etki etmektedir.

Boşanmada kusurun yoksulluk nafakasına etkisi, TMK madde 175’te yoksulluk nafakasını talep etmek için yoksulluğa düşecek tarafın daha fazla kusuru olmama koşulu aranmaktadır. Bu durumda kusursuz, az kusurlu, eş kusurlu eş yoksulluk nafakası talep edebilir.

ÇOCUK VELAYETİNDE KUSURUN ÖNEMİ

Velayet tanım olarak çocukların korunması, bakılması, yetiştirilmesi ve bakımını sağlamak amacıyla anne ve baba çocuklarını temsil etmesi ve çocuğun haklarını korunması için anne babaya yüklenen hak ve ödevlerdir. Eşler evlilik birliğinin sonlandırılmasından sonra ortak velayeti kaybederler.  TMK madde 336’da “Evlilik devam ettiği sürece anne ve baba velayeti birlikte kullanırlar. Ortak hayata son verilmiş veya ayrılık hali gerçekleşmişse hâkim, velayeti eşlerden birine verebilir. Velayet, ana ve babadan birinin ölümü halinde sağ kalana, boşanmada ise çocuk kendisine bırakılan tarafa aittir” şeklinde düzenlenmiştir.

Boşanmada kusurun çocuk velayetinin kararına bir etkisi bulunmamaktadır. Çünkü boşanma davasının konusu evlilik birliğidir, boşanmada kusur ise evlilik birliğinin temelden sarsacak gerekli özen ve yükümlülüklerin yerine getirilmemesidir. Ancak velayet davasının konusu çocuğun yüksek menfaatidir. Bu durum sebebi ile boşanma davasında ağır kusurlu veya tam kusurlu olan eşte çocuğun velayetini alabilir. Velayeti talep eden tarafın çocuğun bakım ve gözetim yükümlülüğünü yerine getirip getiremeyeceği hususu değerlendirilir.

MAL PAYLAŞIMI DAVASINDA KUSURUN ETKİSİ

Boşanma da mal paylaşımı, evlilik birliği içinde edinilmiş malların eşit bir şekilde paylaştırılması için evlilik birliğinin mahkeme kararı ile sona ermesinden sonra paylaştırılmasıdır. Mal paylaşımı boşanma ile açılmaz. Boşanma davası ile mal paylaşımı davası birlikte yürümez ancak mahkeme boşanma davasını bekletici mesela yapabilir.

Boşanmada kusurun mal paylaşımı konusuna bir etkisi bulunmamaktadır. Türk Medeni Kanunu mal rejimi tasfiyeleri belirlemiştir ve evlilik birliğinin sonlanmasından sonra taraflar hangi mal rejimine tabi ise o mal rejimi dikkate alınarak mallar pay edilir. Boşanmada kusurun evlilik birliğinin sonlanmasında dikkate alınır.

TAZMİNATIN BELİRLENMESİNDE KUSURUN ÖNEMİ NEDİR?

Tazminat, hukuka aykırı bir eyleme maruz kalan bir kişinin uğradığı zararı tazmin etmesidir. Evlilik hukuki bir sözleşmedir. Bu sözleşmenin taraflara yüklediği sorumluluklar ve yükümlülükler bulunmaktadır. Bu sorumlulukların ve yükümlülükleri gerçekleştirdiği eylem ve davranışlarla ihlal eden eş karşı tarafı maddi ve manevi zarara sokabilir.

Boşanma davasında bu zararın tazmini de istenebilir. Hâkim tazminat miktarını boşanmada kusura göre belirlemektedir. Boşanmada kusur maddi-manevi tazminat bakımından dikkate alınacaktır. Tazminatın şartları kusur, zarar, illiyet bağıdır. Kusursuz tazminat halleri istisnai haller olmak üzere sınırlı sayıdadır. Boşanmada tam kusur olan eş veya ağır kusuru olan eş, karşı tarafın maddi manevi zararını gidermekle yükümlüdür. Ancak boşanmada kusur eşit oranda ise bir tazminata hükmedilmez.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Boşanmada kusurun aleyhe tazminatın belirlenmesinde etkisi nedir?

• Boşanmada kusur az oran ise tazminata hükmedilemez.
• Boşanmada kusur eşit oran ise tazminata hükmedilemez.
• Boşanmada kusur ağır veya tam oran ise tazminata hükmedilebilir.

Çocuğun velayetinin alınmasında boşanmada kusurun etkisi bulunmakta mıdır?

Hayır, bulunmamaktadır. Çocuğun bakım ve gözetiminin değerlendirilmesi yapılmaktadır.

Yazar: Furkan Karakol