NAFAKA NASIL HESAPLANIR?

Nafaka hesaplaması, hakimin takdirinde olup bu konuda hakim, nafaka alacak tarafın boşanmadan evvelki hayatını göz önünde tutar ve nafakanın miktarı hakkında takdirde bulunur. Burada hakim belli başlı kıstasları dikkate alarak hareket etmektedir. Nafaka hesaplaması yapılırken hakim tarafından gıda, barınma, giyim gibi temel ihtiyaçlar dikkate alınır. Yine, nafaka yükümlüsü olacak tarafın da yokluğa düşmemesi amaçlanır. Nafakanın belirlenmesinden sonraki süreçte tarafların nafaka miktarıyla ilgili olarak azaltma, artırma yahut kaldırma davası açma hakları her zaman mevcuttur.

Nafaka alan taraf, ekonomik koşulların, hayat şartlarının değişiminden dolayı nafakanın arttırılmasını talep edebilirken nafaka borçlusu ise nafaka alacaklısının evlenmesi yahut maddi durumunda bir iyileşme görülmesi halinde nafakanın kaldırılmasını talep edebilir. Bu konular başlı başına uzmanlık gerektiren hususlar olduğu için alanında uzman bir boşanma avukatından destek almak, haklarınızın hukuk nezdinde mağduriyet yaşamadan işlenmesine yardımcı olacaktır. Buraya tıklayarak Harbiye Hukuk Bürosu’nun uzman aile hukuku avukatları ile iletişime geçebilir, onlara danışabilirsiniz.

NAFAKA NEDİR?

Nafaka, genellikle boşanma davası sürecinde geçici olarak boşanma kararı sonrasında ise kalıcı olarak mahkeme tarafından belirlenen bir maddi destektir. Türk Medeni Kanunu’nun 175. maddesine göre, boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak şartıyla diğer taraftan mali gücü oranında süresiz nafaka talep edebilir. Bu durumda nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz.

Nafaka alacaklısının cinsiyetine dair herhangi bir ayrım yapılmamıştır, bu da toplumda yaygın olan “nafaka kadına verilir” algısını ortadan kaldırır. Nafakaya hak kazanacak kişinin cinsiyetine değil, boşanma sonrasında yoksulluğa düşecek olmasına ve kusurunun daha ağır olmamasına bakılır. Kusur açısından yapılan sınırlama, nafaka alacak kişinin kusursuz olması gerekliliğini ortadan kaldırır; yeterli olan, kusurunun daha ağır olmamasıdır.

Tedbir nafakası, yoksulluk nafakası, iştirak nafakası ve yardım nafakası gibi farklı nafaka türleri bulunmaktadır. Her bir nafaka türü için gerekli şartlar, hakimin takdirine bağlı olarak belirlenen miktarlar ve talep edilebilecek zaman dilimleri farklılık gösterir.

NAFAKA TÜRLERİ NELERDİR?

Nafaka, boşanma davalarında maddi zorluk içinde olan tarafın, boşanma sonrasında ödenen bir maddi destektir. Tedbir, yoksulluk, yardım, ve iştirak nafakası olmak üzere çeşitli türleri bulunmaktadır.

1- Tedbir Nafakası: Boşanma sürecinde talep edilen bir nafaka türüdür. Çiftin mal varlıkları ve ekonomik güçleri değerlendirilerek, maddi güçsüzlüğe düşen tarafa ödenir.

2- Yoksulluk Nafakası: Boşanma sonrasında maddi zorluk içinde olan tarafa ödenen bir nafakadır. Hâkim, tarafların ekonomik durumlarını göz önünde bulundurarak karar verir.

3- Yardım Nafakası: Kişinin kardeşine ödediği bir nafaka türüdür. Çocuklar, torunlar, anne-baba, erkek ve kız kardeşlere yönelik taleplerle ortaya çıkabilir.

4- İştirak Nafakası: Boşanmış çiftlerden birinin çocuğun velayetini almamış olması durumunda, çocuğun eğitim ve bakım masraflarını karşılamayı amaçlar.

Bu nafaka türleri, mahkeme kararı ile belirlenen koşullara göre ödenir ve çeşitli şartlara bağlı olarak sona erer.

NAFAKA HESAPLAMASI NASIL YAPILIR?

Boşanma ve nafaka davalarında en sık karşılaşılan sorulardan biri şüphesiz nafaka hesaplamasıdır. Taraflar arasında anlaşma olmaması durumunda, nafaka hesaplaması Aile Mahkemesi hâkimi tarafından belirlenir. Ancak taraflar, boşanma davalarında nafaka miktarı, süresi, ödeme şekli konularında serbestçe anlaşabilirler.

Mahkemeler, nafaka hesaplaması için birçok kıstası göz önünde bulundurur. Tarafların ekonomik durumu, müşterek çocuk sayısı, zorunlu giderler, meslekleri, sağlık durumları gibi faktörler nafaka hesaplamasında dikkate alınmaktadır. Genel olarak bir sıralama yapacak olursak nafaka miktarı belirlenirken hakim aşağıdaki hususları dikkate alacaktır:

1. Tarafların maddi durumu
2. Müşterek çocuk sayısı
3. Nafaka alacaklısının temel ihtiyaç giderleri
4. Müşterek çocukların eğitim giderleri
5. Eşin/Çocukların barınma giderleri
6. Eşin/Çocukların fatura giderleri
7. Tarafların meslekleri
8. Tarafların geliri
9. Tarafların sağlık giderleri

Bu sayılanlar nafakanın hakim tarafından belirlenmesinde genel kıstaslar olup bunlar çoğaltılabilir. Yine nafaka türüne göre hakim başka kıstasları da göz önünde bulundurabilir.

BİRİKMİŞ NAFAKA HESAPLAMA

Birikmiş nafaka hesaplaması, kanun koyucu tarafından öncelikli bir statüye sahiptir ve kamu alacakları gibi öncelikli alacaklar arasında yer alır. Nafaka alacağı, mahkeme kararının nafaka yükümlüsüne tebliğinden itibaren ödenmesi gereken bir borçtur. Ödenmeyen nafaka borcu durumunda, yükümlünün mallarına haciz konulabilir ve hapis kararıyla karşılaşabilir. Ayrıca, icra takibi başlatılarak menkul ve gayrimenkul mallara haciz uygulanabilir, hatta yükümlünün maaşına dahi haciz konulabilir. Ancak önemli bir not olarak belirtmek gerekir ki birikmiş nafaka, adi alacak hükmündedir. Bu nedenle, 344. madde hükmü aylık nafaka alacakları için geçerlidir; birikmiş nafaka için uygulanmaz. Birikmiş nafaka, nafaka ilamının nafaka yükümlüsüne tebliğ edildiği tarihten itibaren nafaka hesaplanır.

Genel olarak, borçluların emekli maaşlarına haciz konulamaz. Ancak nafaka alacakları, bu kuralın istisnasını oluşturur. Nafaka alacakları için nafaka yükümlüsünün emekli maaşına haciz uygulanabilir.

ASGARİ ÜCRET ALAN BİR KİŞİ NE KADAR NAFAKA ÖDER?

Daha önce açıkladığımız gibi, hakim nafaka hesaplamasında yalnızca maaşa değil, kişinin genel gelir durumuna da dikkat eder. Bu sebeple, asgari ücretle geçinen bir kişinin nafaka hesaplamasını yapmak doğru olmaz. Ancak genelde, hakim, tek çocuklu eşler için maaşın yaklaşık %25’i kadar nafakaya hükmetme eğilimindedir. Dolayısıyla, mahkeme kararları incelendiğinde, hakimlerin genellikle ücretin %25’i şeklinde nafaka hesaplaması yaptığını görmekteyiz.

MAAŞA GÖRE NAFAKA HESAPLAMASI NASIL YAPILIR?

Nafaka hesaplaması konusunda kanunlarımızda belirli bir standart veya hesap yöntemi bulunmamaktadır. Taraflar, miktar üzerinde serbestçe anlaşabilirler ya da mahkeme, sosyal ve ekonomik durum araştırması yaparak tarafların malvarlıklarını belirler ve ülke ekonomik koşulları ile tarafların ekonomik durumları, müşterek çocuğun yaşını, tarafların ve çocuğun giderlerini, eğitim, sağlık, ulaşım, yakıt masrafları gibi birçok faktörü göz önünde bulundurarak gelirle orantılı bir nafaka miktarı belirler. Burada nafaka miktarını belirlerken nafaka borçlusunun da ekonomik olarak zor duruma düşmemesi amaçlanır. Genel manada nafaka hesabı gelirin %25’i olarak hesaplanmakla birlikte durumun şartlarına, tarafların ekonomik durumuna göre bu oran değişkenlik gösterebilmektedir. Burada tarafların kendilerini açık bir şekilde anlatabilmeleri önemlidir. Aksi halde hakimin vereceği kararı tarafları zora düşürme ihtimali olabilecektir.

ÇALIŞMAYAN BİRİ NAFAKA ÖDER Mİ?

Nafaka hükmedilen kişinin geliri yahut düzenli bir işi olmayabilir. Bu durum başlı başına nafakanın hükmedilemeyeceği manasına gelmemektedir. Ancak aleyhine nafaka hükmedilecek kişinin gelirinin bulunmaması durumu hakim tarafından dikkate alınacaktır. Yani, aleyhine nafaka hükmedilen tarafın gelirinin olmaması ya da düşük olması durumunda hakim cüzi bir miktarda nafakaya hükmedecektir. Örnek verecek olursak asgari ücret ile çalışan bir kişinin ödeyeceği nafaka 4.250 TL olacakken çalışmayan ve geliri olmayan bir kişinin ödeyeceği nafaka bu miktardan daha düşük olacaktır. Hakim tarafından hükmedilen bu nafaka miktarına itiraz edilebilmektedir.

ÇEKİŞMELİ BOŞANMADA NAFAKA HESAPLAMA

Çekişmeli boşanma davasında, tarafların uzlaşma sağlayamadığı durumlar göz önünde bulundurularak hakim, tarafların ekonomik ve sosyal durumlarını değerlendirir ve ihtiyaçlarına uygun bir nafaka hesaplaması yapar. Anlaşmalı boşanmalarda taraflar kendi nafaka hesaplamasını yaparken çekişmeli boşanmalarda mahkeme tarafından nafaka hesaplaması yapılır. Taraflar nafaka miktarının artırılmasını talep ederse, TÜİK’in ÜFE ve TÜFE oranları dikkate alınır.

ÇOCUKLAR İÇİN NAFAKA NEYE GÖRE BELİRLENİR?

Eşlerin boşanmasına karar veren mahkeme hakimi, müşterek çocukların velayetini hangi eşin alacağına dair bir karar vermekle yükümlüdür.

Velayeti almayan eşin sosyal ve ekonomik durumu ile müşterek çocuğun yaşını, eğitim durumunu, sağlık durumunu vb. unsurları göz önüne alarak aylık bir miktar iştirak nafakasına hükmeder.

Örneğin;

– Çocukların velayetinin davacıya verilmesine,

– Her bir çocuk için aylık 200 TL iştirak nafakasının davalıdan alınarak davacıya verilmesine,

şeklinde bir hüküm verebilir.

NAFAKA KAÇ YIL ÖDENİR?

Nafaka ödeme süreleri, boşanma davalarında belirli kriterlere bağlı olarak değişiklik gösterir. Boşanan eşler arasında maddi durumu güçlü olan, boşanma sonucunda yoksulluğa düşecek olan tarafa, o kişinin talebi üzerine yoksulluk nafakası ödenir. Ayrıca, boşanma davası sırasında maddi zorluk yaşayan eşlere de yoksulluk nafakası yerine benzer şekilde tedbir nafakası ödenir. Tedbir nafakası, davanın başlamasıyla birlikte ödeneğe başlar ve davanın sonuçlanmasıyla sona erer. Hakim, tedbir nafakasına kendiliğinden karar verebilir.

Müşterek çocuklar için ödenen nafaka ise iştirak nafakasıdır. Velayet hakkını kazanamayan eş, çocukların bakım ve eğitim masraflarını karşılamakla yükümlüdür. Hakim, iştirak nafakasına da kendi takdiriyle karar verebilir ve miktarını belirleyebilir.

İştirak nafakası, çocuğun erginlik yaşına ulaşmasıyla genellikle sona erer. Ancak, çocuk 18 yaşını doldurmuş olsa bile eğitimine devam ediyorsa ve ebeveynlerine bağımlıysa, iştirak nafakası kesilmez. Yoksulluk nafakası ise boşanma davasının kesinleşmesiyle ödenmeye başlanır ve sürekli bir ödeme yükümlülüğü getirir.

YILLIK NAFAKA ARTIŞ ORANI

Zamanın geçmesiyle birlikte paranın alım gücünün düşmesi neticesinde hakim tarafından hükmedilen nafaka miktarının nafaka alacaklısının ihtiyacını karşılamaması muhtemeldir. Bu durumların tarafı zora sokmaması adına nafaka artış oranı devreye girmektedir. Nafaka artış oranı, mahkeme tarafından karar verilen nafaka miktarının ilerleyen süreçte enflasyon sonucunda değersizleşmemesini sağlamaktadır. Yani, nafaka artış oranı ekonomik koşullarda görülebilecek değişikliklerin mağduriyete yol açmamasını sağlayacak bir mekanizmadır. Ayrıca belirtmek gerekir ki nafaka artış oranının belirlenmiş olması, tarafların da birbirine karşı husumet beslemesini engeller, sürecin daha ılımlı geçmesini sağlar.

Hakim nafaka kararını verdikten sonra nafaka artırımına dair bir hüküm kurmuşsa nafaka artışı kendiliğinden gerçekleşir. Bu durumda tarafın artırım için bir talepte bulunmasına gerek olmayacaktır. Ancak mahkeme tarafından bir karar verilmemişse nafaka artırımı için dava açılması gerekecektir.

EN FAZLA NE KADAR NAFAKA ALINIR?

Boşanma sürecinde nafaka miktarı, genellikle 200 TL ile 600 TL arasında değişen bir ortalama üzerinden belirlenmektedir. Ancak bu meblağ, bireyin maddi durumuna göre orantılı olarak artabilir. Nafaka ile ilgili belirli bir üst sınır bulunmamakla birlikte, tarafların ekonomik durumlarına bağlı olarak aylık 50.000 TL’ye kadar nafaka verilmesi kararlaştırılabilir. Genel olarak nafaka miktarları şu şekilde dağılmaktadır: %50’si 500 TL’ye kadar, %10’u 500-1000 TL arasında, %2’si 1000-2000 TL arasında, %2,2’si ise 2000 TL üzerinde nafakalar olarak ödenmektedir. Nafaka miktarları belirlenirken tarafların beyan ettiği bilgiler mahkeme tarafından denetlenir ve nafaka artışları enflasyon oranları, nafaka yükümlüsünün ve alacaklısının maddi durumları göz önüne alınarak belirlenir. Talep edilen nafakaların büyük bir kısmı genellikle yoksulluk nafakası niteliğindedir.

NAFAKA EN AZ NE KADAR OLUR?

Boşanma sürecinde en az ne kadar nafaka verilir sorusu, genellikle 200 TL ile başlamakta ve tarafların maddi durumlarına göre değişiklik göstermektedir. Örneğin, nafaka talebinde bulunan kişinin ihtiyaçlarına ve ekonomik durumuna bağlı olarak bu miktar daha da artabilir. Ancak, genel bir tabloya bakıldığında, en az nafaka miktarı genellikle 200 TL seviyesinde başlamaktadır.

SULTAN DİLARA BARDİ

ERKEK NAFAKA ALABİLİR Mİ?

Nafakayı Ödemedim Cezası Var Mı?

Nafaka Nedir? Nafaka Hangi Durumlarda Ödenir?

Tedbir Nafakası Nedir? Kimler İsteyebilir?

VELAYETİN DEĞİŞTİRİLMESİ DAVASI

NAFAKA ARTIRIM DAVASI VE ŞARTLARI

Boşanma Davasında Çocuğun Velayeti Kime Verilir?