ASKERLİK MUAFİYETİ VE MUAFİYET SEBEPLERİ

Askerlik muafiyeti, bireyin çeşitli sağlık, eğitim, yaş veya diğer yasal nedenlerle zorunlu askerlik hizmetinden tamamen veya geçici olarak muaf tutulmasıdır. Askerlik hizmeti, herhangi bir ülkede belirli bir yaşa gelen vatandaşların, zorunlu olarak belirli bir süre orduda görev yapması veya anlaşmalı oldukları bir süre boyunca meslek olarak icra etmesidir. Muafiyet ise kendisine uygulanmamak ya da ayrı tutulmak anlamlarını karşılayan Arapça kökenli bir sözcüktür.

Bir bütün olarak bakınca askerlikten muafiyet kavramı, belli bir yaşa erişmiş erkek vatandaşın aşağıda detaylıca bahsedilecek çeşitli sebeplerden ötürü belirli bir süre orduda yer alma görevinden kaçınma imkânı sağlayan durumdur.

Çürük raporu, askerlik hizmetini yerine getirecek bireylerin sağlık durumlarının uygun olmadığını belgeleyen resmi bir rapordur. Bu rapor, bireyin askerlik görevini yerine getirmesini engelleyecek fiziksel veya psikolojik sağlık sorunları olduğunu gösterir. Askerlik çağına gelmiş her bireyin, sağlık durumlarının askerlik hizmetine uygun olup olmadığını belirlemek için sağlık kontrolünden geçmesi gerekmektedir. Bu kontroller sonucunda, sağlık sorunları tespit edilen kişilere çürük raporu verilebilir.

ASKERLİK MUAFİYETİ NEDİR?

Askerlik çağı her erkeğin nüfus kayıtlarında yazılı olan yaşına göredir ve yirmi yaşına girdiği yılın ocak ayının birinci gününden başlayarak kırk bir yaşına girdiği yılın ocak ayının birinci gününde bitmek üzere en çok yirmi bir yıl sürer. Bu halde, askerlik çağı gelmiş olmakla birlikte kanunda ve çeşitli yönetmeliklerde sayılan özel haller dolayısıyla askerlik görevini ifadan kaçınılabilmesi durumunda askerlik muafiyeti gündeme gelmektedir.

ASKERLİK MUAFİYETİ VE MUAFİYET SEBEPLERİ Avukata sor (1)

ASKERLİKTEN MUAF OLMA ŞARTLARI NELERDİR?

Genel olarak vücut fonksiyonlarını bozan, duyuları ve hareket becerilerini belirli bir noktaya kadar engelleyen sağlık sorunları, askerlik hizmetinden muafiyet gerektirebilir. Askerliğe engel durumlar, birçok sağlık alanıyla ilgili olabilir. Göz hastalıkları, iç hastalıkları, sinir sistemi hastalıkları ve ürogenital organ hastalıkları bu alanlardan bazılarıdır. Bu ciddi sağlık problemleri veya engellilik durumları doktor raporları ile kanıtlanmalıdır.

Tüm bunlarla beraber ailede tek erkek çocuk olmak, özel birtakım aile durumları, duble vatandaşlık (her yükümlü için somut durumun özelliklerine göre belirlenir) gibi sebeplerle de askerlikten muaf olunabilir.

SAĞLIK NEDENLERİ İLE ASKERLİK MUAFİYETİ

Askerlik yapılmasına engel teşkil edecek derecede sağlık sorunları olan vatandaşlar askere alınmazlar. Yoklama veya sevki esnasında askerlik şubesi geçici sağlık kurulları veya Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarınca haklarında “Askerliğe Elverişli Değildir kararlı raporlar Millî Savunma Bakanlığı onayına gönderilir ve onaylanmasını müteakip ilgili yükümlünün askerlikten muafiyeti kesinleşir.

Söz konusu sağlık sorunları, 2016/9431 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’nde detaylı bir şekilde düzenlenmiştir. Askerliğe elverişli olmayanlar, söz konusu yönetmelikte düzenlenen hastalıkları, ‘’Hastalıklar Listesinin (B) ve (D)’’ dilimlerine girenlerdir.

Yükümlüler hakkında “Ertesi Yıla Bırakma”, “Sevk Geciktirmesi” veya “Askerliğe Elverişli Değildir” kararlı sağlık raporlarını tanzim etmeye yetkili makam ise Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarının sağlık kuruludur. Ancak, yatalaklar ile gözle görülür rahatsızlığı bulunanlar hakkında “Ertesi Yıla Bırakma”, “Sevk Geciktirmesi” veya “Askerliğe Elverişli Değildir” kararlı sağlık raporları, askerlik şubesi başkanı veya vekili ile mülki amirliklerce görevlendirilen resmi iki sivil tabipten teşkil edilecek geçici sağlık kurulunca verilebilir.

ASKERLİK GÖZ MUAFİYETİ

            Askerlik göz muafiyeti şartları yasalar çerçevesinde belirlenmiştir. Bu şartlar ise:

• Bir veya iki gözde 7 derece miyop veya uzağı görememe söz konusuysa askerlikten muafsınız. Bu dereceden daha düşük dereceler ise askerlik yapma noktasında herhangi bir problem teşkil etmez.
• Bir veya iki gözde 7 dereceden fazla astigmat varsa askerlikten muaf tutulursunuz.
• Ayrıca iki göz arasında 7 derece ve üzeri fark varsa askerlik yapılamaz.
• 6 derece ve üzeri miyop, 4 derece ve üzeri hipermetrop veya astigmat durumu mevcut ise askerlikten muaf tutulursunuz.
• Her iki gözde miyop, uzağı görememe ve astigmatizm toplamı 14 derece ve üzerinde ise askerlikten muaf olabilirsiniz.
• Görme keskinliğinize bakılmaksızın iki gözün kırma gücünün küresel es değeri farkı 11 diyoptriden büyük olan miyop, hipermetrop ve astigmatlarınız varsa askerlikten muafsınız.
• Bir gözünüz tam görürken diğer gözünüz 11 derecenin üzerindeyse askerlik yapamazsınız.

Askerlik muafiyeti için gereken bozulmanın her iki gözde 14 dereceyi aşması veya bir gözdeki görme kaybı oranının diğer gözdeki orana kıyasla önemli ölçüde farklı olması gerekir. Her iki gözün toplam engellilik derecesi 14 derece ve üzerinde ise askerlik yapamazsınız. Toplam diyoptri gücünüz 14 derece ise askerlik yapmaya uygun olduğunuz bildirilebilir. Fakat bu durumda da komanda olarak görev gerçekleştiremezsiniz. Göz gücü hesaplanırken, sağ ve sol gözün miyop ve uzağı görebilme güçleri doğrudan toplanır. Bu güçlere astigmatizminin yarısı eklenir. Bu üç derecelendirmenin toplamı, genel göz derecelendirmesini verir.

ASKERLİK KİLO MUAFİYETİ

Fazla kilolu veya zayıf birinin askerlik yapıp yapamayacağı 7179 sayılı Askerlik Kanunu’nun 20. maddesi ve Sağlıkta Yeterlilik Yönetmeliği kapsamındadır. Kişinin kilo sorunu gibi geçici bir sağlık sorunu varsa bu durumda kişinin iyileşmesi ve ardından muayene olması için 1 yıl süre verilir. Ertesi yıl kişi tekrar muayeneye girer ve kilo veremezse aynı şekilde muayenesi 1 yıl sonraya atılır. Yapılan incelemeler sonunda 3 yıl boyunca herhangi bir gelişme göstermeyen bireyler askerlikten muaftır belgesi alabilirler. Bu belgeyi aldıktan sonra kişinin askerlik ile bir ilişkisi kalmamaktadır.

Askerlik muafiyeti için kilo sınırı hesaplama işlemleri ise sırasıyla şu şekilde formülize edilebilir:

• Boyun ölçülmesi
• Boy ölçüsü son iki rakamından 3 çıkarılır
• 3 çıkarıldıktan sonra kalan rakama 30 eklenir.

Ortaya çıkan kg değeri üzerinde bir kg sahip bireyler doktor raporu İle 3 muayene sonunda askerden muaf sayılır. Bu hesabı somutlaştıracak olursak, Askerlik vazifesini yerine getirecek olan adayın boyu 1,90 ise;

1,90 – 03 cm = 1,87 olan asker adayının boyunun son iki rakamı 87

Boyun son 2 rakamından kalan 87 + 30 = 117 kg

Ortaya çıkan bu değer askerlik başvurusu yapan 1,90 boyundaki adayın maksimum ağırlık değeridir. Bu kilo üzerinde bulunan aday, uygun görüldüğü takdirde askerlik görevinden muaf tutulur yahut kurul tarafından bir sene ertelenir.

askerlik muafiyeti Online danışmanlık (3)

DÜZ TABAN ASKERLİK MUAFİYETİ

Düztabanlık, askerlikten muaf hastalıklar listesinde yer almaktadır. Ancak her düztaban hastası “askerliğe elverişli değildir raporu” alamaz. Bunun için düztabanın derecesi, şiddeti ve neden olduğu şikayetler değerlendirilir. Ağrı ve yürüme zorluğu varsa, radyolojik görüntüleme bulgularında belirlenen bulgular ortaya çıkarsa askerlikten muaf olunabilir.

TSK sağlık yönetmeliğinde, askerlikten muaf olma şartlarına ayrıntılı olarak yer verilmiştir. Bazı deformitelerde, radyolojik görüntüleme bulgularında tespit edilen açılanmalar değerlendirilir. Düztaban için ise kalkaneal yükseklik açısı 10 dereceden daha azsa askerlikten muaf olunabilir. Bunun dışında ağrı ve yürüme zorluğu gibi hareket etmeyi engelleyebilecek şikayetlerin bulunması gerekmektedir.

TRANS BİREYLER VE ASKERLİK MUAFİYETİ

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’nde Ruh Sağlığı ve Hastalıkları başlığı altında madde 17/D4’de” cinsel kimlik ve davranış bozukluğu” tanımlanmıştır. Bu başlık yönetmelikte “Cinsel tutum ve davranışlarının askerlik ortamında uyum ve işlevsellik sorunu yaratan ya da yaratacağı değerlendirilen olgular” olarak tanımlanmıştır.

Trans bireyler askerlikten muaf belgesi alabilmek için şu aşamaları tamamlamalıdırlar:

Askeri hastanede genellikle ilk başta tek bir uzman doktor ile görüşülür (psikiyatr).

İkinci aşamada konsey adı verilen psikolog, psikiyatr ve psikiyatrik hemşireden oluşan bir grup ile görüşülür. Eğer bu grup sizin “eşcinsel/trans” olduğunuz için askerliğini yapamayacağınıza kanaat getirirse bu yönde bir rapor hazırlayarak sizi askeri heyete gönderir.

 Heyet gelen raporu olduğu gibi onaylayabilir. Genelde konseyin hazırladığı rapor olduğu gibi heyet tarafından onaylanır. Ancak Heyet raporu kabul etmez ve “askerliğe elverişlidir” raporu verirse, bir avukat desteği ile 30 gün içinde bu rapora itiraz edebilir ve yeniden başka bir hastaneye yönlendirilerek yukarıdaki süreci yeniden başlatırsınız ve rapor almak için tekrar şansınızı deneyebilirsiniz.

ASKERLİK ÇÜRÜK RAPORU

Askerliğe elverişli değildir raporu, halk tarafından bilinen adıyla ‘’askerlik çürük raporu’’ askerlik hizmetinin görülemeyeceğine dair bir rapordur. ‘’askerlik çürük raporu’’ alınması durumunda artık askerlik muafiyeti söz konusu olacaktır. Askerlik çürük raporu iki şekilde alınabilir; askere alınmadan yani yoklama esnasında ya da askerliğe başladıktan sonra.

EĞİTİM VE YURT DIŞI SEBEPLERİYLE ASKERLİK MUAFİYETİ

Eğitim sebebiyle askerlik muafiyeti ülkemizde söz konusu değildir. Bununla beraber ‘’Asker Alma Yönetmeliği’’, ‘’Türk Öğrencilerin Yabancı Ülkelerde Öğrenimleri Hakkında Yönetmelik’’ gibi hukuki düzenlemeler çerçevesinde öğrenci askerlik yükümlüsü askerliğini tecil ettirebilir.

Çeşitli yurt dışında bulunma sebepleriyle de askerlik muafiyeti söz konusu olabilir. Bu halde dövizle askerlik hizmetinden yararlanma şartlarının mevcut bulunup bulunmadığına bakılmalıdır. Yükümlülerin 7179 sayılı Kanunda belirtilen şart ve statülere uygun olarak birden fazla ülkede çeşitli zaman aralıkları dâhilinde çalıştıkları süreler, belgelendirilmesi kaydıyla çalışma ve bulunma sürelerinden sayılır. Çok vatandaşlık hakkına sahip vatandaşların yalnızca tabiiyetindeki ülkelerde bulundukları süreler bulunma süresinden sayılır. Yurt dışında doğup yurt dışında ikamet eden ve süresiz ikamet iznine sahip olan vatandaşların ise süresiz ikamet iznine sahip oldukları ülkelerde bulundukları süreler bulunma süresi olarak kabul edilir. Başvuru tarihinde yararlanma şartlarını haiz olanların işlemleri dövizle askerlik hizmeti kapsamında yürütülür.

BEDELLİ ASKERLİK VE ASKERLİK MUAFİYETİ

Bedelli askerlik yapmak suretiyle askerlikten muafiyet sağlamak için gerekli müracaat şartları şunlardır.

• Askerlik çağına girmiş yükümlülerden herhangi bir yaş sınırlandırması olmaksızın fiilî askerlik hizmetine başlamamış olmak.
• Yoklaması olmayan yükümlüler için, yoklamaya esas sağlık muayenelerini tamamlayarak “Askerliğe Elverişlidir” kararı verilmiş olmak.
• Kura veya sınıflandırma işlemini müteakip bedelli askerlikten yararlanma hakkı elde edip de bu haktan vazgeçmemiş olmak.
• Askerlik çağına girdiği tarihten bedelli askerliğe müracaat tarihine kadar, bu tarih dâhil, herhangi bir dönemde yoklama kaçağı, saklı veya bakaya kalanlar için bedelli askerliğe müracaat tarihinden itibaren iki ay içinde ödemesini yapmak ve kura veya sınıflandırma öncesi bedelli askerlikten vazgeçmemiş olmaktır.

Bedelli askerlikten yararlanma şartları ise şu şekilde sıralanabilir:

• Askerlik çağına girdiği tarihten bedelli askerliğe müracaat tarihine kadar, bu tarih dâhil, herhangi bir dönemde yoklama kaçağı, saklı veya bakaya kalmamış olanlar için ödeme yaptığı tarihte geçerli olan Kanun’un 9’uncu maddesinin birinci fıkrasında belirlenen bedel tutarını, müracaat tarihinden itibaren iki ay içinde peşin ödemek.
• Askerlik çağına girdiği tarihten bedelli askerliğe müracaat tarihine kadar, bu tarih dâhil, herhangi bir dönemde yoklama kaçağı, saklı veya bakaya kalanlar için ödeme yaptığı tarihte geçerli olan Kanun’un 9’uncu maddesinin birinci fıkrasında belirlenen bedel tutarı ile Kanun’un 9’uncu maddesinin yedinci fıkrasına göre belirlenen ek bedel tutarını, müracaat tarihinden itibaren iki ay içinde peşin ödemek.
• Kura veya sınıflandırma işlemi sonucunda bedelli askerliğe seçilmek.
• Bir aylık temel askerlik eğitimini tamamlamaktır.

ASKERLİK MUAFİYETİ VE MUAFİYET SEBEPLERİ

SIKÇA SORULAN SORULAR:

Hangi Durumlarda Askerlikten Muaf Olunur?

Çeşitli sağlık sorunları, ailede tek erkek çocuk olmak, özel birtakım aile durumları, duble vatandaşlık (her yükümlü için somut durumun özelliklerine göre belirlenir), şehit yakını olmak gibi sebeplerle de askerlikten muaf olunabilir.

Kaç Yaşında Askerlikten Muaf Olunur?

Özel statü kapsamında olup statülerini koruyarak askerlik çağı dışına çıkanlar (49 yaşını dolduranlar) askerlikten muaf tutulmaktadırlar. Muafiyet belgesi ASAL ve Seferberlik Şube Müdürlüğüne müracaat edilerek alınmaktadır. Bununla birlikte 7179 sayılı Asker alma Kanunu’nun 43’üncü maddesi gereği vatandaşlığa alındığı tarihte 22 ve daha büyük yaşta olanlardan askere gitmek isteyenler silahaltına alınmamaktadır.

Askerlikten Muaf Raporunu Kim Verir?

Muafiyet işleri, Millî Savunma Bakanlığına bağlı askerlik şubelerinde gerekli belgeler iletilerek tamamlanabilir. Tamamlanan bu işlemler sonucu başvuruda bulunan vatandan askerlikten muaf raporunu alabilir.

Kaç Kilo Askere Gitmez?

1,90 boyundaki bir vatandaş için hesaplama formülleri çerçevesinde 117 Kg’dan sonrası için askere gidemeyeceği söylenebilir. Hesaplama tekniği makalemizin üst kısımlarında açıklanmıştır. Görüleceği üzere belirli bir kilo sınırı söz konusudur. Her boy ve kilo için ayrı ayrı hesaplama yapılarak belirlenmiş olan hesaplama formülüne göre askerlikten muaf olunup olunmayacağı tespit edilebilir.

Askerliğe Elverişlidir Raporunu Kim Verir?

Askerliğe elverişlidir raporu, TSK sağlık raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarınca alınabilir. Bu rapor aile hekimliğinden alınabileceği gibi ilgili aile hekimliği gerekli gördüğü takdirde sevk verebilir. Sağlık raporu vermeye yetkili kuruluşların yer aldığı güncel listelere aşağıdaki linkten erişim sağlanabilir:

https://shgmsgudb.saglik.gov.tr/TR-86110/turk-silahli-kuvvetleri-jandarma-genel-komutanligi-ve-sahil-guvenlik-komutanligi-saglik-kurulu-raporu-vermeye-yetkili-hastaneler-listesi-guncel.html

Muaf ve Çürük Aynı Mı?

Askerlikten muaf ifadesi ve çürük ifadesi her ne kadar halk arasında birbirini karşılayan kelimeler olarak kullanılsa da ‘’çürük’’ ifadesine hukuki kanun ve kaynaklarda yer verilmemiştir. Ancak halk arasındaki kullanımı itibariyle çürük ifadesi, askerlikten muafiyet sonucuna yol açan sağlık sorunları mevcut vatandaş anlamında kullanıldığı söylenebilir.

Nasıl Çürük Raporu Alınır?

TSK sağlık raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarınca alınabilir. Bu süreçte kanun ve yönetmeliklerde gösterilen yöntemler uyarınca tetkik çalışması yapılır. Yapılan muayeneler neticesinde kişinin askerlik görevini yerine getiremeyeceğinde karar kılınırsa çürük raporu alınabilmektedir.

Kaç Yıl Cezaevinde Yatan Askerlik Yapmaz?

Asker alma Yönetmeliği’nin 49’uncu maddesi gereği; sınıflandırılmalarını müteakip veya bakaya iken cezaevine girenlerin askerlikleri tahliye tarihine kadar ertelenir. Ancak infaz süresine göre askerlikten muafiyet gibi bir sonucun ortaya çıkması mümkün değildir. Kısaca cezaevinde yatmak askerlikten muaf olmak gibi bir sonuç ortaya çıkarmayacaktır.

Ailede Tek Erkek Çocuk Askere Gider Mi?

Ailesinde erkek kardeşi bulunmayan ve aile bireylerinden birine bakmakla yükümlü olan erkekler, askerlikten muaf tutulabilir. Ancak bu durum her aile özelinde farklılık gösterebilmektedir. Ayrıca belirtilmelidir ki askerlik hizmetleri sırasında 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamında hayatını kaybedenlerin, kendilerinden olma çocuklarının tamamı ile aynı anne ve babadan olma kardeşlerinin tamamının muafiyet hakkı vardır.

Askerlikten Muaf Hastalıklar Nelerdir?

         Türk Silahlı Kuvvetleri askerlikten muaf tutulan hastalıkları şöyle sıralıyor:

• Sinir hastalıkları
• Göz hastalıkları
• Ruh sağlığı ve hastalıkları
• Kulak, burun ve boğaz hastalıkları
• Ağız, çene, yüz, boyun ve diş hastalıkları
• Plastik ve rekonstrüktif şirürji
• Deri hastalıkları
• İç hastalıklar
• Sindirim sistemi hastalıkları
• Göğüs hastalıkları
• Enfeksiyon hastalıkları
• Ürogenital organ hastalıkları
• Cerrahi hastalıklar
• Kas ve iskelet sistemi hastalıkları

Askerlik hizmeti esnasında ölenler ile gaip/malul olanların yakınları da askerlikten muaf tutulabiliyor.

Askerde Çürük Raporu Alan İş Hayatını Etkiler Mi?                                      

Askerliğini; askerlik çağına gelmemiş, tecilli, muaf ve yapmış olanların memur olarak atanmalarına engel bir durum bulunmamaktadır. Ayrıca çok büyük bir rahatsızlık olmadıkça kişinin normal yaşamını çok fazla etkilemez ve çalıştığı işe olumsuz bir durum yaşatmaz.

BKNZ: https://www.harbiyehukuk.com/askerlik-borclanmasi-nedir/

BKNZ: https://www.harbiyehukuk.com/askere-giden-iscinin-haklari/

Hangi Psikolojik Rahatsızlıklarda Çürük Raporu Verilir? 

 Psikiyatrik değerlendirmeler sonucunda, belirli zihinsel ve psikolojik rahatsızlıkları olan bireyler askerlikten muaf tutulabilir. Bu durumlar arasında şizofreni, majör depresyon, anksiyete bozuklukları ve diğer ciddi ruh sağlığı sorunları bulunabilir.

Askerlikten Çürük Alan Devlet Memuru Olabilir Mi?

Asker kaçağı olanların askerlik durum belgesi almaları mümkün olmadığından memur olmaları mümkün değilken askerliğini; askerlik çağına gelmemiş, tecilli, muaf ve yapmış olanların memur olarak atanmalarına engel bir durum bulunmamaktadır. İlgili düzenleme göstermektedir ki çürük raporu alanlar için devlette memur olabilme şansı devam etmektedir.

Rümeysa İspirli

askerlik muafiyeti İletişim