EMEKLİ ÇALIŞAN TAZMİNAT ALABİLİR Mİ?

Emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden veya yeniden işe giren bir emekli çalışan, belirli şartlar altında tazminat almaya hak kazanabilir. Özel sektörde, emekli maaşı alıyor olmak işçinin kıdem veya ihbar tazminatı gibi haklarını tamamen ortadan kaldırmaz. Ancak emekli çalışanların tazminat hakkı bazı koşullara ve ayrılma sebeplerine bağlıdır. İşveren tarafından işten çıkartılan veya haklı sebeple iş akdini sona erdiren emekli çalışan tüm tazminat haklarını işverenden alır.

EMEKLİ ÇALIŞANIN KIDEM TAZMİNATI HAKKI

Kıdem tazminatı, en az bir yıl aynı işverene bağlı çalışmış işçinin, iş sözleşmesinin belirli sebeplerle sona ermesi halinde hak ettiği tazminattır. Emekli bir çalışan da diğer çalışanlar gibi kıdem tazminatı hakkına sahip olabilir. Emekli maaşı alıyor olmanız, yeni çalıştığınız işyerindeki kıdem haklarınızı ortadan kaldırmaz. Önemli olan, işten ayrılma sebebinizin kıdem tazminatına hak kazanmayı sağlayan bir neden olmasıdır. Emekli çalışanların kıdem tazminatına hak kazandığı durumlar şunları içerir:

• İşveren Tarafından İşten Çıkarılma: Emekli çalışan, işvereni tarafından işten çıkarılırsa (haksız veya geçerli bir nedenle) kıdem tazminatına hak kazanır. Bu durumda kıdem tazminatı hesaplaması, emekli çalışanın ilgili işyerinde çalıştığı son süre dikkate alınarak yapılır. Örneğin 3 yıl boyunca aynı işyerinde çalışmış bir emekli, işten çıkarıldığında 3 yıllık kıdem tazminatını almaya hak kazanır (her yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında). İşverenin ekonomik gerekçelerle veya işyeri kapanması gibi nedenlerle emekli çalışanı işten çıkarması halinde de diğer işçiler gibi kıdem tazminatı ödenmelidir.
• Haklı Nedenle İş Sözleşmesinin Emekli Çalışan Tarafından Feshi: Emekli çalışan, işyerinde kanunen haklı fesih sayılacak bir durumla karşılaşırsa kendi isteğiyle işi bıraksa bile kıdem tazminatını talep edebilir. Haklı fesih nedenleri arasında işçinin maaşının ödenmemesi, ücretinin eksik ödenmesi, sigortasız çalıştırılma, görev tanımı dışında işte çalışmaya zorlanma, işyerinde mobbing (psikolojik taciz) veya cinsel tacize maruz kalma, ağır ve sağlığı tehlikeye atan çalışma koşulları gibi durumlar yer alır. Örneğin işveren ücretleri düzenli ödemez ya da çalışanı sözleşmede olmayan çok daha ağır işlerde çalışmaya zorlarsa, emekli çalışan haklı nedenle iş akdini feshederek kıdem tazminatını talep edebilir. (Not: Haklı fesihle ayrılabilmek için işçinin 1 yıl kıdem şartını doldurmuş olması gerekir ve fesih sebebini belgeleyebilmesi önemlidir.)
• Emeklilik Nedeniyle Sözleşmenin Feshi: İş Kanunu’na göre bir işçi, emeklilik şartlarını sağlayıp emeklilik nedeniyle işten ayrıldığında kıdem tazminatı hakkı doğar. Normalde bu hak, ilk emeklilik durumunda (örneğin 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim günü şartıyla) kullanılır ve işçi SGK’dan alacağı “kıdem tazminatı alabilir” yazısıyla işverene başvurup tazminatını talep eder. Emekli çalışanlar, halihazırda emekli aylığı alıyor olsa bile, eğer yeni işyerinde bu emeklilik gerekçesini ilk defa kullanacak konumdalarsa, kendi talepleriyle işten ayrılıp kıdem tazminatı alabilirler. Örneğin, daha önce emeklilik hakkını kullanmamış ancak şartları doldurmuş bir çalışan, SGK’dan emekliliğe hak kazandığını gösterir yazıyı işverene sunarak istifa ederse kıdem tazminatını alabilir. Ancak bu durum genellikle ilk emeklilik hakkının kullanılmasıyla sınırlıdır.

Yukarıdaki koşullar oluştuğunda emekli çalışan, çalıştığı süreye göre hesaplanacak kıdem tazminatını alabilir. Kıdem tazminatı ödemesi, işten ayrılma tarihindeki son brüt ücret üzerinden ve her bir tam çalışma yılı için 30 günlük ücret şeklinde hesaplanır. Unutmayın ki kıdem tazminatında devlet tarafından belirlenen bir kıdem tazminatı tavanı uygulanır (her yıl güncellenen bir üst limit vardır). Çok yüksek ücretli çalışanlar için hesaplanan tazminat, bu tavanı aşamaz. (Örneğin 2025 ikinci yarısı için kıdem tazminatı tavanı 54.000 TL civarındadır.) Ayrıca kıdem tazminatı, brüt ücret üzerinden hesaplandığı için içine yol, yemek gibi düzenli ek menfaatler de dahil edilir. Kıdem tazminatı nedir, nasıl hesaplanır gibi konularda daha fazla bilgi almak isteyenler ilgili kaynaklara göz atabilirler .

EMEKLİ ÇALIŞAN İSTİFA EDERSE TAZMİNAT ALIR MI?

Emekli çalışan kendi isteğiyle, herhangi bir haklı nedeni gerekçe göstererek ayrılırsa tazminat haklarını alabilir. Yani iş yerindeki usulsüzlükleri ileri sürerek ayrılırsa örneğin elden ödeme, sigortaların eksik yatırılması, mesailerin eksik ödenmesi vs gibi gerekçeleri ileri sürüp ayrılırsa tazminat haklarını emekli çalışanlar da alır. Normal koşullarda kıdem tazminatı, ya işverenin feshi ya da işçinin yukarıda değindiğimiz haklı fesih halleri ile söz konusu olur. Emekli çalışan da iş akdini kendi arzusu ile sonlandırdığında, haklı bir nedene dayanıyorsa tüm haklarını alırlar.

Normal emeklilik durumu: Emekli çalışan, işten ayrılırken gerekçe olarak emeklilik hakkını gösterirse kıdem tazminatı alabilir. Ancak bu, genellikle emeklilik şartlarını ilk kez yerine getiren çalışanlar için geçerli bir istisnadır. Örneğin bir işçi 25 yıl hizmet süresi ve gerekli prim gününü doldurup yaşı beklemeden emekli olma hakkını elde ettiyse, bu hakkı kullanarak (SGK’dan yazı alıp) istifa ederse tazminatını alabilir. Fakat tekrar emekli olmuş bir çalışan, zaten emekli aylığı aldığı bir dönemde ikinci kez “emeklilik nedeniyle” istifa ediyorsa iş kanunu açısından bu durum geçerli sayılmaz. Tekrar çalışma hayatına dönen kişi, yeni işyerinde emeklilik gerekçesiyle kıdem tazminatı alamaz. Dolayısıyla, emekli aylığı alan bir çalışan yeniden işe girdikten sonra “istifa” ederse, haklı bir sebebe dayanmadıkça kıdem tazminatı hakkı olmayacaktır.

Özetle, emekli çalışan istifa ederse tazminat alabilir mi sorusunun cevabı: Haklı bir neden varsa veya emeklilik gerekçesi ileri sürebiliyorsa alabilir. Kendi isteğinizle işten ayrılmak istiyorsanız, ancak kanunda sayılan haklı fesih sebeplerinden biri varsa (örneğin maaşların ödenmemesi, kötü muamele, sağlık sebepleri vb.), bu durumda istifanız kıdem tazminatı hakkı doğuracaktır. Aksi halde, sırf emekli oldunuz diye dilediğiniz zaman işten ayrılıp tazminat talep etme imkanınız bulunmamaktadır.

EMEKLİ ÇALIŞAN İKİNCİ KEZ KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR Mİ?

Bir çalışan, emeklilik nedeniyle kıdem tazminatını alarak işten ayrıldıktan sonra tekrar çalışmaya başladığında, akla gelen sorulardan biri de “İkinci kez kıdem tazminatı alınabilir mi?” oluyor. Bu soruyu iki farklı senaryo üzerinden yanıtlayalım:

• Aynı İşyerinde Emeklilik Sonrası Devam: Örneğin işyerinizde 20 yıl çalıştınız ve emeklilik hakkınızı kullanarak kıdem tazminatınızı aldınız. İşvereninizle anlaşarak ertesi gün aynı işyerinde yeniden çalışmaya devam ettiniz. Bu durumda ilk 20 yıllık dönem için tüm tazminat haklarınız “tasfiye” edilmiş sayılır. Artık yeni bir iş sözleşmesi dönemi başladı kabul edilir. Bir süre daha çalıştıktan sonra işten ayrılma durumunuz olursa, ikinci kez kıdem tazminatı yalnızca emeklilik sonrası yeni çalışma süreniz için hesaplanacaktır. İlk döneme ait kıdem süresi tekrar hesaba katılmaz veya ikinci kez ödenmez. Örneğin ilk dönem 20 yılın tazminatı ödenmişse, daha sonra 5 yıl daha çalışıp işten çıkarılırsanız sadece bu 5 yıl için kıdem tazminatı alırsınız. (Eğer ilk dönemin tazminatında eksik ödeme olduysa, o zaman iki dönem birleştirilerek hesaplama yapılması gerekebilir ama tüm haklar tam ödendiyse önceki dönem kapanmıştır.)
• Farklı İşyerinde Emeklilik Sonrası Çalışma: Emeklilik sebebiyle bir işyerinden ayrılıp tazminat aldıktan sonra başka bir işyerinde çalışmaya başlayanlar, yeni işyerinde de en az 1 yıl çalışıp uygun şartlarda ayrılırlarsa kıdem tazminatı alabilirler. Yani emekli olduktan sonra X şirketinden tazminatınızı aldınız, sonra Y şirketinde 3 yıl çalıştınız ve işveren sizi çıkardı diyelim – Y şirketindeki 3 yılınız için kıdem tazminatınızı alırsınız. Burada kritik nokta şudur: Emeklilik nedeniyle kendi isteğinizle işten ayrılarak tazminat alma hakkı, kanunen yaş dışı emeklilik şartlarını bir kez kullanmakla sınırlıdır. İlk işinizde 15 yıl/3600 gün şartıyla emekli olup kıdem tazminatınızı aldıysanız, ikinci işyerinde aynı gerekçeyle istifa ederek tazminat alamazsınız. İkinci işyerinde tazminat almanız için ya işveren feshi olmalı ya da haklı nedenle siz feshetmelisiniz. Ancak eğer ilk sefer emeklilik hakkınızı kullanmadıysanız ve yeni işyerinde emeklilik yaşınızı doldurduğunuz an ayrılırsanız, o durumda da kıdem tazminatı talep edebilirsiniz.

Sonuç: Evet, emekli çalışanlar ikinci kez kıdem tazminatı alabilir; ancak bu, çalışılan her yeni işyeri veya dönem için gerekli şartların yeniden sağlanmasına bağlıdır. Birden fazla işte çalışma hayatınız olduysa her işteki kıdem hakkınız ayrı değerlendirilir. Emeklilik gerekçesiyle tazminat hakkı ise genellikle bir kere kullanılabilen bir haktır. Sonraki çalışmalarda daha önce emekli olmuş olmanız, o işyerinden kıdem tazminatı almanıza engel teşkil etmez; sadece emeklilik nedeniyle istifa kozunu tekrar kullanamazsınız.

EMEKLİ ÇALIŞANIN İHBAR TAZMİNATI DURUMU

İhbar tazminatı, belirsiz süreli iş sözleşmelerinde fesih durumunda tarafların uyması gereken ihbar süresi yükümlülüğüne riayet edilmemesinden doğan bir tazminattır. İşveren, bir çalışanını işten çıkarmadan önce kanunda belirtilen süre kadar önceden bildirim yapmalı veya bu sürenin ücretini peşin ödemelidir. Aynı şekilde, işçi de haklı bir neden olmaksızın işi bırakırken ihbar süresine uymak durumundadır; uymadığı takdirde işverene ihbar tazminatı ödeyebilir. Emekli çalışanlar için de ihbar tazminatı kuralları aynen geçerlidir.

• Emekli Çalışan İşten Çıkarılırsa: İşveren, emekli çalışanını işten çıkarmak isterse çalışma süresine göre belirlenen ihbar süresine uygun davranmalıdır (6 aydan kısa çalışmada 2 hafta, 6 ay-1.5 yıl arası 4 hafta, 1.5-3 yıl arası 6 hafta, 3 yıldan fazla ise 8 hafta önceden bildirim). Eğer işveren bu süreye uymadan emekli çalışanı derhal çıkarırsa, kullanmadığı ihbar süresine karşılık gelen ücreti ihbar tazminatı olarak ödemek zorundadır. Emekli çalışan, diğer işçiler gibi işverenin ihbar süresine uymadığı durumlarda ihbar tazminatını talep edebilir. Örneğin 2 yıldır çalışan emekli bir işçi, haber verilmeksizin işten çıkarılırsa 6 haftalık ücret tutarında ihbar tazminatını hak eder.
• Emekli Çalışan İstifa Ederse: İşçi tarafından kendi isteğiyle işten ayrılmalarda kural olarak ihbar tazminatı, işçiye değil işverene gerekebilir. Yani emekli çalışan, ihbar süresine uymadan işi bırakırsa işveren ondan ihbar tazminatı talep edebilir. Ancak emeklilik sebebiyle fesih gibi özel durumlardan ötürü işçi ayrılıyorsa, bu durumda ne işçi ne işveren ihbar tazminatı talep edemez. Nitekim 1475 sayılı Kanun’un 14. maddesi uyarınca emeklilik, askerlik, evlilik gibi nedenlerle işçinin sözleşmeyi feshetmesi halinde ihbar tazminatı hakkı doğmaz; aynı şekilde işveren de işçiden ihbar talep edemez. Dolayısıyla emeklilik hakkını kullanarak ayrılan emekli çalışan, ihbar süresi beklemek zorunda değildir ve kendisi de ihbar tazminatı alamaz. Bu yasal istisna dışında, eğer emekli çalışan haklı bir nedenle (örneğin ücret ödenmemesi gibi) derhal istifa ederse yine ihbar tazminatı talep edemez, çünkü haklı fesihte ihbar süresine uyma mecburiyeti yoktur.

Özetlemek gerekirse, emekli çalışan işten çıkarıldığında ihbar tazminatı alma hakkı vardır (işveren bildirim yapmadıysa veya sürelere uymazsa). Emekli çalışan kendi ayrıldığında ise genel kural olarak ihbar tazminatı hakkı yoktur. Emeklilik sebebiyle ayrılmalarda taraflar karşılıklı ihbar tazminatı talep edemezler. Bu nedenle, işten ayrılmayı düşünen emekli çalışanların ihbar sürelerine dikkat etmesi, mümkünse işverene yasal ihbar süresi kadar önceden ayrılacağını bildirmesi yerinde olur. İhbar süreleri ve tazminatı konusunda daha detaylı bilgi için “İHBAR TAZMİNATI NEDİR, NASIL ALINIR?” başlıklı rehber içeriğe bakabilirsiniz.

EYT İLE EMEKLİ OLUP ÇALIŞMAYA DEVAM EDENLER

Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi ile birçok çalışan gerekli prim ve yıl şartlarını tamamlayıp yaş engeline takılmadan emekli oldu. 2023’te yürürlüğe giren EYT yasası kapsamında on binlerce işçi emekliliğe hak kazanarak mevcut işlerinden ayrıldı ve kıdem tazminatlarını aldı. Peki, EYT ile emekli olup aynı işyerinde çalışmaya devam edenlerin tazminat durumu nedir? Bu kişiler ikinci bir tazminat alabilir mi?

Öncelikle, EYT kapsamında emekli olan bir çalışan işyerinden ayrılıp kıdem tazminatını aldığında, işveren isterse o çalışanla yeniden bir iş sözleşmesi yaparak çalışmaya devam edebilir. Bu durumda çalışan artık “emekli çalışan” statüsündedir ve sosyal güvenlik destek primiyle çalışır (SGDP).

Tıpkı diğer emekli çalışanlar gibi tüm işçi hakları geçerlidir; kıdemi, izin hakkı, ihbar süresi vs. yeni dönem için sıfırdan işlemeye başlar. EYT’li çalışanla işveren yeni bir başlangıç yaptığı için, daha sonra bu kişi işten çıkarılırsa kıdem tazminatı sadece EYT sonrası döneme ait süre üzerinden hesaplanacaktır. Yıllık izin hakkı gibi bazı haklarda ise önceki hizmetleri dikkate alınabilir; örneğin Yargıtay kararlarına göre yıllık izin süresi hesaplanırken önceki ve sonraki çalışma süreleri toplanabilir. Ancak kıdem tazminatı ödemesinde önceki dönem zaten ödendiği için tekrar ödenmez.

EYT ile emekli olup başka bir işyerinde çalışmaya başlayanlar da, o işyerindeki normal işçilerle aynı şartlarda tazminat haklarına sahiptir. Emekli olduğunuz için sizi işe alan işveren, iş akdinizi sonlandırdığında yine kıdem tazminatı ödemekle yükümlüdür (tabii 1 yıl dolmuşsa ve kendi çıkarmışsa). Emekli olduktan sonra çalışmak yasal olarak engellenmediği gibi, bu dönemde kazanılan haklar da iş kanunu güvencesindedir. Burada önemli bir nokta: Emekli aylığı aldığınız için işsizlik sigortası kapsamı dışında kalırsınız.

Yani emekli bir çalışan işten çıkarıldığında, normalde primleri uygunsa bile işsizlik maaşı alamaz, çünkü halihazırda emekli aylığı almaktadır. İşsizlik ödeneği, emekli olmayan ve işsiz kalan kişiler içindir. Bu nedenle EYT sonrası çalışmaya devam edenler, işsiz kalmaları durumunda sadece emekli maaşlarına güvenirler; ekstra işsizlik maaşı hakları olmaz.

ÖZET VE DİĞER HAKLAR

Türkiye’de özel sektörde emekli çalışanların tazminat hakları, büyük ölçüde diğer işçilerle aynıdır. Emekli olmanız, yeni bir işte kıdem ve ihbar tazminatı, yıllık izin, fazla mesai ücreti gibi haklarınızı ortadan kaldırmaz. İşveren emekli çalışan çalıştırdığında SGDP ödeyerek bazı ekstra maliyetlere katlanır, fakat bu çalışanlar da deneyimleriyle işletmeye değer katarlar. Emekli bir işçi, iş kazası veya meslek hastalığı gibi durumlarda da diğer çalışanlarla aynı tazminat haklarına sahiptir. Örneğin emekli bir çalışan işyerinde kaza geçirirse, maluliyet tazminatı veya destekten yoksun kalma tazminatı gibi haklar bakımından emekli olmamasıyla bir fark bulunmaz.

Sonuç olarak, emekli çalışan tazminat alabilir mi sorusunun cevabı şartlara bağlıdır:
– İşverenin feshi veya emeklilik hakkının ilk kez kullanılması gibi durumlar söz konusuysa kıdem tazminatınızı alabilirsiniz.
– Emekli aylığı alarak çalışmaya devam eden biri, haksız bir şekilde işten çıkarılırsa tazminat hakkı vardır.
– Ancak kendi isteğiyle, sebepsiz yere işten ayrılan emekli bir çalışanın tazminat talebi mümkün değildir.

Haklarınızı tam olarak bilmek, emekli olarak çalışmaya devam ederken alınacak kararlar açısından önemlidir. Bu konuda belirsizlik yaşayanlar, bir iş hukuku avukatı ile görüşerek durumlarını değerlendirebilir. Unutmayın, yasal haklarınız doğru kullanıldığında sizi korur. Emeklilik sonrasında çalışmaya devam etmek isteyenler, koşulları dikkatli değerlendirerek hem çalışmanın avantajlarından faydalanabilir hem de gerektiğinde hak kaybına uğramadan işten ayrılabilir.

EMEKLİ ÇALIŞAN TAZMİNAT ALABİLİR Mİ

SIKÇA SORULAN SORULAR

Emekli çalışan kıdem tazminatı alabilir mi?

Evet, emekli çalışan uygun şartlar oluştuğunda kıdem tazminatı alabilir. İşveren tarafından işten çıkarılması halinde veya kanunda belirtilen haklı fesih sebepleriyle kendi ayrılırsa, en az 1 yıl çalışmış olmak koşuluyla kıdem tazminatı hakkı vardır. Sadece emekli olduğu için tazminat hakkı kaybolmaz; önemli olan işten ayrılış sebebidir.

Emekli çalışan işten çıkarılırsa hangi tazminatları alır?

Emekli bir çalışan işten çıkartıldığında, çalıştığı süre 1 yılı geçmişse kıdem tazminatı alır. Ayrıca işveren ihbar süresine uymadan çıkardıysa ihbar tazminatı da alır. Bunun yanında kullanmadığı yıllık izinleri varsa ücreti ödenir, varsa fazla mesai alacakları, prim, ikramiye gibi diğer hakları da ödenmelidir.

Emekli çalışan kendi isteğiyle ayrılırsa tazminat hakkı var mı?

Genellikle hayır. Emekli bir çalışan kendi isteğiyle (istifa ederek) işten ayrılırsa, ortada haklı bir neden yoksa kıdem tazminatı hakkını kaybeder. İhbar tazminatı da talep edemez. Ancak ayrılma sebebi, maaşların ödenmemesi, kötü muamele, sağlık sorunları gibi haklı bir nedene dayanıyorsa istifa etse bile kıdem tazminatını alabilir.

İkinci kez emeklilik nedeniyle kıdem tazminatı alınabilir mi?

Emeklilik (15 yıl 3600 gün veya 25 yıl 4500 gün gibi şartlarla) gerekçesiyle kıdem tazminatı hakkı kural olarak bir kez kullanılabilir. İlk işinde bu hakkı kullanıp tazminat alan biri, yeniden çalışmaya başladığı işte aynı gerekçeyle istifa ederek ikinci kez tazminat alamaz. Ancak ikinci işinde işveren onu çıkarırsa elbette kıdem tazminatını alır. Yani ikinci kez de tazminat alınabilir ama bu kez işveren feshi veya haklı fesih gibi başka nedenlerle olmalıdır.

Emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam edersem kıdemim sıfırlanır mı?

Evet, emeklilik nedeniyle ayrılıp tazminat aldıktan sonra aynı işyerinde tekrar çalışmaya başlarsanız kıdem süreniz sıfırdan başlar. Daha önceki çalışma döneminizin tazminatı ödendiği için, sonraki dönemde kıdem hesaplaması sadece yeni çalışma yıllarınıza göre yapılır. Ancak yıllık izin süresi gibi bazı haklarda toplam hizmet süresi göz önüne alınabilir; bu izin hakkı açısından avantaj sağlayabilir.

Emekli çalışan ihbar tazminatı alabilir mi?

İşveren emekli çalışanı işten çıkarırken gerekli ihbar bildirim süresine uymazsa, emekli çalışan ihbar tazminatı alabilir. Bu konuda emekli veya aktif çalışan ayrımı yoktur. Fakat emekli çalışan kendi isteğiyle ayrılırsa (özellikle emeklilik sebebiyle ayrılırsa) ihbar tazminatı talep edemez. Emeklilik nedeniyle fesihlerde kanunen ihbar tazminatı uygulanmaz.

Emekli çalışan işsizlik maaşı alabilir mi?

Hayır, emekli aylığı alan bir çalışan işsiz kalırsa işsizlik maaşı alamaz. İşsizlik ödeneği alabilmek için işsiz kalanın emekli olmaması gerekir. Emekli bir kişi çalışırken işten çıkarıldığında, zaten emekli aylığı aldığı için İŞKUR’dan işsizlik maaşı bağlanmaz. Ancak emeklilik hakkı olup da henüz emekli aylığı bağlatmadan çalışan ve işten çıkarılan biri, prim günleri uygunsa emeklilik maaşı yerine işsizlik maaşını tercih edebilir (bu ayrı bir özel durumdur).

Emekli çalışanın yıllık izin hakkı var mı?

Evet, emekli çalışanların da yıllık ücretli izin hakkı vardır. Emekli olup çalışan kişi, işyerinde çalıştığı süreye göre yıllık izin kullanır. 1-5 yıl arası 14 gün, 5-15 yıl arası 20 gün, 15 yıldan fazla ise 26 gün yıllık izin hakkı geçerlidir (18 ve daha küçük yaştakiler ile 50 yaş üstü için en az 20 gün). Emekli olmanız bu hakları değiştirmez. Hatta aynı işyerinde emeklilik öncesi ve sonrası çalışma süreleri izin açısından birleştirilebilir, böylece daha uzun izin hakkı elde edilebilir.

Emekli çalışanlar için sosyal güvenlik destek primi (SGDP) nedir?

Emekli aylığı alırken özel sektörde çalışmaya devam eden kişiler için işveren tarafından SGK’ya ödenen prime Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) denir. Normal sigorta priminden farklı olarak, emekli çalışanın maaşından %7,5, işverenden de %24,5 oranında SGDP kesintisi yapılır. Bu prim emeklilerin sağlık hizmetleri ve sosyal güvenlik sistemi devamlılığı içindir. Emekli çalışanların kıdem tazminatı hakkına SGDP’nin bir etkisi yoktur; sadece işveren maliyet kalemidir.

Emekli çalışanların diğer hakları nelerdir?

Emekli çalışanlar da diğer çalışanlar gibi iş kanunundan doğan tüm haklara sahiptir. Kıdem ve ihbar tazminatı dışında fazla mesai ücreti alabilirler, ulusal bayram/genel tatil ücreti hakederler, hafta tatili kullanırlar. İş kazası geçirmeleri veya meslek hastalığı yaşamaları halinde gerekli tazminat ve yardımları alırlar. Emekli diye bir işçiye daha düşük hak uygulanamaz; eşitlik ilkesi gereği emekli çalışanla emekli olmayan çalışan arasında haklar bakımından bir fark yoktur. İşveren sadece sosyal güvenlik primini farklı şekilde (SGDP olarak) öder.

Emekli sandığından (kamu emeklisi) emekli olup özel sektörde çalışırsam tazminat alır mıyım?

Evet. Önceden memuriyetten emekli olup emekli ikramiyenizi almış olsanız bile, özel sektörde bir işveren yanında işçi olarak çalışmaya başlarsanız kıdem tazminatı haklarınız aynen geçerli olur. Örneğin bir devlet memuru emekli olup özel bir şirketle iş sözleşmesi yaparsa, o şirkette 3 yıl çalışıp işten çıkarıldığında 3 yıllık kıdem tazminatını alacaktır. Kamu emeklisi olmanız, özel sektör iş hukukuna tabi çalışmada tazminat haklarınızı etkilemez.

Emekli olup tekrar çalışmaya başlayan ne yaparsa tazminat hakkını kaybeder?

Emekli olup çalışan bir kişi, eğer kendi istifa ederse ve bu istifası yasal bir nedene dayanmıyorsa kıdem tazminatı hakkını kaybeder. Ayrıca işyerinde 1 yıldan az süre çalışıp ayrılırsa yine kıdem tazminatı alamaz (1 yıldan kısa çalışmalara tazminat ödenmez). Disiplin kurallarını ihlal edip haklı nedenle işten çıkarılma (örneğin hırsızlık, işyerinde kavga vb.) söz konusu olursa da hem tazminat hem işsizlik hakkı kaybedilir. Bunun dışında, emekli çalışanların tazminat hakkını tamamen ortadan kaldıran bir durum yoktur; her şey normal işçilerle aynı kurallara tabidir.