AİLE KONUTUNUN SAĞ KALAN EŞE ÖZGÜLENMESİ VE ŞARTLARI

Aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesi, eşlerden birinin ölmesi durumunda aile konutunun ve ev eşyasının talep halinde diğer eşe mülkiyet halkının geçmesidir. Miras kalan evin eşe tahsis edilmesi sağlanır. Aile konutu ve ev eşyası tereke içinde bulunması gerekmektedir. Amaç sağ kalan eşin ekonomik ve yaşam standartlarını korumaktır. İstem halinde aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesi, mülkiyet hakkı yerine oturma veya intifa hakkı şeklinde yapılabilir.

AİLE KONUTU NEDİR?

Aile konutu, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunumuza göre şu şekilde tanımlanmıştır: “eşlerin bütün yaşam faaliyetlerini gerçekleştirdiği, yaşantısına buna göre yön verdiği, acı ve tatlı günleri içinde yaşadığı, anılarla dolu bir mekân” Resmî olarak evli olanların yaşamlarını müşterek bir biçimde sürdürmek amacıyla, yaşama hakkını güvenceye alan hukuksal kurum olarak da tanımlayabiliriz.

Aile konutunun varlığı için üç unsur bir arada bulunmalıdır. İlki bir ailenin varlığı yani karı, koca ve varsa çocuklar. Aile çekirdek olabileceği gibi geniş aile de olabilir. Türk Medeni Kanunumuzda bu tür kurulan ailelere özel hükümler de düzenlenmiştir. İkinci unsurumuz eş unsuru. Aile konutunun varlığı için geçerli ve resmî şekilde yapılmış bir evliliğin varlığı şarttır. Evlilik söz konusu olmadan çiftlerin beraber yaşadığı mekân için aile konutu denemez.

Evliliğin sona erdiği hallerde; ölüm, boşanma vb aile konutundan yine bahsedilemez. Fakat sağ kalan eşe bazı haklar tanınabilir. Son unsurumuz içinde oturulan ev yani konutun varlığı. Konut taşınır ya da tanışmaz bir yapı olabilir. Konutun kapalı bir alan ve güvenlik unsurunu taşıması şarttır. Konut fiilen kullanılmalıdır.

MİRAS HUKUKU AVUKATI İLETİŞİM

AİLE KONUTUNUN SAĞ KALAN EŞE ÖZGÜLENMESİ NEDİR?

Aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesi, aile konutu unsurlarından olan evlilik birliğinin ölümle sona ermesi halinde aile evinin ve ev eşyasının mülkiyet hakkı o sağ kalan eşin istemesidir. Aile konutu terekenin içinde olmalıdır. Sağ kalan eş kendi payına mahsuben bu hakkı isteyebilmektedir.

TMK 240’a göre “sağ kalan eş, eski yaşantısını devam ettirebilmesi için, ölen eşine ait olup birlikte yaşadıkları konut üzerinde kendisine katılma alacağına mahsup edilmek, yetmez ise bedel eklenmek suretiyle intifa veya oturma hakkı tanınmasını isteyebilir; mal rejimi sözleşmesiyle kabul edilen başka düzenlemeler saklıdır.

Sağ kalan eş, aynı koşullar altında ev eşyası üzerinde kendisine mülkiyet hakkı tanınmasını

isteyebilir.

Haklı sebeplerin varlığı hâlinde, sağ kalan eşin veya ölen eşin yasal mirasçılarının

istemiyle intifa veya oturma hakkı yerine, konut üzerinde mülkiyet hakkı tanınabilir.

Sağ kalan eş, mirasbırakanın bir meslek veya sanat icra ettiği ve altsoyundan birinin aynı

meslek veya sanatı icra etmesi için gerekli olan bölümlerde bu hakları kullanamaz. Tarımsal

taşınmazlara ilişkin miras hukuku hükümleri saklıdır.”

Ölüm halinde mirasbırakanın terekesinde ilk aşama mal rejimi tasfiyesi ve ikinci aşama mirasın dağıtılmasıdır. Paylaşım yapılırken önce eşin miras halkının varlığı olacağından, katılma alacağı belirlenir daha sonra da miras hakkı belirlenir. Katılma alacağının borcundan mirasbırakanın mirasçıları sorumludur. Alacak borcunun karşılanamadığı halde sağ kalan eş, diğer mirasçılara bu alacağın tahsili için başvurabilir.  Aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesi, eşlerin müşterek yaşamları devam ederken de aile konutunun kime kalacağı hususunda karar verilebilir.

AİLE KONUTUNUN SAĞ KALAN EŞE ÖZGÜLENMESİNİN KANUNİ GEREKÇELERİ NELERDİR?

4721 sayılı Türk Medeni Kanunumuz aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesini 194. madde, 197. madde ile evliliğin genel hükümleri kısmınsa; 240, 254, 255, 279, 652 sayılı hükümlerce de mirasın paylaştırılmasını dizenlemiştir. Ayrıca 591. hükmün 2. bendine göre terekenin mühürlenmesinde aile konutunda yaşayanların yaşantılarını sürdürmesi için mühürün dışında tutulmasını düzenlemiştir. Ayrıca Anayasa da aile konutu kavramını koruma altına almıştır. Anayasanın Temel Hak ve Ödevler kısmında konut hakkı, üçüncü kişilerin ve devletin müdahalesine karşı koruma altına alınmıştır.

AİLE KONUTUNUN SAĞ KALAN EŞE ÖZGÜLENMESİNİN KOŞULLARI NELERDİR?

Aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesinde şu dört şart bir arada bulunmalıdır.

• Sağ kalan eş miras hakkına sahip olmalıdır.

Sağ kalan eş ancak mirasçılık sıfatına haizse özgülenmesi talebinde bulunabilir. Sap kalan eşin yasal mirasçılık payı ve saklı pay mirasçılık payı bulunur. Fakat tereke borca batık durumda ise sağ kalan eş talepte bulunamaz.

• Aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesi için talepte bulunması

Sağ kalan eş müşterek yaşamlarının sürdüğü aile konutuna ve ev eşyaları üzerinde talepte bulunabilir. Sağ kalan eş bu hakkı kullanmak zorunda değildir. Bu hak yalnızca sağ kalan eşe aittir.

• Evlilik ölüm nedeniyle son bulmuş olmalı

Evliliğin ölüm nedeninden başka hallerde son bulması halinde bu hükümleri uygulayamayız. Gaiplik hallerinde de gaibin terekesi de mirasçılara geçer. Gaiplik hali için TMK 584, 585 dikkate alınır. Ölümden önce eşler boşanmışsa sağ kalan eş TMK 652. hükmünden yararlanamaz. Hükme göre “Eşlerden birinin ölümü hâlinde tereke malları arasında ev eşyası veya eşlerin

birlikte yaşadıkları konut varsa; sağ kalan eş, bunlar üzerinde kendisine miras hakkına mahsuben  mülkiyet hakkı tanınmasını isteyebilir.

Haklı sebeplerin varlığı hâlinde, sağ kalan eşin veya mirasbırakanın diğer yasal

mirasçılarından birinin istemi üzerine, mülkiyet yerine intifa veya oturma hakkı tanınmasına da

karar verilebilir.

Mirasbırakanın bir meslek veya sanat icra ettiği ve altsoyundan birinin aynı meslek ve

sanatı icra etmesi için gerekli olan bölümlerde, sağ kalan eş bu hakları kullanamaz. Tarımsal

taşınmazlara ilişkin miras hukuku hükümleri saklıdır.”

• Aile konutu tereke malları arasında olmalı

Özgülenmesi için talep edilen konut ve ev eşyası terekede bulunması gerekmektedir. miras kalan evin eşe tahsis edilmesi için bu dört unsurun beraber bulunması şarttır.

AİLE KONUTUNUN SAĞ KALAN EŞE ÖZGÜLENEMEYECEĞİ DURUMLAR NELERDİR?

Aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesi için bazı şartların varlığı gerekmektedir. Bu şartlar bulunmazsa aile konutu özgülenemez. Sağ kalan eşin başka biriyle evlenmesi yahut farklı şehire taşınması gibi sebeplerin varlığı halinde özgülenme yapılamaz.

BOŞANMA DAVASI DEVAM EDERKEN EŞLERDEN BİRİNİN ÖLMESİ DURUMUNDA AİLE KONUTU SAĞ KALAN EŞE ÖZGÜLENEBİLİR Mİ?

Boşanma davası devam ederken eşlerden biri ölürse, mirasçılar için Türk Medeni Kanunumuzun 181. Hükmü şu şekildedir: “Boşanan eşler, bu sıfatla birbirlerinin yasal mirasçısı olamazlar ve boşanmadan önce yapılmış olan ölüme bağlı tasarruflarla kendilerine sağlanan hakları, aksi tasarruftan anlaşılmadıkça, kaybederler.

Boşanma davası devam ederken, ölen eşin mirasçılarından birisinin davaya devam etmesi ve diğer eşin kusurunun ispatlanması hâlinde de

yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.”

Kesinleşmemiş bir boşanma davası olduğu müddetçe sağ kalan eş yasal mirasçı olmaya devam eder fakat ölen kişinin mirasçıları boşanma davasını devam ettirebilir. Mirasçılar sağ kalan eşin kusurlu olduğunu kanıtlayabilirse sağ kalan eşin mirasçılık sona erer ve aile konutunun kendisine özgülenmesini talep edemez. Sağ kalan eşin kusurları zina, haysiyetsiz hayat sürme, hayata kast ve kötü davranış ise eş kusurlu sayılır.

AİLE KONUTU İLE EV EŞYASI DA SAĞ KALAN EŞE ÖZGÜLENEBİLİR Mİ?

Aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesi yapılırken ev eşyası da sağ kalan eşin ancak miras payına mahsuben özgülenebilir. Amaç miras kalan evin eşe tahsis edilmesidir.  Sağ kalan eş, TMK madde 219 hükmüne göre aile konutu ve ev eşyası üzerinde intifa veya oturma hakkı bulunmaktadır. Mirasbırakanın alt soyunun devam ettireceği bir meslek ve sanat icra etmesine yatılan bölümler sağ kalan eşe bırakılamaz. Sağ kalan eşin ekonomik durumunun korunması için ev eşyası da eşe özgülenebilir. Sağ kalan eş aile konutuyla beraber ev eşyasının özgülenmesini de talep edebilir.

AİLE KONUTUNUN SAĞ KALAN EŞE ÖZGÜLENMESİ NASIL YAPILIR?

Aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesi iki aşamalıdır. Önce, ölen eşin vefatından önce aile konutu üzerinde bir şerh işlemi yapılmadıysa öncelikle aile mahkemesinde konutun aile konutu olup olmadığına dair tespiti yapılmalı sonrasında aile konutuysa Sulh Hukuk Mahkemesinde aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesi davası açılacaktır.

AİLE KONUTUNUN SAĞ KALAN EŞE ÖZGÜLENMESİ DAVASI NEDİR?

Aile konutunun tespitinden sonra aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesi davası açılabilir. Miras kalan evin eşe tahsis edilmesi amacını taşıyan bu dava ile konutun mülkiyet hakkı sağ kalan eşe geçer.

AİLE KONUTUNUN SAĞ KALAN EŞE ÖZGÜLENMESİNDE GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME NERESİDİR?

Miras kalan evin eşe tahsis edilmesinde öncelikle konutun aile konutu olup olmamasının tespiti için aile mahkemesinde dava açılmalıdır. Daha sonra ise aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesi davası açılır. Yargıtay görevli mahkemeyi Sulh Hukuk Mahkemesi olarak gösterir. Yetkili mahkeme ise aile konutunun bulunduğu yer mahkemesidir.

HARBİYE HUKUK BÜROSU AİLE KONUTUNUN ÖZGÜLENMESİ DAVASI HİZMETLERİMİZ

Harbiye Hukuk Bürosu; İstanbul’da dinamik ve alanında uzman kadrosu ile aile hukuku ve miras ile ilgili her türlü uyuşmazlık hakkında; aile konutunun tespiti davası, miras kalan evin eşe tahsis edilmesi, aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesi davasının bütün aşamaları gibi durumlarda gerekli hukuki desteğin en hızlı ve doğru şekilde sağlanması, kısacası aile ve miras hukuku bağlamında çıkan anlaşmazlıkların çözümlenmesinde hukuki danışmanlık vermektedir.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Aile Konutunun Özgülenmesi Nasıl Olur?

Aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesi için belirli şartların varlığı aranır bunlar:

• Sağ kalan eş ancak mirasçılık sıfatına haizse özgülenmesi talebinde bulunabilir
• Sağ kalan eşin aile konutunun özgülenmesi için talepte bulunması
• Evlilik ölüm nedeniyle son bulmuş olmalı
• Aile konutu tereke malları arasında olmalı

Miras kalan evin eşe tahsis edilmesi, bu şartların varlığı halinde Sulh mahkemesine açılacak bir dava ile gerçekleşir.

Miras Yoluyla Kalan Eve Aile Konutu Şerhi Olur Mu?

Evet olur, ev miras yoluyla kalsa bile aile konutuna şerh konabilir.

Aile Konutu Şerhi Nasıl Konur?

Aile komutuna şerh 3 şekilde konabilir. İlki tapu müdürlüğüne gidilerek. Bu işlem için e-devletten kişi mutlaka randevu almalıdır. İkincisi aile konutunun tespiti ispatının zor olduğu durumlarda kişi mahkemeye başvurarak şerh koydurabilir. Örneğin ikâmetgahının farklı yerde olması. Hakim öncelikle ihtiyatı karar verip sonra şerh koyabilir.

E-Devletten Aile Konutu Şerhi Konulabilir Mi?

Evet konulabilir, aile konutu şerhinin konulması için dava açılmasına ya da tapuda işlem yapılmasına gerek yoktur. E-devlet sisteminde webtapu yerinden, gerekli evraklar sisteme yüklenir ve şerh talep edilir.

Eşin Ölümünden Sonra Aile Konutu Şerhi Konulabilir Mi?

Eş öldükten sonra mülkiyet miras yoluyla geçse bile aile konutuna şerh konulabilir. Sağ kalan eş taşınmazın bulunduğu yerdeki tapu dairesine giderek ya da mahkeme yoluyla bu şerhi koydurabilir.

Aile Konutu Nasıl İspatlanır?

Eşlerin müşterek bir biçimde yaşam sürdüğü acı tatlı günlerini geçirdiği anılarla dolu mekana aile konutu denir. Buna göre resmi olarak evli olan çiftin ikametgahları aynı adres ise bu adres aile konutudur. Aksini iddia eden varsa aile konutumun ispatı davası açılmalıdır. Aile konutunun ispatı için dava aile mahkemelerinde açılması gerekir. Bu şekilde miras kalan evin eşe tahsis edilmesi sağlanmış olur.

Ölen Eşin Evi Kime Kalır?

Sağ kalan eş, eşiyle beraberkenki yaşam standartlarını devam ettirebilmesi için ölen eşine ait müşterek hayat sürdükleri aile konutu üzerinde mülkiyet hakkı talep edebilir. Sağ kalan eşe miras halkına mahsuben bu hakkı ister. Aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesi davası açılabilir.

Miras Kalan Evde Eşin Oturma Hakkı

Oturma hakkı yalnızca taşınmaz eşya üzerinde kurulabilir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 652. Maddesinin 2. Fıkrasında sağ kalan eşe mülkiyet hakkı yerine haklı bir talebin varlığı halinde intifa veya oturma hakkı tanınabilir. Bu talebi sağ kalan eşin kendisi de yasal mirasçılardan biri de edebilir.

Aile konutunun ve ev eşyasının mülkiyet değerinin sağ kalan eşin miras payından oldukça yüksek bir miktarda olması halinde sağ kalan eşe yalnızca oturma hakkı verilebilir. Terekede yer alan taşınmazda birden fazla ailenin yaşaması halinde, mesela kat mülkiyetine tabi bir binadaki aile diğer daireleri kiralarken kendisine ait de bir dairesi varsa sağ kalan eş bu taşınmaz üzerinde mülkiyet hakkı değil intifa veya oturmak hakkı takep edebilir. Aile konutunun büyük bir arazinin bir kısmında yer alması halinde yine aynı durum söz konusudur.

Aile Konutunun Sağ Kalan Eşe Özgülenmesine İtiraz Edilebilir Mi?

Mirasbırakan ile aynı meslek veya sanatı icra eden altsoy, miras kalan evin eşe tahsis edilmesine itiraz edebilir. İtiraz işlemi en geç çizgileme tamamlanmadan gerçekleşmelidir. Fakat eğer altsoyun ilgili meslek veya sanatı icra etmek için bu konuta ihtiyacı yoksa itiraz etme hakkı da ortadan kalkmaktadır.

Aile Konutunun Sağ Kalan Eşe Özgülenmesi Davası Ne Kadar Sürer?

Sulh Hukuk Mahkemesinde açılan aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesi davası yaklaşık olarak 109 gün sürmektedir.

AİLE KONUTUNUN SAĞ KALAN EŞE ÖZGÜLENMESİ DAVASI DİLEKÇE ÖRNEĞİ

………. SULH HUKUK MAHKEMESİ HAKİMLİĞİNE

DAVACI:….

VEKİLİ:…

DAVALILAR:…

KONU: Aile konutu üzerinde mülkiyet hakkı tanınması isteminden ibarettir.

AÇIKLAMALAR:

1- Müvekkilim …… muris …… ile ….. tarihinde evlenmiş olup evlilik birlikleri boyunca yaşamış oldukları tapu kaydında murise ait …. ada…. pafta …. parselde bulunan ve yukarıda adresi yatılı taşınmazda yaşamlarını sürdürmüşlerdir.

2-Müvekkilim davacının eşi ….. tarihinde vefat etmiştir. Davacının ekonomik durumu sebebiyle, eşiyle birlikte en son oturduğu söz konusu aile konutunu diğer mirasçıların taleplerinden koruma amacıyla miras kalan evin eşe tahsis edilmesi amacıyla bu davayı açmaktayız.

HUKUKİ NEDENLER: 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu madde 652 hükmü gereğince ve HMK’nın ilgili hükümlerince sair her türlü ilgili mevzuat

Ad Soyad                                                                                            Ad Soyad

İmza                                                                                                   İmza

• BABA ÖLÜNCE MİRAS PAYLAŞIMI NASIL YAPILIR?
• MİRAS PAYININ DEVRİ NASIL YAPILIR? ŞARTLARI
• YASAL MİRASÇILAR VE MİRAS PAYLARI
• MİRASÇILIKTAN ÇIKARMA VE ŞARTLARI
• MİRAS PAY ORANLARI VE HESAPLANMASI
• MİRAS PAYLAŞIMI DAVASI NASIL AÇILIR? ŞARTLARI
• MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİ