Vasiyetname Nedir, Şartları Nelerdir?

VASİYETNAME NEDİR?

Bir kimsenin herhangi bir kişiye yöneltme zorunluluğu bulunmaksızın ölüme bağlı iradesini açıklamak amacıyla hazırladığı tek taraflı hukuki işleme vasiyetname denir. Açıklamadan da anlaşılacağı üzere vasiyetnamenin özellikleri:

1. Tek taraflı bir hukuki işlemdir
2. Karşı tarafa varması gerekli olmayan bir işlemdir
3. Her zaman serbestçe geri dönülebilen bir işlemdir

VASİYETNAME HAZIRLAYABİLMENİN ŞARTLARI NELERDİR?

Ölüme bağlı tasarruf olan vasiyetnameyi hazırlayabilmek adına vasiyetnameyi hazırlayanın ve hazırlanan vasiyetnameni genel anlamda birtakım şartları sağlıyor olması gerekir:

1. Vasiyetnameyi hazırlayan kişinin ayırt etme gücüne sahip olması gerekir.

1. Vasiyetnamenin miras bırakan tarafından hazırlanması gerekir. Bir başka deyişle vasiyetname; veli, vasi, vekil tarafından hazırlanamaz.

1. Vasiyetnameyi hazırlayan kişinin 15 yaşını doldurmuş olması gereklidir.

1. Vasiyetnamenin içeriği kanuna ve ahlaka uygun olmak zorundadır. 

1. VASİYETNAME ÇEŞİTLERİ

Türk Medeni Kanunu m.531’de “Vasiyet, resmî şekilde veya mirasbırakanın el yazısı ile ya da sözlü olarak yapılabilir.” Şeklinde yer alan hükme göre 3 çeşit vasiyetname vardır. Şimdi bu vasiyetname çeşitlerini inceleyeceğiz.

• Resmi Vasiyetname

TMK m.532’de resmi vasiyetname “Resmi vasiyetname, vasiyetçinin ve iki tanığın katılmasıyla resmi memur tarafından düzenlenen vasiyetnamedir.” şeklinde tanımlanmıştır. Kanun metninden de görüleceği üzere resmi vasiyetnamenin unsurları:

• Resmi memurca düzenlenmiş olması gerekir. Resmi memur; sulh hâkimi, noter veya kanunla kendisine bu yetki verilmiş diğer bir görevlidir. (TMK m.532/2)
• Resmi memurca düzenlenen vasiyetnameye iki kişinin tanık olması gerekir.

• Vasiyetnameyi düzenleyecek memurun ve katılan iki tanığın bazı niteliklere sahip olması gerekir. (TMK m.536/1)

1. Fiil ehliyetine sahip olması gerekir
2. Ceza mahkemesi hükmüyle kamu görevinden yoksun kılınmamış olmalıdır
3. Okur-yazar olunmalıdır
4. Miras bırakanın eşi olmamak gerekir
5. Miras bırakanın üst-alt soy kan hısımları, kardeşi ve bu kişilerin eşi olmamak gereklidir.

Ayrıca TMK m.536/2’de de belirtildiği üzere resmî vasiyetnamenin düzenlenmesine katılan memura ve tanıklara, bunların üstsoy ve altsoy kan hısımlarına, kardeşlerine ve bu kişilerin eşlerine o vasiyetname ile kazandırmada bulunulamaz.

Resmi memurca hazırlanan vasiyetname, vasiyetçi tarafından okunarak ve imzalanarak düzenlenebileceği gibi okunmaksızın ve imzalanmaksızın da düzenlenebilir. 

• El Yazılı Vasiyetname

Miras bırakan tarafından el yazısı ile hazırlanan vasiyetname türüdür. TMK m.538’de düzenlenen bu vasiyetname türünün birtakım koşulları taşıması gerekir

1. Vasiyetnamenin baştan sona kadar vasiyetçinin el yazısı ile yazılması gereklidir.

1. Vasiyetnamede düzenleme tarihinin gösterilmesi gerekir.

1. Vasiyetçinin, vasiyetnamenin sonuna el yazısı ile imzasını eklemesi gereklidir.

• Hazırlanan vasiyetnamenin açık veya kapalı olarak, notere veya sulh hukuk mahkemesi hakimlerine saklanmak üzere bırakılması gerekir. 

• Sözlü Vasiyetname

Miras bırakanın birtakım sebepler dahilinde yukarıda saymış olduğumuz iki vasiyetname çeşidini düzenleyememiş ya da düzenleyemeyecek olması halinde düzenlenen vasiyetname türüdür. Dolayısıyla sözlü vasiyetname her halde başvurulacak bir yol olmayıp istisnai bir yol olarak nitelendirilebilir. TMK m.539/1’de istisnai haller örneklendirme usulü ile şöyle sıralanmıştır:

1. Yakın ölüm tehlikesi
2. Ulaşımın kesilmesi
3. Hastalık 
4. Savaş 
5. Ve benzeri olağan üstü durumlar 

Bu gibi hallerden dolayı miras bırakan, resmi veya el yazılı vasiyetname düzenleyemiyorsa sözlü vasiyetname düzenleyebilir.

Bunun için mirasbırakan, son arzularını iki tanığa anlatır ve onlara bu beyanına uygun bir vasiyetname yazmaları veya yazdırmaları görevini yükler. (TMK m.539/2)

Resmî vasiyetname düzenlenmesinde okur yazar olma koşulu dışında, tanıklara ilişkin yasaklar, sözlü vasiyetteki tanıklar için de geçerlidir. (TMK m.539/3)

Mirasbırakan için sonradan diğer şekillerde vasiyetname yapma olanağı doğarsa, bu tarihin üzerinden bir ay geçince sözlü vasiyet hükümden düşer. (TMK m.541)

1. ÖRNEK VASİYETNAME

VASİYETNAME

VASİYET EDEN: Abdulkadir YILDIRIM 

Bugüne kadar elde ettiğim tüm hak, gelir, para, taşınmaz, taşınır, değerli eşya, mücevherat ve tüm mal varlığımın, vefat etmem halinde, kızım Canan’a intikalini vasiyet ederim.

Ayrıca merhum oğlum ve merhum karımın ölümünden doğan her türlü tazminat ve diğer gelirlerin tamamının da, vefatım halinde, kızım Canan’a intikalini vasiyet ederim.

Ancak tekrar evlendikten sonra bir ev daha alacak olursam, yalnızca alacağım ilk evle sınırlı olmak üzere, evli iken vefatım halinde, ileride alınması mevzubahis taşınmazın, hayatta kalan eşimin ömrü boyunca bedelsiz olarak kullanımını vasiyet ederim. Alınması mevzubahis evin mülkiyetinin tamamının kızım Canan’a intikalini vasiyet ederim.

Daha sonra gerçekleştireceğim evlilik ya da evlilikler dönemi içerisinde edineceğim diğer gelirler, mallar ve haklar hakkında yasal miras ve mal rejimlerinin uygulanmasını vasiyet ederim. 

Düzenlenme Tarihi: 10.02.2023

Abdulkadir YILDIRIM

  (İMZA)