İMAR PLANININ İPTALİ DAVASI VE İTİRAZ

İmar planının iptali davası ve itiraz yazımıza başlamadan önce İmar Planı Nedir? Plan Çeşitleri Nelerdir? Başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. Bu yazımızda imar planlarına itiraz yolu ve imar planının iptali davalarına ilişkin bilgilendirmelerde bulunacağız.

İMAR PLANI NEDİR?

İmar planı, düzenlemeleri; bir bölgenin, yapılaşma, kullanım, çevre düzenlemesi ve gelişimini belirlemek için hazırlanan düzenleyici bir idari işlemdir. İmar planlarına ilişkin ayrıntılı bilgilere İmar Planı Nedir? Plan Çeşitleri Nelerdir? Yazımızdan ulaşabilirsiniz.

GAYRİMENKUL AVUKATLARIMIZDAN HUKUKİ DESTEK ALMAK İÇİN İLETİŞİM BÖLÜMÜNDEN BİZE ULAŞABİLİRSİNİZ.

İMAR PLANINA İTİRAZ USULÜ NEDİR?

İmar planları 3194 sayılı İmar Kanunu 8.maddesi uyarınca; hazırlandıktan ve belediye meclisince/valilikçe onaylandıktan sonra bir ay süreyle askıya çıkarılır. Ayrıca ilgili kurumun internet sitesinden de ilan edilir. Bu bir aylık süre içerisinde imar planına itiraz edilebilir. İmar planına; kamu yararı, planlama esasları ve şehircilik ilkelerine aykırılıkların belirtildiği dilekçenin ilgili kuruma verilmesi ile itiraz edilir. Askı süresinin sonunda itirazlar değerlendirilmek üzere belediye meclisi/valiliğe gönderilir. İtirazlar 15 gün içinde karara bağlanır. İmar planının iptali davası açılabilmesi için itiraz dava şartı değildir.

PLANLAMA ESASLARI VE ŞEHİRCİLİK İLKELERİ NELERDİR?

İmar planlarının hazırlanışında mevzuat ve içtihatlar doğrultusunda uyulması gerekli belirli kurallara uyulması gerekmektedir. İmar planlarına ilişkin idari yargı iptal davalarında kararların gerekçesini planlama esasları ve şehircilik ilkeleri oluşturmaktadır. Planlama esasları ve şehircilik ilkelerini bir tanıma sığdırmak mümkün olmasa da maddeler halinde sıralayabiliriz. Bunlar;

• Farklı ölçek ve tipteki planların hazırlama, uygulama ve değiştirme sürecinin bütünlük anlayışıyla yapılması,
• Planlama sürecinde eşitlik ilkesinin korunması,
• Alt ölçekli planların üst ölçekli planlara uygun olması,
• Zorunlu olmadıkça plan değişikliğinin yapılmaması,
• Koruma ve kullanma dengesinin doğru kurulması gibi durumlardır.

İMAR PLANININ İPTALİ DAVASI

İmar planının iptali davası, imar planı ile bağlantılı gerçek ve tüzel kişilerin plana ilişkin hukuka aykırılıkları mahkeme nezdinde ileri sürmesidir. İmar planları idari işlem niteliğinde olup her idari işlem gibi yetki, şekil, sebep, konu ve amaç yönlerinden hukuki denetime tabidir. İmar planının iptali davalarında yukarıda da bahsettiğimiz üzere planlama esasları ve şehircilik ilkelerine uygunluk denetimi de yapılmaktadır. İmar planının iptali dava dilekçesi hazırlanırken bu hususlara dikkat edilerek planın hukuka aykırı yönlerinin detaylı olarak anlatılması gerekmektedir. İmar hukuku teknik kavramlarla dolu uzmanlık gerektiren bir alan olup imar planına karşı açılacak davalarda bu alanda uzman idare hukuku avukatı ile çalışılması istenen sonucun alınması için elzemdir.

İMAR PLANININ İPTALİNDE DAVA AÇMA SÜRESİ

İmar planlarına karşı askı süresinin sona ermesinden itibaren, itiraz edilmişse itirazın reddi halinde 60 günlük dava açma süresinde İdare Mahkemesinde dava açılması gerekmektedir. Bu süre hak düşürücü nitelikte olmayıp imar durum belgesi alınması, imar planı değişikliği talebinde bulunulması gibi yöntemler sonrası da dava açılabilir. İmar planlarına ilişkin itiraz ve dava aşamalarında alanında uzman idare hukuku avukatından yardım alınması sorunun daha kısa sürede çözülmesi ve hak kayıplarının önüne geçilmesi açısından son derece önemlidir.

İMAR PLANININ İPTALİ DAVASINI KİMLER AÇABİLİR?

İmar planları kamu yararı doğrultusunda bölgesel olarak hazırlanan düzenleyici nitelikte bir idari işlem olduğundan planlara karşı açılacak davalarda dava ehliyeti geniş şekilde yorumlanmaktadır. Bu kapsamda imar planında taşınmazı bulunan vatandaşlar dışında sendikalar ve meslek örgütlerinin de imar planının iptali davasını açabileceği içtihatlarla kabul edilmiştir.

İMAR PLANI İPTAL DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

İmar planları idari işlem olduğundan imar planının iptali davalarında görevli mahkeme İdare Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise plana konu taşınmazların bulunduğu yer mahkemesidir.

İMAR PLANI İPTAL DAVASINDA YÜRÜTMENİN DURDURULMASI TALEBİ

İmar planları askı süresinin sona ermesiyle kesinleşmektedir. Her idari işlem gibi imar planları da hukuka uygunluk karinesine tabi olup mahkeme kararıyla iptal edilene ya da yürütmesinin durdurulmasına kadar uygulanacaktır. Meri imar planına göre yapılacak işlemlerle kazanılmış hak ortaya çıkabilecektir. Hukuka aykırı şekilde planlama esasları ve şehircilik ilkelerine aykırı olarak hazırlanmış imar planı doğrultusunda yapılacak uygulamalar neticesinde plan dahilinde olan taşınmazlarda bir kısmına diğerleri aleyhine emsal, fonksiyon verilmesi gibi durumlar olabilecektir. Bu planlar doğrultusunda ruhsat alınması, inşaata başlanması gibi durumlarda bu haller kazanılmış hak olacağından hakları ihlal edilenler tarafından vakit kaybetmeksizin yürütmeyi durdurma istemli imar planının iptali davası açılması gerekmektedir.

Yürütmeyi durdurma talebinde bulunulmaması halinde imar planı iptal davalarında keşif ve bilirkişi incelemesi süreçleri de göz önüne alındığında iptal kararı verilinceye kadar geçecek sürede yapılacak uygulamalar ile karar etkisiz hale gelebilecektir. Bu nedenle imar planının iptali davalarında bu konuda uzman idare hukuku avukatından hukuki destek alınması yerinde olacaktır.

İMAR PLANININ İPTALİ NEDENLERİ

İmar planları her idari işlem gibi yetki, şekil, sebep, konu ve amaç unsurları bakımından hukuka uygunluk denetimine tabidir. Yetkisiz kurum tarafından imar planının hazırlanması, onaylanması, askı süreçlerine uyulmaması, kamu yararına aykırı şekilde plan hazırlanması gibi durumlarda imar planının iptaline karar verilecektir. Bu unsurlar dışında yukarıda da bahsettiğimiz üzere planlama esasları ve şehircilik ilkelerine aykırılık halleri de imar planının iptaline neden olacaktır. Alt ölçekli planlarının üst ölçekli plana aykırı olması, planların bütünlük ve eşitlik ilkesine aykırı olarak hazırlanması da imar planının iptaline neden olacaktır.

İMAR PLANININ İPTALİ DAVASINDA KEŞİF VE BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ

İmar planlarının incelenmesinde hukuki bilgi yanında teknik bilgiler de gerektiği için imar planının iptali davalarında mahkemeler tarafından imar planının planlama esasları ve şehircilik ilkelerine uygun hazırlanıp hazırlanmadığına ilişkin uzman görüşüne ihtiyaç duyulmaktadır. İmar planının iptali davalarında şehir plancıları, mimarlar ve harita mühendisinden oluşan bilirkişi heyetinden rapor alınmaktadır. İmar planına karşı açılan davalarda davanın seyri açısından bilirkişi raporu çok önemlidir. Bilirkişi raporları mahkemeyi bağlayıcı olmasa da imar planının iptali davalarında davanın sonucu çok yüksek bir olasılıkla bilirkişi raporuna göre şekillenecektir.

Bu nedenle keşif ve bilirkişi incelemesine ilişkin ara karardan itibaren davanın dikkatle takip edilmesi, bilirkişilere sorulacak sorular bakımından mahkemeye talepte bulunulması, mahkeme tarafından seçilen bilirkişilerin tarafsızlığına gölge düşürecek durumların olması halinde bilirkişilere itiraz edilmesi gerekmektedir.

İMAR PLANININ İPTALİ DAVASINDA ÜST ÖLÇEKLİ PLANLAR

İmar planları geniş kapsamlıdan dar kapsamlıya farklı ölçeklerde hazırlanmaktadır. Plan ölçeği küçüldükçe detaylandırma artmaktadır. Uygulamada genellikle nazım imar planları ve uygulama imar planları dava konusu olmaktadır. Alt ölçekli planların üst ölçekli planlara uygun olması gerektiğinden uygulama imar planlarına karşı açılacak davalarda genellikle nazım imar planının da iptalinin istenilmesi gereken durumlar olmaktadır. Davaya ilişkin taleplerin doğru şekilde hazırlanabilmesi için bu konuda uzman idare hukuku avukatından destek alınması istenen sonucun alınabilmesi açısından son derece önemlidir.

İMAR PLANININ İPTALİNİN SONUÇLARI

İmar planının iptali davasında planın iptaline karar verilmesi halinde imar planına konu bölge plansız hale gelir. Eski planlar kendiliğinden yürürlüğe girmez. İmar planı parsel bazlı iptal edilebileceği gibi tümüyle de iptal edilebilir. Dava konusu imar planının iptali dava konusu olmayan diğer ölçekteki planların iptaline sebep olmaz.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Bu kısımda imar planına itiraz ve imar planının iptali davasıyla ilgili internette en çok aratılan soruları kısaca cevaplayacağız.

İmar Planına İtiraz Süresi Ne Kadardır?

İmar planının askıya çıkmasından itibaren 30 gün içerisinde plana itiraz edilebilir. Askı süresi bitmiş ve kesinleşmiş imar planlarına karşı yine itiraz niteliğinde imar planı değişikliği talebinde bulunulabilir. Bu talebin reddi üzerine imar planın iptali davası açılabilir.

İmar Planına İtiraz Dilekçesi Örneği

İmar planına itiraz dilekçesi hazırlanırken somut olayın özelliklerine göre planın sizin açınızdan hukuka ve hakkaniyete aykırı yönlerini belirtilerek planda değişmesi gereken hususların açık ve net bir şekilde ifade edilmesi gerekmektedir. Askı süresi içerisinde ilgili kurumlarda şablon dilekçe örnekleri verilebilmektedir. Bu dilekçelerde ilgili kısımları doldurarak itirazınızı yapabilirsiniz.

İmar Planı Nasıl İptal Edilir?

Kesinleşen imar planlarına karşı idare mahkemesinde iptal davası açarak imar planının iptali sağlanabilir.

İmar Planının İptali Davası Ne Kadar Sürer?

İmar planının iptali davalarında usuli durumlar dışında esasın incelenmesi için keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmakta olup keşif tarihinin belirlenmesi, raporun mahkemeye sunulması, ek rapor istenmesi gibi durumlara göre dava süresi değişebilmektedir. Ayrıca yürütmenin durdurulması ve duruşma istemleri de dava süresini etkileyecektir. Mahkemelerin yoğunluğuna göre de dava süreleri değişebilmekte ise de büyükşehirlerde 1,5-2 yıl diğer yerlerde 1 yıl içerisinde davalar sonuçlanmaktadır.

İmar Planları Kaç Yıl Geçerlidir?

İmar planları belirli bir süre için yapılmaz. Zorunlu olmadıkça da değiştirilemez. İmar planlarına göre alınan ruhsatlar için süre öngörülmüş olup ruhsatlar bu yazımızın konusu değildir.

Parsel Bazında İmar Planı Değişikliği Yapılabilir mi?

Planlama esasları ve şehircilik ilkelerine göre parsel bazında; yapı yoğunluğunu, nüfusu, kat adedini ve bina yüksekliğini artıran imar planı değişiklikleri yapılamaz.

İmar Planını Kim Yapar?

İmar planlarını yapma yetkisi yerel yönetimlerdedir. Belediye ve mücavir alan sınırları dışında Valilikler yetkilidir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile TOKİ de belirli durumlarda imar planı yapabilmektedir.

İMAR PLANI NEDİR? PLAN ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Av. Mustafa MALKOÇ