MİRASTAN ÇIKARMA (ISKAT) NEDİR?

MİRASTAN ÇIKARMA (ISKAT) NEDİR?

Mirastan çıkarma, (ıskat) mirasbırakanın tek taraflı ölüme bağlı bir tasarruf olan vasiyetname düzenlemesi ile saklı pay sahibi mirasçısını mirasçı olmaktan çıkarması olup Türk Medeni Kanunu hükümlerinde düzenlenmiştir. Mirastan çıkarma, kanunun 510’uncu maddesinde düzenlenmiş olup ilgili madde, mirasbırakana belli sınırlar çerçevesinde saklı paylı mirasçılarını mirastan men etmeye olanak sağlamıştır. Mirastan çıkarılan kimse mirastan pay alamayacağı gibi tenkis davası da açamayacaktır.

Mirastan çıkarma durumunda mirasbırakan başka türlü tasarrufta bulunmuş olmadıkça mirasçılıktan çıkarılan kimsenin miras payı, o kimse mirasbırakandan önce ölmüş gibi mirasçılıktan çıkarılanın varsa alt soyuna yoksa mirasbırakanın yasal mirasçılarına kalır. Mirasçılıktan çıkarılan kimsenin altsoyu, o kimse mirasbırakandan önce ölmüş gibi saklı payını isteyebilir.

Günlük hayatta sıklıkla karşılaşılan mirastan çıkarma işlemlerinde mağduriyet yaşanmaması adına alanında uzman bir avukattan destek alınması yerinde olacaktır.

İSTANBUL MİRAS HUKUKU AVUKATI

MİRASTAN ÇIKARMA NEDİR?

Mirastan çıkarma, mirasbırakanın düzenleyeceği bir vasiyetname ile saklı payı bulunan mirasçısını mirasından mahrum bırakması, onu mirastan men etmesi olarak açıklanabilir.

Mirastan çıkarma işlemi, mirasın tamamına yönelik olabileceği gibi bir kısmına yönelik de yapılabilir. Mirastan ıskat Türk Medeni Kanunu’nun çizmiş olduğu sınırlar çerçevesinde uygulanabilecektir. Bu nedenlerin olmamasına rağmen mirasçılıktan çıkarılan kişiler ise işlemin iptali için dava açabileceklerdir.

MİRASTAN ÇIKARMA VE SAKLI PAY

Mirastan çıkarma işlemi, ancak saklı payı bulunan mirasçılara yönelik yapılabilir. Saklı pay, hak edilen mirastan alınması gereken en düşük pay oranı olarak tanımlanabilmektedir. Saklı pay oranları kanunda belirlenmiştir. Bu oranların altında ilgiliye miras payı kalması halinde ilgilinin saklı payı ihlale maruz kalmış olup ilgili kişi ihlal edilen saklı payı için tenkis davası açabilecektir.

Mirasbırakanın, saklı pay sahibi olmayan bir mirasçısını mirastan çıkarmasına gerek yoktur. Çünkü mirasbırakan her halükarda diğer mirasçıların miras payı hakkında dilediği gibi tasarruf edebilir, bağıışlayabilir veya başkasını mirasçı olarak atayabilir.

Türk Medeni Kanununda sınırlı saklı pay sahibi mirasçılar sınırlı şekilde sayılmış olup şunlardır;

• Mirasbırakanın eşi,
• Mirasbırakanın altsoyu (Çocukları, evlatlıkları, torunları ve onların çocukları),
• Mirasbırakanın anne ve babası.

MİRASTAN ÇIKARMA ŞARTLARI NELERDİR?

Saklı pay sahibi mirasçının mirastan çıkarılması için mirasbırakanın bazı şartları gerçekleştirmesi gereklidir;

• Mirastan çıkarma için öncelikli olarak açık bir irade beyanı

• Mirasbırakan, işbu açık irade beyanını vasiyetname düzenleyerek

• Mirastan çıkarma işleminde, mirasbırakanın işbu çıkarma işleminin sebebini vasiyetnamede açıkça belirtmesi gereklidir.

Söz konusu şartların biri dahi gerçekleşmez ise geçerli bir mirastan çıkarma işlemi yapılamayacaktır. Uygulamada sıklıkla karşılaşılan sorun ise mirasbırakanın mirastan çıkarma işlemini gerçekleştirirken düzenlediği vasiyetnamede, mirastan çıkarma sebebini açıkça göstermemesidir.

Dolayısıyla, söz konusu durumun yaşanmaması, telafisi imkansız zararların doğmasının engellenmesi amacıyla bu alanda uzman bir avukattan hukuki yardım alınmasında büyük ölçüde yarar olacaktır.

MİRASTAN ÇIKARMA NEDENLERİ NELERDİR? 

Mirasbırakan tarafından saklı pay sahibi mirasçının mirastan çıkarılabilmesi için bazı nedenlerin gerçekleşmesi gereklidir. Bu kapsamda mirastan çıkarma nedenleri Türk Medeni Kanun m.510 hükmünde düzenlenmiş olup şöyledir;

• Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suçişlemişse, (Cezai Mirastan Çıkarma)
• Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse. (Cezai Mirastan Çıkarma)

• Saklı pay sahibi mirasçı hakkında BORÇ ÖDEMEDEN ACİZ BELGESİ bulunması.

CEZAİ MİRASTAN ÇIKARMA VE UNSURLARI NELERDİR?

Saklı pay sahibi mirasçı, mirasbırakan veya mirasbırakanın yakınlarından birisine karşı ağır bir suç işlerse veya aile hukukundan doğan yükümlülüklerini yerine getiremez ise Cezai Mirastan Çıkarma işlemi gündeme gelecektir. Burada mirastan çıkarma işlemi, cezai nedenlere dayanmış olup saklı pay sahibinin bu kapsamdaki eylemi, mirasbırakana bir hak sağlayarak saklı pay sahibi mirasçının mirastan çıkarılmasına yol açacaktır.

Mirastan çıkarma işleminin unsurları ise;

• Ağır bir suç işlemek, (Aile bağlarını koparması gerekir)
• Ağır bir suçu, mirasbırakan veya mirasbırakanın yakınlarına karşı işlemek,
• Aile hukukundan doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek,
• Bu yükümlülükleri, mirasbırakan veya mirasbırakanın aile üyelerine karşı yerine getirmemek.

KORUYUCU MİRASTAN ÇIKARMA VE UNSURLARI NEDİR?

Koruyucu Mirastan Çıkarma İşlemi ise Türk Medeni Kanunu m.513 hükmünde düzenlenmiş olup isminden de anlaşılacağı üzere mirasbırakanın, mirasından çıkardığı saklı payı bulunan mirasçının çocuklarını koruma amacı taşımaktadır.

Bu husus daha çok Yargıtay kararlarında görülmekte olup koruyucu mirastan çıkarma, mirasbırakanın altsoyundaki saklı pay sahibi bir mirasçısı hakkında BORÇ ÖDEMEDEN ACİZ BELGESİ bulunmakta ise saklı pay sahibi mirasçının çocuklarının korunması amacıyla mirasbırakan tarafından saklı payın yarısı mirasçının çocuklarına özgülenmektedir.

Özetle koruyucu mirastan çıkarma işlemi, mirasbırakan tarafından torunlarının korunması, onların miras hakkının zedelenmemesi amacı ile yapılmaktadır.

MİRASTAN ÇIKARMA YÖNTEMLERİ NELERDİR?

4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu uyarınca mirastan çıkarma yöntemleri ikiye ayrılmakta olup şöyledir;

• Cezai Mirastan Çıkarma

Ağır bir suç işleme veya aile hukukundan doğan yükümlülükleri yerine getirmeme sebebiyle mirastan çıkarmadır.

• Koruyucu Mirastan Çıkarma

Mirasbırakanın altsoyundan biri hakkında borç ödemeden aciz belgesi bulunması halinde, torunlarının korunması amacıyla yapılan mirastan çıkarmadır.

MİRASTAN ÇIKARMA NE ZAMAN YAPILIR?

Mirastan çıkarma işlemi, yukarıda saydığımız sebep ve şartlar gerçekleştiği takdirde mirasbırakan tarafından sağlığında düzenlenecek bir vasiyetname ile yapılmaktadır. Dolayısıyla yukarıda sayılan sebeplerin gerçekleşmemesi halinde mirastan çıkarma yapılamayacaktır. Bu noktada mirasçının mirastan iskat nedenleri ortaya çıktığında böyle bir niyeti olması durumunda alanında uzman bir miras hukuku avukatından destek alması elzemdir. Aksi halde mağdur olduğu bir durum olmasına rağmen mirasın hak etmeyen bir mirasçıya kalma durumu ortaya çıkacaktır.

MİRASBIRAKANIN MİRASÇIYI AFFETMESİ DURUMUNDA MİRASTAN ÇIKARMANIN DURUMU

Mirasbırakan mirasından çıkardığı saklı paylı mirasçıyı, sonradan affederse yapılan mirastan çıkarma işlemi, kendiliğinden geçersiz hale gelmez. Şu halde affetme bahsinde 2 durum söz konusu olacaktır;

• Mirasbırakan, bir vasiyetname ile mirastan çıkarma işlemini yaptığı için bu vasiyetnameyi yok ederek veya
• Mirastan çıkarma işleminin yapıldığı vasiyetname yerine tersi anlamda bir vasiyetname daha düzenleyerek

geçersiz hale gelecektir. Ancak, mirastan çıkarılan mirasçının affedildiği mirasbırakan tarafından sözlü olarak beyan edilirse, bu durum mirastan çıkarma işleminin geçersizliğini sağlamayacaktır.

MİRASTAN ÇIKARMA NASIL YAPILIR?

Mirastan çıkarma, mirasbırakanın düzenleyeceği bir vasiyetname veya miras sözleşmesi ile saklı paylı mirasçısını mirasından mahrum etmesi, çıkarmasıdır. Mirastan çıkarma, yalnızca saklı paylı mirasçılar için söz konusu olup saklı payı bulunmayan bir mirasçının mirastan çıkarılmasına gerek yoktur. Mirastan iskat durumu, düzenlenecek bir vasiyetname ile gerçekleştirilecek olup vasiyetnamenin kanunun aradığı şartları haiz olması gerekmektedir.

Düzenlenecek vasiyetname hakkında daha detaylı bilgiler almak için buraya tıklayabilirsiniz. İlgili ölüme bağlı tasarrufta mirasçılıktan iskat nedenleri herhangi bir şüphe barındırmamalı, açıkça belirtilmeli mümkünse mirastan iskata sebebiyet veren vaka açık bir şekilde dile getirilmelidir. Zira, bu nitelikte bir mirastan iskat, mirastan çıkarma işleminin iptaline maruz kalmayacaktır. Çünkü bu nitelikteki mirastan çıkarma beyanı, bütün şartları haiz, ortada bir şüphe bırakmayacak irade beyanı olarak ilgili tasarrufta yerini alacaktır. Böylelikle mirasbırakanın iradesine aykırı bir durum oluşmayacaktır.

MİRASTAN ÇIKARMANIN SONUÇLARI NELERDİR?

Mirastan çıkarmanın sonuçları, Türk Medeni Kanunu m.511 hükmünde düzenlenmiş olup şöyledir;

“Mirasçılıktan çıkarılan kimse, mirastan pay alamayacağı gibi; tenkis davası da
açamaz. Mirasbırakan başka türlü tasarrufta bulunmuş olmadıkça, mirasçılıktan çıkarılan kimsenin miras payı, o kimse mirasbırakandan önce ölmüş gibi, mirasçılıktan çıkarılanın varsa altsoyuna, yoksa miras bırakanın yasal mirasçılarına kalır.

Mirasçılıktan çıkarılan kimsenin altsoyu, o kimse mirasbırakandan önce ölmüş gibi saklı payını isteyebilir.”

Bu kapsamda, mirastan çıkarılan saklı paylı mirasçı mirastan pay alamayacağı gibi bu durumu tenkis davasına da konu edemeyecektir. Dolayısıyla, mirasçılıktan çıkarılan saklı paylı mirasçı, mirasın dışında kalmakta yani mirasçılık sıfatı sona ermekte ve mirasçılığa ilişkin haklarını kaybetmekte olup bu haklar ise onun altsoyuna geçmektedir.

Ancak mirasın tamamından çıkarma değil de bir kısmına yönelik mirastan çıkarma yapılmış ise bu durumda çıkarılan pay için haklarını kaybedecek ve Tenkis Davası açamayacaktır. Ancak, mirasçılık sıfatı ise devam edecektir.

MİRASTAN ÇIKARILAN KİŞİNİN HAKLARI NELERDİR?

Mirasbırakan tarafından mirastan çıkarılan saklı pay sahibi mirasçı, haksız şekilde mirastan çıkarılmış ise yapılan mirastan çıkarma işlemine itiraz edebilir veya Mirastan Çıkarmanın İtirazı Davası açabilir. Bu iki husus aşağıda detaylıca açıklanacaktır. Yukarıda bahsedildiği üzere mirastan iskat sebepleri kanunda açık bir şekilde sayılmıştır. Mirasçının sırf kötü niyetli bir şekilde soyut söylemlerle bezemiş olduğu bir mirastan çıkarma beyanı, mirasçının hakkını gasp edecektir. Bu sebeple kanun koyucu haksız bir şekilde saklı payına tecavüz edilen mirasçıyı da koruma altına almış, itirazları için açabileceği davayı öngörmüştür. Mirastan haksız bir şekilde iskat edildiğini düşünen mirasçı, bu hakkını kullanabilir, bu hakkını kullanmak için de Harbiye Hukuk Bürosunun uzman avukatlarına danışabilir. Danışmanlık almak için buraya tıklayabilirsiniz.

MİRASTAN ÇIKARMANIN İPTALİ DAVASI

Mirasbırakan tarafından saklı paylı mirasçı, Kanun’da belirtilen mirastan çıkarma sebepleri gerçekleşmeden mirastan çıkarılmış olabilir. Bu durumla uygulamada oldukça sık karşılaşılmaktadır.

Dolayısıyla saklı paylı mirasçının haksız yere mirasçılık sıfatı sona erdirilmiş olmaktadır. Böyle bir durumda Kanunumuz mirasçının menfaatlerini gözeterek şu imkanlara yer vermiştir;

• Mirastan Çıkarmaya İtiraz

• Mirastan Çıkarmanın İptali Davası

Bu anlamda, haksız yere mirasçılıktan çıkarılan saklı paylı mirasçı, Mirastan Çıkarmanın İptali Davasını açabilecektir.

Ancak saklı payı bulunan mirasçı, borçlarını ödemekten aciz bir durumda ancak aciz belgesi yok veya iflas halinde ise mirastan çıkarılan saklı paylı mirasçının alacaklıları onun yerine bu çıkarma işlemine itiraz edebilirler ve bu halin iptalini isteyebilirler.

MİRASTAN ÇIKARMANIN İPTALİ DAVASI KİME KARŞI AÇILIR?

Mirastan Çıkarmanın İptali Davası, diğer yasal mirasçılar ile atanmış mirasçılara karşı açılmakta olup davacı yani mirastan çıkarılan saklı paylı mirasçı, mirastan çıkarma sebebinin gerçekleşmediğini, haksız yere mirastan mahrum bırakıldığını iddia ederken davalılar ise mirastan çıkarma işleminin geçerli olduğunu ispat edecektir.

Davalılar, mirastan çıkarma işleminin geçerli olduğunu ispat edemez ise mirasbırakan tarafından yapılan mirastan çıkarma işlemi iptal edilecek ve saklı paylı mirasçı mirasa kavuşacaktır.

MİRASTAN ÇIKARMANIN İPTALİ DAVASI ZAMANAŞIMI

Mirastan Çıkarmanın İptali Davası açacak olan mirastan çıkarılan saklı pay sahibi mirasçının, bu iptal sebebini ve kendisinin hak sahibi olduğunu öğrendiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde işbu davayı açması gerekmektedir.

Ayrıca vasiyetnamenin açıldığı tarihten, yoksa mirasın geçtiği tarihten itibaren iyiniyetli davalıya karşı 10 yıl, iyiniyetli olmayan davalıya karşı 20 yıl içinde bu dava açılmalıdır.

MİRASTAN ÇIKARMAYA İTİRAZ NEDENLERİ NELERDİR?

Mirastan çıkarmaya itiraz nedenleri “Genel Anlamda Mirastan Çıkarmaya İtiraz Nedenleri” ve “Özel Anlamda Mirastan Çıkarmaya İtiraz Nedenleri” olarak ikiye ayrılmaktadır.

• Genel Anlamda Mirastan Çıkarmaya İtiraz Nedenleri:

• Eğer mirasbırakan ehliyetsiz durumda iken mirastan çıkarma işlemini gerçekleştirmiş ise,
• Mirastan çıkarma işlemi; hata, hile, aldatma, korkutma sonucu yapılmış ise,
• Mirasbırakan tarafından düzenlenen vasiyetname şeklen geçersiz yapılmış ise

Mirastan çıkarılan saklı pay sahibi mirasçı, mirastan çıkarmaya itiraz edebilecektir.

• Özel Anlamda Mirastan Çıkarmaya İtiraz Nedenleri:

• Cezai Mirastan Çıkarmaya İtiraz

Saklı pay sahibi mirasçı, mirasbırakan veya mirasbırakanın yakınlarından birisine karşı ağır bir suç işlemiş olup ancak aile bağlarının kopmasına sebebiyet vermemişse veya aile bağlarının kopmasında mirasbırakanın da kusuru bulunuyor ise mirastan çıkarılamayacak, şayet çıkarılmış ise saklı pay sahibinin itiraz hakkı doğacaktır.

• Koruyucu Mirastan Çıkarmaya İtiraz

Saklı pay sahibi mirasçı hakkında borç ödemeden aciz belgesi bulunmadığı halde mirastan çıkarma işlemi yapılmış ise saklı pay sahibi mirasçının itiraz etme hakkı doğacaktır.

MİRASTAN ÇIKARMA İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR

Evlatlık, mirastan çıkarılabilir mi?

Yukarıda saydığımız tüm sebeplerle evlatlık da mirasbırakan tarafından mirastan çıkarılabilir. Ve evlatlık da saklı pay sahibi mirasçı gibi itiraz veya dava hakkını kullanabilir.

Yasal mirasçılar, saklı pay sahibi mirasçıyı mirastan çıkarabilir mi?

Mirastan çıkarma, kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardan olup mirasbırakanın sağlığında düzenleyeceği bir vasiyetname ile yapılması gerekli bir işlemdir. Dolayısıyla sadece mirasbırakan tarafından onun sağlığında bu mirastan çıkarma işlemi gerçekleştirilebilir.

Ancak bu konuda açılmış bir dava bulunuyor ise mirasçılar, mirasbırakanın ölümü halinde işbu davaya devam edebilecektir.

BUSE DİZ

MİRASTAN MAL KAÇIRMA NEDİR? MURİS MUVAZAASI

Mirastan Feragat Sözleşmesi