RİSKLİ YAPI TESPİTİNE İTİRAZ VE DAVA SÜRECİ

RİSKLİ YAPI TESPİTİNE İTİRAZ VE DAVA SÜRECİ

Riskli yapı tespitine itiraz ve dava süreci,  iki aşamalı bir süreç olarak karşımıza çıkar. Bu aşamalardan ilki, riskli yapı tespitine karşı itiraz yoludur. Riskli yapı tespit sonucunun riskli olarak çıkması sonrası hak sahipleri, tespit sonucuna itiraz edebilmekte özgürdürler. Diğer süreç ise dava sürecidir. Hak sahibinin riskli yapı tespit sonucuna karşı bir iptal davası açabilmesi mümkündür. Belirtmek gerekir ki iki aşamalı bir süreç olan Riskli yapı tespitine karşı itiraz ve dava süreci, birbirinden ayrı değerlendirilmelidir. Çünkü itiraz ve dava süreçleri birbirinden bağımsız kavramlardır. Bu sebeple makalemizde de konuyu iki farklı şekilde ele alarak itiraz ve dava süreçlerini birbirinden ayrı şekilde fakat detaylarıyla açıklayacağız.

Harbiye Hukuk Bürosu olarak kentsel dönüşüm hakkında her türlü bilgiyi ve danışmanlığı sizlere vermek için hazırız. Gerek sitemize düzenli olarak yüklemiş olduğumuz makalelerimizle, gerek alanında uzman Kentsel Dönüşüm Avukatlarımızla sizlerin sorularını cevaplamaktan gurur duyuyoruz. Kentsel dönüşüm hakkında her türlü bilgiye ulaşabilmek için Harbiye Hukuk Bürosunu arayabilir, danışmanlık ve avukatlık hizmetlerimizden faydalanabilirsiniz.

İstanbul Kentsel Dönüşüm Avukatı İletişim

RİSKLİ YAPI NEDİR?

Riskli yapı, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun md.2/d bendinde tanımlanmaktadır. Bu tanıma göre bir yapının riskli kabul edilmesi için;

• Yapının ekonomik ömrünü tamamlamış olması,
• Yıkılma veya ağır hasar görme riski taşıması,
• Bu iki tespitin ilmi ve teknik incelemeler sonucunda yapılmış olması

Şartları, kanunun bir yapı için riskli kabul edilmesinin şartlarıdır.

RİSKLİ YAPI TESPİTİ NEDİR? NASIL YAPILIR?

RİSKLİ YAPI TESPİTİNDEN SONRAKİ SÜREÇ VE AŞAMALARI

Yapının gerekli incelemeler sonrasında riskli olarak tespitinden sonra raporun sonucu hak sahiplerine tebliğ edilir. Bu tebliğ işlemi, tebligat usulüyle yapılır.  Riskli yapılarda tebligat usulü, 6306 sayılı kanunu 2023 Kasım değişikliğiyle birlikte değişime uğramıştır. Bu değişiklik, riskli yapı tespitinin sonucunun yapıya asılması olarak değiştirilmiştir. Fakat hak sahiplerinin ilgili raporu E-Devlet üzerinden görmesi mümkündür. Unutulmamalıdır ki hak sahiplerinin raporun detaylarını görebilmeleri için Riskli yapı tespitinin malikler tarafından yaptırılmış olması gerekir. Aksi takdirde hak sahipleri, raporun yalnızca sonucundan haberdar olacaklardır.

Tebligatın hak sahiplerine ulaşmasından sonra itiraz süreci başlar. İtiraz işlemi, tebligattan sonra 15 gün içinde malikler tarafından ilgili kuruma dilekçeyle birlikte yapılmalıdır. Dilekçe, 5 gün içerisinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından değerlendirilir.

Değerlendirme sonucu itiraz reddedilirse, karar tekrar maliklere tebliğ edilir. Tebligatta riskli yapının tahliye ve yıkımı için 60 günden fazla olmamak koşuluyla bir süre verilir. Verilen süre içinde malikler, yapıyı tahliye etmeli ve ister kendi imkânlarıyla ister kurumla anlaşarak yapının yıkım işlemlerini yapmalıdırlar. İdare tarafından kendilerine verilen 60 gün içinde yapı tahliye edilmemişse bir defaya mahsus olmak üzere 30 günlük ek süre verilir. Bu sürede de tahliye ve yıkım işlemleri gerçekleştirilmemişse öncelikle idare tarafından yapıya sağlanan elektrik, doğalgaz ve su hizmetleri durdurulur.  Ardından yıkım işlemleri idare tarafından başlatılır ve yıkım masrafları için maliklere rücu edilir.

Riskli yapı tespitinden sonraki süreç, özetle bu şekildedir. Daha detaylı bilgi için sitemizde bulunan konuya ilişkin diğer makalelerimize buradan ulaşabilirsiniz.

RİSKLİ YAPI TESPİTİNE İTİRAZ

Riskli yapı tespitine itiraz süreci, riskli yapı tespit sonucunun hak sahiplerine tebliğ edilmesinden sonra başlar. Bu itirazın hukuki niteliği, İdari Yargılama Usulleri Kanunu (İYUK) madde 11’e dayanır.

İYUK 11, ihtiyari başvuruyu düzenleyen kanun maddesidir. Konusu bir idari işlem olan hukuki ihtilaflara dava yoluna alternatif olarak daha hızlı çözülebilen ihtiyari başvuru, uygulamada genel olarak idari işlemlere itiraz olarak karşımıza çıkmaktadır. Fakat önce idari işlemden kastın ne olduğunun tespit edilmesi önemlidir.

İdari İşlem: İdari işlemler, bir idari makamın tek taraflı irade beyanı ile kamu hukuku alanında bir etki doğuran işlemlerdir. Bir başka deyişle idari işlem, hukuk alanında bir etki doğurur. Bu etki bir statü etkisi veya düzenleyici işlem doğurabilir. Bu işlem fiziki değil, hukuk önünde biri işlemdir. Örneğin bir kişi hakkında verilen atama kararı bir idari işlemdir. Hatta birel idari işlemdir.

Birel İdari İşlem: Birel idari işlem veya kısaca birel işlemler ise, İdarenin yaptığı ve bir kişiyi, bir nesneye ya da bir olaya uygulanan, statü etkisi doğuran idari işlemlerdir. Burada önemli olan husus, söz konusu idari işlemin özel olarak yalnızca işlemin konusu kişi, nesne veya olayda bir statü doğurmasıdır.

Bu tanımlara göre riskli yapı tespiti, özel olarak tespiti yapılan yapıyı konu almasından ötürü birel idari işlem olarak karşımıza çıkar. Dolayısıyla riskli yapı tespitine itirazın hukuki niteliği ve dayanağı, İYUK m.11, İhtiyari Başvurudur.

RİSKLİ YAPI TESPİTİNE İTİRAZ SÜRESİ

Riskli yapı tespitine itiraz süreci, tebligatın hak sahiplerine ulaşmasından sonra başlar. İtiraz için kanunun öngördüğü süre ise tebligatın hak sahiplerine iletilmesinin ardından 15 gündür. Bir başka deyişle itiraz, riskli yapı tespit sonucunun hak sahiplerine iletilmesinin ardından 15 gün içerisinde yapılmalıdır. Belirtmek gerekir ki bu süre bir hak düşürücü süredir. Dolayısıyla 15 günlük sürenin geçmesinin ardından yapılan itirazlar dikkate alınmayacak ve reddedilecektir.

Bu 15 günlük süre, itiraz mercii tarafından incelenen ilk hususlardan biridir. Sürenin geçmesine rağmen yapılan itiraz reddedilir. İlk incelemelerde yapılan diğer husus ise itirazı kimin yaptığıdır.

RİSKLİ YAPI TESPİTİNE KİMLER İTİRAZ EDEBİLİR?

Riskli yapı tespitine itirazın süresi kadar itirazı yapan kişi de önemlidir. Kanun, yalnızca kat maliklerine, kat maliklerinin kanuni temsilcilerine veya kat malikinin vefatı halinde yasal mirasçılarına itiraz hakkı tanımıştır. Hülasa itirazı yapan kişinin yapıda hissesi olan kişilerden biri olmalıdır.

Buradan anlaşılacağı üzere, kiracılar veya sınırlı ayni hak sahipleri riskli yapı tespitine karşı itiraz edemez.  İtiraz edemeyenleri daha açık ve detaylı bir şekilde anlatacak olursak;

• Bina üzerinde ipotek hakkı sahipleri,
• Bina üzerinde intifa veya oturma hakkı sahipleri,
• Binada kiracı sıfatıyla oturanlar,
• Lehine haciz ya da ihtiyati tedbir şerhi düşülen kimseler

Riskli yapı tespitine itiraz edemezler.

İtiraz mercii, tıpkı sürenin geçmesinin ardından itirazı reddettiği gibi itiraz edenin malik olmadığı durumlarda da itirazı reddeder.

RİSKLİ YAPI TESPİTİNE KARŞI İTİRAZ NEREYE YAPILIR?

Riskli yapı tespitine itirazın mercii, riskli yapının bulunduğu yerdeki “müdürlüklerdir”. Müdürlük ibaresinden kasıt, 6306 sayılı yasanın uygulama yönetmeliğine göre Altyapı ve Kentsel Dönüşüm İl Müdürlüğü, şayet yapının bulunduğu yerde bu müdürlük yoksa Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı İl Müdürlüğü’dür.

Müdürlükler, bakanlık tarafından aldıkları yetkiye dayanarak bahse konu dilekçeyi alma yetkisine sahiptir.  Müdürlükte yer alan teknik heyet, aynı zamanda itirazı değerlendirecek olan heyettir. Bu heyet, ilgili meslek alanında üniversitelerdeki öğretim üyeleri arasından dört kişi, bakanlıkta görevli üç kişi olmak üzere toplam yedi kişiden oluşur. İtirazın değerlendirilmesi için bu yedi üyeden en az beşinin katılımı gerekir ve kararın alınması için oy çokluğu aranır. Karar, gerekçeli olmak zorundadır.

RİSKLİ YAPI TESPİTİNE İTİRAZDA HAKLI GEREKÇELER

Riskli yapı tespitine itirazda bulunabilmek için, itirazın usule ve süreye uygun olmasının yanı sıra haklı gerekçelere de dayanması beklenir. Bu haklı gerekçeler açık bir şekilde dilekçede yer almalıdır. Riskli yapı tespitine itirazda haklı sebep örnekleri şu şekillerde olabilir;

• Raporun eksik veya hatalı olması (analizlerin tam olarak yapılmamış olması vb)
• Heyetin uzmanlık alanının yetersiz olması (bilirkişi heyetinin gerekli bilgi ve deneyime sahip olmaması vb.)
• Usul ve esaslarda uygunluk sorunu olması (tebligatların usule uygun yapılmaması vb.)
• Binanın depreme karşı dayanıklılık kapasitesinin yeterli olması (daha önceden yapılan depreme dayanıklılık testlerinden geçmiş olması vb.)
• Ekonomik ömrünü tamamlamamış olması ( gerekli bakım ve onarımların düzenli olarak yapılıyor olması vb)
• Binanın tıbbi amaçlarla veya eğitim kurumu olarak kullanılması (gerekli güvenlik önlemlerine sahip olması, yıkımında kamu yararı olmaması vb.
• Binanın kültürel miras niteliği taşıması

Gibi sebepler, riskli yapı tespitine karşı öne sürülebilecek haklı gerekçelerdir. Fakat bu gerekçelerin mutlaka bir ispata dayanması gerekir. Örneğin, depreme karşı dayanıklı olduğu savunmasının geçerli kabul edilmesi için dilekçe ibrazında ek olarak daha önce yapılmış ve yakın tarihli bir depreme dayanıklılık testi tutanağı gösterilebilir.

RİSKLİ YAPI TESPİTİNE İTİRAZIN İNCELENMESİ VE SONUCU

Riskli yapı tespitine itiraz edilen müdürlük, dilekçeyi sonra itirazı değerlendirecek olan heyete gönderir. Bu heyet, ilgili meslek alanında üniversiteler tarafından seçilen 4 öğretim üyesi ile birlikte bakanlıkta görev yapan 3 kişi olmak üzere toplam 7 kişiden oluşur. 7 üyeden en az 5’inin karar değerlendirmesine katılması gerekir ve karar oy çokluğuyla alınır.

Teknik heyet, itirazı 60 gün içinde değerlendirir ve bir sonuca varır. Aynı zamanda teknik heyet, itiraz konusuna bağlı değildir. İtirazı her türlü yönüyle birlikte inceler.

Teknik heyet, itirazı kabul ederek yanlışlıkların tespiti yapabilir.  Risk raporunda bir eksiklik varsa bu eksikliği giderilmesi için tespiti yapan kuruma veya kuruluşa geri gönderir. Bunun üzerine kurum, düzeltme işlemini 30 gün içinde yaparak güncel raporu tekrar gönderir.

Ayrıca teknik heyet, itirazı haklı bulursa bu durumu tapu müdürlüğüne bildirir ve tapu sayfasındaki beyanlar hanesine düşülen riskli yapı şerhi, terkin ettirilir.

İtirazın haklı bulunmaması durumunda ise karar hak sahiplerine gerekçeleriyle birlikte tebliğ edilir. Tebligatta ayrıca tahliye işlemlerinin 60 gün içinde yapılması ve yapının yıktırılması da hak sahiplerinden istenir. Hak sahipleri, 60 gün içinde yapıyı tahliye edip yıkmak veya yıktırmak zorundadırlar. 60 gün içerisinde tahliye veya yıkım işlemleri gerçekleştirilmezse bir defaya mahsus olmak üzere ek 30 günlük süre verilir. Bu sürede de gereken işlemler yapılmazsa idare, yapıya doğalgaz, su ve elektrik hizmetlerini durdurur ve kolluk kuvvetleri yardımıyla yapının tahliyesini gerçekleştireceği gibi yıkım işlemlerini de gerçekleştirir.

İTİRAZIN REDDEDİLMESİ HALİNDE NELER YAPILABİLİR?

Riskli yapı tespitine karşı itirazın reddi durumunda hak sahiplerinin yapabileceği birçok olanak vardır. Uygulamada en sık karşılaşılan imkân, iptal davası açmaktır fakat yalnızca dava yolu değil, bakanlıkla uzlaşma, yapıyı güçlendirme talebi gibi yapının yıkımını engelleyebilecek imkanların da kullanılması mümkündür. Bu olanaklardan hangisinin seçilmesinin daha faydalı olacağı somut olaya göre çeşitlilik gösterir.

Yapının güçlendirilmesi istemi, yapıda bulunan riskin onarılma yöntemiyle giderilebileceği haller için geçerlidir. Risk teşkil eden bölge onarılır ve bina yıkımdan kurtulur. Bir diğeri ise bakanlıkla uzlaşmaya gidilmesidir. Bakanlık veya Kentsel Dönüşüm Başkanlığı ile uzlaşabilmek için binanın riskli olmadığını tıpkı itiraz sürecindeki gibi delilleriyle ispat etmek gerekir.

En sık karşılaşılan yöntem ise yapının bulunduğu yerde bulunan İdare Mahkemesine iptal davası açmaktır.

İptal davaları, hukuka aykırı bir idari işlemin iptalini istemektir. Aşağıda daha detaylı anlatılacağı üzere dava yolu bu yöntemlerin arasındaki en karmaşık fakat önemli seçenektir.

RİSKLİ YAPI TESPİT RAPORUNA KARŞI İPTAL DAVASI

Riskli yapı tespitine karşı iptal davası, niteliği gereği bir idari davadır. Zira yukarıda da bahsedildiği üzere iptal davası idari işlemlerin iptal edilmesi istemiyle açılır.

İdare hukuku, özel hukukun aksine dava çeşitliliğin az olduğu bir kamu hukuku dalıdır. İYUK md.2’ye göre idari yargıdaki dava türleri, İptal davaları, Tam yargı davaları ve sözleşmelerden kaynaklı idari davalar olarak üç farklı şekildedir. Fakat Anayasa 125. Madde, İdarenin her türlü işlem ve eylemlerine karşı dava yolunun açık olduğunu bizlere söylemektedir.

Riskli yapı tespiti bir idari işlem olduğuna göre açılması gereken dava iptal davasıdır. Dava sürecinde dikkat edilmesi gereken noktalar vardır ki bunlar çok önemli usul ve esaslardır. Bunlar karşımıza süre, husumet, davacının niteliği gibi dava için önem taşıyan unsurlardır.

RİSKLİ YAPI TESPİTİNE KARŞI İPTAL DAVASINI KİMLER AÇABİLİR?

İptal davası, idari yargılama hukukuna göre idarenin yapmış olduğu bir idari işleme karşı menfaati ihlal edilen herkes tarafından açılabilir.  Riskli Yapı Tespit Raporu da bir idari işlemdir ve doğal olarak menfaati ihlal edilen herkesin açabilmesi beklenir.

Fakat uygulamada sıklıkla bu yola kat malikleri başvurmaktadır. Zira Danıştay, eski kararlarında kiracıların riskli yapı tespitine karşı iptal davası açamayacağını savunmaktaydı. Bu içtihat, yakın zamanda bozulmaya başlamış, kiracıların da iptal davası açabileceği yönünde kararlar verilmeye başlanmıştır. Kanaatimizce de kiracıların riskli yapı tespitine karşı iptal davası açabilmesi hukuken doğru olandır. Kanun, dava yolunu yalnızca kat maliklerinin ve sınırlı ayni hak sahiplerinin tercih edebileceğine dair bir sınırlama yapmamış olup İdari Yargılama Hukukunun ruhuna uygun bir şekilde davranmıştır. Hukuka aykırı olarak hazırlanan bir Riskli Yapı Tespit Raporu, yalnızca kat maliklerinin değil, kiracıların da menfaatlerini ihlal edecek nitelik taşır. Bu nedenle kiracıların da iptal davası açabilmesi hukuken daha doğru olacaktır.

Bu nedenle uygulamada her ne kadar kısa bir süre öncesine kadar yalnızca kat maliklerinin iptal davasında davacı olabileceği görüşü hâkim olsa da günümüzde bu içtihat kanuna da uyacak şekilde değiştirilmiş ve kiracıların da iptal davası açabileceği kabul edilmiştir.

RİSKLİ YAPI TESPİTİNE KARŞI İPTAL DAVASI AÇMA SÜRESİ

Riskli Yapı Tespit Raporuna karşı iptal davası açma süresi, raporun hak sahiplerine tebliğ edilmesinden itibaren 30 gündür.

İdari Yargılama Hukukunda iptal davası açma süresi normalde 60 gündür. Fakat söz konusu iptal davası, riskli yapı tespitine karşı açılmışsa süre 30 gün olarak uygulanır. Bunun sebebi hukukta özel norm-genel norm ilişkisidir. Şöyle ki, kanunlar arasında bir özel durum öngörülmüşse öncelikle konuya ilişkin olan özel durum uygulanır. Şayet özel norm düzenlenmediyse genel norma başvurulur. Burada da aslında böyle bir ilişki vardır. 2577 sayılı İYUK, İptal davası açmak için genel süreyi 60 gün olarak belirlemişse de 6306 sayılı kanun, riskli tespitine karşı iptal davası durumunda süreyi 30 gün olarak sınırlandırmıştır. Bu bir özel norm olduğundan sürenin 30 gün olarak kabul edilmesi önemlidir.

RİSKLİ YAPI TESPİTİNE KARŞI İPTAL DAVASI NEREYE AÇILIR?

Riskli yapı tespitine karşı açılacak olan iptal davası Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na karşı açılmalıdır. Fakat yeni yapılan kanun değişikliğiyle birlikte davalı olarak Kentsel Dönüşüm Başkanlığı da gösterilebilir. Bunun dışında uygulamada belediyelere veya bakanlığa bağlı il müdürlüklerine de husumet yöneltildiği görülmektedir. İdare Mahkemeleri husumetin belediyelere veya il müdürlüklerine karşı yöneltilmesini kabul etse de esas davalı bakanlık ve Kentsel Dönüşüm Başkanlığı olmalıdır.

RİSKLİ YAPI TESPİTİNE KARŞI İPTAL DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

Riskli yapı tespitine karşı açılacak olan iptal davasında görevli ve yetkili mahkeme, yapının bulunduğu yerde yer alan İdare Mahkemeleridir. Konunun daha net anlaşılması açısından görev ve yetki kavramlarını ayrıca ele almak gerekirse;

• Görev: İdari davalarda görev, davaya konu işlemin türüne göre belirlenir. Riskli yapı tespitine karşı açılacak iptal davaları, idari işlemlere karşı açılan davalar kapsamında değerlendirilir. Bu nedenle, riskli yapı tespitine karşı iptal davalarında görevli mahkeme, idare mahkemeleridir.
• Yetki: Yetki ise davaya konu işlemin yapıldığı yer mahkemesine aittir. Riskli yapı tespiti, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın ilgili il/ilçe müdürlükleri tarafından yapılmaktadır. Bu nedenle, riskli yapı tespitine karşı iptal davası, riskli yapının bulunduğu il/ilçe idare mahkemesinde açılmalıdır.

RİSKLİ YAPI TESPİTİNE KARŞI AÇILACAK İPTAL DAVASINDA HAKLI GEREKÇELER

Türk hukukunda genel kural, davacının iddiasını ispatlamasıdır. Bir başka deyişle ispat yükü davacıda olur. Bu nedenle iptal davası açılırken dikkat edilmesi gereken en önemli husus, iddiaların ispatlanabilir olmasıdır.  Riskli yapı tespitine karşı iptal davası açılırken kullanılabilecek haklı gerekçe örnekleri, itiraz sebepleriyle benzerdir ve şu şekilde gösterilebilir;

• Riskli Yapı Tespit Raporunun hatalı veya eksik olması (binanın statik ve dinamik analizini tam olarak yapmamış olması, binanın depreme karşı dayanıklılık kapasitesini eksik değerlendirmesi vb.)
• Usul ve esaslara uyulmaması (hak sahiplerine tebligatların usulüne uygun yapılmamış olması, riskli yapı tespitinin usul ve esaslara uygun yapılmamış olması vb.)
• Yeniden yapım maliyetinin çok yüksek olması (malikler için mali açıdan imkânsız olması, kamu kaynaklarının verimli kullanımı ile bağdaşmaması vb.)
• Yeniden yapımın çevreye zarar verme riski taşıması (Binanın yıkımının ve yeniden yapımının, bölgedeki doğal dengeyi bozma riski taşıması.)

Gibi örnekler çoğaltılabilir. Belirtmek gerekir ki tekrara düşmemek adına itiraz sebeplerinde sayılan hallerden burada ayrıca bahsedilmese de itiraz sebepleri için verilen örneklerin tamamı, iptal davası için de öne sürülebilir haklı gerekçelerdir.

Yapılacak olan savunmalarda ve usule dayalı işlemlerde bir avukat desteği her zaman işlerinizi kolaylaştıracaktır. Harbiye Hukuk Bürosu olarak uzman kentsel dönüşüm avukatlarımızla sizlere her türlü hukuki destek vermek için hazırız.

YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARI

Yürütmenin durdurulması kararı, İYUK 27. Madde’de düzenlenen bir müessesedir. Esasında yürütmenin durdurulması kararı, bir idari işlemin uygulanmasının ve getirdiği hukuki sonuçların, devam eden yargılama süresince mahkeme tarafından geçici olarak durdurulması anlamına gelir. Yargılama bitene kadar, yani karar kesinleşene kadar yürütme durdurulur. Karar işlemin iptali yönünde verilirse dava konusu idari işlem, bütün hukuki etkisini yitirir. Fakat karar kesin karar, işlemin devamı yönünde de verilebilir. Bu durumda da idari işlem tekrar hukuk önünde sonuç doğurur.

İYUK 27. Maddeye göre yürütmenin durdurulması kararına karşı 7 gün içinde itiraz edilebilir. Fakat riskli yapı tespitine, tahliyesine ve yıkım işlemlerine ilişkin yürütmenin durdurulması kararlarına karşı itiraz yolu, 2023 Kasım ayında gerçekleştirilen kanun değişikliğiyle birtakım değişikliklere uğramıştır. Şöyledir ki,  6 Şubat depremleri kapsamında “Genel Hayata Etkili Afet Bölgesi” kabul edilen 11 ilde kentsel dönüşüm süreciyle alakalı yürütmenin durdurulması kararlarına karşı itiraz yolu kapatılmıştır. Bu değişiklik, İYUK’a eklenen geçici 11. Madde ile gerçekleştirilmiştir.

RİSKLİ YAPI TESPİTİNE İLİŞKİN İPTAL KARARININ HÜKÜM VE SONUÇLARI

 Riskli yapı tespitinin iptal kararı, idari işlemin hukuka aykırı olduğunun tescillenmesi anlamına gelir. İşlemin iptali kararının hükmü, geriye dönük olarak bütün sonuçlarını kaldıracaktır. Bir başka deyişle dava konusu olan yapı hakkında yapılan riskli yapı tespiti, geçersiz kabul edilir. Kararla birlikte hak sahiplerinin riskli yapıyı tahliye etme ve yıktırma yükümlülüğü de ortadan kalkacaktır.

Bununla birlikte iptal kararının ortaya çıkardığı sonuçlar;

• Hak sahipleri yapıyı tahliye etmişlerse tekrar dönebilirler.
• Binanın yıkım işlemlerine yönelik hazırlıklar durur ve kaldırılır.
• İptal kararı, binanın piyasa değerini artırabilir.

Her ne kadar iptal kararı alınsa da malikler, binanın güçlendirilmesini de talep edebilirler.

YIKIM KARARINA KARŞI KİRACILAR İPTAL DAVASI AÇABİLİR Mİ?

Kiracılar ve sınırlı ayni hak sahiplerinin, Riskli Yapı Tespit Raporu’na karşı itiraz etmesi mümkün değildir. Zira 6306 sayılı kanun,  itirazda bulunabilecek olanları kat malikleri, maliklerin kanuni temsilcileri ve malikin vefatı halinde mirasçıları olarak sınırlandırılmıştır.

Fakat bahse konu sınırlama, iptal davası açma yönünden yapılmamıştır. Bu da demek oluyor ki, bir idari işlem olan riskli yapı tespitine karşı iptal davasını kiracılar ve sınırlı ayni hak sahiplerinin açması için bir engel yoktur. Kaldı ki konusu idari işlem olan bir ihtilafa karşı iptal davası açabilen kimseler, menfaati ihlal edilen herkes olarak idare hukuku öğretisinde yer alır. Bu nedenle kiracıların ve sınırlı ayni hak sahiplerinin ihlal edilen menfaatleri neticesinde iptal davası açmaları, hukuken uygun olanıdır.

Fakat Danıştay’ın bu hususta bir karar birliğine vardığını söylemek güçtür. Zira eski kararlarında kiracıların iptal davasında davacı olamayacağı hükmünü kurarken günümüzde ve yakın zamanda bu içtihat değiştirilmiş, kiracıların da iptal davası açabileceği yönündeki karar sayısı artmıştır.

RİSKLİ YAPI TESPİTİNE İTİRAZ VE İPTAL DAVALARI HAKKINDA SIKÇA SORULAN SORULAR

Hasar Tespit İtiraz Süresi Bittikten Sonra İtiraz Edilir Mi?

Riskli yapı tespitine karşı itiraz süresi, tebligatın yapıldığı tarihten itibaren 15 gün süreyle sınırlıdır. Bu süre, hak düşürücü süredir. Yani kat maliki, 15 günlük süre geçtikten sonra itiraz hakkını kaybeder. Fakat kanun bu duruma istisna teşkil edebilecek 3 durum saymıştır. Bunlar;

1. Hak kaybına neden olacak bir durumun varlığı
2. Tebligat usulüne uygun yapılmamışsa
3. Deprem, yangın gibi mücbir sebeplerin varlığı

Hallerinde istisnadır. Söz konusu durumların varlığı halinde kat maliki, durumu delilleriyle sunarak itiraz edebilir.

Riskli Yapı Tespitine İtiraz Nereye Yapılır?

Riskli yapı tespitine itiraz, riskli yapının bulunduğu yerdeki İl/İlçe Müdürlüğüne yapılır. Müdürlükten kasıt, varsa Kentsel Dönüşüm İl Müdürlüğü veya Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı İl Müdürlükleridir.  Bunun dışında 2023 Ekim ayında kurulan Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’na da itiraz dilekçesi ibraz edilebilir.

Kentsel Dönüşüme İtiraz Edilirse Ne Olur?

Riskli yapı tespitine itiraz edilmesi durumunda itiraz dilekçesi, müdürlük tarafından itirazın değerlendirileceği teknik heyete gönderilir. Heyet, itirazı 60 gün içinde değerlendirir. İtiraz sonucu maliklere tebliğ edilene kadar yıkım ve tahliye işlemleri durur. İtiraz sonucu, reddedilirse işlemler kaldığı yerden devam edeceği gibi itirazın kabul edilip riskli yapı tespitinin haksız olduğunun tespit edilmesi sonucunda ise işlemler komple kaldırılır ve bina hakkında verilen riskli kararı geri alınır. Tapuya düşülen riskli yapı şerhi terkin edilir.

Kentsel Dönüşüme Neden İtiraz Edilir?

Kentsel dönüşüm her ne kadar afetlere karşı hazırlık için çok önemli bir önlem olsa da neticede bir idari işlemdir. Bazen hukuki hatalar veya hak kayıpları olabilmektedir. Ayrıca yapılan bütün işlemlerin usule uygun yapılması gerekir. Usul ve esaslara aykırılık da bir itiraz veya dava sebebi olabilmektedir. Bununla birlikte kentsel dönüşüm maliyetlerinden ve masraflarından hisseleri oranında kat malikleri sorumludur. Bu nedenle maliyetin aşırı fazla olması, kişilere zorluklar çıkarabilir. Bu nedenlerle de kentsel dönüşüme itiraz edilebilir.

Kentsel Dönüşüm Nereye Şikâyet Edilir?

Kentsel dönüşüm, riskli yapı tespiti gibi kavramlar idare hukukunun konusu olan idari işlemlerdir. İdari işlemlerde şikâyet usulünden çok uygulamada itiraz ve iptal davası yolları tercih edilir.

Fakat kentsel dönüşümle ilgili şikâyetler,  Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ihbar hattı olan Alo 181’e iletilebilir. Aynı zamanda bakanlığın resmi internet sitesinde yer alan şikâyet formuna bu linkten ulaşabilirsiniz. https://alo181.csb.gov.tr/web/

RİSKLİ YAPI TESPİTİNE KARŞI İTİRAZ DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ

KENTSEL DÖNÜŞÜM BAŞKANLIĞINA

İtiraz Konusu   ­            Ekte yer alan Riskli Yapı Tespit Raporuna karşı itirazlarımız hk.

                        ……İli, ……İlçesi…… Mah. ……Cad. ……Sk. No…  ; Tapuda … Pafta…. Ada….. Parsel sayılı yerde bulunan binamıza, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun uyarınca Riskli Yapı Tespit Raporu Hazırlanmıştır. Bu rapor sonucunda binamız RİSKLİ olarak tespit edilmiştir. Hazırlanmış olan Riskli Yapı Tespit Raporuna itiraz ediyoruz. Gereğini arz ederiz.

                                                                                                                                 Adı Soyadı

                                                                                                                                 İmza

Başvuru Sahibinin;

Adresi:…

Tel:…

Ekler:

• Riskli Yapı Tespit Raporu Fotokopisi

RİSKLİ YAPI TESPİTİNE KARŞI İPTAL DAVASI DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ

İSTANBUL BÖLGE İDARE MAHKEMESİ SAYIN BAŞKANLIĞI’NA

Sunulmak Üzere

İSTANBUL X. İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞININA

 

Davacı             Adı Soyadı TC

                        Adres

Davalı              İstanbul Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü

Konu               İstanbul … İdare Mahkemesi’nce Verilen …….. Tarih  2024/…….. E. Sayılı Yürütmenin Durdurulması Talebinin Reddi Kararının Kaldırılarak Yürütmenin Durdurulmasına Karar Verilmesi İstemi.

 

Açıklama        

                        Yukarıda esas sayılı dosya ile açmış olduğum iptal davasında, Maliki bulunduğum İstanbul İli, Bakırköy İlçesi, ……….bağımsız bölümün, 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Yasa kapsamında arsa payımın satışının ve bahse konu parseldeki tüm kentsel dönüşüm işlemlerinin iş bu dava dosyasındaki yargılamanın kesinleşmesine kadar durdurulması/bekletilmesi hakkında yürütmenin durdurulmasına karar verilmesini de talep etmiştim. Yürütmenin Durdurulması talebim, mahkeme tarafından usul ve yasaya aykırı olarak, dosya kapsamına ve adalete uygun olmayan şekilde REDDEDİLMİŞTİR.

Bu RED kararına karşı itirazlarımı sunuyorum.

   Ahmet Eren SOLMAZ

 KENTSEL DÖNÜŞÜM NEDİR?

YENİ KENTSEL DÖNÜŞÜM KANUNU VE DEĞİŞİKLİKLİLER

RİSKLİ YAPILARDA KENTSEL DÖNÜŞÜM SÜRECİ

KENTSEL DÖNÜŞÜM KİRA YARDIMI

RİSKLİ YAPI TESPİTİ NEDİR? NASIL YAPILIR?