ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL GÜNLERİ NEDİR?

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde çalışan işçilerin elde edeceği ücrete Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücreti (UBGT) denir. Ulusal bayram ve genel tatil günleri (UGBT günleri), 2249 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda belirtilmiş ve sınırlı sayıda sayılmıştır. İş Kanunu’nun 44. maddesine göre, işçi, İş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesinde yer alan hükümlerde ulusal bayram ve tatil günlerinde çalışma yapılacağı belirtilmişse veya işçiden ulusal bayram ve tatil günlerinde çalışmaya ilişkin olarak onay alınmışsa, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışabilir.

Kanun’a göre Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri;

  • Cumhuriyet Bayramı (28 Ekim günü saat 13.00’ten itibaren başlar ve 29 Ekim günü )
  • Yılbaşı günü
  • 1 Mayıs günü
  • 15 Temmuz günü
  • 23 Nisan günü Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı
  • 19 Mayıs günü Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı
  • 30 Ağustos günü Zafer Bayramı
  • Ramazan Bayramı; Arefe günü saat 13.00’ten itibaren 3,5 gündür
  • Kurban Bayramı; Arefe günü saat 13.00’ten itibaren 4,5 gündür.

Madde 1 – 1923 yılında Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim günü Ulusal Bayramdır. Türkiye’nin içinde ve dışında Devlet adına yalnız bugün tören yapılır. Bayram 28 Ekim günü saat 13.00’ten itibaren başlar ve 29 Ekim günü devam eder.

Madde 2 – Aşağıda sayılan resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü, 1 Mayıs günü ve 15 Temmuz günü genel tatil günleridir.

A) Resmi bayram günleri şunlardır:

  1. 23 Nisan günü Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramıdır.
  2. 19 Mayıs günü Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı günüdür.
  3. 30 Ağustos günü Zafer Bayramıdır.

B) Dini bayramlar şunlardır:

  1. Ramazan Bayramı; Arefe günü saat 13.00’ten itibaren 3,5 gündür.
  2. Kurban Bayramı; Arefe günü saat 13.00’ten itibaren 4,5 gündür.

C) 1 Ocak günü yılbaşı tatili, 1 Mayıs günü Emek ve Dayanışma Günü ve 15 Temmuz günü Demokrasi ve Milli Birlik Günü tatilidir.

D) Ulusal, resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü, 1 Mayıs günü ve 15 Temmuz günü resmi daire ve kuruluşlar tatil edilir.

Bu Kanunda belirtilen Ulusal Bayram ve genel tatil günleri; Cuma günü akşamı sona erdiğinde müteakip Cumartesi gününün tamamı tatil yapılır.

Mahiyetleri itibariyle sürekli görev yapması gereken kuruluşların özel kanunlarındaki hükümler saklıdır.

29 Ekim günü özel işyerlerinin kapanması zorunludur.

ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL GÜNLERİ ÜCRETİ NEDİR?

UGBT günlerinde çalışan veya çalışmayan işçilere İş kanununun 47. maddesi uyarınca ücret ödemesi yapılır.

Genel tatil ücreti

Madde 47- Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir.

UGBT günlerinde çalışmayan işçiye o günlerde çalışmış gibi bir günlük ücret ödemesi yapılır. Ancak UGBT günlerinde çalışan işçiye; hem çalışmasaydı ödenecek olan bir günlük ücret hem de çalışmasının karşılığı olan bir günlük ücret ödemesi yapılır, yani UGBT günlerinde çalışmış olan işçi iki günlük ücrete hak kazanır.

ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİNE HAK KAZANMA ŞARTLARI

UGBT ücretine hak kazanılmasının şartları şunlardır:

  • Ulusal bayram ve genel tatil günleri ücretine hak kazanabilmek için İş Kanunu’na göre işçi sayılmak ve bir iş sözleşmesi içerisinde yer almak gerekir.
  • Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işçinin iş ilişkisinin devam etmesi gerekir.

Bu şartlardan anlaşılabileceği üzere işçinin UGBT ücretine hak kazanabilmesi için işyerinde fiili olarak çalışması gerekmez. Ancak işçi UGBT günlerinde işyerinde fiili olarak çalışmışsa yukarda da belirttiğimiz üzere hem UGBT ücretine hak kazanır hem de çalışmasının karşılığı olan işçilik ücretine hak kazanır.

ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİ NASIL HESAPLANIR?

4857 sayılı İş Kanunu’nun” Genel Tatil Ücreti” başlıklı 47. maddesine göre;” Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir.”

UGBT günlerinde çalışmayan işçiye o günlerde çalışmış gibi bir günlük ücret ödemesi yapılır. Ancak UGBT günlerinde çalışan işçiye; hem çalışmasaydı ödenecek olan bir günlük ücret hem de çalışmasının karşılığı olan bir günlük ücret ödemesi yapılır, yani UGBT günlerinde çalışmış olan işçi iki günlük ücrete hak kazanır.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil ücreti her tatil günü için işçinin bir günlük brüt ücretidir. 4857 sayılı İş Kanunun 50. Maddesine göre “Fazla çalışma karşılığı olarak alınan ücretler, primler, işyerinin temelli işçisi olarak normal çalışma saatleri dışında hazırlama, tamamlama, temizleme işlerinde çalışan işçilerin bu işler için aldıkları ücretler ve sosyal yardımlar, ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri için verilen ücretlerin tespitinde hesaba katılmaz.”

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 10.2.2005 tarih, 13482/3782 sayılı Kararında daha önce ödenmemiş olan ulusal bayram ve genel tatil ücretleri, işçinin son ücreti üzerinden değil gerçekleştikleri dönemdeki ücretleri üzerinden hesaplanacağına dair karar vermiştir.

ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİ ÖDENMEYEN İŞÇİNİN HAKLARI

İşçinin hak ettiği UGBT ücretlerinin ödenmemesinin sonucunda Kanun işçiye birtakım haklar tanımıştır.

İş Kanunu 34. maddesine göre – Ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir hükmü yer almaktadır.

Ulusal bayram ve genel tatil ücreti kanun maddesinde belirtilen 20 günlük süre normal ödenmesi gereken ücretin verilme tarihinden itibaren başlayacaktır. Ulusal bayram ve genel tatil ücreti ödenmediğinden iş görme borcunu yerine getirmeyen işçilerin, iş sözleşmeleri çalışmadıkları için feshedilemez ve yerine yeni işçi alınamaz, bu işler başkalarına yaptırılamaz.

İş Kanunu 24/II-e maddesine göre İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse işçi haklı nedenlere dayanarak iş sözleşmesini derhal feshedebilir. Dolayısıyla ulusal bayram ve genel tatil ücreti ödenmeyen işçi haklı nedenlerle iş sözleşmesini derhal feshedip, bunun hukuki sonuçlarından faydalanabilir. İşverenin ulusal bayram ve genel tatil ücretinin bir kısmını ödemiş olması ya da hiç ödememesi bu hakkın kullanmasına engel değildir.

ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİ DAVASI NEDİR? (DAYANAK KANUN)

UGBT Ücretinin Kanuni Dayanağı:

  • 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunumuz,
  • 4857 sayılı Kanunumuzun 44., 47., 24/II-e., 32. ve 34. maddeleridir.

Ulusal bayram ve genel tatil ücretinin işçiye ödenmemesi durumunda iş sözleşmesi işçi tarafından İş Kanunu’nun 24/II-e bendi uyarınca haklı nedenle derhal feshedilebilir veya İş Kanunu’nun 34. maddesi hükmü gereğince işçi, işverene karşı yükümlü olduğu iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. İş sözleşmesinin işçi tarafından İş Kanunumuzun 24/II-e bendi uyarınca haklı nedenle feshedilmiş olması halinde, işçi tarafından ulusal bayram ve genel tatil ücretinin kendisine ödenmesi talep edilerek işçi alacağı davası açılabilir. Bu davada iş hukukuna dair diğer alacak ve tazminatlar da talep edilebilir, ancak davanın açılması öncesinde dava şartı arabuluculuk sürecinin yürütülmesi gerekmektedir.

ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİ DAVASI ARABULUCULUK SÜRECİ

İş Mahkemeleri Kanunu’nun 3. maddesi uyarınca işçilik alacağı veya tazminatına ilişkin davalarda arabuluculuk usulü zorunlu hale getirilmiştir. Buna göre arabuluculuk sürecine başvurmaksızın ve süreci sonuna kadar işletmeksizin açılan davalar, dava şartı yokluğu nedeniyle reddedilecektir.

İş Mahkemeleri Kanunu’nun 3. maddesinin 1. ve 2. Fıkralarına Göre:

 “Kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.

 Davacı, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın aslını veya arabulucu tarafından onaylanmış bir örneğini dava dilekçesine eklemek zorundadır. Bu zorunluluğa uyulmaması hâlinde mahkemece davacıya, son tutanağın bir haftalık kesin süre içinde mahkemeye sunulması gerektiği, aksi takdirde davanın usulden reddedileceği ihtarını içeren davetiye gönderilir. İhtarın gereği yerine getirilmez ise dava dilekçesi karşı tarafa tebliğe çıkarılmaksızın davanın usulden reddine karar verilir. Arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması hâlinde herhangi bir işlem yapılmaksızın davanın, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilir.”

ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİ DAVASINDA İSPAT

İşçi, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmış olduğunu veya çalışmamış olsa dahi UBGT ücretinin gerektiği gibi yatırılmadığını ya da hiç yatırılmadığını ispatlamakla yükümlüyken, işveren ise işçinin hak kazanmış olduğu her türlü ödemenin gerçekleştirilmiş olduğunu ispatla yükümlüdür.

ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİ DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

Ulusal bayram ve genel tatil (UGBT) ücreti veya bu günlerde çalışılması halinde hak edilen ek ücreti bir işçilik alacağı olduğundan bu konuda yaşanan uyuşmazlıklarda görevli mahkeme İş Mahkemeleridir.

Ulusal bayram ve genel tatil ücreti veya bu günlerde çalışılması halinde hak edilen ek ücret alacağına ilişkin iş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme ise davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir.

ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİ DAVASINDA ZAMANAŞIMI VE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRELER

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücretleri İş Kanunu çerçevesinde ücret sayılmaktadır. 4857 sayılı İş Kanunun 32. Maddesinin son fıkrasına göre “Ücret alacaklarında zamanaşımı süresi beş yıldır.”

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2012/3938 Esas, 2012/25669 sayılı Kararında ulusal bayram ve genel tatil ücretlerinin zamanaşımı hakkında karar vermiştir. Anılan karar aynen şu şekildedir; “Davacı, mahkemece alınan bilirkişi raporuna göre fazla çalışma, hafta ve genel tatil alacağı yönünden davasını ıslah etmiştir. Davalı işveren, ıslaha karşı süresinde verdiği yazılı itiraz dilekçesinde zamanaşımı definde bulunmuştur. Hem mülga 818 sayılı Borçlar Kanunun 126/3, hem de 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Borçlar Kanunun 147/1 maddesine göre işçi ücretlerine ilişkin davalar 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Fazla çalışma, hafta ve genel tatil alacakları bu tür alacaklardandır. Bu nedenle ıslahla talep edilen fazla çalışma, hafta ve genel tatil alacağının ıslah tarihinden geriye doğru 5 yılın dışında kalan ve dava dilekçesinde talep edilen miktardan fazla olan kısmı zamanaşımına uğramıştır. Gerekirse bilirkişiden ek rapor alınmak suretiyle ıslaha karşı yapılan zamanaşımı itirazı değerlendirilerek davacının fazla çalışma, hafta ve genel tatil alacağı hakkında yeniden bir karar verilmelidir.”

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücretinde bir başvuru şartı olmadığından hak düşürücü süre de yoktur.

ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİ İLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2016/18171 E., 2020/6939 K. sayılı kararı “…

Ulusal bayram genel taitl ücreti alacağı bakımından; Ulusal bayram genel tatil çalışmasının ödendiğinin kabul edilebilmesi için bordroda/hesap pusulasında, çalışılmasa da kanun gereği her bir ulusal bayram genel tatil günü için ödenmesi gereken 1 günlük yevmiye haricinde / bu yevmiyeye ek olarak, çalışılan her bir ulusal bayram genel tatil günü karşılığı ilave 1 günlük yevmiye tahakkuku olması gerekir. İşçinin ulusal bayram genel tatil günündeki çalışma karşılığında ilave 1 yevmiyeye hak kazanması için günlük çalışmanın 7,5 saat olması aranmaz. Ulusal bayram genel tatil günü çalışması günlük 7,5 saatten ne kadar az olursa olsun o çalışma karşılığı 1 günlük ilave yevmiyeye hak kazanılır. Dosyadaki örneğin, 2012 yılı Ağustos ayı bordrosunda ulusal bayram genel tatil tahakkuku görülmektedir. Dosyada başka bordorlarda da ulusal bayram genel tatil tahakkuku olup olmadığı incelenmeli, 2012 yılı Ağustos ayı bordrosundaki tahakkukun ve var ise sair bordrolardaki tahakkukun, ulusal bayram genel tatil günü çalışılmasa da her ulusal bayram genel tatil günü için ödenmesi gereken 1 günlük yevmiyeye ilaveten, çalışılan her bir ulusal bayram genel tatil günü için çalışma karşılığı ödenmesi gereken ilave 1 günlük yevmiye tahakkukunun yukarıda belirtildiği şekilde yapılıp yapılmadığı irdelenerek yapılacak tespitlerin netice alacağa etkisi irdelenmelidir. …

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2017/16221 E., 2020/5916 K. sayılı kararı

… 2- Dairemizin 2017/16222, 16223, 16221, 16224 esas sayılı benzer mahiyetteki dosyalarının aynı gün birlikte incelenmesi neticesinde; Somut uyuşmazlıkta, ulusal bayram genel tatil ücreti bakımından; Dosyadaki giriş çıkış kayıtları bilirkişi raporunda değerlendirilmemiştir. Davacı tanığı giriş çıkışlarda kart basıldığından bahsetmiştir. Dosyada varsa mevcut davacının/ vekilinin giriş çıkış kayıtları hakkındaki beyanları irdelenmeli, gerekir ise davacı vekilinden ve lüzumu halinde davacı asıl duruşmaya bizzat celbedilerek, davacı asıla giriş çıkış kayıtları gösterilmek sureti ile davacı asıldan giriş çıkış kayıtları hakkında beyanları alınmalıdır. Bu beyanlar da bir değerlendirmeye tabi tutularak sonuca gidilmelidir. Ayrıca, yukarıda Dairemiz tarafından birlikte aynı gün incelenen benzer dosyada mevcut bir kısım bordroda ulusal bayram genel tatil tahakkuku bulunduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle, bordrolar yeniden bir değerlendirmeye tabi tutularak ulusal bayram genel tatil çalışmasına karşılık ilave tahakkuk bulunup bulunmadığı denetime elverişli şekilde ortaya konmalıdır. Ulusal bayram genel tatil günü yapılan çalışma karşılığı ilave yevmiye ödendiğinin kabulü için,çalışılmasa da ulusal bayram genel tatilin her bir günü için ödenmesi gereken 1 yevmiyeye ilave olarak bordroda çalışma karşılığı 1 günlük yevmiye daha tahakkuk ettirilerek ödenmesi gerekir. Yani, bordroda ulusal bayram genel tatil günlerinin / gününün ayrı bir başlık olarak gösterilmesi, çalışma karşılığı ilave yevmiyenin tahakkuk ettirildiğini göstermemektedir. Ayrıca, ulusal bayram genel tatil günü çalışması günlük 7,5 saatten ne kadar az olursa olsun çalışılan her 1 ulusal bayram genel tatil günü için ayrıca 1 günlük ilave yevmiye tahakkuk ettirilerek ödenmelidir. Ulusal bayram genel tatil çalışması karşılığı ilave tahakkuk içeren bordronun imzalı olması halinde o ay hesaplamada dışlanmalı, bordro imzasız ve fakat bankaya ödeme yapılmış ise o ay için yapılan ödeme mahsup edilmelidir. Bordroların incelenmesi sırasında yukardaki hususlar da göz önüne alınmalıdır.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2017/14484 E., 2020/3638 K. sayılı kararı “…

Davacı işçi davalı işverene noterden gönderdiği fesih ihtarnamesi ile ayrıca davaya konu ettiği alacaklarının kendisine ödenmesini talep ettiğinden hüküm altına alınan alacakların tamamı bakımından davalıyı temerrüde düşürmüştür. Bu nedenle alacağın tamamı için temerrüt tarihinden itibaren faize hükmedilmesi gerekirken ihbar, ulusal bayram genel tatil ve izin ücreti alacaklarına ilişkin olarak dava dilekçesi ile istenen miktar bakımından temerrüt, ıslah ile arttırılan miktarlar bakımından ise ıslah tarihinden itibaren faize hükmedilmesi hatalıdır. Reddi gereken ihbar tazminatı dışındaki ulusal bayram genel tatil ve izin ücreti alacakları bakımından alacağın tamamına temerrüt tarihi olan 21.09.2012 tarihinden itibaren faize hükmedilmelidir. Ayrıca “temerrüt faizi” şeklinde bir faiz türü mevcut olmayıp talepte gözetilerek hüküm altına alınan yıllık izin ücreti alacağı için yasal faize, ulusal bayram genel tatil alacağına ise en yüksek banka mevduat faizine hükmedilmesi gerekirken “temerrüt faizine” hükmedilmesi hatalıdır.

İŞ HUKUKU VE İŞ DAVALARI AVUKATI EKİBİMİZİN İŞÇİ HAKLARI HİZMETLERİ

İşçi Hakları ve İşveren Hakları konusunda İstanbul İşçi Avukatı ve İş Hukuku Avukatı İçin Hukuk Büromuza Ulaşabilirsiniz

İstanbul’ da faaliyet gösteren Harbiye Hukuk Bürosu alanında uzman kadrosu ile iş hukuku ve işçi hakları ile ilgili tüm uyuşmazlık konularında işçi ve işveren arasında arabuluculuk ve danışmanlık yapmaktadır. İstanbul iş hukuku avukatı ve İstanbul işçi avukatı için Harbiye Hukuk Bürosuyla iletişime geçip işçi hakları konusunda detaylı hukuki destek alabilirsiniz.

DİLARA GÜL ERBAŞ

Bir yanıt yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak Gerekli alanlar işaretlendi *

Yorum Yap