Tapu Tahsis Belgesi Ve İptal Davası

TAPU TAHSİS BELGESİ, imar mevzuatına aykırı yapılan gecekondu yapıları için düzenlenen ve sahibinin ilgili yapıyı kullanım hakkını içeren önemli bir dokümandır. TAPU TAHSİS BELGESİ, mülkiyet hakkını barındırmayan fakat belge sahibine belirli bir mülk üzerinde kullanım imkânı tanıyan bir belgedir.

Bu belge, gecekondu türü yapılarda yaşayan ve mülkiyet edinemeyecek derecede yoksul olan kişiler için tapu sicil müdürlükleri veya ilgili yerel yönetim birimleri tarafından düzenlenir ve resmi prosedürlere tabi tutularak sahiplerine teslim edilir. TAPU TAHSİS BELGESİ, bir tapu kaydı olmayıp sadece mülkiyet ilişkilerini düzenleyerek gayrimenkul sahiplerinin zilyetlik haklarını koruyan önemli bir hukuki belge olarak kabul edilir.

Gayrimenkul Avukatı İletişim

TAPU TAHSİS BELGESİ NEDİR?

Tapu tahsis belgesi, 24.02.1984 yılında çıkarılan 2981 sayılı “İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 Sayılı İmar Kanunu’nun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun” ile hayatımıza giren ve çarpık yapılaşma sonucu imara aykırı inşa edilen kaçak konut sahiplerinin zilyetlik haklarını düzenleyen bir belgedir. Tahsis belgeleri dar gelirli kişilerin kamuya ait araziler üzerinde yaptıkları gecekondulardan tahliye edilmemeleri ve yıkımla karşı karşıya kalmamaları için verilir.

2981 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinde tahsis belgesinin hazine, belediye, il özel idaresi veya Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne ait arsa veya araziler üzerine inşa edilen ve konut amaçlı kullanılan gecekondular için verileceği açıkça düzenlenmiştir.

TAPU TAHSİS BELGESİ BAŞVURUSU NEREYE YAPILIR?

Tapu tahsis belgesi başvurusu, ilgili arazi üzerinde yapılan imar projeleriyle birlikte gündeme gelmektedir. Üzerinde kaçak yapı inşa edilen arazi üzerinde hak sahibi yani arazinin maliki olan kurumun yapacağı inceleme ve tespit işlemlerinden sonra düzenlenir. Belgeyi almanın aşamaları sırasıyla şöyledir:

• İmar mevzuatına aykırı yapılar ve gecekondular için yapının bulunduğu yerin valilik veya belediyelerine form dilekçe ile müracaat edilir.
• Emlak sahibinin beyanına göre değerlendirme sonucu kendi parseli içinde olan imar mevzuatına aykırı yapılara dair gerekli işlemler tamamlandıktan sonra bunların muhafazalarına karar verilir.
• Kayıt maliki kamu kuruluşunca tespit işlemleri tamamlandıktan sonra üzerinde gecekondu inşa edilen yer, hak sahibine tahsis edilir ve tahsis belgesi düzenlenir.
• Tahsis işlemi ilgili tapu müdürlüğüne bildirilir ve tapu müdürlüğü tarafından taşınmazın tapu sicilinin beyanlar sütununa tahsis belgesi verildiği yazılır.

TAPU TAHSİS BELGESİ KİMLERE VERİLİR?

Tapu tahsis belgesinin kimlere verileceği 2981 sayılı kanunda düzenlenmiştir. Bu kanunda düzenlenen koşulları sağlayan kişilere bu belge verilir. Bu koşulları sağlamayan kişilere verilmez. 2981 sayılı Kanun’da düzenlendiğine göre tahsis belgesi verilecek olan kişilerin şu koşulları sağlaması gerekmektedir:

• Tahsis belgesi verilecek gecekondunun 2981 sayılı Kanun madde 14’e göre Çanakkale Boğazında ise 2 Kasım 1981’den önce; bunun dışındaki yerlerde ise 10 Kasım 1985’ten önce inşa edilmiş olması gerekir.
• Tahsis belgesi verilen kişilere arsa tahsis edilebilmesi için bu kişilerin kendisinin veya eşinin veya reşit olmayan çocuğunun oturduğu belediye ve mücavir alan sınırı içinde ev yapmaya müsait arsaya veya bir eve veya apartmanın bağımsız bir bölümüne veya bir bölümü iş yeri olarak kullanılan bir yapıya sahip bulunmaması

TAPU TAHSİS BELGESİ VERİLEBİLECEK YAPILAR

Tapu tahsis belgesinin hangi yapılar için verileceği 2981 sayılı Kanun’da açıkça düzenlenmiştir. Bu kanun kapsamına girmeyen hiçbir yapıya söz konusu belge verilmeyecektir. 2981 sayılı Kanun’un 13. Maddesinde düzenlendiğine göre tahsis belgesi imar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak inşa edilmiş ve inşa halindeki bütün yapılar için verilir.

Yine 2981 sayılı Kanun’un 8. Maddesinde düzenlendiğine göre tahsis belgesi verilecek yapıların tespit işlemine “Temel inşaatı tamamlanmış veya sömel betonları dökülmüş olmak kaydı ile hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare etmekte olduğu arsa veya arazilerdeki inşaatına Kanunun 14 üncü maddesinin (f) fıkrasındaki tarihlerden önce başlanmış mesken, kısmen işyeri ve konut olarak kullanılan veya evvelce konut olarak kullanılıp sonra işyerine çevrilen gecekondular ile imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı tüm yapılar dahildir”.

TAPU TAHSİS BELGESİ VERİLEMEYECEK YAPILAR

Tapu tahsis belgesinin verileceği yapıların ardından tahsis belgesi verilmeyecek olan yapılar nelerdir sorusu gündeme gelmektedir. Tahsis belgesinin amacı mülkiyet edinemeyecek bir yoksulluk içinde olup gecekondulaşmaya mecbur kalan vatandaşların mevcut gecekondularında yıkımla karşı karşıya kalmadan oturma imkânı elde edebilmeleri ve yapıları üzerinde hak iddia edebilmeleridir. Ancak söz konusu yapılar kamu arsa ve arazileri üzerinde olduğundan ve imara aykırı olduklarından hangi yapıların bundan yararlanmayacağı Kanun’da açıkça düzenlenmiştir.

2981 sayılı Kanun madde 14’te düzenlendiğine göre tahsis belgesi verilmeyecek yapılar

• 10 Kasım 1985 tarihinden sonra yapılan gecekondular ile inşasına başlanan imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı yapılar
• Çanakkale Boğazında 2 Haziran 1981 tarihinden sonra yapılan gecekondular ile 1 Ekim 1983 tarihinden sonra inşasına başlanan imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı yapılar,
• Kıyı tanımına giren yerlerde gerçek kişilere veya hukuk tüzel kişilerine ait yapılar,
• İçme ve kullanma suyu temin edilen baraj, göl, gölet veya yeraltı su kaynakları etrafında bırakılan koruma alanı içerisindeki yapılar,
• İmar planında tehlikeli madde depoları için ayrılmış yerlerde bu depolar dışındaki her türlü ruhsatız yapılar,
• Her ölçekte imar planında başka maksatla tahsis edilmiş alanlardaki sınai kuruluşlara ait olmayan tehlikeli madde depoları

Ve kanunda sayılan diğer yapılardır ve bu kanun hükümlerinden yararlanmayacakları açıkça hüküm altına alınmıştır.

TAPU TAHSİS BELGESİNİN TAPUYA TESCİL ŞARTLARI

Gecekondu sahiplerine verilen tahsis belgesinin tapuya tescil edilebilmesi için birtakım koşulların sağlanması gerekir. Öncelikle ilgili kişilerin elinde hukuka uygun ve geçerli bir tahsis belgesinin bulunması gerekir. Tahsis belgesinin nasıl alınacağı yukarıda izah edilmiştir. Tahsis belgesi tek başına bir mülkiyet hakkı ifade etmemektedir.

Tapu tahsis belgesini alan ilgililer bu belgeyi mutlaka tapuya tescil ettirmelidirler. Tahsis belgesinin tapuya tescil ettirilmemesi sonucunda ilgililer ileriki zamanlarda gecekonduyu boşaltma ve yıkımla yüz yüze kalabilirler. Tahsis belgesi ile tapu dairesine başvurarak söz konusu taşınmaza ait tapu kütüğünün beyanlar hanesine tapu tahsil belgesi tescil ettirilir.

TAPU TAHSİS BELGESİ DEVREDİLEBİLİR Mİ?

Gecekondu hak sahiplerine verilen tapu tahsis belgesinin ilgili gecekondunun satılması halinde yeni hak sahibine devredilmesi mümkündür. 3290 Sayılı Kanun ile Bazı Maddeleri Değiştirilen ve Bazı Maddeler Eklenen 2981 Sayılı Kanun’un Uygulanmasına Dair Yönetmelik’in 25. maddesinde düzenlendiğine göre “Başvurusu yapılmış, ancak tapu tahsisi henüz yapılmamış, gecekondunun, hak sahibi niteliklerini taşıyan bir başka kişiye satılması halinde, satış belgesi ibraz edilmek kaydı ile, tapu tahsis belgesi satın alan kişi adına düzenlenir.”. İlaveten Yönetmeliğin aynı maddesinde tapu tahsis verilen bir gecekondunun satılması halinde tahsis belgesi de yeni hak sahibine geçer ve hak sahibi satış sözleşmesi ile tahsis belgesini ibraz ederek tapu işlemlerini kendi adına tescil ettirebilir.

TAPU TAHSİS BELGESİ TAPU SENEDİNE DÖNÜŞTÜRÜLEBİLİR Mİ?

Tapu tahsis belgesi amacı itibariyle imar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak inşa edilen yapıları imara uygun hale getirerek gecekondu sahiplerine geçici bir güvence sağlamak ve kamu arazisi üzerindeki haklarını tespit edebilmektir. Tahsis belgeleri bir mülkiyet hakkını ifade etmediği gibi tek başına belge sahibine tapu tescili imkânı da tanımamaktadır. Tahsis belgeleri esasında bir zilyetlik hakkını ifade etmekte olup, mülkiyet hakkı için ilgililerin gerekli prosedürü tamamlayıp tapuya malik olarak tescil edilmeleri gerekmektedir.

Tapu tahsis belgelerinin tapu senedine dönüştürülüp mülkiyet hakkının elde edilebilmesi için sağlanması gereken koşullar şu şekildedir:

• İlgililerin elinde geçerli ve hukuka uygun bir tahsis belgesi bulunması gerekir.
• Tahsis belgesi verilen yapı üzerinde Kanun’un öngördüğü ıslah imar projelerinin yapılmış olması gerekmektedir.
• İlgili kişiye tahsis edilmiş başka bir tapunun bulunmaması gerekir. Adınıza düzenlenen ikinci bir tahsis belgesi olsa bile bunun için size ikinci bir tapu verilmeyecektir. Bir kişiye yalnızca bir tahsis belgesi verilmesi gerekir.
• Tahsis belgesi verilen yerin kamu hizmetine özgülenmemiş olması gerekir.
• Tahsis belgesinde tahsis edilen yer ile tapuda tescili yapılacak yerin aynı yer olup olmadığına dair gerekirse bilirkişi ve uzman keşiflerinin yapılması gerekir.
• İlgililer tarafından tahsis edilen yere ait harçların, arsa bedelinin ve düzenlenme ortaklık paylarının ödenmiş olması gerekir.

Bu koşulların sağlanması halinde tahsis belgesi verilen yer ilgili adına tapuya tescil edilir ve mülkiyet hakkı kazanılır.

TAPU TAHSİS BELGESİNİN TAPUYA DÖNÜŞTÜRÜLMESİNDE GEREKLİ BELGELER

Tapu tahsis belgesinin tapuya dönüştürülmesinde gerekli belgelerin başında geçerli bir tahsis belgesinin varlığı gelir. Bu belge ile ilgilinin, eşinin veya reşit olmayan çocuğunun oturduğu belediye ve mücavir alan sınırı içinde ev yapmaya müsait arsaya veya bir eve veya apartmanın bağımsız bir bölümüne veya bir bölümü iş yeri olarak kullanılan bir yapıya sahip bulunmadığına dair belge, tahsis belgesinde yer alan arsaya dair harçların, arsa bedelinin ve düzenlenme ortaklık payının ödendiğine dair belge, tahsis belgesi verilen kişinin ölümü durumunda veraset ilamı ve nüfus bilgileriyle tapu müdürlüğüne müracaat edilir.

TAPU TAHSİS BELGESİ İPTAL NEDENLERİ

Tapu tahsis belgesi imar ve gecekondu mevzuatına aykırı yapıların düzenlenmesi adına getirilen bir uygulama olup yalnızca kanuni koşulların sağlanması halinde verilen bir belgedir. Dolayısıyla tapu tahsis belgesinin kanunda yer alan koşulları sağlamayan kişilere verilmesi mümkün değildir. İlgililere verilen tahsis belgesinin 04.11.1983 yılında kabul edilen 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu’na uygun olması gerekmektedir.

Bu kanuna uygun olmayan belgeler iptal edilecektir. Hak sahibi olmadığı halde adına tescil yapılan kişilerin tapuları da resen iptal edilecek ve bu kişilere karşı yolsuz tescil ve tapu iptali davası açılması gündeme gelecektir. Ayrıca her nasılsa tahsis belgesi verilen yerin gecekondu olmaması durumunda da verilen belge iptal edilecektir.

TAPU TAHSİS BELGESİNİN GEÇERLİLİK SÜRESİ

16.05.2012 yılında kabul edilen 6306 sayılı Kanun’un yürürlük maddesi olan madde 24’te öngörüldüğü üzere 6306 sayılı kanunun kabulünden itibaren on bir yıl sonra uygulama işlemlerine ilişkin geçiş hükümleri yürürlüğe girecektir. 6306 sayılı kanunda yapılan bu değişiklik 7139 sayılı Kanun’un 55. Maddesi ile getirilmiştir. Bu hesaba göre, tapu tahsis belgeleri de 16.05.2012 tarihinden itibaren on bir yıl daha yani 31.05.2023 yılına kadar geçerli olacaktır.

TAPU TAHSİS BELGESİNDEN KAYNAKLI İŞLEMLERE KARŞI DAVA YOLU

Gecekondu sahiplerine verilen tahsis belgeleri birer idari işlem niteliğindedir. Bu sebeple bu belgelerden kaynaklı işlemlere karşı açılacak davalar da idari nitelikte davalar olacaktır. Tahsis belgelerine karşı açılacak davalarda idari işlem neticesinde verilen belgenin iptali isteneceğinden bu davalar idari işlemin iptali davaları olup İdari Yargılama Usulü Kanunu’na tabi olacaktır.

Tapu tahsis belgesine dayanarak haksız şekilde yapılan tapu tescillerine karşı ise tapu iptali ve yolsuz tescil davası açılması gerekecektir. Bu dava ise adli yargı alanına ait bir dava olup Asliye Hukuk Mahkemelerinde açılacaktır. Daha fazla bilgi ve hukuki yardım için Harbiye Hukuk Bürosu’nu ziyaret edebilir ve uzman avukat&arabulucu kadromuzdan hukuki danışmanlık alabilirsiniz.

TAPU TAHSİS BELGESİ İPTAL DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

Tapu tahsis belgesinin iptal edilmesi için açılan davada görevli mahkeme İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda düzenlendiğine göre idari işlemin iptali için açılan bir dava olduğundan İlk Derece İdare Mahkemeleri görevlidir.

Tahsis belgesinin iptal edilmesi için açılan davada yetkili mahkeme ise yine İdari Yargılama Usulü Kanunu madde 34’te düzenlenen taşınmaz mallara ilişkin davalarda özel yetki kuralı çerçevesinde “İmar, kamulaştırma, yıkım, işgal, tahsis, ruhsat ve iskân gibi taşınmaz mallarla ilgili mevzuatın uygulanmasında veya bunlara bağlı her türlü haklara veya kamu mallarına ilişkin idari davalarda yetkili mahkeme taşınmaz malların bulunduğu yer idare mahkemesidir”.

TAPU TAHSİS BELGESİ İPTAL DAVASINDA ZAMANAŞIMI

Tapu tahsis belgesinin iptali davası bir idari işlemin iptali istemini konu aldığı için İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda düzenlenen iptal davalarına ilişkin zamanaşımı süresi uygulanacaktır. İYUK madde 7’de düzenlendiğine göre idarenin tesis etmiş olduğu işlemlere karşı idari yargıda dava açma süresi yazılı bildirimin yapıldığı günden itibaren 60 gündür.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Tapu Tahsis Belgesi Ne Demek?

Kamu arsa veya arazisi üzerine imar ve gecekondu yasalarına aykırı şekilde yapı inşa eden kişilere inşa etmiş oldukları bu yapıların ilgili kişilere ayrılması, tahsis edilmesi için verilen bir belgedir.

Tapu Tahsis Belgesi Nereden Alınır?

Tapu tahsis belgeleri için kaçak yapının bulunduğu yerlerin belediyelerine veya valiliklerine matbu form dilekçelerle başvurularak belgenin verilmesi talep edilir. Gerekli incelemeler yapıldıktan sonra da tahsis belgesi verilir.

Kimlere Tapu Tahsis Belgesi Verilir?

2981 sayılı Kanun’da düzenlendiğine göre tahsis belgesi verilecek olan kişilerin kendilerine eşine ya da çocuklarının oturduğu belediye ve mücavir alan içinde ev yapmaya müsait herhangi bir taşınmazının ya da apartman dairesinin olmaması ve ilgili gecekondunun 10 Kasım 1985’ten önce inşa edilmiş olması gerekir.

Tapu Tahsis Belgesi Başkasına Devredilebilir Mi?

Evet, tahsis belgesinin gecekondunun satışı ile yeni malike devredilmesi mümkün olduğu gibi, belge henüz alınmadan gecekondunun satışı halinde de belgenin yeni malik adına düzenlenebileceği kanunda hüküm altına alınmıştır.

Tahsis Belgesi Ne İşe Yarar?

Tahsis belgesi kamu arazisi üzerinde imara aykırı inşa edilen gecekonduların yıkılmasına, cebren boşaltılmasına engel olmaya ve sahibine oturduğu yapı üzerindeki haklarını korumaya yarar.

Birden Fazla Tapu Tahsis Belgesi Verilir Mi?

Bir kişiye birden fazla tahsis belgesi verilmesi söz konusu değildir. Birden fazla yer için tahsis belgesi verilmiş olsa dahi ilgili yalnızca bir tahsis belgesi üzerinden tapu tescil işlemi yaptırabilir.

Tapu Tahsis Süresi Uzatıldı Mı?

7139 sayılı Kanun ile getirilen değişikliğe göre tapu tahsis belgelerinin geçerlilik süresi ve bu belgelere dayalı başvuru süresi 31.05.2023 tarihine kadar uzatılmıştır.

Merve Sara MUĞLU

İMAR AFFI VE ŞARTLARI (İMAR BARIŞI)

İMAR PLANININ İPTALİ DAVASI VE İTİRAZ

İMAR PLANI NEDİR? PLAN ÇEŞİTLERİ NELERDİR?-2024

İDARİ İŞLEMLERE İTİRAZ NASIL YAPILIR?

İDARİ İŞLEMİN İPTALİ DAVASI VE ŞARTLARI