İŞ YERİNDE ELDEN ÖDEME YAPILMASI VE HAKLI FESİH

İŞ YERİNDE ELDEN ÖDEME YAPILMASI VE CEZASI

İş yerinde işçiye elden ödeme yapılması, yani maaşın elden verilmesi ya da bir kısımın banka, bir kısımın ise elden verilmesi durumunda hukuka aykırılık gerçekleştiren bir uygulama vardır. Bu durum işçiye olumsuz durum oluşturarak çeşitli hak kayıplarına yer açar.

İstanbul iş hukuku avukatımızdan ücretsiz danışmanlık almak için buraya tıklayarak bizi arayabilirsiniz.

ELDEN ÖDEME NEDİR?

Normal şartlarda işveren işçiye banka hesabı üzerinden ödeme yapmalıdır. Fakat bazı işverenler bu maaş ücretini elden ödeme şeklinde yapmaktadır. Bu durum ise işçi açısından çeşitli mağduriyetlere yol açmakta, işçiyi zora sokmaktadır.

ELDEN ÖDEME YASAĞININ KAPSAMI

21 Mayıs 2016’da yayımlanan Resmi Gazete ’ye göre Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmelikte yapılan değişiklikle birlikte 5 ve üzerinde işçi çalıştıran işverenin hiçbir şekilde elden ödeme yapamamaktadır.

Bu zorunluluk ise 4 ve altında işçi çalıştıranları kapsamaz. Bu kapsamda 4 ve altında işçi çalıştıran işveren işçinin aylık net maaşının tamamının veya bir kısmının veya geri kalan ödemelerin elden ödenmesi yapılabilir. Fakat bu durum her halükarda riskli olup  bazı durumlarda çeşitli yaptırımları getirebilir.

ELDEN ÖDEME YAPILACAK VE YAPILAMAYACAK HALLER

Aslolan ücretlerin banka üzerinden yapılmasıdır fakat bu durumun bazı istisnaları mevcuttur:

• İşyerinde 4 veya daha az işçi çalışıyorsa, işveren ücret ödemelerini nakit olarak elden yapabilir.
• İşverenin çalıştırdığı işçi sayısı 5 veya daha fazlaysa, ücret ödemeleri elden yapılamaz. Banka yoluyla ödenmesi zorunludur.
• İşyerinin bulunduğu yerde, herhangi bir banka şubesi yoksa ya da banka yoluyla ödeme yapılması imkansızsa ücret elden verilebilir. Ancak bu durumda, ücret PTT aracılığıyla ödenmelidir.

Ödemeler elden yapılsa dahi sigorta primlerinin yatırılması mecburidir. Sigortasız işçi çalıştırmak yasaktır.

ELDEN MAAŞ ÖDEME LİMİTİ VE ŞARTLARI

Elden maaş ödemeye dair bir limit bulunmamaktadır. Genel düzenlemeye göre eğer işçi sayısı 5 ve üzerindeyse işçilerin ödemeleri bankadan yapılmak zorundadır.

MAAŞI VEYA FAZLA MESAİLERİ ELDEN ÖDENEN İŞÇİNİN HAKLARI

İşçinin ücreti elden ödense dahi işçi kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Bu durumun kanıtlanması halinde işçi lehine karar verilerek gerekli şartlar sağlanırsa işçi kıdem tazminatına hak kazanacaktır.

5 veya daha fazla işçi çalışıyorsa bu ücretler banka üzerinden ödenmek mecburiyetindedir. Eğer ücret elden ödeniyorsa bu işçi lehine bir haklı fesih sebebi oluşturacaktır.

İşçi bu durumu ALO 170 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın iletişim birimine bildirerek şikayette bulunabilir. Bu halde inceleme başlatılır ve hukuka aykırılık mevcutsa gerekli işlemler yapılır. Bu inceleme sonucu da mahkemede delil olarak kullanılabilir.

Aynı durumda eğer ücret veya sigorta primleri eksik yatırılıyorsa işçi hizmet tespit davası da açabilir. Bu sayede de işçi mağduriyeti giderilmiş olur.  Hizmet tespit davaları kural olarak iş mahkemelerinde açılmaktadır. İş mahkemesi yoksa Asliye Hukuk mahkemesinde dava açılabilir.

Eğer ödemelerin bir kısmı banka, bir kısmı ise elden ödeme şeklinde oluyorsa gerçek ücretin ispatı halinde işçinin alacakları eksik tutara göre değil gerçek ücrete göre ödenmektedir.

İŞÇİNİN HAKLI NEDENLE FESİH HAKKI

ÜCRETİN BİR KISMININ BANKADAN BİR KISMININ ELDEN ÖDENMESİ

İşverenin işçnin maaş ücretinin bir kısmını bankadan, bir kısmını ise elden ödemesi işçinin sigorta primlerinin gerçek ücretin altında ödenmesi halini ortaya koymaktadır. Bu ise son derece hukuka aykırı bir uygulama olup işçi açısından büyük hak kayıplarına sebep olabilmektedir.

ELDEN ÖDEME DURUMUNDA İŞÇİNİN HAKLI FESİH HAKKI

Haklı nedenle fesih sebepleri İş Kanunu’nun 24 ve 25. Maddelerinde düzenlenmektedir. Belirtilen maddeye göre:

– Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:

• Sağlık sebepleri
• Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller
• Zorlayıcı sebepler olarak geçmektedir.

Süresi belirli olsun veya olmasın işveren, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:

• Sağlık sebepleri
• Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık
• Zorlayıcı sebepler

Olarak geçmektedir.

İşçi açısından ise elden ödeme yapılması iyi niyet kurallarına aykırılık teşkil etmektedir. Bu halde ise işçinin haklı nedenle fesih hali doğar. İşçi eğer isterse derhal haklı fesih hakkını kullanarak işverenden kıdem tazminatı ve diğer alacak ile ücretlerini (fazla mesai, ücret alacağı, yıllık izin ücreti, vs. ücretler) Haklarını talep ederek alabilir.

Bu hallerde işçi ihbar tazminatını talep edemez.

Haklı nedenle işçi iş sözleşmesini feshedebilmesi için işverene bildirimi yapması gerekmektedir. Bu bildirim gerekçeli olmalıdır.

ELDEN ÖDEME NEDENİYLE HAKLI FESİH SONUCU NELER TALEP EDİLEBİLİR?

Haklı fesih sonucunda işçi kıdem tazminatına ve maaşının gerçek ücretini ispatlayabilmesi halinde gerçek ücreti üzerinden diğer işçilik alacaklarını (fazla mesai, ücret alacağı, yıllık izin ücreti, vs. ücretler) Haklarını talep ederek alabilir.

Bu durumun ispat yükü ise işçidedir.

SİGORTA PRİMLERİNİN EKSİK YATIRILMASI VE CEZASI

İşveren her halükarda işçinin sigorta primlerini eksiksiz bir biçimde yatırması gerekmektedir. İşverenin SGK primlerini işçinin aldığı gerçek ücret üzerinden eksiksiz olarak yatırma yükümlülüğünü ihlal etmesi durumunda çeşitli yaptırımlar söz konusu olur. İşveren sigorta primlerini eksik yatırsa da aynı durum geçerli olup ceza alacaktır.

Buna göre; eksik bildirimin yapıldığı her ay için işverene asgari ücretin 2 katı kadar idari para cezası uygulanmaktadır. Oldukça ciddi bir ceza tutarıdır.

İdari para cezasının yanında işverenin ödemediği tespit edilen işçinin eksik primleri de gecikme cezası ve zammı ile birlikte SGK’ya ödenmektedir.

İşverenin ödeyeceği ceza tutarı ise eksik prim ödenen süreye bağlı olarak değişmektedir. Bu durumun göz önüne alınması gerekmektedir.

İŞÇİYE ELDEN ÖDEME YAPILMASININ İSPATI

Elden ödeme yapıldığına dair ispat yükü işçidedir. Ücrete ilişkin uyuşmazlıklarda mahkemenin işçi lehine karar verebilmesi için bu durumun ispatlanması şarttır.

Bu ispat genel olarak şahitler aracılığıyla olmaktadır. Aynı dönem ve aynı yerde çalışan işçiler bu duruma şahit olmaktadır. Aynı şekilde benzer veya aynı görevde olmaları da büyük etken olarak gösterilebilir.

Şahit deliline ek olarak bu belgeler de ödeme ispatı için önemli olabilmektedir:

• Elden maaş aldığını gösteren üstünde işveren ya da iş yerinin imzasının ve kaşesinin olduğu makbuz,
• Sigortalının bankadan kredi çekmek için işverenden aldığı gerçek ücreti gösteren ve bankaya sunulan belge,
• İş sözleşmelerinde yazılı olan tutar,
• Fazla mesai yapıldıysa bunu kanıtlayan her türlü belge.

Yukarıda sayılan belgeler de işçi lehine delil teşkil etmektedir. İşçinin yukarıda sayılan delilleri mahkemeye ibraz etmesi gerekmektedir.

HAKLI FESİH SONRASI TAZMİNAT DAVASI NASIL AÇILIR?

İş Kanunu’nun 26. Maddesine göre işçi veya işveren yukarıda bahsedilen haklı fesih hallerine dayanarak fesihte bulunmuşsa tazminat talep edebilecektir. Bu tazminatın talep edilebilmesi için fesih ihtarnamesinde gösterilen haklı fesih nedenlerinin gerçekliğinin ispat edilmesi gerekmektedir.

İşçi kıdem tazminatı ve diğer işçilik alacaklarına ilişkin ücretlerini (fazla mesai, ücret alacağı, yıllık izin ücreti, vs. ücretler) alabilmek için işverene dava açmalıdır. Bu dava yetkili iş mahkemesinde dava dilekçesi ile başvurmak ve gerekli olan harç ila gider avansının yatırılması ile dava açılmış olur.

Bu dava açılmadan önce çoğu iş davası gibi arabuluculuk şartı mevcuttur. bu sebeple dava açmadan önce arabulucuya gidilmesi gerekmektedir.  Arabulucuda anlaşılmazsa eğer dava açılarak durum mahkemede çözüme kavuşacaktır.

İş mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde Asliye Hukuk mahkemeleri yetkilidir. Asliye Hukuk mahkemelerinde aynı işlemler yapılarak dava açılabilir.

KIDEM TAZMİNATI VE DİĞER İŞÇİLİK ALACAKLARI DAVASI NE KADAR SÜRER?

İş mahkemesinde açılan işçi ve işveren arasında gerçekleşen kıdem tazminatına ilişkin iş davasında mahkemenin belirlediği hedef süre 540 gündür. Bu hedef süre ilk derece mahkemesi içindir. Fakat güncel uygulamaya baktığımız takdirde çeşitli delillere bakılması, tanık, keşif veyahut tebligatların ulaşmasının beklenmesi gibi süreçler göz önüne alındığından bu hedef süre uzayabilmektedir. Genel olarak ortalamaya baktığımız takdirde ise 7 ila 14 ay arasında kıdem tazminatı ve diğer işçilik alacaklarına dair süren dava sonuçlanmaktadır.

Bu belirtilen süre ilk derece mahkemesine ilişkin süredir. Eğer bir üst mahkemeye taşınırsa süreç uzayacaktır.

Üst mahkemelerle beraber ne kadar sürdüğüne ilişlin ortalama bir süre verecek olursak Yargıtay ve

İstinaf süreçlerini de göz önüne aldığımız takdirde yaklaşık olarak 2-3 yıl gibi bir süre tahmini vermek mümkündür.

HARBİYE HUKUK BÜROSU İŞ KAZASI AVUKATI HİZMETLERİMİZ

İş hukukuna ilişkin olarak birçok ayrı inceleme alanı bulunmaktadır. Bunlardan sayacak olursak; İş kazası, işçi hakları, çalışma koşulları, işçi ücretleri, işçi sendikaları ve işveren-işçi ilişkileri bu alanlardan sayılmaktadır.

Oldukça önemli bir alan olan iş kazası ise birçok işçi veya işverenin mağdur olmasına yol açacak durumlara sahne olmaktadır. Buna ilişkin hukuki süreçte ise hak kaybına uğramamak açısından derhal avukata danışmak oldukça önemlidir.

Harbiye Hukuk Bürosu olarak İş alanında oldukça birikimli ve deneyim sahibi olan avukatlarımız sayesinde müvekkillerimize danıştıkları hususlarda yardımcı olmaya ve  hukuki işlemlerinde yanında olmaya devam ediyoruz.

Sizler de bizlere danışmak veya hukuki işleminiz için bilgi almak, süreci ilerletmek için bizlere ulaşabilirsiniz.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Elden Ödeme Ne Demek?

İşverenin işçisine maaş veya diğer ücretini banka hesabı üzerinden ödemesi gerekir fakat bazı işverenler işçiye bu ücret veya maaşının bir kısmını ya da tamamını elden öder. Bu halde elden ödeme söz konusu olur.

Elden Ödeme Nasıl İspat Edilir?

Yukarıda da bahsedildiği üzere genel olarak tanık ve şahitler aracılığı ile ispat olunur. İspat yükü işçi üzerindedir. Bunun dışında işçinin gerçek ücretini gösteren bir belgenin varlığı durumunda da bunu işçi mahkemede delil olarak kullanabilmektedir.

Bu deliller mahkemeye sunularak mahkemenin takdirine bırakılmaktadır.

Elden Ödeme Tanıkla İspat Edilebilir Mi?

Elden ödeme tanıkla ispat edilebilmektedir. Tanık veya şahitlerin aynı işyerinde ve aynı dönemde olması gerekmektedir. Aynı veya benzer görevde olması da tanıklığın anlatımı bakımından oldukça önemli olmaktadır. Mahkeme tanık deliline bakarak kararını verebilmektedir.

Elden Maaş Ödeme Nereye Şikayet Edilir?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın iletişim birimi olan ALO 170’e başvuruda bulunabilmektedir. Eğer dilerse ismini de gizleyebilir. Buraya yapılan ihbar ile beraber gerekli görülürse inceleme başlatılır ve gerekli prosedür ilerler.

İşçiye Elden Ödeme Yapılırsa Kıdem Tazminatı Ödenir mi?

İşçinin elden ödemeyi ispat yükü bulunmaktadır. Bunu tanık veya diğer elden ödeme yaptığını gösterir belgelerle ispat ettiği takdirde haklı nedenle fesih kapsamında kıdem tazminatına hak kazanacaktır. Bu halde ise gerçek ücretinin tutarını ispatlarsa kıdem tazminatına hak kazanır.

Maaşım Yüksek Ama Asgari Ücretten Gösteriliyor Ne Yapmalıyım?

Öncelikle bulunduğunuz ildeki Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü’ne durumu bildirerek, bu haksız uygulamaya son verilmesini isteyebilirsiniz. Bir ikinci seçenek de iyi niyete aykırılık söz konusu olduğundan iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilirsiniz.

Kaç İşçi Üzeri Bankaya Yatıracak?                  

5 veya daha fazla işçi olması durumunda ücretler bankadan ödenmek mecburiyetindedir.

Şirketler Elden Ödeme Yapabilir Mi?    

Şirketlerde 5 veya daha fazla işçi olduğundan bu durum söz konusu değildir.

Fazla Mesailer Elden Ödenebilir Mi?

Fazla mesailerle maaşın elden ödenip ödenmemesi hususunda bir farklılık bulunmadığından 5 veya daha fazla işçi olması durumunda ücretler bankadan ödenmek mecburiyetindedir.

Elden Para Alıyorum Ne Yapmalıyım?

Dilerseniz Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın iletişim birimi olan ALO 170’e ihbarda bulunabilir ve bu sayede inceleme başlattırabilirsiniz. Veya bakanlığın bölge müdürlüğüne giderek yazılı şikayette de bulunabilirsiniz.

Sgk Primim Eksik Yatmış Ne Yapmalıyım?

ALO 170 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na ileterek inceleme başlattırabilirsiniz.

Pandemide Ödenmeyen Sgk Primleri Ne Olacak?

Pandemide ödenmeyen primler veya eksik ödenen primler işverenler tarafından ödenecektir.

Sgk Primlerinin Eksik Yatırılması Cezası 2024

Sigortalı işe giriş bildirgesi ile GSS (genel sağlık sigortası) giriş bildirgesini yasal süre içinde verilmemesi halinde her bir sigortalı için bir aylık asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacaktır.

Maaşın Bankaya Yatması Zorunlu Mu?

İşyerinde 5 veya daha fazla işçi çalışıyorsa maaş ve diğer ücretlerin banka üzerinden ödenmesi mecburidir.

                                                                                                                                                                             Renas TUTA

İŞTEN ÇIKARTILAN İŞÇİNİN HAKLARI

İŞÇİYE ELDEN ÖDEME YAPILMASI

İŞ KANUNU’NA GÖRE İŞÇİ HAKLARI

SİGORTASIZ İŞÇİ ÇALIŞTIRMA CEZASI NEDİR?

İŞÇİ HAKLARI ÜCRETSİZ DANIŞMA