SİGORTASIZ İŞÇİ ÇALIŞTIRMA NEDİR?

Sigortasız işçi çalıştırma cezası ve sigortasız çalışan işçilerin hakları günümüz yargılamalarında sıkça karşılaştığımız bir durumdur. Çalışan bireylerin çalıştıkları iş yeri tarafından kendileri adına yatırılan prim ödemelerine sigorta adı verilir. Sigorta, işçilerin kaza veya hastalık gibi olumsuz durumlarla karşılaşmaları durumunda haklarının korunmasını sağlar. İşverenler, çalıştırdıkları işçilerin sigortalarını eksiksiz ve zamanında yatırmak zorundadır. Sigortasız işçi; iş akdi yapıldığı halde sigortası yapılmayan ya da sigortası eksik yatırılan işçilerdir.

İşverenlerin sigortasız işçi çalıştırması yasal değildir. Sigortasız işçi çalıştıran işverene kaçak işçi çalıştıran işveren denir. Bu durum Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda bu durumun yaptırımı da belirtilmiştir.  Sigortasız işçi çalıştırdığı tespit edilen işverenlere cezai işlem uygulanır.

SİGORTASIZ ÇALIŞTIRILIYOR İSESİNİZ BURAYA TIKLAYARAK İŞ HUKUKU AVUKATLARIMIZDAN ÜCRETSİZ YARDIM ALABİLİRSİNİZ.

İŞÇİNİN SİGORTASI NE ZAMAN BAŞLATILMALIDIR?

İşçinin fiilen çalışmaya başladığı tarih ile tahsis için kuruma başvurduğu süre arasında geçen süreye sigortalılık süresi denir. Bu nedenle işverenler, işçileri, sigortalılık başlangıç tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Kural olarak sigorta süresi işçinin işe başladığı tarihte başlamış olur.

SİGORTASIZ ÇALIŞTIRILDIĞIMI NASIL ÖĞRENEBİLİRİM?

Sigorta girişinizin yapılıp yapılmadığını e-devlet üzerinden kolaylıkla öğrenebilirsiniz. Bunun için T.C. kimlik numaranız ve e-devlet şifreniz ile sisteme giriş yapmanız gerekir. e-Devlet şifreniz yoksa PTT’ye giderek bir şifre almanız gerekiyor. Şifreniz varsa bir sonraki aşamaya geçebilirsiniz. Kurumlar menüsünden Sosyal Güvenlik Kurumu’nu seçerek işleme başlayabilirsiniz. Bu aşamada, “4A İşe Giriş Çıkış Bildirgesi” şeklinde arama yaparak karşınıza çıkacak olan bağlantıya tıklayabilirsiniz. 4A İşe Giriş Bildirgesinde sigortanızın başlatılıp başlatılmadığını görebilirsiniz.

SİGORTASIZ İŞÇİ ÇALIŞTIRMA CEZASI NEDİR?

Sigortasız işçi çalıştırma cezası, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda düzenlenmiştir. Sigorta kişinin çalıştığı işyerinin yatırdığı primlere denilir. Her işyerinde işçilerin sigortası işveren tarafından yapılmak zorundadır. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda sigortasız işçi çalıştırmanın cezası belirlenmiştir. Sigortasız işçi çalıştırma cezası şu şekildedir;

  • Sigortasız işçi çalıştırma cezası işçinin İşe başlama bildirgesinin verilmemesi halinde 10.008 TL,
  • Sigortasız işçi çalıştırma cezası işçinin SGK beyannamesinin verilmemesi durumunda 10.008 TL,
  • 1 ay boyunca sigortasız çalıştırılması halinde 20.516 TL,
  • İşçi sigortasız olarak 2 aydır çalıştırılıyorsa cezası 41.032 TL,
  • İşçi sigortasız olarak 5 aydır çalıştırılıyorsa cezası 102.580 TL’dir.

SİGORTASIZ ÇALIŞAN İŞÇİ NEREYE ŞİKAYETTE BULUNABİLİR?

Sigortasız işçi çalıştırmak kamuyu ilgilendiren bir suç olduğu için herkes şikayet edebilir. Şikayet ALO 170 hattı aranarak veya internet üzerinden online bir şekilde de yapılabilir. İşçi isterse bulunduğu il ya da ilçedeki Sosyal Güvenlik Kurumu’na şikayet dilekçesi yazabilir. Ayrıca Cimer’e (https://www.cimer.gov.tr/) başvuru yaparak şikayette bulunulabilir. Şikayet dışında işçinin adli yollara da başvurabilir. Adli yollara başvurarak hizmet tespit davası açmak işçinin sigortalı çalışmasının tespit edilmesini ve gerekli ödemeleri almasını sağlar.

SİGORTASIZ ÇALIŞAN İŞÇİ NE ZAMAN ŞİKAYETTE BULUNABİLİR?

Sigortasız çalıştırılan işçinin işyerinde çalışıyorken şikayette bulunması önemlidir. Çünkü bu durumda SGK Kontrol Memuru şikayet üzerine işyerine gelerek yerel denetim yapar, orada çalışanları tutanağa alır, şikayette bulunan kişi de gerçekten o an işyerinde çalışıyorsa, çalıştığı fiilen tespit edilmiş olup, en azından o gün itibariyle sigortası başlamış olur.

SİGORTASIZ İŞÇİ ÇALIŞTIRAN NASIL ŞİKAYET EDİLİR?

Şikayetler işçinin çalıştığı işyerinin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğüne ve yazılı olarak, yani dilekçe ile yapılmalıdır. Şikayet dilekçesinde işçinin çalıştığı işyerinin adı/unvanı, adresi, işverenin adı, biliniyorsa işyerinin SGK işyeri sicil (dosya) numarası, söz konusu işyerinde hangi tarihler arası çalışıldığı gibi bilgiler açıkça yazılmalı, dilekçenin sağ altına şikayette bulunanın isim ve imzası, sol altına da şikayette bulunanın T. C. Kimlik Numarası, açık adresi, telefon numarası gibi bilgiler yazılmalı, şikayette bulunduğu işyerindeki çalışmalarına ait belgeler varsa onların fotokopileri de eklenmelidir.

SİGORTASIZ ÇALIŞMA NASIL İSPAT EDİLİR?

Sigortasız çalıştığını iddia eden işçi kuruma şikâyette bulunur. Bunun sonucunda Kurum işyerine müfettiş göndererek İşyeri kayıtlarının veya belgelerinin incelenip tespit yapılmasını ister. Bu tespite kayden tespit denir. Eğer müfettiş iş yerinde araştırma yaparak tespitte bulunursa buna fiilen tespit denir.  Kurumun yaptığı tespit fiilen olursa belge ve delillere dayanmadan sırf işçilerin beyanıyla tespit yaparsa şikayet sahibinin 1 sene öncesine kadar olan sigorta primleri kazandırılabilmektedir.

Kurum tarafından tespit edilemeyen sigortalı kanun yoluna başvurarak hükmen tespit kurulmasını sağlayabilir. Hükmen yargı yolu ile tespit işçinin dava açarak çalıştığı sürelerin kurum nezdinde de bilinmesini sağlama yoluna denir.

SİGORTASIZ ÇALIŞMANIN İSPATINDA WHATSAPP KAYITLARI, MAİL KAYITLARI, BANKA DEKONTLARININ ÖNEMİ

Sigortasız çalışan işçinin Kurum’a başvurmasının sonucunda müfettişler işyerine gelip işçinin sigortasız çalıştırılıp çalıştırılmadığını tespit eder. Müfettişin işçinin lehine tespitlerde bulunabilmesi için tespitini belgelere dayandırabilmesi önemlidir. Bu yüzden her türlü yazılı belge işçi açısından önem taşımaktadır. Sigortasız çalıştığını whatsapp kayıtları, mail kayıtları veya banka dekontlarına dayandıran işçi sigortasız çalıştığını ispat edip sigorta girişini geriye dönük olarak başlamasına olanak sağlamış olur. Bu yüzden işçi her türlü yazılı delil ve belgeyi toplamalıdır.

Ayrıca hizmet tespit davası açısından da yazılı ve sözlü deliller olabilir. Sonradan düzenlenmesi mümkün olmayan işyeri ile alakalı veya işveren tarafından işin yürütülmesine esas teşkil eden ya da iddia sahibi işçinin işyerinde çalıştığını gösteren her türlü yazılı belge mahkemeye delil olarak sunulabilir. Hizmet tespit davasında eğer bir taraf iddiasını yazılı delil ile ileri sürüyorsa bu delile ancak başka bir yazılı delil ile karşı çıkılabilir buna eşdeğer delil ile ispat denir. Tanık beyanında tanıklar ilgili çalışma olgusunu bilebilecek durumda olan kişiler olmalıdır.

Her ne kadar re’sen araştırma ilkesi geçerli olsa da hizmet tespit davasını açan işçi sigortasız şekilde çalıştığını ispat etmek zorundadır. Dava konusunda haklı olduğu ispat etmek için belge türündeki delillerden yararlanır.

İşçinin ispat için kullanabileceği belgeler şunlardan oluşur;

  • Banka dekontu,
  • Sigorta prim ödeme belgesi,
  • Ücret bordrosu ve özlük dosyasıdır.

Bunların dışında işçi, davalı durumundaki işyerinde çalıştığını kanıtlayan görüntüleri ileri sürebilir. Bu sayede hizmet verdiğini ancak sigortasının yatırılmadığını kanıtlamış olur.

SİGORTASIZ ÇALIŞAN İŞÇİNİN HAKLARI NELERDİR?

Sigortasız çalıştırılan işçinin iş akdini haklı nedene dayanarak feshetme, kıdem tazminatı ve kalan alacaklarını talep edebilme hakkına sahiptir. Ayrıca işçinin sigortasız çalıştırıldığı süreye ilişkin olarak hizmet tespit davası açma hakkı vardır. İşçinin hizmet tespit davası açabilmesi için 5 yıllık bir zamanaşımı süresi vardır.

SİGORTASIZ ÇALIŞAN İŞÇİ EKSİK SİGORTA PRİMLERİNİ TAMAMLATMAK İÇİN NE YAPMALIDIR?

Hizmet tespit davası sadece sigortalılığın tescili yönünden hüküm doğurduğu için işçinin alacaklarını elde etmek için sonrasında ayrıca dava açması gerekir. İşçiler genelde hizmet tespit davası açmadan işçilik alacaklarına ilişkin işverene karşı alacak davası açmaktadırlar. Bu davada işçiler sigorta primlerinin eksik ödendiğini veya sigorta girişlerinin geç yapıldığını iddia ederler. Mahkeme bu iddialarına doğrultusunda işçilere hizmet tespit davası açmaları için süre vermektedir. İşçiler bu süre içerisinde İş Mahkemelerinde hizmet tespitine ilişkin dava açmaktadır.

Hizmet tespit davası sonuçlanana kadar işçilik alacaklarına ilişkin olan davanın görülmesi durdurulmaktadır. Hizmet tespit davası sonuçlandıktan sonra işçi, işçilik alacaklarına ilişkin açmış olduğu davaya kaldığı yerden devam edebilecektir.

İşçilik alacaklarına ilişkin karar verecek olan mahkeme, hizmet tespit davası sonucunda verilen hükmü de değerlendirerek alacak miktarına ve dava sonucuna karar verecektir.

SİGORTASIZ ÇALIŞAN İŞÇİ TAZMİNAT ALABİLİR Mİ?

İş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenle feshedilmesi halinde, işçi kıdem tazminatı ve diğer işçilik alacaklarına hak kazanacaktır. İşçinin kıdem tazminatı alabilmesi için işyerinde 1 yıl süreyle çalışmış olması gerekmektedir. Kıdem tazminatının şartları arasında işçiye sigorta yaptırmış olması söz konusu değildir. Bu nedenle sigortasız olarak çalışan işçi çalıştığı sürenin 1 yıl ve daha fazla olduğunu ispat edebilirse kıdem tazminatı alabilir.

Bir işçi 30 gün veya daha uzun süre sigortasız çalıştırıldığını SGK’ya bildirdiği için işinden çıkarılırsa “iş güvencesi kapsamında” işe iade davası açabilmektedir. İşe İade davasını kazanmasına rağmen işçi işyerine geri dönemediyse işverenin, işçiye en az 4, en çok 8 aylık ücreti tutarında “iş güvencesi tazminatı” ödemesi zorunluluğu bulunmaktadır.

İşçinin çalıştığı işyerinde 30’un altında işçi varsa, SGK’ya şikayeti sebebiyle işten çıkarıldığında işveren “kötü niyetli” sayılmakta ve ihbar tazminatının 3 katı tutarında “kötü niyet tazminatı” ödemektedir.

SİGORTASIZ ÇALIŞTIM, MAAŞIM ÖDENMEDİ NE YAPMAM GEREKİR?

Sigortasız çalışan işçi sigortalılığının tespiti için Kurum’a ihbarda bulunmalıdır. Eğer Kurum sigortalılığını tespit edemezse kanun yoluna başvurmalıdır. İşçinin ayrıca maaşı da ödenmiyorsa hizmet tespit davası açmadan işçilik alacaklarına ilişkin işverene karşı alacak davası açabilir. Bu davada işçiler sigorta primlerinin eksik ödendiğini veya sigorta girişlerinin geç yapıldığını iddia etmelidirler. Mahkeme bu iddialarına doğrultusunda işçilere hizmet tespit davası açmaları için süre vermektedir. İşçiler bu süre içerisinde İş Mahkemelerinde hizmet tespitine ilişkin dava açmaktadır.

Hizmet tespit davası sonuçlanana kadar işçilik alacaklarına ilişkin olan davanın görülmesi durdurulmaktadır. Hizmet tespit davası sonuçlandıktan sonra işçi, işçilik alacaklarına ilişkin açmış olduğu davaya kaldığı yerden devam edebilecektir.

İşçilik alacaklarına ilişkin karar verecek olan mahkeme, hizmet tespit davası sonucunda verilen hükmü de değerlendirerek alacak miktarına ve dava sonucuna karar verecektir.

SİGORTASIZ ÇALIŞAN İŞÇİNİN AVUKATA DANIŞMASININ ÖNEMİ

İşçinin sigortasız çalıştığının ispat edilebilmesi için hizmet davası açılması gerekir. Bu davalar çok detay isteyen davalardır. Kanun her ne kadar işçilere öncelik tanınmışsa da gereken şekil ve usullerin uygulanmaması sonucu dava kaybedilebilir. Davayla ilgili başvuru ve takip sürelerini kaçırmamak, usullere uymak çok önemlidir. Bu gibi konularda en ufak bir hata yapmanız sonucunda davayı kaybedebilirsiniz. Bu yüzden bir avukattan yardım almak çok önemlidir. Bu yüzden Sigortasız işçi çalıştırma cezası ve diğer işçilik alacakları ile ilgili alanında uzman avukatlarımızdan yardım almak isteyebilirsiniz.

SİGORTASIZ ÇALIŞMA İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR

İşçi sigortasız çalıştırılırsa ne olur? 

Yapılan denetim sonucunda Kurum tarafından sigortasız işçi çalıştırıldığı tespit edilirse, sigortasız çalıştırılan her bir işçi için işverene asgari ücretin 2 katı tutarında para cezası kesilmektedir.

İşçinin sigorta süresi ne zaman başlamalıdır?

İşçilerin sigorta girişleri, işe başladıkları gün itibariyle yapılmak zorundadır. Deneme süresi de bu süreye dahildir.

İşçi sigortasız çalıştığı için ceza alır mı? 

Sigortasız çalışma halinde sadece işverene ceza kesilir. Sigortasız çalışan işçi ceza almaz.

İŞ HUKUKU VE İŞ DAVALARI AVUKATI EKİBİMİZİN İŞÇİ HAKLARI HİZMETLERİ

İşçi Hakları ve İşveren Hakları konusunda İstanbul İşçi Avukatı ve İş Hukuku Avukatı İçin Hukuk Büromuza Ulaşabilirsiniz

İstanbul’ da faaliyet gösteren Harbiye Hukuk Bürosu alanında uzman kadrosu ile iş hukuku ve işçi hakları ile ilgili tüm uyuşmazlık konularında işçi ve işveren arasında arabuluculuk ve danışmanlık yapmaktadır. İstanbul iş hukuku avukatı ve İstanbul işçi avukatı için Harbiye Hukuk Bürosuyla iletişime geçip işçi hakları konusunda detaylı hukuki destek alabilirsiniz.

DİLARA GÜL ERBAŞ

Bir yanıt yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak Gerekli alanlar işaretlendi *

Yorum Yap